Tài liệu Kỹ thuật chụp ảnh bức xạ trên mối hàn trình bày các nội dung về thiết bị thí nghiệm, tóm tắt lý thuyết, trình tự thí nghiệm, kỹ thuật chụp bức xạ trên gói chữ T, xử ký giải đoán khuyết tật,... Mời các bạn cùng tham khảo.
ƯỜ
Ạ Ọ
Ộ
TR
NG Đ I H C BÁCH KHOA HÀ N I
C NG HÒA XÃ H I CH NGHĨA VI T NAM
VI N K THU T H T NHÂN & V T LÝ MÔI TR
NG
Đ c l p T do H nh phúc
Ầ Ệ PH N CÁC BÀI THÍ NGHI M NDT NÂNG CAO
ộ ọ Ậ Ẫ Ể Ỹ ầ K THU T KI N TRA KHÔNG PHÁ M U – NE4203 Thu c h c ph n:
ệ
ờ
Mã l p: ớ ……..
ứ
ể
ế
ế
ả
t báo cáo k t qu
Th i gian thí nghi m: 3h/bài
ệ
ổ
ố
Hình th c ki m tra: Vi
T ng s bài thí nghi m: 3 bài.
BÀI 4 : K THU T CH P NH B C X TRÊN M I HÀN NG
I. ụ ệ M c đích thí nghi m
ứ ố ớ ụ ả ụ ự ệ ắ ắ Sinh viên n m b t và th c hi n thành th c quy trình ch p nh b c đ i v i
ệ ố ố ạ các m i hàn ng x trong công nghi p.
ế ị ệ II. Thi t b thí nghi m
ở ộ ẵ Máy phát Xray đã kh i đ ng s n sàng.
ặ Film 10 x 20mm (Fuji ho c Kodak)
ề ế Li u k cá nhân
ướ Th c mét.
ị ấ ượ ỉ ả Ch th ch t l ng nh (IQI).
ụ ằ ẫ ố ố M u m i hàn ng tr b ng thép.
ộ ộ ữ ố B đ t ch và s .
ấ ỏ T m chì m ng.
ắ III. Tóm t ế t lý thuy t
1
ụ ả ạ ừ ậ ụ ằ ả Trong phép ch p nh b ng ánh sáng, các tia sáng ph n x t v t ch p, đi
ộ ệ ố ể ạ ộ ả ự ấ ả qua m t h th ng th u kính trong máy nh đ t o nên m t nh th c trên
phim.
ứ ạ ừ ứ ạ ụ ả ồ ứ ạ ậ Trong phép ch p nh b c x tia b c x t ngu n b c x , đi qua v t
ụ ể ạ ủ ậ ố ượ ặ ụ ả ậ ch p đ l i hình nh c a v t ch p trên phim v n đ c đ t ngay sau v t
ch p.ụ
ồ ứ ạ ứ ạ ứ ạ ụ ả ậ Nguyên lý ch p nh b c x : 1 Ngu n b c x ; 2 Tia b c x ; 3 V t
ế ậ ụ ch p; 4 Khuy t t t; 5 Phim.
ụ ả ủ ế ữ ự ằ S khác nhau ch y u gi a phép ch p nh b ng ánh sáng và phép
ứ ạ ụ ả ụ ằ ượ ư ử ch p nh b ng b c x là khâu x lý phim. Sau khi ch p, phim đ c đ a vào
ố ể ử ụ ả ệ ả ả phòng t i đ x lý: hi n nh và hãm nh. Tuy nhiên, trong phép ch p nh
ấ ả ỉ ầ ầ ả ầ ả ứ ạ ườ b c x ng i ta không c n in nh lên gi y nh; khi c n kh o sát, ch c n soi
ạ ả ế ể ế ặ phim trên màn soi ho c dùng các máy chi u đ khu ch đ i nh.
ố ớ ạ ườ ỗ ụ ố ỏ Đ i v i m i lo i đ ng kính ng khác nhau, đòi h i chúng ta áp d ng các
ể ụ ượ ậ ẫ ố ỹ k thu t khác nhau đ ch p đ c m i hàn trên m u.
ớ ườ ủ ớ ể ặ ố V i m i hàn có đ ng kính đ l n ta có th gá phim áp sát vào m t trong
ư ố ụ ậ ả ẳ ỹ ủ ố c a ng và áp d ng k thu t 1 thành 1 nh nh m i hàn ph ng (hình 1b)
ố ớ ẫ ố ườ ư ườ Đ i v i m u ng có đ ỏ ơ ng kính nh h n nh ng đ ng kính ngoài >
ụ ậ ặ ố ỹ ả 90mm ta áp d ng k thu t 2 thành 1 nh, phim đ t phía ngoài ng (hình 1c).
2
ụ ả ố ố ồ ố ấ Hình 1. Ch p nh các m i hàn n i (S ngu n, F phim): a) Hàn n i các t m
ố ườ ẳ ặ ở ố ố ườ ố ph ng; b) Hàn n i đ ng ng (phim đ t trong ng); c) Hàn n i đ ố ng ng
ặ ở ố (phim đ t ngoài ng).
ố ớ ẫ ỏ ườ ụ Đ i v i các m u nh có đ ỹ ng kính ngoài < 90mm, chúng ta áp d ng k
ụ ả ệ ả ậ ẫ ố thu t 2 thành 2 nh cho phép ch p c 2 thành đ i di n nhau trên m u (hình
2b).
ề ồ ặ ở ươ ườ ố ngoài ng: a) Ph ng pháp 2 t ng 1
Hình 2. Phim và ngu n đ u đ t ươ ả ươ nh; b) ph ng pháp 2 t ả ng 2 nh
ố ớ ỗ ươ ề ẫ ị Đ i v i m i ph ng pháp chúng ta có cách xác đ nh b dày m u khác nhau
ự ế ủ ụ ẫ ộ ọ ố ph thu c vào b trí hình h c th c t c a m u và phim.
ư ặ ồ ứ ạ ủ * Các đ c tr ng c a ngu n b c x :
ặ ư Các đ c tr ng chung
3
ộ ứ ạ ườ ộ ứ ạ ộ ơ ườ ố C ng đ b c x ị ờ : C ng đ b c x là s photon trong m t đ n v th i
ộ ơ ị ệ ậ ạ ớ ơ ị ằ gian đ p vào m t đ n v di n tích n m vuông góc v i chùm h t. Đ n v đo
2.s.
