Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau
Lôøi giôùi thieäu
Cuoán “Caùc Kyõ Thuaät Laáy Vaø Laøm Xeùt Nghieäm Vi Sinh Laâm Saøng Caùc Beänh Phaåm Khaùc
Nhau” ñöôïc vieát nhaèm giuùp caùc phoøng thí nghieäm laâm saøng taïi caùc beänh vieän cuõng nhö caùc
sinh vieân hoïc chuyeân ngaønh kyõ thuaät phoøng thí nghieäm laâm saøng coù theå naém ñöôïc kyõ thuaät cô
baûn trong laáy beänh phaåm cuõng nhö laøm xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc
nhau maø phoøng thí nghieäm coù theå nhaän ñöôïc haèng ngaøy töø caùc beänh phoøng. Saùch ñöôïc vieát
bao goàm caùc phaàn sau ñaây:
§ Tröôùc heát laø caùc kyõ thuaät laáy vaø laøm xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng 10 beänh phaåm khaùc
nhau vaø thöôøng gaëp, ñoù laø:
1 Maãu maùu 6 Maãu queät haàu hoïng
Maãu nuû vaø chaát dòch Maãu tai, maét, muõi, xoang 2 7
3 Maãu phaân 8 Maãu ñaøm vaø caùc beänh phaåm coù
ñaøm
4 Maãu nöôùc tieåu 9 Maãu laáy töø ñöôøng sinh duïc
5 Maãu dòch naõo tuyû 10 Maãu khaûo saùt kî khí
´ Trong moãi kyõ thuaät, höôùng daãn caën keõ caùc chæ ñònh laáy beänh phaåm, thôøi ñieåm toát nhaát
laáy beänh phaåm, caùch laáy beänh phaåm, khaûo saùt ñaïi theå vaø vi theå beänh phaåm, phöông
phaùp nuoâi caáy phaân laäp caùc taùc nhaân vi sinh vaät gaây beänh coù trong beänh phaåm cuøng vôùi
qui trình theo doõi moãi ngaøy, vaø cuoái cuøng laø caùc vi sinh vaät gaây beänh coù theå phaân laäp
ñöôïc trong caùc beänh phaåm ñöôïc khaûo saùt.
´ ÖÙng vôùi moãi kyõ thuaät laáy vaø laøm beänh phaåm, taùc giaû coù ñöa ra caùc caâu hoûi thöôøng gaëp
cuøng vôùi caùc phaân tích cuõng nhö caùc caùch giaûi quyeát vaán ñeà. Ñaây laø moät noäi dung raát lyù
thuù vaø höõu duïng khoâng chæ cho caùc nhaø caän laâm saøng maø caû cho caùc baùc só ñieàu trò vì
thoâng qua caùc noäi dung naøy, caùc nhaø laâm saøng vaø caän laâm saøng ñeàu coù theå thaáy vaø
phaân tích ñöôïc caùc maâu thuaån thöôøng gaëp ñeå coù theå cuøng nhau giaûi quyeát nhôø ñoù maø
chaát löôïng xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng ngaøy caøng ñöôïc naâng cao hôn vaø mang ñeán
nhieàu hieäu quaû hôn trong chaån ñoaùn vaø ñieàu trò beänh nhaân.
´ Saùch cuõng ñaõ toùm löôït töøng qui trình xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc
nhau thaønh töøng sô ñoà minh hoaï ñeå giuùp caùc nhaø vi sinh laâm saøng deã daøng thaáy roõ vaø
3
Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau
öùng duïng ñöôïc caùc böôùc tieán trình xeùt nghieäm töø luùc coù beänh phaåm cho ñeán luùc coù
ñöôïc keát quaû chung cuoäc.
