Lịch sử phim kinh dị
Phim kinh dị được dàn dựng với mục đích làm khiếp sợ, tạo ra cảm giác
hồi hộp, và khơi dậy những nỗi lo sợ sâu kín trong thâm tâm của chúng ta .
Thường phim kinh dị có một kết thúc rất sốc, gây kinh hãi cho người xem, cũng
đồng thời thu hút khán giả . Phim kinh dị chú trọng vào mặt đen tối hơn của cuộc
sống, những điều kỳ bì, những sự kiện lạ thường, những nỗi sợ hãi cơ bản nhất
của con người, những giấc mơ đầy hãi hùng, những cảm giác bị lạc lõng, sự yếu
đuối của con người, nỗi sợ hãi về cái chết và về những chuyện không thể giải
thích .Những tình tiết đen tối, ghê sợ vừa thu hút khán giả và lại vừa làm họ bị ám
ảnh.
Phim kinh dị, khi được dàn dựng hay và dùng ít kỹ xảo, có thể là những
phim có sức ảnh hưởng rất lớn . Phim kinh dị hay là phim khéo léo tạo ra cảm
giác sợ hãi một cách tinh tế chứ không đầy rẫy những hình ảnh máu me giết
người . Trong phim kinh dị, thường thì kết thúc khi mọi việc quay trở về bình
thường và con người chiến thắng ma / quỷ hay một lực lượng huyền bí
Những phim kinh dị đầu tiên thường theo mô - týp Gothic, tức là chuyện
thường xảy ra trong những lâu đài ngôi nhà cổ bị ám hay những vùng hẻo lánh
đầy sương mù tăm tối . Những nhân vật chính trong phim thì rất đa dạng, từ ma
Dracula hút máu, những người tâm thần giết người hàng loạt, hồn mà, quỷ, những
nhà bác học bị quẩn trí, những xác chết sống dậy , người bị nhập , ma sói, vv .....
Phim kinh dị bắt đầu từ nhiều nguồn: từ những câu chuyện dân gian với
những nhân vật ma quái, phù thủy, từ những huyền thoại và những câu chuyện ma
từ Châu Âu như truyện của Mary Shelley hoặc Bram Stoker .
Bản thân CMonster luôn nghĩ Thriller movie là thể loại phim hồi hộp tạo
cảm giác ná thở hồi hộp. Còn horror movies là loại phim kinh dị tạo ra cảm giác
sợ hãi .
Phim Thriller còn thường được gộp chung là Thriller/suspense films . Đây
là một thể loại phim nhằm tạo ra cảm giác hồi hộp chờ đợi, sự suy đoán liệu trước
nhưng lại không chắc chắn, và tạo ra cảm giác trong tình trạng gây cấn . Thật ra
lúc đầu khi các phim được phân loại thì phim Thriller/suspense đã không được
định nghĩa một cách rõ ràng, càng ngày một phim điện ảnh càng mang nhiều tình
tiết phức tạp có mang tính chất của nhiều thể loại phim, sau bao nhiêu năm thì
định nghĩa và phân loại giữa phim thriller và phim horror đã không còn rõ ràng
nữa. Nếu phải áp đặt một định nghĩa cho thể loại phim Thriller thì có thể nói đây
là thể loại phim tạo ra cảm giác hồi hộp cho khán giả và chỉ với mục đích là cao
trào cuối phim . Cao trào thường là những cảnh nhân vật chính bị đặt trong
những trường hợp nguy hiểm mà tưởng chừng như không có lối thoát . Các chủ đề
trong phim thường xoay quanh khủng bố, các âm mưu chính trị , các cuộc truy
đuổi dùng mưu trí, các cuộc tình tay ba dẫn đến các vụ sát nhân . Phim thriller
còn được phân thành nhiều loại như action - thriller (tạm dịch: phim hành động
hồi hộp), sci -fi thriller (phim dã tưởng hồi hộp mà một ví dụ là phim The Alien),
crime -caper thriller (thể loại tội phạm ) vv ..... tuy nhiên nhìn vào cách phân loại
này mình đã có thể nhận ra được sự khó khăn trong khi xếp loại một phim điện
ảnh .
Phim horror được xem là một thể loại rất gần gũi với phim thriller. Từ lúc
thể loại phim horror mới xuất hiện thì định nghĩa của phim horror là nhân vật
chính của phim là ma /quái thú vv ..... Phim horror cũng nhằm tạo ra cảm gây cấn
nhưng chủ yếu nhắm vào nỗi sợ hãi và kinh khiếp của khán giả . Tuy nhiên về
những thập niên sau này, phim kinh dị không còn dựa chủ yếu vào những hình ảnh
kinh khiếp máu me để gây ra sự sợ hãi trong lòng khán giả nữa mà là những hình
ảnh /tình tiết tinh tế có tính cách gợi ý
Có người đã dùng nhân vật trong phim để nêu ra sự khác biệt giữa phim
thriller và phim horror . Đại khái có ba loại nhân vật chính trong một phim kinh
dị dựa trên định nghĩa của sự bình thường (norm)
-Deviant (tính cách lệch hướng ) :một nhân vật là người nhưng lại thể hiện
ra tính cách không bình thường . Dựa theo định nghĩa này thì phim "The
American Psycho" sẽ được xếp vào loại phim horror tuy nhiên có nhiều người lại
xếp phim này vào thể loại "murder thriller" . Và cũng vì vậy mà đa số các phim
của Alfred Hitchcock sau này được xếp vào thể loại thriller hơn là horror như
phim Psycho .
