Ph n 92ầ
Tr ng Thànhươ
Ng i h Tr ng đ t D , t tiên là ng i n c T , cu i đ i Minh, n c T cóườ ọ ươ ở ấ ự ổ ườ ướ ề ố ờ ướ ề
lo n to, v b quân gi c c p đem v B c. Tr ng v n th ng lui t i làm khách đ tạ ợ ị ặ ướ ề ắ ươ ẫ ườ ớ ấ
D , bèn làm nhà luôn đó. L y v ng i D , sinh con trai tên là N t. ự ở ấ ợ ườ ự ộ
Không bao lâu v ch t, l i l y v k , sinh con trai n a tên là Thành. V k h Ng u,ợ ế ạ ấ ợ ế ữ ợ ế ọ ư
r t hung t n, th ng ghét N t, nuôi N t nh đ a . Cho ăn toàn rau d a h m hút. Saiấ ợ ườ ộ ộ ư ứ ở ư ẩ
đi ch t c i thì đòi h i cho đ c m i ngày m t gánh. N u không thì roi v t m ng ch i,ặ ủ ỏ ượ ỗ ộ ế ọ ắ ử
không th ch u n i. Ch c t gi u nh ng th ăn ngon ng t cho Thành, l i cho vàoể ị ổ ỉ ấ ấ ữ ứ ọ ạ
tr ng t đ h c. ườ ư ể ọ
Thành d n l n lên, tính hi u nghĩa, không n th y anh v t v , lén khuyên an m , mầ ớ ế ỡ ấ ấ ả ẹ ẹ
ch ng ch u nghe. M t hôm, N t vào núi l y c i, ch a xong vi c thì g p m a to gióẳ ị ộ ộ ấ ủ ư ệ ặ ư
l n, ph i n mình d i vách núi. H t m a thì tr i đã t i, b ng đói c n cào, bèn gánhớ ả ẩ ướ ế ư ờ ố ụ ồ
c i v . M xem c i th y ít, gi n d không cho ăn. L a đói đ t lòng, vào nhà n m v tủ ề ẹ ủ ấ ậ ữ ử ố ằ ậ
ra. Thành đi h c v , th y anh th th n, thì h i: ọ ề ấ ờ ẫ ỏ
- m sao? Ố
N t đáp: ộ
- Đói thôi mà.
Thành h i nguyên do. N t nói h t s tình. Thành bu n r u r i đi ra. M t lúc sau đemỏ ộ ế ự ồ ầ ồ ộ
bánh v cho anh. Anh h i bánh đâu ra. Thành nói: ề ỏ ở
- Tôi l y tr m b t, m n ch hành xóm làm cho, h ng c ăn đi, ch nên nói gì c . ấ ộ ộ ướ ị ẵ ứ ớ ả
N t ăn xong d n em r ng: ộ ặ ằ
- T sau ch làm nh th n a, vi c l thì liên l y đ n em. V l i, ngày ăn m t b a thìừ ớ ư ế ữ ệ ộ ụ ế ả ạ ộ ữ
đói ch c không ch t đâu! ứ ế
Thành nói:
- Anh đã y u s n r i, sao có th hái nhi u c i đ c? ế ẵ ồ ể ề ủ ượ
Ngày hôm sau, ăn xong, lén vào núi, đ n t n ch anh làm c i. Anh trông th y gi t mìnhế ậ ỗ ủ ấ ậ
h i: ỏ
- Đ nh làm cái gì th ? ị ế
Đáp:
- Đ nh hái c i giúp anh. ị ủ
H i: ỏ
- Ai b o em? ả
Đáp:
- T tôi đ n mà thôi. ự ế
Anh nói:
- Không c là em không hái đ c, ví ph ng có hái đ c cũng không nên. ứ ượ ỏ ượ
Th r i gi c Thành v ngay. Thành không nghe c l y tay b c i giúp anh. L i nói: ế ồ ụ ề ứ ấ ẻ ủ ạ
- Ngày mai em ph i đem búa đi! ả
Anh đ n g n b o thôi, thì th y ngón tay b to t, giày b rách, bu ng r u b o em r ng: ế ầ ả ấ ị ạ ị ồ ầ ả ằ
- Mày không v nhanh thì tao l y búa t ch t c ch t đ y. ề ấ ự ặ ổ ế ấ
Thành bèn ra v . Anh đ a đ n n a đ ng, m i quay l i. Khi gánh c i v qua tr ng,ề ư ế ử ườ ớ ạ ủ ề ườ
d n th y h c r ng: ặ ấ ọ ằ
-Em tôi còn nh tu i, nên răn c m nó, k o trong núi nhi u h beo l m! ỏ ổ ầ ẻ ề ổ ắ
Th y nói: ầ
- Tr c gi ng không bi t nó đã đi đâu, đã cho ăn đòn r i! ướ ờ ọ ế ồ
N t v b o Thành: ộ ề ả
- Không nghe l i anh nên b ph t roi r i đ y! ờ ị ạ ồ ấ
Thành c i r ng: ườ ằ
- Không có đâu!