ộ ứ ạ ủ ườ c a c ng đ b c x là photon/cm
(cid:0) ệ ố ấ ụ ế ệ ố ấ ụ ế ỉ H s h p th tuy n tính : H s h p th tuy n tính ả ch kh năng
ấ ớ ứ ạ ụ ủ ậ ượ ị ấ h p th c a v t ch t v i b c x có năng l ng xác đ nh khi xuyên qua nó. Nó
ượ ứ ị đ ằ c xác đ nh b ng công th c:
I
ln
ln
I o
(cid:0)
,
)1(
d
(cid:0) (cid:0)
ươ ớ ườ ứ ộ ứ ạ ướ ng ng v i c ng đ b c x tr c và sau khi đi qua trong đó Io và I t
ề ấ ậ ớ l p v t ch t có b dày là d.
ử ề ề ầ B dày n a giá tr ị (HVT Half Value Thickness) và b dày 1 ph n 10
ủ ề ị ộ ớ giá tr (TVT Tenth Value Thickness).: HVT và TVT là b dày c a m t l p
ả ườ ộ ứ ạ ố ươ ứ ậ ệ v t li u nào đó làm suy gi m c ng đ b c x xu ng t ộ ng ng còn m t
ệ ớ ệ ố ấ ụ ế ố ị ử n a và 1/10 giá tr . Chúng có m i liên h v i h s h p th tuy n tính nh ư
sau:
HVT = 0,693/(cid:0)
TVT = 2,303/(cid:0)
ố ố ớ ộ ằ ả ộ ứ ạ HVT không ph i là m t h ng s đ i v i m t chùm b c x .
ụ ố ề ườ ụ ố ề ị B dày ch p t i đa: Ng i ta quy đ nh b dày ch p t ể ụ i đa có th ch p
max b ng 4 l n giá tr HTV:
ượ ằ ầ ị đ c, d
dmax = 4HVT
ộ ứ ườ ạ ỷ ệ ị ươ C ng đ b c x t l ớ ngh ch v i bình ph ả ng kho ng cách: C ngườ
ạ ạ ụ ể ả ộ ộ ừ ể ộ ứ đ b c x t i m t đi m nào đó ph thu c vào kho ng cách t đi m đó t ớ i
ồ ị ươ ụ ạ ả ngu n và t ỷ ệ l ớ ngh ch v i bình ph ng kho ng cách đó. Ví d t ể i đi m 1
4
1 mét c
1; t
ồ ườ ượ ạ ể ồ cách ngu n là r ộ ứ ạ ng đ b c x đo đ c là I i đi m 2 cách ngu n là
2, thì ta có:
ườ ượ ộ ứ ạ ng đ b c x đo đ c là I r2 mét c
(cid:0)
2
2 r 2 2 r 1
ư ủ ặ ạ ồ Các đ c tr ng c a ngu n phóng x gamma
ạ ộ ồ ườ ấ ồ ộ M t ngu n phóng x gamma th ng g m m t lõi ch t phóng x đ ạ ượ c
ề ể ằ ặ ậ ồ ộ ể ư ặ đ t trong bu ng kín b ng chì ho c uranium và b ph n đi u khi n đ đ a
ồ ớ ệ ơ ồ ủ ụ ả ị ngu n vào v trí chi u. ế Hình 3. Gi i thi u s đ c a gamma và ch p nh
ơ ồ ủ ả ệ ụ ả ồ ồ Hình 3. S đ c a ngu n gamma ch p nh: 1 Bu ng b o v ; 2 lõi
ể ậ ồ ộ ồ ề ngu n; 3 B ph n đi u khi n ngu n ra vào.
ạ ộ ạ ượ ỗ ồ ư ặ ằ ạ Ho t đ phóng x : M i ngu n phóng x đ c đ c tr ng b ng ho t đ ạ ộ
ạ ượ ạ ạ ệ ạ phóng x . Đ i l ế ả ng này cho ta khái ni m kh năng phát x m nh hay y u.
ạ ộ ạ ượ ủ ồ ạ ễ ố ầ ằ ị Ho t đ phóng x đ c đo b ng s l n phân rã c a đ ng v phóng x di n ra
ộ ơ ạ ộ ị ờ ạ ơ ị trong m t đ n v th i gian. Đ n v đo ho t đ phóng x là Becquerel (Bq)
ặ ho c Curie (Ci).
1Bq = 1 phân rã/s
1Ci = 3,7 x 1010 Bq
ằ ấ ạ ố H ng s phân rã (cid:0) và chu k bãn rã T ỳ 1/2: Các ch t phóng x phân rã theo
ậ ị đ nh lu t hàm mũ:
N(t) = Noe(cid:0) t
5
ươ ố ạ ạ ạ ứ ấ ng ng là s h t nhân ch t phóng x t ờ i th i Trong đó No và N(t) t
o và t; (cid:0)
ổ ớ ấ ồ ằ ố ộ ị là h ng s phân rã; nó có giá tr không đ i v i m t ch t đ ng v ị đi m tể
phóng x .ạ
1/2 c a m t đ ng v phóng x đ
ỳ ộ ồ ạ ượ ủ ị ằ ị Chu k bán rã T c xác đ nh b ng công
th c:ứ
T1/2 = 0,693/(cid:0)
ạ ủ ồ ạ ộ ả ờ ị ạ T1/2 là kho ng th i gian trong đó ho t đ phóng x c a đ ng v phóng x
ộ ử ả gi m đi m t n a.
ượ ạ ỗ ồ Năng l ứ ạ ng b c x : ụ M i ngu n phóng x gamma dùng trong phép ch p
ả ượ ấ ị ả ướ nh phát ra các tia gamma mang năng l ng nh t đ nh. B ng d i đây gi ớ i
ộ ố ủ ư ệ ặ ồ ườ ụ ả thi u đ c tr ng c a m t s ngu n gamma th ng dùng trong ch p nh công
nghi p:ệ
137Cs
ồ ượ ố ớ ị Đ ng v Năng l ng, MeV HVT đ i v i chì, mm T1/2
60Co
30 năm 0,66 8,4
192Ir
5,3 năm 1,17 ; 1,33 13
169Yb
74 ngày 0,13 ; 0,9 2,8
170Tm
31 ngày 0,06 ; 0,31 0,88
127 ngày 0,052 ; 0,084
ộ ố ư ủ ặ ồ Đ c tr ng c a m t s ngu n gamma
ư ặ ủ Các đ c tr ng c a máy phát tia X
6
ườ ơ ồ ủ ộ ồ ộ Thông th ng s đ nguyên lý c a m t máy phát phát tia X g m m t đèn
ế ề ộ ả ề ể ế ộ phát tia X, m t bi n th đi u áp cao và m t b ng đi u khi n (Hình 3). Đèn
ấ ạ ừ ệ ử ơ ơ phát tia X có c u t o t catot, n i phát ra đi n t và anot, n i phát ra tia X.
