Kinh Tế Hc C Đin và Ch Nghĩa Tư Bn
Harry M. Cleaver, Jr.
Dch Viên: Nhân Thy
Godwin chng li vn đề Vic Làm
Trước khi tiếp tc đến vi nhng nhà kinh tế c đin vĩ đại tiếp theo, chúng ta nên chú ý rng
trong khi Smith dường như có th chp nhn quan đim rng hu hết nhng người công nhân b
tr lương thp, gi làm vic quá nhiu, thì nhng nhà kinh tế hc khác thì không. Bi vì ông ta
thy rõ ràng giai cp công nhân phn đối rt quyết lit và nhng phn đối ca h cũng lp li và
trùng khp vi mt s ít các nhà trí thc. Trong s đó đặt bit ni tiếng là tác gi William Godwin
(1756-1836). Godwin là mt nhà phê bình xã hi quan trng vào đầu thế k 19. Ông kết hôn cùng
Mary Wollestonecraft - mt trong nhng người ng h mnh m cho quyn ca người ph n, và
con gái h -- Mary, kết hôn vi nhà thơ Shelly, sau này cô ni tiếng vi quyn tiu thuyết
Frankenstein. Nhng bài viết v các vn đề xã hi ca Godwin được rt nhiu người biết đến và
ông được biết đến như mt nhà phê bình ch nghĩa tư bn có nhiu nh hưởng.
Mt trong nhng bài phân tích quan trng ca Godwin là Phóng S Điu Tra V S Công Bình
Chính Tr được in năm 1793. Trong đó, ông ch trích nhng nhà tư bn đã khiến cho đời sng ca
hu hết mi người phi l thuc vào công vic, và cho rng nếu như xã hi đưc t chc tt hơn
thì mi người có th sng tt hơn, kho mnh hơn, giàu có hơn vi công vic làm ít gi hơn.
Trong chương 2 tp 8 ca quyn Phóng S Điu Tra, Godwin viết rng:
"Mong mi ca hu hết mi người trong xã hi là s lượng lao động tay chân và trong ngành công
nghip đang được s dng - và đặc bit mt phn trong s đó không b nh hưởng bi s la
chn ca riêng ta nhưng ph thuc vào nhng điu cn thiết đối vi công vic ca anh ta - nên
gim ngay mc độ có th"
Ông cho rng, s gim thiu như vy là hoàn toàn có th chn bước phát trin ca chế độ ch
nghĩa tư bn hin hành. Sau khi đưa ra nhiu gii pháp mà trong đó có bàn đến lao động hin ti
là quá tha thi, trong chương 6 Godwin qu quyết rng:
"T phát tho cho sn, ta thy dường như gi lao động ca mi 20 người trong mt cng đng có
th đáp ng đầy đủ nhu cu cuc sng cho s người còn li. Nếu s lao động này chia nh ra, thì
nó có th chiếm mt phn hai mươi s thi gian ca mi người. Hãy tính th ngành công nghip
mà trong đó mt người lao đng có được 10 tiếng mt ngày ri phi tr đi thi gian h nghĩ ngơi,
ăn cơm, thì mi người trong xã hi ch cn thuê lao đng tay chân trong na gi đồng h là có th
đáp ng đủ nhu cu ca toàn xã hi. Có ai s chu lùi bước trong ngành ngh? Có ai thy được
ngành công nghip đang hot động liên tc trong thành ph, và ai s tin rng trong ngành công
nghip mà mi công nhân ch làm có na tiếng mt ngày thì nim vui mang đến cho mi người có
th nhiu hơn hin ti hay không? Liu có th nào ch được mt bc tranh v s t do và ưu vit
phong phú và đầy màu sc này hay không, mt bc tranh mà trong đó mi người s có th t do
phát huy năng lc ca mình mà không cm thy chính tâm hn mình tr trung ra bi s hâm m
và hy vng mt điu gì đó?"