´ Ngoaøi ra, coù moät yeâu caàu böùc thieát maø nhieàu baùc só ñieàu trò, ñaêïc bieät taïi caùc khoa hoâ
haáp vaø khoa chaêm soùc taêng cöôøng, ñoøi hoûi phaûi thöïc hieän ñöôïc taïi caùc phoøng xeùt
nghieäm vi sinh laâm saøng, ñoù laø yeâu caàu caáy ñònh löôïng maãu ñaøm. Yeâu caàu naøy tröôùc
ñaây ñöôïc coi laø khoâng khaû thi ñeå tieán haønh vì khoù coù theå tìm thaáy treân thò tröôøng trong
nöôùc boä thuoác thöû laøm tan ñaøm, vaø chính vì vaäy maø khoù coù moät phoøng thí nghieäm vi
sinh laâm saøng naøo coù ñöôïc moät qui trình kyõ thuaät höôùng daãn caáy ñònh löôïng ñaøm. Hieän
nay, raát deã daøng tìm ñöôïc boä thuoác thöû laøm tan ñaøm “Sputaprep-QT” ñeå caáy ñònh
löôïng maãu ñaøm do coâng ty Nam Khoa saûn xuaát, do vaäy ñeå coù theå giuùp caùc phoøng thí
nghieäm vi sinh laâm saøng thöïc hieän ñöôïc kyõ thuaät caáy ñònh löôïng ñaøm, saùch trình baøy
raát chi tieát kyõ thuaät caáy ñònh löôïng ñaøm. Vôùi qui trình naøy, caùc phoøng thí nghieä m vi
sinh laâm saøng taïi baát kyø moät phoøng thí nghieäm vi sinh laâm saøng naøo ñaõ thöïc hieän ñöôïc
qui trình caáy ñaøm ñeàu coù theå caáy ñònh löôïng maãu ñaøm neáu coù trang bò theâm boä thuoác
thöû laøm tan ñaøm “Sputaprep-QT”.
´ Ñeå giuùp caùc nhaø vi sinh laâm saøng söû duïng ñöôïc caùc phöông tieän thích hôïp vaø chuaån
möïc trong laáy vaø laøm caùc beänh phaåm khaùc nhau, caùc hình aûnh minh hoaï caùc vaät lieäu
duøng ñeå laáy vaø chuyeân chôû beänh phaåm töông öùng ñaõ ñöôïc saùch trình baøy cuøng vôùi caùc
chuù thích raát roõ raøng. Saùch cuõng toùm taét trong moät baûng caùc vaät lieäu laáy maãu vaø caùc
moâi tröôøng phaân laäp töông öùng cho caùc beänh phaåm khaùc nhau, baûng toùm taét naøy raát
höõu duïng ñeå caùc nhaø vi sinh laâm saøng deã daøng thieát laäp vaø duy trì moät phoøng xeùt
nghieäm vi sinh laâm saøng taïi beänh vieän maø khoâng caàn phaûi maát coâng tra cöùu caùc taøi lieäu
khaùc nhau ñeå laäp ra baûng döï truø thöôøng xuyeân hay ñoät xuaát. Ngoaøi ra, trong moät soá
tröôøng hôïp beänh phaåm, saùch cuõng thoâng tin ñeán caùc nhaø vi sinh laâm saøng caùc saûn phaåm
coù lieân quan ñaëc bieät vôùi caùc coâng duïng thích hôïp. Ví duï trong phaàn laáy vaø laøm xeùt
nghieäm vi sinh laâm saøng maãu nöôùc tieåu, saûn phaåm ñaëc bieät coù lieân quan laø chai caáy
nöôùc tieåu hai maët thaïch BANg vaø CA ñaõ ñöôïc saùch trình baøy ñeå caùc nhaø vi sinh laâm
saøng bieát ñöôïc coâng duïng, caùch söû duïng, cuõng nhö tính höõu duïng cuûa saûn phaåm naøy
trong phieân tröïc khi khoâng coù kyõ thuaät vieân vi sinh ñeå thöïc hieän ñöôïc caáy ñònh löôïng
nöôùc tieåu.