ơ ồ ủ ế ệ ế Hình 4. S đ c a máy phát tia X: 1 Đèn phát tia X; 2 Bi n th đi n áp
ề ả ể cao; 3 B ng đi u khi n; 4 Anot; 5 Catot.
ố ọ ộ ố Dòng đ t: Catot hay còn g i là filamăng là m t dây đ t phát ra đi n t ệ ử .
ề ố ộ ượ ố ớ ệ ừ ớ Dòng đ t m t chi u đ c n i v i filamăng có đi n áp t 1 t ệ i 5A. Dòng đi n
ử ữ ườ ỏ ơ ị ỡ t gi a catot và anot th ng nh h n, có giá tr c miliampe (mA) và có th ể
ụ ự ế ề ể ả ộ ộ ườ đo tr c ti p trên b ng đi u khi n. C ng đ phát tia X ph thu c vào dòng
ố đ t và dòng đi n t ệ ử .
ệ ử ớ ệ ể ố ố ộ ượ Đi n áp gia t c: Đ gia t c đi n t t i m t năng l ấ ị ng nh t đ nh tr ướ c
ậ ườ ỡ ừ ặ ộ ụ ớ khi đ p vào catot, ng ệ i ta đ t m t đi n áp cao c t vài ch c t i vài trăm
ế ệ ữ ệ ế ấ kilovolt gi a anot và catot. Đi n áp này do bi n th đi n áp cao cung c p.
ượ ự ạ ủ ằ ượ ủ ố Năng l ng c c đ i c a tia X b ng năng l ệ ng c a electron gia t c. Khi đi n
ử ậ ườ ướ ặ t đ p vào anot, làm anot nóng lên, ng i ta dùng n c ho c không khí làm
ọ ủ ệ ấ ộ ộ ớ ổ ngu i bia. Hi u su t làm ngu i bia càng l n thì tu i th c a bia càng cao.
ườ ọ ừ ộ ổ ớ ờ Thông th ng m t đèn phát tia X có tu i th t vài trăm t i vài nghìn gi .
ấ ố ủ ề ế Công su t l ủ i ra c a thi ế ị ượ t b đ c coi là li u chi u c a thi ế ị ượ c t b đ
ằ ạ ả ầ ộ tính b ng R/min t i kho ng cách m t mét cách đ u phát.
ự ệ IV. Trình t thí nghi m
ể ằ ắ ườ ạ ỏ ị ậ ầ ố Ki m tra b ng m t th ng các d v t trên m i hàn c n lo i b và làm
7
s ch.ạ
ơ ả ề ề ầ ầ ộ ố ụ Đo chính xác chi u d y tôn c b n và đ nhô m i hàn v 2 phía c n ch p
ướ ứ ể ụ ề ề ầ ị ằ b ng th ụ c milimet. Áp d ng công th c đ xác đ nh chi u d y hi u d ng
ẫ ầ ụ ụ ấ h p th trên m u c n ch p
ứ ế ế ề ề ả ầ ồ ợ ớ ị ố Căn c vào gi n đ chi u xác đ nh li u chi u phù h p v i chi u d y m i
hàn.
ướ ế ị Quy t đ nh h ng phát tia.
ặ ẩ ố ị ụ B trí phim (chú ý đ t làm sao cho chu n, đúng v trí,… làm sao khi ch p
ế ậ ề ể ộ ấ ặ phim có đ đen đ u đ n đ đánh giá khuy t t t chính xác nh t).
ặ ố ườ ượ ự Đ t s và IQI (th ng đ ộ ấ c dán trên m t t m bìa nh a ).
ố ể ụ ư ậ ố ị ượ Gá máy: B trí đ a chùm tia X vào v trí ch p th t cân đ i đ thu đ c hình
ả ầ ạ nh phim đ t yêu c u.
ự ệ ệ Th c hi n các bi n pháp an toàn.
ố ỹ ậ ọ Ch n các thông s k thu t.
ạ ộ ậ V n hành máy (cho máy ho t đ ng).
ỏ ể V. Câu h i ki m tra
ề ặ ả ạ ẫ ạ ướ ụ 1. T i sao ph i quan sát b m t m u và làm s ch tr c khi ch p ?
ạ ạ ỹ ụ ậ ườ ủ ố ạ 2. T i sao l i phân lo i k thu t ch p theo đ ng kính c a ng ?
ụ ỹ ụ ế ậ ậ ả ố ỹ 3. Trong 3 k thu t ch p trên ng tr , k thu t nào cho k t qu chính xác
ấ ậ và tin c y nh t ?
BÀI 5 : K THU T CH P NH B C X TRÊN M I HÀN CH T
ụ ệ I. M c đích thí nghi m
8
ứ ạ ố ụ ả ụ ự ệ ắ ắ Sinh viên n m b t và th c hi n thành th c quy trình ch p nh b c x đ i
ữ ệ ố ớ v i các m i hàn ch T trong công nghi p.
ế ị ệ II. Thi t b thí nghi m
ở ộ ẵ Máy phát Xray đã kh i đ ng s n sàng.
ặ Film 10 x 20mm (Fuji ho c Kodak)
ề ế Li u k cá nhân
ướ Th c mét.
ị ấ ượ ỉ ả Ch th ch t l ng nh (IQI).
ữ ẫ ẳ ặ ố ố ạ M u m i hàn ch T (d ng T ng ho c T ph ng).
ộ ộ ữ ố B đ t ch và s .
ấ ỏ T m chì m ng.
ắ III. Tóm t ế t lý thuy t
ữ ữ ấ ố ộ ố ườ ự ế ặ M i hàn ch T là m t trong nh ng m i ghép r t th ng g p trong th c t ,
ậ ệ ạ ấ ố ộ ố ố ớ đ i v i lo i m i hàn này thì tùy thu c vào v t li u, c u hình (T ng hay T
ẳ ướ ụ ứ ph ng), kích th c mà chúng ta có các công th c áp d ng khác nhau cho
ạ ừ t ng lo i.
ộ ấ ụ ệ ề ệ ề ế ẫ ẩ ị Vi c xác đ nh li u chi u chu n cho m u ph thu c r t nhi u vào vi c tính
ụ ề ẫ ố ướ ế ẫ toán b dày m u ch p và b trí h ng chi u trên m u.
