Liệt nửa măt ( hay liệt dây thần kinh
số 7)
Tổn thương dây thần kinh số 7 gây liệt nửa mặt có thể do
nhiều nguyên nhân khác nhau như: do chấn thuơng gây
vỡ nền sọ, vỡ xương đá, làm đứt rách hoặc dập nát hay
chèn ép vào dây thần kinh; ngoài ra cũng có thể là hậu
quả của các phẫu thuật ở tai giữa, lấy bỏ các u tuyến mang
tai, những phẫu thuật ở khớp thái dương hàm. Những
viêm nhiễm vùng mang tai, dưới hàm, viêm tai giữa, tai
biến mạch máu não, u não... cũng là những nguyên nhân
nội khoa dẫn đến liệt dây thần kinh số 7.
1. Nguyên nhân gây bệnh
Do u não
U ở cầu não, u góc cầu tiểu não.
U nền sọ: chú ý tới u màng não ở nền sọ.
Biến chứng thần kinh của u vòm họng.
Do sang chấn: sang chấn, ngã, đụng dập gãy rạn nứt
xương đá.
Do viêm nhiễm:
Viêm màng não, nhất là viêm màng não do lao.
Viêm nhiễm rễ dây thần kinh: liệt dây VII hai bên - thể
thân não của bệnh bại liệt, liệt hai bên nửa mặt và thường
gặp ở trẻ em.
Biến chứng của viêm tai cấp tính, mạn tính, viêm tuyến
mang tai, viêm xương đá. Liệt dây VII ngoại biên “do
lạnh”. Thường gặp với bệnh cảnh đột ngột, sau khi tiếp
xúc với trời lạnh, ngáp và bị liệt có thể đó là do nhiễm
khuẩn tiềm tàng, biểu hiện ra do lạnh…
Có một thể uốn ván dễ nhầm là liệt dây VII với co cứng
hàm, khó nhai, co thắt cơ vòng mi.
Zona hạch gối: Zona là bệnh cấp tính do virus hướng thần
kinh phạm vào hạch gối gây liệt mặt đột ngột. Đặc điểm
là phát ban: ban đỏ, mụn nước ở quanh vành tai, vùng
viền ống tai ngoài; có thể phạm cả vùng dây VII nên có
thể có ban đỏ, mụn nước mọc ở 2/3 trước lưỡi. Cần chú ý
đừng để vỡ mụn nước, vì sẽ làm dải ban đỏ, mụn nước lan
rộng gây chèn ép nhiều nơi.
2. Triệu chứng của bệnh
Bệnh nhân có thể tự phát hiện qua hoạt động vệ sinh buổi
sáng: khó chải răng, khó súc miệng, khó ăn sáng nhất là
khi soi gương thấy mất cân xứng nửa mặt, nhân trung lệch
về một bên, môi miệng xếch về một bên.
Bệnh nhân không nhắm kín được mắt ở bên liệt, không
huýt sáo, không thổi được (thổi lửa)…, không chúm môi
được. Có thể có rối loạn vị giác (cảm giác nếm) ở 2/3
trước của lưỡi và rối loạn thính giác (nghe kém). Thường
do tổn thương nứt xương đá gặp sau sang chấn sọ (ngã
đập đầu xuống đất gây rạn nứt xương đá). gây nên liệt dây
thần kinh số 7.
Có thể có một số chứng khác như: ù tai, nghe kém và mỏi
chân tay bên đối diện (đối diện với nửa mặt bị liệt).