4
Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau
§ Keá ñoù, saùch trình baøy caùc phöông phaùp khaûo saùt tröïc tieáp vaø yù nghóa cuûa khaûo saùt tröïc tieáp
trong xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng . Coù 3 phöông phaùp khaûo saùt tröïc tieáp thöôøng duøng
thöôøng qui taïi caùc phoøng thí nghieäm vi sinh laâm saøng taïi caùc beänh vieän laø phöông phaùp
nhuoäm Gram, phöông phaùp nhuoäm methylene blue kieàm, vaø phöông phaùp nhuoäm khaùng
acid ñöôïc saùch trình baøy moät caùch chi tieát veà nguyeân taéc, veà phöông phaùp nhuoäm, veà caùch
ñoïc keát quaû, vaø veà caùc sai laàm kyõ thuaät coù theå gaëp phaûi khi thöïc hieän nhaèm muïc ñích giuùp
caùc nhaø vi sinh laâm saøng khoâng chæ naém vöõng ñöôïc lyù luaän, nhuaàn nhuyeãn veà thöïc haønh
vaø traùnh ñöôïc caùc sai soùt deã maéc phaûi trong quaù trình thöïc hieän kyõ thuaät nhuoäm.
§ Ngoaøi khaûo saùt tröïc tieáp vaø nuoâi caáy, caùc thöû nghieäm huyeát thanh hoïc vaø hoaù mieãn dòch
hoïc cuõng laø caùc phöông tieän xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng giuùp xaùc ñònh taùc nhaân vi sinh
vaät gaây beänh. Chính vì vaäy neân saùch cuõng khoâng theå thieáu ñöôïc hai noäi dung xeùt nghieäm
naøy. Tuy khoâng trình baøy chi tieát cuûa caùc phöông phaùp mieãn dòch hoïc ñöôïc öùng duïng vì
khoâng phaûi laø muïc tieâu cuûa baøi vieát, nhöng saùch ñaõ trình baøy raát roõ veà yù nghóa cuûa hai loaïi
xeùt nghieäm naøy cuõng nhö caùc caùch ñeå bieän luaän caùc keát quaû maø thöû nghieäm huyeát thanh
hoïc cuõng nhö hoaù mieãn dòch hoïc ñaõ mang ñeán cho laâm saøng.
§ Ngay keá sau phaàn trình baøy caùc thöû nghieäm huyeát thanh hoïc vaø hoaù mieãn dòch hoïc, saùch
cuõng trình baøy ñeå caùc nhaø vi sinh laâm saøng cuõng nhö caùc baùc só ñieàu trò bieát ñöôïc caùc caùch
ñaùnh giaù moät xeùt nghieäm thoâng qua caùc chi tieát veà caùch tính toaùn cuõng nhö yù nghóa cuûa
caùc thoâng soá nhö ñoä nhaïy caûm, ñoä ñaëc hieäu, giaù trò tieân doaùn döông, giaù trò tieân ñoaùn aâm,
ñoä phuø hôïp, heä soá kappa, heä soá sai bieät...Ñaây laø nhöõng thoâng tin raát raát caàn thieát cho caùc
baùc só ñieàu trò maø caû cho caùc nhaø vi sinh laâm saøng ñeå khoâng chæ ñaùnh giaù caùc thöû nghieäm
trong caùc coâng trình nghieân cöùu khoa hoïc maø caû trong vieäc cho chæ ñònh xeùt nghieäm haøng
ngaøy ñeå coù theå coù ñöôïc caùc keát quaû xeùt nghieäm höõu duïng laâm saøng.
Cuoái cuøng, saùch cuõng coù trình baøy theâm hai noäi dung ñaëc bieät nhöng cuõng raát caàn thieát ñeå coù
theå ñaùp öùng theâm ñöôïc caùc yeâu caàu cuûa beänh vieän, ñoù laø xeùt nghieäm tìm endotoxin ñeå phaùt
hieän nhieãm truøng; vaø phöông phaùp kieåm tra vi sinh khoâng khí phoøng moå. Ngoaøi ra coøn coù moät
noäi dung nöõa, ñoù laø caùc trang thieát bò cô baûn cuõng nhö moâ hình moät phoøng xeùt nghieäm vi sinh
laâm saøng beänh vieän. Noäi dung naøy chaéc chaén seõ raát höõu duïng ñeå caùc nhaø quaûn lyù taïi beänh vieän
cuõng nhö caùc nhaø vi sinh laâm saøng coù theå tham khaûo khi muoán xaây döïng moät phoøng thí
nghieäm vi sinh laâm saøng thích hôïp taïi beänh vieän cuûa mình.
5