ụ ả ữ ố ướ ạ ườ ứ Đ ch p nh m i hàn ch T, h ng chùm b c x th ộ ng làm thành m t
ớ ướ ế ể góc (cid:0) so v i h ớ ề ặ ng vuông góc v i b m t phim. N u T ề ầ ủ 1 và T2 là b d y c a
(cid:0) ấ ủ ứ ạ ươ ơ ở ề ứ ớ ậ ệ v t li u c s thì b dày xuyên th u c a b c x t ng ng v i góc c aủ
ướ ứ ạ ẽ h ng chùm b c x s là:
(cid:0) T=1,1 (T1 + T2) = 30oC (Hình 1.a)
aT=1,4 (T1 + T2)
(cid:0) = 45oC (Hình 1.b)
9
ố ồ ồ ớ (cid:0) = 30o; b) góc ngu n l n = 45o ỏ (cid:0) ữ Hình 1. M i hàn ch T: a) góc ngu n nh
ỹ (cid:0) K thu t chi u ế ậ
ồ ứ ạ ọ Ch n ngu n b c x
Ư ể ượ ủ ể ồ a) u đi m và nh c đi m chính c a ngu n gamma và tia X
ủ ồ ườ ấ ớ ơ Giá thành c a ngu n gamma th ng th p h n so v i máy tia X
ễ ậ ể ồ ướ ỏ ể ư ọ ị Ngu n gamma d v n chuy n, có kích th c nh đ đ a l t vào v trí
ể hi m hóc.
ầ ớ ồ ụ ở ệ ể ồ Ngu n gamma không c n t i ngu n đi n do đó có th ch p ữ nh ng
ậ ả ồ ơ ệ ơ n i không có ngu n đi n; v n hành đ n gi n.
ậ ệ ể ề ạ ồ ớ Ngu n gamma cho phép ki m tra các v t li u kim lo i có b dày l n.
ồ ườ ộ ươ ả ả ơ ồ Ngu n tia X th ng cho nh có đ t ng ph n cao h n ngu n gamma;
ổ ộ ệ ể ể ổ ể có th thay đ i đi n áp đ có th thay đ i đ xuyên.
ồ ơ ồ ượ ấ ơ Ngu n tia X an toàn h n ngu n gamma do năng l ng th p h n và ch ỉ
ứ ạ ầ ế phát ra b c x khi c n thi t.
ồ b) ọ ự ự S l a ch n ngu n
ệ ụ ể ỳ ườ ể ạ ọ ề Tu theo các đi u ki n c th , ng ồ ả i ta có th ch n c hai lo i ngu n.
ồ ườ ượ ử ụ ố ượ ụ Ngu n tia X th ng đ ớ c s d ng v i các đ i t ỏ ơ ề ng ch p có b dày nh h n
ề ườ ố ượ ợ ể 2,5 mm. Trong nhi u tr ố ớ ng h p, đ i v i các đ i t ng này có th dùng các
ư ồ ề ngu n gamma m m nh Ir 192.
10
ứ ả ượ ủ ớ ể ạ Nói chung b c x ph i có năng l ng đ l n đ xuyên qua đ i t ố ượ ng
ụ ạ ấ ị ế ậ ả ả ộ ch p, song l i ph i có đ suy gi m nh t đ nh khi qua khuy t t ả t. Kh năng
ố ượ ứ ầ ụ ộ ế xuyên qua đ i t ng ch p m t cách quá m c c n thi t nghĩa là phim có đ ộ
ữ ả ấ ượ ạ ả sáng quá cao t o ra nh ng nh ch t l ng kém khi kh o sát.
ế ậ ề ầ ầ ụ ả Thi t l p kho ng b d y c n ch p
ượ ể ụ ộ ượ Ngoài năng l ng, đ dày mà tia gamma và tia X có th ch p đ c, còn
ấ ệ ủ ố ượ ụ ộ ụ ph thu c vào ch t li u c a đ i t ng ch p.
ả ướ ớ ề ệ ố ư ủ ố ớ ượ B ng d i đây gi i thi u b dày t i u c a thép đ i v i năng l ủ ng c a
ồ ngu n gamma và tia X.
ượ ụ ố ư ủ ề ng b dày ch p t i u c a thép ệ Quan h năng l
B dày thép t
i u, mm
ạ ượ ồ Lo i ngu n Năng l ng, MeV
Co 60 1,17 và 1,33 50 150
Cs 137 0,66 50 100
Ir 192, tia X 0,2 0,4 10 70
Yb 169, tia X 0.008 0.31 2,5 15
Tm 170, tia X < 0.08 2,5 12,5
ự ả ọ ọ ệ ế ậ L a ch n hình h c và kh năng phân bi t khuy t t t
ế ố ả ưở ớ ả ệ ế ậ ả Có ba y u t nh h ng t i kh năng phân bi t khuy t t t trên nh:
ế ố ọ ồ ướ ồ Y u t hình h c, bao g m kích th ồ ả c ngu n, kho ng cách ngu n
ế ậ ả ậ ậ v t, kho ng cách khuy t t t v t.
ế ố ộ ạ ộ ươ ồ ễ ả Y u t phim, bao g m đ h t, đ t ộ ng ph n, đ nhi u, đ ộ
nhoè.
Y u t ế ố ứ ạ b c x .
ộ ọ a) Đ nhoè hình h c
11
ồ ướ ấ ị ạ ả ộ Do ngu n có kích th c nh t đ nh nên nh t o ra luôn có đ nhoè hình
ượ ứ ị ọ h c Ug. Nó đ ằ c xác đ nh b ng công th c:
Ug
)23(
Ra aF
(cid:0) (cid:0)
ườ ủ ả ồ ừ trong đó R là đ ng kính c a ngu n, F là kho ng cách t ế ồ ngu n đ n
ả ừ ế ậ ớ phim, d kho ng cách t khuy t t t t i phim (hình 6)
ồ ứ ạ ụ ậ ộ ọ ế Hình 2: Đ nhoè hình h c Ug: 1 ngu n b c x ; 2 v t ch p; 3 khuy t
ậ t t; 4 phim.
ế ậ ằ ề ặ ậ ụ ị ự ạ Ug có giá tr c c đ i khi khuy t t t n m trên b m t v t ch p và khi đó
ủ ậ ủ ả ụ ề ằ ỏ ộ ề d b ng b dày c a v t ch p. Ug càng nh thì đ nét c a nh càng cao; đi u
ể ự ệ ằ ả ồ ổ này có th th c hi n b ng cách thay đ i kho ng cách ngu n phim, F. Ngoài
ế ậ ả ề ộ ỏ ỏ ra kho ng cách khuy t t t phim d càng nh thì đ nhoè càng nh . Đi u này
ỉ ượ ụ ậ ặ ỉ ể ề khó có th đi u ch nh đ c ch có còn cách là đ t phim càng sát v t ch p thì
ỏ ộ đ nhoè càng nh .