-Supernatural (siêu tự nhiên): một nhân vật không bình thường có những
quyền lực vượt qua giới hạn của con người, ví dụ các nhân vật ma cà rồng ....
-Paranatural (từ này ko có trong từ điển Anh Việt :nonono: tạm hiểu là
ngoài tự nhiên) : một nhân vật có những khả năng không bình thường có thể hiện
hữu nếu những quy luật khoa học bị bỏ qua , ví dụ những con quái thú
Tuy nhiên đầu óc của con người luôn sáng tạo nên những nhân vật trong
phim không còn nằm trong giới hạn của ba thể loại nhân vật kể trên .
Martin Rubin trong năm 1999 xuất bản một cuốn sách có tựa "Thrillers"
nhằm lý giải và đưa ra một định nghĩa về phim thrillers tuy nhiên cuối cùng cũng
ko đưa ra được một định nghĩa nào cả :sweatdrop: :wacko: . Tác giả gợi ý là có lẽ
Thriller không nên được xem như là một thể loại phim (genre) mà là kết hợp của
nhiều thể loại phim (metagenre) và phim thriller nên được phân loại dựa theo cảm
giác mà phim tạo ra cho khán giả .
Có lẽ sự phân loại này cuối cùng phụ thuộc vào khán giả, cách phim được
quảng cáo vv ...... ví dụ như phim Basic Instinct thì rất dễ dàng khi phân loại vào
phim thriller nhưng phim "Silence of the lamb" (sự im lặng của bầy cừu), bạn sẽ
phân vào loại nào ? CMonster thì sẽ xếp Silence of the lamb và thể loại phim
thriller
Tuy nhiên phim "Sự im lặng của bầy cừu" lại được ghi nhận là phim
horror đầu tiên trong lịch sử được trao giải Oscar "The Best Picture" (Phim hay
nhất của năm)
Những bộ phim kinh dị đầu tiên trong lịch sử điện ảnh
Phim kinh dị đầu tiên có tựa Le Manoir Du Diable (hay Lâu đài của quỷ)
do nhà làm phim Pháp Georges Melies quay chỉ kéo dài 3 phút vào năm 1896 .
Tuy nhiên một trong những phim kinh dị gây ảnh hưởng nhất và đáng nhớ nhất
trong những ngày đầu của lịch sử phim kinh dị là phim câm của đạo diễn Đức tên
Robert Wiene có tựa Das Kabinett des Doktor Caligari (1919) được quay vào năm
1919 . Phim về một nhà thôi miên có tên Caligari . Phim đáng nhớ do những cảnh
mờ ảo, như trong một giấc mơ hãi hùng với những ngõ hẹp quanh co, cửa xiêu vẹo,
phòng chật hẹp được quay trong phim trường . Phim này được nhập vào
Hollywood trong thập niên 1920 và sau trở thành một phim kinh dị kinh điển ảnh
hưởng đến những phim kinh dị được quay trong thập niên 1930
Những phim kinh dị về ma ca rồng đầu tiên
Phim về ma ca rồng đầu tiên là phim câm của đạo diễn người Đức có tựa
Nachte Dé Graunes quay năm 1916 với những nhân vật người như ma cà rồng .
Phim của Hungary có tựa "The Death of Dracula"quay năm 1921 là phim kinh dị
về ma ca rồng Dracula dược dựa theo tác phẩm cùng tên của nhà văn Ái Nhĩ Lan
Bram Stoker viết năm 1897.
Nhưng phim về ma cà rồng Dracula thật sự theo sát cốt truyện nhất là phim
Noferatu, A Symphony of Terror quay vào năm 1922 của đạo diễn F . W .
Murnau . Phim do không có bản quyền của Stoker nên phải đổi tên Dracula thành
Count Graf Orlok và địa danh từ vùng Transylvania thành Bremen . Nam diễn
viên chính trong phim là Max Schrek với bề ngoài xanh xao, ốm yếu, đầu trọc, ánh
mắt đầy ma quái, lỗ tai nhọn chĩa như dơi, móng tay dài và hai hốc má hõm với
một đàn chuột theo đuôi của ông . Có người đã từng đặt câu hỏi phải chăng Max
Schrek thật sự là ma cà rồng ?
Phim được dựng lại trong năm 1979 do nhà đạo diễn người Đức Werner
Herzog và sau này vào năm 2000, phim Shadow of the Vampire do John
Malkovich trong vai đạo diễn F . W . Murnau kể về quá trình làm phim Nosferatu.
Theo sách kỷ lục Guiness World Records, nhân vật thường được dựng lại
nhất trong phim kinh dị là Dracula với hơn 160 lần xuất hiện trong phim .
