Molière
Lão hà tiện
Dịch giả: Tuấn Đô
Hồi thứ hai - Lớp 1
CLÊAN - LA FLET
CLÊAN: - Chà! Cái thằng bất nhân, mày đi chết dấp ở đâu thế? Tao
có ra lệnh cho mày hay không...?
LA FLET: - Dạ có, thưa cậu, và tôi đến đây, nhất quyết chờ đợi cậu;
nhưng ông cụ thân sinh của cậu, con người bất nhã nhất trần đời, đã tống cổ
tôi ra khỏi đây trái với ý muốn của tôi(1) , và xuýt nữa thì tôi bị ăn đòn.
CLÊAN: - Công việc của chúng ta như thế nào? Bây giờ, chyện lại
cấp bách hơn bao giờ hết! Vì từ lúc mất mặt mày đến giờ, tao phát hiện được
là ông cụ nhà tao lại là tình địch của tao.
LA FLET: - Cụ nhà ta mà cũng yêu đương?
CLÊAN: - Ấy thế! Và tao nghe tin ấy, bị xúc động đến nỗi phải khó
khăn vô cùng mới giấu giếm được cho ông cụ khỏi biết.
LA FLET: - Bố già, cũng giở trò túng tắng! Chả biết bố nghĩ thế
quái nào nhỉ? Bố định chửi đời chắc? Cái trò yêu đương, đâu có phải để cho
những hạng người ngợm như bố!
CLÊAN: - Đó là trời phạt những tội lỗi của tao, nên mới xui khiến
ông cụ rắc mối đa mang như vậy.
LA FLET: - Nhưng vì lẽ gì cậu lại giữ bí mật với ông cụ về chuyện
tơ tình của cậu?
CLÊAN: - Để cho ông cụ đỡ nghi ngờ, hòng khi cần thiết còn có
những phương sách để ngăn cản cuộc hôn nhân đó dễ dàng hơn. Thế, họ trả
lời mày thế nào?
La Flet: - Nói chứ mà, cậu ơi, những kẻ đi vay thật là cực nhục, phải
chịu cay đắng trăm đường khi bị dồn đến cái bước như cậu, phải qua tay bọn
bóp hầu bóp cổ.
Clêan: - Việc không xong à?
La Flet: - Xin lỗi (1) . Bác cả Ximông nhà ta, người môi giới mà họ
mách cho chúng ta, là một con người nhanh nhảu và đầy lòng sốt sắng, bác
ta nói rằng đã chọc trời khuấy nước hộ cậu, và đoan quyết rằng mới trông
thấy mặt cậu, bác ta đã có cảm tình rồi.
Clêan: - Tao có đủ số tiền vạn rưỡi quan mà tao hỏi vay chứ?
La Flet: - Vâng, nhưng với một vài điều kiện nhỏ mà cậu phải chấp
nhận, nếu cậu định tâm cho công việc trôi chảy.
Clêan: - Bác ta có cho mày được giáp mặt người bỏ tiền cho vay
không.
La Flet: - Ôi chà! Rõ thật, lề lối chẳng phải như vậy đâu. Hắn còn
dụng công lánh mặt hơn cậu nữa, và hắn giữ bí mật đến lắm trò, cậu không
thể tưởng xiết. Người ta nhất định không cho biết tên tuổi của hắn, và ngày
hôm nay người ta sẽ thu xếp cho hắn sẽ tiếp xúc với cậu trong một ngôi nhà
mượn, để được nghe chính mồm cậu nói cho biết tình hình tài sản và gia thế
của cậu; nhưng tôi tin chắc rằng cứ nói đến tên ông cụ nhà ta, là công việc sẽ
được dễ dàng.
Clêan: - Và nhất là bà cụ nhà tao đã qua đời, thì phần gia tài mà tao
được thừa hưởng của bà cụ, chẳng ai cất quyền tao được.
La Flet: - Đây là mấy khoản mà chính hắn đã đọc cho người môi
giới viết ra, để đưa cậu xem, trước khi nhúc nhích công việc:
"Giả sử người cho vay được trông thấy mọi bảo đảm chắc chắn, và
người đứng vay đã thành niên, và thuộc giađình có tài sản dồi dào, vững
chắc, bảo đảm trơn tru, không mắc míu, thì hai bên sẽ làm một trái khoán
phân minh và chính xác trước mặt một viên chưởng khế, chọn người hết sức
đứng đắn, và muốn được như vậy, sẽ do người cho vay lựa chọn, vì việc lập
văn tự cho đúng thể thức là điều tối quan trọng đối với người cho vay."
Clêan: - Cái đó thì chả có gì phải nói.
La Flet: - "Người cho vay, muốn lương tâm không có điều gì áy náy,
chủ trương bỏ tiền ra chỉ lấy lãi mười tám đồng ăn một (1) .
Clêan: - Mười tám ăn một, lạy chúa! Thật là phải chăng. Chả kêu ca
gì.
La Flet: - Đúng thế. “Song lẽ, vì người cho vay nói trên không có
sẵn trong nhà món tiền kia, và muốn chiều lòng người đứng vay, đã buộc
lòng phải đi vay lại của người khác món tiền đó, theo lãi năm đồng ăn một
(1) , nên đúng lý người đứng vay thứ nhất kể trên phải trả số lãi này, không
kể những chuyện khác, chiểu theo lẽ rằng chỉ vì muốn làm ơn cho người
vay, mà người cho vay nói trên phải dúng vào việc vay mượn đó."
Clêan: - Trời đất ma quỷ ơi! Quân Do-thái, ả-rập (2) gì mà quái ác
vậy? Thế này là lãi nặng hơn bốn đồng ăn một (3) .
La Flet: - Đúng thế, tôi chả bảo là gì. Cậu nên đắn đo cho kỹ.