ụ ặ ớ ớ ậ Chú ý: Phim nên đ t song song v i v t ch p và vuông góc v i chùm tia
ị ứ ạ ể ả b c x đ nh không b méo.
ủ ộ b) Đ nhoè c a phim
12
ứ ạ ấ ươ ả ụ Khi b c x tác d ng vào ch t nhũ t ng (AgBr) chúng gi i phóng ra các
ứ ấ ạ ể ạ ộ electron. Các electron th c p này l i có th tác đ ng vào các h t AgBr ở
ệ ả ế ả ạ ỉ ở ế xung quanh. K t qu là khi hi n nh không ch các h t Ag vùng chi u x ạ
ớ ị ệ ạ ằ ở ệ ứ ị ệ m i b hi n mà các h t n m vùng xung quanh cũng b hi n. Hi u ng này
ộ ạ ộ ộ ạ t o ra đ nhoè n i t i hay đ nhoè phim Uf.
ử ụ ệ ặ ệ Vi c s d ng các màn tăng quang, đ c bi ố t là màn tăng quang mu i
ườ th ng làm tăng Uf.
ổ ộ c) Đ nhoè t ng
ậ ộ ượ ủ ộ ị ố Đ nhoè cu i cùng nh n đ ộ c trên phim ch u tác đ ng c a đ nhoè hình
T đ
2
ộ ộ ổ ượ ứ ị ọ h c và đ nhoè phim. Đ nhoè t ng U ằ c xác đ nh b ng công th c:
Ug (
)
2 Uf (
)
)24(
U T
(cid:0) (cid:0)
ế ậ ủ ị ộ d) Xác đ nh đ sâu c a phuy t t t
ươ ế ậ ủ ị ộ ng pháp xác đ nh đ sâu c a khuy t t ậ t: 1 v t Hình 3. Ph
ụ ặ ồ ị ch p; 2 phim; A,B V trí đ t ngu n
ồ ầ ượ ượ ặ ở ị ả ờ Ngu n l n l c đ t ộ v trí A và B trong m t kho ng th i gian c t đ ỡ
ế ả ờ ườ ừ ộ ủ ả ể ượ kho ng th i gian chi u thông th ng. T đ di chuy n G c a nh d c xác
ế ậ ủ ệ ả ị ị đ nh sau khi hi n phim cho phép xác đ nh kho ng cách d c a khuy t t t:
13
(cid:0)
(cid:0)
ả ồ ọ e) Ch n kho ng cách ngu n phim
ườ ả ồ ượ ả ọ Thông th ng kho ng cách ngu n phim đ c ch n là kho ng cách t ố i
ể ạ ượ ể ấ ộ ọ ộ ỏ thi u đ đ t đ c đ nhoè hình h c nh nh t. Khi đó ta coi đ nhoè phim
ừ ứ ể ượ ả ố ư ằ b ng không. T công th c (23) có th tính đ c kho ng cách t ồ i u ngu n
phim F
(cid:0)
(cid:0)
T
ả ừ ế ậ ớ ế trong đó d kho ng cách t khuy t t t t i phim. Khi không bi ả t kho ng d
ề ầ ủ ậ ụ ể ằ ta có th coi nó b ng 1/2 b d y c a v t ch p.
ậ ườ ị ạ ỷ ệ ị Chú ý: Theo đ nh lu t c ộ ứ ng đ b c x t l ớ ngh ch v i bình ph ươ ng
ậ ộ ế ể ả ầ ố ờ kho ng cách, khi mu n tăng F, c n tăng th i gian chi u đ tăng m t đ phim
ư ộ (đ đen) nh cũ.
ự ệ IV. Trình t thí nghi m
ể ằ ắ ườ ạ ỏ ị ậ ầ ạ ố Ki m tra b ng m t th ng các d v t trên m i hàn c n lo i b và làm s ch.
ơ ả ề ề ầ ầ ộ ố ụ Đo chính xác chi u d y tôn c b n và đ nhô m i hàn v 2 phía c n ch p
ướ ụ ứ ề ề ầ ị ằ b ng th ụ ể c milimet. Áp d ng công th c đ xác đ nh chi u d y hi u d ng
ẫ ầ ụ ụ ấ h p th trên m u c n ch p.
ả ố ướ ụ ữ ẫ ầ ợ B trí kho ng cách, h ớ ng ch p gi a m u và đ u phát sao cho phù h p v i
ướ ủ ạ ượ ự ẫ ọ ợ góc kích th c c a m u, l a ch n góc nghiêng h p lý tránh tán x ng c.
ứ ế ề ế ề ả ầ ồ ợ ớ ị ố Căn c vào gi n đ chi u xác đ nh li u chi u phù h p v i chi u d y m i
hàn.
ướ ế ị Quy t đ nh h ng phát tia.
ụ ặ ố ị ẩ B trí phim (chú ý đ t làm sao cho chu n, đúng v trí,… làm sao khi ch p phim
14
ế ậ ể ề ặ ộ ấ có đ đen đ u đ n đ đánh giá khuy t t t chính xác nh t). Trong tr ườ ng
ả ặ ế ắ ả ướ ợ h p phim ph i đ t nghiêng thì ph i cân nh c đ n kích th c phim sao cho
ả ạ ế ậ ị ả ượ ả ả ộ ươ đ t ng ph n trên phim t i các v trí có khuy t t t ph i đ c đ m b o.
ặ ố ườ ượ ề ặ ộ ấ ự Đ t s và IQI (th ng đ ẫ c dán trên m t t m bìa nh a). Do b m t m u
ứ ạ ệ ặ ầ ắ ả ỉ ị ị ị ph c t p nên vi c đ t các ch th đ nh v và IQI c n ph i cân nh c và ướ c
ượ ế ả l ệ ng chùm chi u sao cho hình nh hi n rõ trên phim mà không đè vào các
ế ậ ầ ả vùng khuy t t t c n gi i đoán
ự ệ ệ Th c hi n các bi n pháp an toàn.
ố ỹ ậ ọ ườ ề ợ ỉ ị Ch n các thông s k thu t. Trong tr ờ ế ng h p li u chi u ch đ nh có th i
ụ ố ề ể gian phát tia quá dài, chúng ta có th chia thành 2 li u ch p g i nhau.
ạ ộ ậ V n hành máy (cho máy ho t đ ng).
ỏ ể V. Câu h i ki m tra
ế ả ướ ưở ấ ượ ế ế ả a. H ng chi u nh h ng th nào đ n ch t l ng hình nh trên phim ?
ơ ả ữ ư ể ắ ị ị ỉ ị b. Nh ng đi m l u ý c b n khi gáp l p IQI và các ch th đ nh v ?
