BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI
------------o0o------------
ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CẤP TRƯỜNG
Lao động cưỡng bức theo quy định của pháp luật lao động
Việt Nam – Thực trạng và giải pháp
Chủ nhiệm đề tài: Đinh Thị Thanh Thủy
Hà Nội, năm 2017
MỤC LỤC
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI ..................................... 1
1.1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu .......................................................... 1
1.2. Tình hình nghiên cứu: ................................................................................ 3
1.2.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới: ..................................................... 3
1.2.2.Tình hình nghiên cứu ở Việt nam: ....................................................... 5
1.3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu ........................................... 8
1.3.1. Đối tượng nghiên cứu: ........................................................................ 8
1.3.2. Phạm vi nghiên cứu: ............................................................................ 8
1.4. Mục tiêu nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu ..................................... 9
1.4.1. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................ 9
1.4.2. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................... 9
1.5. Ý nghĩa của nghiên cứu ............................................................................ 10
1.6. Kết cấu của đề tài nghiên cứu .................................................................. 11
CHƯƠNG 2. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ LAO ĐỘNG
CƯỠNG BỨC .................................................................................................... 12
2.1. Khái quát chung về lao động cưỡng bức ................................................. 12
2.1.1. Khái niệm lao động cưỡng bức ......................................................... 12
2.1.2. Đặc điểm của lao động cưỡng bức .................................................... 15
2.1.3. Các hình thức của lao động cưỡng bức ............................................. 19
2.2. Pháp luật về lao động cưỡng bức. ............................................................ 21
2.2.1.Khái niệm pháp luật về lao động cưỡng bức ..................................... 21
2.2.2. Nội dung pháp luật điều chỉnh về lao động cưỡng bức .................... 22
2.2.3. Sự cần thiết phải điều chỉnh bằng pháp luật về lao động cưỡng bức .......26
CHƯƠNG 3. THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ LAO ĐỘNG CƯỠNG
BỨC Ở VIỆT NAM HIỆN NAY ...................................................................... 28
3.1. Thực trạng các quy định của pháp luật Việt Nam về lao động
cưỡng bức ....................................................................................................... 28
3.1.1. Ngoại lệ và những hình thức lao động cưỡng bức bị cấm theo quy
định của pháp luật Việt Nam ....................................................................... 28
3.1.2. Thực trạng các quy định về lao động cưỡng bức quy định ở Bộ Luật
lao động năm 2012 ...................................................................................... 30
3.1.3. Thực trạng các quy định về lao động cưỡng bức trong một số trường
hợp khác ...................................................................................................... 36
3.1.4. Thực trạng các quy định về xử lý các hành vi lao động cưỡng bức . 39
3.2. Thực tiễn thực hiện các quy định của pháp luật lao động về lao động
cưỡng bức ở Việt Nam hiện nay ..................................................................... 40
3.2.1. Thực tiễn thực hiện các quy định về lao động cưỡng bức đối với
người lao động trong quan hệ hợp đồng lao động ...................................... 40
3.2.2. Thực tiễn thực hiện các quy định về xử lý các hành vi lao động
cưỡng bức ................................................................................................... 43
3.3. Đánh giá chung thực trạng pháp luật về lao động cưỡng bức hiện nay ở
Việt Nam ......................................................................................................... 45
3.3.1. Những thành tựu đạt được ................................................................. 45
3.3.2. Những vấn đề tồn tại ......................................................................... 45
CHƯƠNG 4. QUAN ĐIỂM HOÀN THIỆN VÀ ĐỂ XUẤT MỘT SỐ GIẢI
PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ LAO ĐỘNG CƯỠNG BỨC Ở
VIỆT NAM HIỆN NAY .................................................................................... 49
4.1. Quan điểm hoàn thiện pháp luật về lao động cưỡng bức ở Việt Nam hiện
nay ................................................................................................................... 49
4.1.1. Khắc phục những tồn tại trong hệ thống pháp luật: .......................... 49
4.1.2. Bảo đảm phù hợp với các công ước quốc tế nhằm tạo nền tảng vững
chắc cho hội nhập quốc tế ........................................................................... 50
4.1.3. Bảo đảm phù hợp với trình độ phát triển và và những yếu tố xã hội
đặc thù của Việt Nam: ................................................................................. 51
4.2. Một số giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện pháp luật về lao động cưỡng
bức ở Việt Nam hiện nay ................................................................................ 52
4.2.1. Về khái niệm lao động cưỡng bức .................................................... 52
4.2.2.Đối với các quy định về lao động cưỡng bức được thực hiện đối với
người lao động trong quan hệ hợp đồng lao động bao gồm: ...................... 53
4.2.3. Đối với lao động là phạm nhân chấp hành hình phạt tù ................... 55
4.2.4. Quy định về chế tài xử lý đối với hành vi sử dụng lao động cưỡng
bức bị cấm, cụ thể: ...................................................................................... 55
4.3. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về lao động
cưỡng bức ở Việt Nam hiện nay ..................................................................... 57
4.3.1. Tăng cường vai trò và hoạt động của tổ chức Công đoàn các cấp ... 57
4.3.2. Tuyên truyền, phổ biến pháp luật và trợ giúp pháp lý cho NLĐ ...... 58
4.3.3. Đẩy mạnh các biện pháp thanh, kiểm tra, giám sát, xử phạt NSDLĐ
khi có hành vi LĐCB .................................................................................. 58
KẾT LUẬN ........................................................................................................ 59
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................... 60
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
ADB: Ngân hàng Phát triển Châu Á
BLLĐ: Bộ luật Lao động
BLDS: Bộ luật Dân sự
BLHS: Bộ luật Hình sự
Bộ LĐTB&XH: Bộ Lao động Thương binh và Xã hội
CAT: Công ước về chống tra tấn và các hình thức đối xử,
trừng phạt dã man, vô nhân đạo hay hạ nhục con người
CƯQT: Công ước quốc tế
HDI: Chỉ số phát triển con người
NLĐ: Người lao động
NSDLĐ: Người sử dụng lao động
LĐCB: Lao động cưỡng bức
LDN: Luật Doanh nghiệp
LHQ: Liên Hợp Quốc
TPP: Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương
UNDP Chương trình phát triển của Liên Hợp Quốc
UDHR: Tuyên ngôn quốc tế/ thế giới về nhân quyền
ICCPR: Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị
ICESCR: Công ước Quốc tế về các Quyền Kinh tế, Xã hội, Văn
hóa
ILO: Tổ chức Lao động thế giới