Linh Mc Thomas Malthus
Linh Mc Thomas Robert Malthus (1766-1834) là con ca mt v tu sĩ người Anh thuc tng lp
thượng lưu và là nhà kinh tế hc đầu tiên ca hc vin, đang ging dy ti trường Đại Hc Đông
n - trc thuc công ty Đông n, chuyên đào to các viên chc cho công ty này. Không còn nghi
ng gì na, Malthus đã quá ni tiếng vi tác phm Lun V Quy Lut Dân S ca ông, trong đó
ông đưa ra nhng lp lun chng li nhng n lc để ci biến s phn ca người nghèo (dù cho là
có hưởng lương hay không) bng cách tăng thu nhp và ông cũng chng li nhng quan đim
(như quan đim ca Godwin - xem phn trên) cho rng có th gim thiu thi gian làm vic cho
người công nhân. Chúng ta s xem xét đến nhng lp lun ca ông ta ln lượt theo hai đim như
vy.
Trong quyn Lun ca mình, Malthus đưa ra nhiu lp lun vi nhng vn đề tng quát, ông cho
rng khuynh hướng sinh sn ca con người t l thun vi thu nhp mà h làm ra và ch có th
hn chế khuynh hướng này khi gim thu nhp. Hơn na ông cho rng vi cách tính toán như hin
nay thì kh năng phát trin ngun lương thc s có th hoàn toàn kim soát s phát trin ca dân
và tránh nn đói xy ra, tr phi có chiến tranh hay dch bnh. Trong chương m đầu ca cun
Lun, ông viết:
"Gi s như quan đim ca tôi được tha nhn, tôi cho rng con ngưi hoàn toàn có kh năng to
ra lương thc đủ sng cho h hơn là do trái đất cung cp. Khi không được kim soát thì dân s s
gia tăng theo cp s nhân. Còn lương thc đủ để cung cp cho h thì li gia tăng theo cp s
cng. Vi s hiu biết ít i v nhng con s này ch thy được kh năng rng ln ca trái đất mà
thôi khi so sánh hai ngun cung cp thc phm vi nhau. Theo quy lut t nhiên mà cho rng to
hoá có th cung cp đủ lượng lương thc cho con người, thì nhng h qu do hai ngun lc không
cân này mang li phi được hiu chnh cho bng nhau. Điu này cũng có nghĩa là phi kim soát
dân s mt cách liên tc và chc ch khi đối mt vi vn đề khó khăn v ngun sng. đâu đó
phi khc phc vn đề này và phn ln nhân loi phi nhn thc được vn đề này."
Lp lum này có hai đim chính quan trng: th nht và cũng là tng quát nht, là cung cp cho
các nhà tư bn mt th vũ khí mang tính trí tu có th chng li nhng n lc ca người công
nhân đòi tăng lương dưới bt k hình thc nào; th hai và chi tiết hơn, là vic vn dng nhng lý l
ca Malthus trong vic công kích Lut Tế Bn ca nước Anh mà b lut này có hi hơn là có li.
Tht vy, nhng lp lun ca Malthus qua nhiu năm s người biết đến nó cũng gim hn và khi
đọc k li s phát hin ra nhng lp lun gn đây chng li vic tr cp xã hi vào cui thế k 20
cũng đã được thay đổi t nhng gì đã được đặt ra t 200 trước.
Malthus công kích Lut Tế Bn
Mt mt Malthus cho rng b tin ra nuôi nhng người nghèo không có lương cũng ch làm h có
điu kin để kết hôn nhiu thêm mà thôi, sinh con đẻ cái nhanh hơn, làm vic ít hơn và tr thành
gánh nng cho xã hi. Mt khác, cũng vn đề đó ông cho rng chính nhng người nghèo có
lương phi gánh vác cái gánh nng y - phn còn li ca tng lp lao động. Trong chương 5 ca
quyn Lun, ông viết:
"Lut Tế Bn ca nước Anh có khuynh hướng làm suy gim nhng điu kin sng nói chung ca
người nghèo theo hai cách. Đầu tiên rõ ràng là làm gia tăng dân s mà không gia tăng ngun
thc phm gì thêm.
Người nghèo có th lp gia đình nhưng có th t nuôi gia đình hoc hoàn toàn không. Do vy
trong mt phm vi nào đó người ta cho rng h li tiếp tc duy trì cái nghèo, và, trong trường hp
dân s gia tăng, do s lượng thc phm ca quc gia đó cung cp cho người nghèo phi gim đi,
cho nên rõ ràng nhng người lao động không được tr cp ch s mua được mt phn thc phm
nh hơn trước và kết qu là h phi chy vy khp nơi xin tr cp.