15
BÀI 6: X LÝ GI I ĐOÁN KHUY T T T
I. ụ ệ M c đích thí nghi m.
ớ ỹ ử ậ ướ Sinh viên làm quen v i k thu t gá x lý phim tr ụ c và sau khi ch p,
ấ ượ ế ậ ư ụ ạ đánh giá ch t l ng phim ch p cũng nh phân tích các d ng khuy t t ắ t m c
ẫ ạ ả ỗ ph i trên m i lo i m u.
ế ị ệ II. Thi t b thí nghi m
ụ ứ ạ ư ụ ặ ộ H p phim ch p b c x ch a ch p (Agfa, Kodak ho c Fuji)
Cassette, màn tăng quang cho Phim 10 x 20cm và 10 x 40cm.
ắ ướ Bàn thao tác và c t phim có th ộ c chia đ .
ụ ỏ ố ể ử Đèn đ chuyên d ng cho phòng t i đ r a phim.
ạ ướ ử ạ ị Các lo i n c r a đã pha sãn và dung d ch làm s ch phim.
ử ộ B thùng, giá r a phim và găng ray cao su.
ờ ồ ồ ấ Đ ng h b m th i gian.
ử ấ Máy s y và dàn treo phim sau khi r a.
ử ọ Máy đ c phim và các phim đã qua x lý
16
ắ ế III. Tóm t t lý thuy t.
ướ ủ ế ử ử ự ệ ộ Các b c th c hi n ch y u trong m t quy trình x lý tráng r a phim
ứ ạ ụ ả ệ ả ử ồ ử ch p nh b c x bao g m: Quá trình hi n nh, Quá trình r a trung gian (r a
ướ ử ố ị ử ả ấ ố n c), R a c đ nh nh (Hãm phim), R a cu i và s y khô
ề ấ ả ể ử ữ ử ầ ị ấ C n khu y đ u t t c nh ng dung d ch dung đ x lý tráng r a phim
ướ ể ệ ộ ị tr ử ụ c khi đem vào s d ng. Ki m tra nhi ứ t đ dung d ch trong các thùng ch a,
oC càng t
ấ ố ị ỉ ố ứ ể ị ệ dung d ch thu c hi n càng x p x 20 t. Ki m tra m c dung d ch trong
ể ầ ứ ứ ẩ ậ ả ả ị ị ế các thùng ch a. M c dung d ch trong b c n ph i chu n b ph i ng p h t
ử ủ ề chi u cao c a phim trên giá r a.
ỹ ậ ử K thu t x lý phim
ẩ ủ ố ượ ứ ạ ả ụ ả ụ Sau khi ch p nh b c x , nh n c a đ i t ng ch p đã hình thành trên
ế ả ư ử ụ ủ ấ ẩ phim. M c đích c a quá trình x lý phim là bi n nh n ch a nhìn th y thành
ả ấ ượ ể ả ả nh nhìn th y đ c và có th b o qu n lâu dài.
ử ồ ướ Quá trình x lý phim g m 4 b c sau:
ị ướ ẩ Chu n b tr ử c khi x lý phim
ệ ả ả ạ ấ Hi n nh (t o ra nh nhìn th y)
ạ ỏ ừ ể ả Hãm nh (lo i b các tinh th halogen th a)
ử ướ ạ ỏ ướ ừ R a n c (Lo i b n c hãm th a)
ạ ỏ ướ ặ ấ ơ Ph i ho c s y khô (lo i b n ừ c th a)
ị ướ ử ẩ Chu n b tr c khi x lý
ể ồ ố a) Ki m tra bu ng t i
ượ ử ồ ố ướ ử ụ ồ Phim đ c x lý trong bu ng t i. Tr c khi s d ng bu ng t ố ầ i c n
ủ ể ộ ồ ố ố ớ ệ ể ki m tra đ an toàn c a ánh sáng trong bu ng t i đ i v i phim. Vi c ki m tra
ậ ụ ụ ướ ế ằ ặ ộ ầ c n ti n hành b ng cách đ t m t v t d ng nào đó (ví d th ẻ c k , bút
17
ế ộ ấ ể ế ỏ vi ấ t,...) lên m t t m phim đ ng . Sau 10 phút tráng phim, n u trên phim xu t
ậ ụ ắ ạ ệ ầ ố ể ọ hi n v t d ng thì c n che ch n l ồ i bu ng t i đ ánh sáng không l t vào.
ẩ b) ấ ị Chu n b hoá ch t
ệ ầ ố ố ượ ề ấ ướ ể Thu c hi n và thu c hãm c n đ c khu y đ u tr c khi dùng đ tránh
ệ ượ ắ ố hi n t ọ ng l ng đ ng thu c.
ể ệ ộ ủ ạ ấ ố ố ượ Ki m tra nhi ố t đ c a hai lo i thu c. T t nh t thu c đ c duy trì ở
oC
ệ ộ nhi t đ 20
ể ướ ư ở ề ữ Ki m tra dòng n c l u thông các b tráng và gi phim
ứ ả ờ ệ ộ ử ả ấ Có b ng tra c u th i gian và nhi t đ x lý phim do nhà s n xu t cung
c p.ấ
ệ ả Hi n nh
a) ơ ế ệ ả C ch hi n nh
ệ ả ộ ả ẩ ấ ế ả Quá trình hi n nh là quá trình bi n nh n thành m t nh nhìn th y
+ thành b c kim lo i. ạ ạ
ả ứ ế ạ thông qua ph n ng bi n ion b c Ag
ế ạ ố ượ ả ứ Khi ch t o phim, mu i AgBr đ c hình thành theo ph n ng:
AgNO3 + KBr > KNO3 + AgBr
ả ứ ệ ấ ấ ố ử Thu c hi n là ch t cung c p electron cho ph n ng kh .
xung quanh tinh th AgBr vì
ế ạ ị ể ộ Khi b chi u x có m t hàng rào ion âm Br
ế ừ ể ể ệ ố th các electron t thu c hi n không th xuyên qua hàng rào vào tinh th do
ệ ự ẩ l c đ y tĩnh đi n.
ể ị ệ ệ ế ạ ấ ạ Khi tinh th b chi u x , xu t hi n các tâm hi n, các tâm này t o ra các
, nh đó electron có th l
ế ể ể ọ ờ ể đi m y u trong hàng rào ion Br t vào tinh th tham
ạ ể ạ ả ứ ạ ươ ạ ử ể ạ ố gia ph n ng kh ion b c đ t o ra b c kim lo i d í d ng các đi m t i:
e + Ag+ > Ag
ầ ủ ố b) ệ Thành ph n c a thu c hi n
18
ệ ạ ỗ ố ườ ừ M i lo i thu c hi n th ồ ng g m t ấ các ch t sau:
ệ ệ ấ ạ ấ ườ Ch t hi n: 3 lo i ch t hi n th ng dùng là Metol, Hydroqninone và
ườ ể ế ụ ệ ấ ợ Phenidone. Ng i ta có th k t h p các ch t hi n, Ví d : Metol
cho
ệ ấ ấ ấ Hydroqninone, Hydroqninone Phenidone. Ch t hi n là ch t cung c p e
ả ứ ử ph n ng kh .