Lon Chaney: Ngôi sao phim kinh dị đầu tiên của Mỹ
Có một nam diễn viên đã góp phần không ít vào nền móng của phim kinh
dị tại Mỹ . Những vai ông đóng đã giúp thay đổi cái nhìn của khán giả về phim
kinh dị và tạo ra sự chấp nhận từ phía khán giả . Ông tên là Lon (Alonso) Chaney
và còn được gọi là "Người đàn ông có vạn khuôn mặt" do khả năng thay đổi, hóa
trang khuôn mặt và sự diễn xuất độc đáo .
Ông xuất hiện trong vô số phim kinh dị câm của Mỹ bắt đầu từ năm 1913
tại Universal Studios hợp tác với đạo diễn Tod Browning . Ông cũng xuất hiện
trong phim điện ảnh thứ hai dựa theo tác phẩm "Thằng gù của nhà thờ đức bà" của
đại văn hào Victor Hugo .
Nhưng có lẽ vai đáng nhớ nhất của Lon Chaney là nhân vật Erik cuồng loạn,
hủy dung, một nhà soạn nhạc đầy cay đắng của Paris Opera trong phim cổ trang
Phanthom of the Opera . Phim Phanthom of the Opera cũng là một thành tựu của
kỹ thuật hai màu trong phim . Cảnh nổi tiếng trong phim nhất là khi cô ca sĩ lấy ra
mặt nạ của Lon Chaney để lộ ra một khuôn mặt như sọ người ,miệng không môi
và mắt lồi .
Lon Chaney cũng như Charlie Chaplin là một trong những diễn viên cuối
cùng vẫn còn thu hút khán giả của phim câm trong giai đoạn chuyển tiếp qua phim
lồng tiếng .
Phim kinh dị trong thập niên 1930
Bắt đầu từ đầu thập niên 1930, phim kinh dị bước vào giai đoạn kinh điển
tại Hollywood, thời kỳ của những phim về Dracula và Frankenstein .
Những công ty sản xuất phim tận dụng các truyền thuyết của Châu Âu về
Dracula, những hồn ma, những nhà bác học bị cuồng loạn và tạo ra những nhân
vật bất hủ trong lịch sử phim kinh dị . Vào thập niên 1930, hãng phim Universal
Studios được biết đến do sản xuất hàng loạt các phim kinh dị như Frankenstein,
Dracula, The Mummy và Ma sói
Phim về Dracula đầu tiên được nối tiếp với những phim về những nhà bác
học cuồng loạn . Một phim kinh điển là phim Frankenstein vào năm 1931 . Phim
do đạo diễn James Whale chuyển thể từ tác phẩm cùng tên của nhà văn nữ Mary
Shelley . Phim giới thiệu một nam diễn viên mới hoàn toàn chưa được biết đến .
Ông tên là Boris Karloff, đã tạo ra một nhân vật Frankenstein đáng thương rất khó
quên với cái trán vuông vức, dáng đi khập khiễng .
Những phim kinh dị kinh điển khác trong giai đoạn này gồm có King Kong
và Freaks . Đạo diễn Tod Browning sau khi thành công với phim Dracula trong
năm 1931 đã quay bộ phim gây tranh cãi có tựa Freaks (Những người quái dị).
Những diễn viên trong phim là những người thật không cần hóa trang . Phim nói
về một người lùn tên Hans đem lòng yêu một cô nghệ sĩ xinh đẹp Cleopatra, bề
ngoài xinh đẹp nhưng chỉ để che dấu một trái tim hiểm độc giối trá . Cô và bạn trai
của mình lập ra kế hoạch làm đám cưới với Hans để đoạt gia tài của anh và đầu
độc anh tuy nhiên kế hoạch không thành khi trong đám cưới Cleopatra đã không
thể che dấu được sự khinh bỉ và ngạo báng Hans ngay tại tiệc cưới trước bao nhiêu
người bạn của Hans. Cảnh cuối phim làm cho người xem ghê sợ và không thể
quên được khi cả đoàn người quái dị đuổi theo Cleopatra trong mưa, vừa đuổi vừa
hô vang "Chúng tao sẽ làm cho mày trở thành một trong số chúng tao ...." (We
will make you ....we will make you .....one of us).Phim đưa ra những khái niệm
quá mới về tình yêu, cái đẹp và sự bất thường nên đã không được phần lớn khán
giả chấp nhận . Thậm chí phim còn bị cấm chiếu tại Anh đến 30 năm . Thật ra
phim muốn đưa đến khán giả một thông điệp rằng hãy chấp nhận người khác, cho
dù họ có khác với mình, nhưng hãy chấp nhận họ như bạn muốn bản thân bạn
được người khác chấp nhận . Tuy nhiên, ko may cho Tod Browning là khán giả
không hề có những suy nghĩ như vậy về phim .Sau phim này thì sự nghiệp của đạo
diễn Tod Browning bắt đầu xuống dốc và chỉ quay thêm một vài phim nữa trước
khi về hưu vào năm 1939 .