Thư hai, s lưng thc phm cung cp cho nhà tế bn l thuc vào mt phn ca xã hi mà phn
đó nhìn chung không được xem xét quan tâm đến như phn mang giá tr nhiu nht làm gim đi
phn ca nhng thành viên chăm ch và xng đáng khác, và vi phương thc như vy làm chúng
tr nên ph thuc hơn. Nếu mun người nghèo trong nhà tế bn có mt cuc sng tt hơn, thì
bng cách tăng giá tr cung cp lương thc thì vic phân phi lượng vi s tin tr cp xã hi có
khuynh hướng hn chế điu kin sng ca nhng người không sng trong nhà tế bn."
Nói tóm li, ông y cho rng giúp đỡ nhng người nghèo ch thêm phí thi gian; nó cũng ch làm
cho toàn th tng lp lao động tr nên lười biếng thêm. Hãy so sánh điu này vi nhng ý kiến
gn đầy chng li vn đề tr cp xã hi cũng như so sánh nhng người công nhân phi tr thuế
thu nhp vi nhng người đưc hưởng tr cp. (Hoc gi như trong trường hp gia nhng người
phi tr thuế an ninh xã hi vi nhng người được hưởng t s tin đó).
Malthus cũng nói thêm rng tc đ sn xut hàng hoá không theo kp tc độ phát trin dân s --
điu này cũng đã được David Ricardo và nhng người khác tiếp thu, và ông đưa ra lý l này da
trên s nhn thc ca ông v s gia gim li nhun biên do vic cày cy trng trt trong nhng
mnh đất màu m đã b chuyn sang nhng mnh đất kém màu m hơn trong nhiu nước ging
như Anh. Mt trong nhng gì mà lp lun ca Malthus không đề cp đến - và sau này cũng xãy ra
tương t vi Ricardo, là năng xut nông nghip gia tăng mt cách đáng k trên nhng mnh đất
như thế, và gia tăng đủ để nuôi sng c phn dân s ln hơn nhiu như h nghĩ, và có th cung
cp tt hơn thế na. ("Tt hơn" đây b qua vn đề v cht lượng ca các thc phm sn xut
hàng lot do nhng thương nhân nông phm đã thương mi hoá chúng).
Malthus chng đối li Godwin và quan đim v gim gi làm vic
Bt c ai chu khó đọc k c quyn Lun ca Malthus đều s nhn ra rng rt nhiu phn trong
quyn sách này chng li nhng phê bình v tư bn ch nghĩa, đặc bit là William Godwin. Li l
công kích chính ca Malthus là v vic loi b nhng quan đim trng tâm ca Godwin v chế độ
tư bn và vic chng li "quy lut t nhiên" (Natural Law).
"Sai lm ln nht ca nhng n lc ca ngài Godwin trong toàn b tác phm ca ông ta chính là
quy kết tt c nhng điu xu xa ti li trong cái xã h này cho chế độ xã hi. Các quy định v
chính tr và nhng quy định v qun lý tài sn đối vi ông ta như mt th ngun gc ca tt c
mi ti li, ca c mt nhng ti ác làm suy thoái con người. Nếu như trường hp này là được
cho là đúng, thì n lc ca ông ta dường như cũng chng phi là mt vic vô vng nhm loi b
nhng th xu xa ra khi thế gii, và lý l đó dường như là mt công c hp lý và thích đáng cho
mt mc đích to ln. Nhưng s tht đây chính là, chế độ xã hi dường như là nhng nguyên
nhân gây ra nhng ti ác cho con người, tuy nhiên trong thc tế khi được so sánh vi nhng
nguyên nhân bn thu sâu xa hơn thế thì chúng ch mc độ va phi và mang tính thin cn và
mang v b ngoài mà thôi, đơn thun như nhng cng lông vũ ni trên mt nước vy, mà chính
nhng nguyên nhân sâu xa đó mi làm vn đục nhng dòng chy và làm cho dòng chy cuc
sng con người tr nên hn độn."
Lưu ý: phê phán v chế độ tư bn s được tiếp tc lp li t nhng bài phê bình ca nhng người
chng đối tư bn ch nghĩa như Karl Marx đến nhng bài ca nhng người đưa ra ch trương ci
cách như nhng Nhà Lp Ra Th Chế (xem phn sau).
Bt đầu chương 10, Malthus đã công kích nhng yêu cu ca Godwin v s công bng xã hi và
Malthus dùng lý thuyết dân s ca mình để tranh ci rng không có ch cho nhng âm mưu kế
hoch tn ti được.