ấ ố ố ườ ề ấ Ch t tăng t c: Chât tăng t c th ẳ ạ ng là ch t có ho t tính ki m, ch ng
2CO3, NaOH, K2CO3, KOH, ... Đ ki m cao thúc đ y s gi
ấ ự ả ộ ề ạ h n Na i phóng e
ộ ươ ệ ắ ả ỏ ố ộ ờ ờ kh i thu c hi n trong m t th i gian ng n, nh đó nh có đ t ả ng ph n cao.
ấ ả ệ ả ố ị ườ ị Ch t b o qu n: các dung d ch thu c hi n th ng b oxi hoá trong môi
ườ ố ễ ị ố ộ ể ậ tr ng không khí làm thu c d b thoái hoá. Đ làm ch m t c đ oxi hoá, kéo
ử ụ ờ ườ ổ ế ấ ả ả ấ dài th i gian s d ng, ng i ta dùng các ch t b o qu n, ph bi n nh t là
2SO3.
Na2SO3 ho c Kặ
ấ ạ ử ế ệ ấ ả ố ố ễ Ch t h n ch hay ch t ch ng nhi u: Thu c hi n có kh năng kh các
ư ị ệ ượ ế ạ ề ễ ể ạ ạ h t AgBr ch a b chi u x , đó là hi n t ắ ng t o n n phông nhi u. Đ kh c
ệ ượ ụ ườ ấ ạ ế ễ ấ ố ph c hi n t ng này, ng i ta dùng ch t h n ch hay ch t ch ng nhi u. Nh ờ
ạ ả ễ ề ễ ạ ấ ơ ớ ậ ch t này quá trình t o nhi u di n ra ch m h n nhi u so v i quá trình t o nh.
ớ ồ ủ ẳ ố ộ ườ ượ ạ Các mu i tan c a Br, ch ng h n KBr, v i n ng đ 5g/lít th ng đ c dùng
ễ ấ ố làm ch t ch ng nhi u.
ử ụ ủ ệ ạ ả ầ ố ậ Chú ý: Trong quá trình s d ng, ho t tính c a thu c hi n gi m d n, vì v y
ả ổ ố ớ ầ c n ph i b sung thêm thu c m i.
ệ ờ c) Quan h th i gian nhi ệ ộ t đ
ệ ạ ố ố ườ ệ ữ ỉ ẫ ả ố M i lo i thu c hi n th ng có b ng ch d n m i quan h gi a nhi ệ ộ t đ
ệ ả ệ ố ờ ườ ả ợ ủ c a thu c hi n và th i gian hi n nh. Trong tr ng h p không có b ng ch ỉ
ể ả ẫ d n có th dùng b ng sau đây:
ả ệ ờ ệ ộ ệ ả B ng 1. t đ hi n nh Quan h th i gian nhi
Nhi ệ ộ oC t đ , 18 20 22 24 26 28 30
19
ờ Th i gian, phút 6 5 4 3,5 3 2,5 2
oC ho c trên 30
oC.
ệ ộ ể ấ ướ ệ ố ặ Chú ý: Nhi t đ thu c hi n không nên đ th p d i 18
d) Giũ phim
ượ ồ ướ ư ờ ệ Sau khi hi n, phim đ c giũ trong b n n c l u thông trong th i gian
ể ạ ừ ệ ả ườ ấ kho ng 2 3 phút đ lo i các ch t hi n còn th a bám trên phim. Ng i ta có
ể ể ằ ả ờ ị th dùng dung d ch axêtic 2 3% đ giũ phim nh m gi m th i gian giũ phim
ố xu ng còn 30 giây.
ể ầ ồ Chú ý: Sau khi giũ xong c n nhanh chóng chuy n phim sang b n hãm đ ể
ệ ượ ề ặ ớ tránh hi n t ng oxi hoá l p b m t phim.
Hãm phim
ỉ ữ ạ ả ằ ố ị Hãm phim là quá trình c đ nh nh b ng cách ch gi l ạ ạ i các h t b c
ạ ạ ả ử kim lo i t o thành nh trên phim. Trong quá trình hãm phim, các phân t AgBr
ượ ẽ ượ ệ ấ ấ ư ch a đ c hi n trong phim s đ c hoà trong ch t hãm phim. Ch t hãm
2S2O3 ho c ch t hãm nhanh (NH
ườ ặ ấ ị th ng dùng là Na ủ 4)2S2O3. Dung d ch c a
ạ ấ ườ chúng nhanh chóng hoà tan AgBr còn l i trên phim. Ngoài ch t hãm ng i ta
ộ ố ử ụ ụ ể ế ấ ố ư còn s d ng m t s ch t ph gia nh axit axêtic đ dung hoà các v t thu c
ạ ặ ự ể ạ ấ ỳ còn l i và Na ỷ ư 2SO3 đ ngăn ch n s phân hu l u hu nh và tái t o ch t hãm
ả ứ theo ph n ng:
Na2SO3 + S > Na2S2O3
ư ả ờ ồ ườ ợ Th i gian phim l u trong b n hãm kho ng 10 phút. Tr ng h p dùng
ể ả ả ố ờ ố thu c hãm nhanh, th i gian này có th gi m xu ng còn kho ng 2 3 phút.
ệ ộ ủ ồ ươ ự ệ ộ ủ ồ ệ ặ Nhi t đ c a b n hãm t ng t ư nh nhi ồ t đ c a b n hi n ho c b n
giũ.
R a n ử ướ c
20
ộ ố ấ ừ ồ Sau khi hãm, phim mang theo m t s hoá ch t t ấ b n hãm. Các hoá ch t
ế ư ạ ờ ầ ế ẽ ầ ờ này n u l u l i trên phim s làm phim bi n m u và m d n theo th i gian.
ệ ượ ụ ể ắ ồ ướ ư Đ kh c ph c hi n t ầ ử ạ ng này, phim c n r a s ch trong b n n c l u thông.
ử ụ ờ ộ Th i gian r a ph thu c vào nhi ệ ộ ủ ướ t đ c a n c:
oC, th i gian r a kho ng 20 phút
ệ ộ ử ả ờ Nhi t đ 25
oC, th i gian r a kho ng 15 phút
ệ ộ ử ả ờ Nhi t đ 28
oC, th i gian r a kho ng 10 phút
ệ ộ ử ả ờ Nhi t đ 30
oC); khi đó các hoá
ử ướ ở ệ ộ ấ ướ Chú ý: Không r a n c nhi t đ quá th p (d i 15
oC); khi đó ch tấ
ấ ượ ử ạ ặ ở ế ệ ộ ch t khó đ c r a s ch h t; ho c nhi t đ quá cao (trên 40
ươ ạ nhũ t ể ị ế ng có th b bi n d ng.
Làm khô
ướ ả ả ặ ả ầ ượ Phim tr c khi đem b o qu n ho c kh o sát c n đ c làm khô. Tr ướ c
ể ả ị khi làm khô, phim có th nhúng vào dung d ch làm khô kho ng 30 giây sau đó
ượ ư ấ đ c đ a vào máy x y trong vòng 1 1,5 phút.
ườ ể ể ấ ợ Chú ý: Tr ng h p không có máy x y, có th treo phim đ phim khô t ự
nhiên.
Ả ố ượ ủ ứ ứ ạ ụ ạ ề nh b c x ch a nhi u thông tin c a đ i t ẳ ng ch p, ch ng h n có
ế ậ ế ậ ạ ướ ế ậ ị hay không có khuy t t t, lo i khuy t t t, kích th c khuy t t ế t, v trí khuy t
ậ ả ụ ả ủ ả ố t t ... Gi ọ i đoán nh, do đó là khâu quan tr ng cu i cùng c a phép ch p nh.
ủ ộ ộ ố ư ể ả ủ ả Đ đen c a phim: Đ đen t i u c a phim đ gi i đoán nh khi có ánh
ủ ợ ượ ạ ấ ả sáng thích h p c a màn soi, đ ộ c coi là đ đen mà t i đó t t c các d ị
ườ ề ượ ể ệ ư ệ ẩ th ng trên phim đ u đ c th hi n. Hi n ch a có các tiêu chu n v đ ề ộ
ố ư ộ ừ ớ ượ ấ ậ ộ đen t i u, song đ đen t 2.0 t i 3.0 đ c coi là đ đen ch p nh n.
ủ ế ộ ộ ộ ể Đ sáng c a màn soi: Màn soi có th có các đ chi u sáng khác nhau. M t
ổ ế ứ ể ề ế ấ ứ màn soi có th có nhi u m c chi u sáng song ph bi n nh t là 3 m c
ứ ế ớ ộ chi u sáng ng v i đ đen 1.0, 2.0 và 3.0.
21
ề ự ụ ả ủ ữ ụ ệ ấ ể V th c ch t m c đích c a phép ch p nh là phát hi n nh ng đi m
ụ ở ủ ậ ệ ụ ứ ạ không liên t c ồ ự ấ bên trong c a v t li u do s h p th b c x không đ ng
ụ ể ậ ỹ ề ủ ậ ệ đ u c a v t li u. Trong k thu t hàn, các đi m không liên t c này có th ể
ế ứ ế ố ế ỗ ế ỗ ậ ạ ặ ạ là các v t n t, v t r khí, v t x p, v t r ng n kim lo i ho c phi kim lo i;
ế ỗ ế ế ế ấ ấ ế ế ẹ các v t thi u ng u, thi u th u, v t l m chân; các v t r ng chân; các v t
ồ ặ ấ ả cháy quá, l i quá ho c th u quá ... Ngoài ra khi gi ầ i đoán, c n phân bi ệ t
ế ậ ằ ề ặ ủ ế ậ ụ ậ các khuy t t t n m trên b m t c a v t ch p và các khuy t t t gi ả ớ , v i
ế ậ ầ ằ ở ụ ậ các khuy t t t c n quan tâm n m bên trong v t ch p.
ứ ạ ả ề ủ ế ậ ả ầ ề C n chú ý nh b c x là nh 2 chi u c a khuy t t t 3 chi u.
ể ệ ầ ả ả ỗ ộ ố L khí hình c u: th hi n trên nh là m t m ng t i hình tròn
ế ứ ộ ế ể ệ ề ộ ề ề ả ầ V t n t có b dài, b r ng và b sâu th hi n trên nh là m t v t m u
ướ ươ ứ đen có kích th ng ng. c t
ế ậ ạ ể ệ ộ ọ ụ ẳ Khuy t t ả t d ng hình tr : th hi n trên nh là m t đ an th ng có hình
ủ ụ ộ ớ ị ứ ạ dáng khác nhau ph thu c vào v trí c a chúng so v i chùm tia b c x .
ế ậ ề ặ ủ ế ậ ể ế Khuy t t t có th bi méo n u b m t c a khuy t t t không song song
ể ả ả ặ ầ ầ ớ ề ặ v i b m t phim. Đ tránh các gi i đoán nh m, phim c n ph i đ t song
ớ ậ ụ ớ song v i v t ch p và vuông góc v i chùm tia.
ộ ơ ớ Khuy t t ế ậ ằ ở ầ t n m g n phim có đ nét cao h n so v i khuy t t ế ậ ằ ở t n m
xa.
ự ệ IV. Trình t thí nghi m
ụ ư ử ư ắ ắ ế X lý gá và c t phim ch a ch p, đ a vào màn tăng quang và cassette. S p x p
ự ầ ụ ụ ử ẫ ớ các phim đã x lý vào khu v c c n ch p, tránh l n v i phim đã ch p.
ử ẩ ọ ụ Tráng r a các phim đã ch p theo quy trình chu n đã h c.
ả ẫ ố ữ ụ ẫ Gi i đoán các phim đã ch p m u ng và m u ch T trong đó có đánh giá theo
các tiêu chí ASTM
22
ỏ ể V. Câu h i ki m tra.
ệ ị ậ ị ả ỉ ỉ 1. Cách phân bi t ch th th t và ch th gi ?
ơ ả ấ ượ ề ầ ả ạ ượ ầ ả 2. Các yêu c u c b n v ch t l ng nh c n ph i đ t đ ố ớ c đ i v i ph ươ ng
ụ ằ pháp ch p b ng máy X ray ?
ế ổ ữ ưở ấ ượ ế ụ 3. Nh ng y u t ả nào nh h ng đ n ch t l ng phim ch p ?
ng
Lãnh đ o Vi n (Ph trách đào t o) Ngày tháng thông qua: ngàythángnăm
Cán b h d nẫ
Ký ghi rõ h tênọ
Ký ghi rõ h tênọ
ề ngày tháng năm
Th ký giáo v Ngày tháng nh n đ :
Ký ghi rõ h tênọ
23