Ngày hôm sau, l i xách búa đi. Anh s hãi nói: ạ ợ
- Anh v n b o em ch đ n đây, sao l i c th ? ẫ ả ớ ế ạ ứ ế
Thành không tr l i, h i h ch t c i, m hôi đ m đìa hai bên má v n không ch u nghả ờ ố ả ặ ủ ồ ầ ẫ ị ỉ
l y m t lúc, ch ng đ m t bó, không nói năng gì tr ra v . ấ ộ ừ ủ ộ ở ề
Th y l i trách m ng Thành, bèn nói h t tình th c. Th y khen là hi n, r i cũng khôngầ ạ ắ ế ự ầ ề ồ
ngăng c m n a. ấ ữ
Anh nhi u l n b o thôi, cu i cùng Thành cũng ch ng nghe. ề ầ ả ố ẳ
M t hôm đang cùng m y ng i làm c i trong núi, b ng có h đ n. M i ng i s hãiộ ấ ườ ủ ỗ ổ ế ọ ườ ợ
tr n n p h t c , h li n tha Thành đi. H mang ng i nên đi thong th , b N t đu iố ấ ế ả ổ ề ổ ườ ả ị ộ ổ
k p. N t ra s c giáng m t búa trúng vào đùi. H b đau ch y l ng lên, không sao đu iị ộ ứ ộ ổ ị ạ ồ ổ
k p n a, đành ch đau đ n khóc lóc mà tr l i. C b n khuyên d an i, khóc càngị ữ ỉ ớ ở ạ ả ọ ỗ ủ
th m h n, nói: ả ơ
- Em tôi ch ng ph i nh em ng i khác; hu ng chi nó vì tôi mà ch t, tôi s ng làm saoẳ ả ư ườ ố ế ố
đ c? ượ
Bèn l y búa t ch t vào c . M i ng i v i c u thì đã ng p vào th t đ n g n m t phân,ấ ự ặ ổ ọ ườ ộ ứ ậ ị ế ầ ộ
máu v t ra lênh láng, m t hoa mu n ch t. Ai cũng khi p, bèn xé áo bu c cho anh ta, r iọ ắ ố ế ế ộ ồ
c b n cõng v . ả ọ ề
Bà m khóc lóc m ng r ng: ẹ ắ ằ
- Mày gi t con ta, l i mu n ch t c , đ li m l p hay sao? ế ạ ố ặ ổ ể ế ấ
N t rên r nói: ộ ỉ
- Xin m ch phi n não, em ch t, nh t đ nh tôi ch ng s ng nào! ẹ ớ ề ế ấ ị ẳ ố
Đ t lên gi ng, v t th ng đau đ n không sao ng đ c. Ngày đêm ch ng i d a vàoặ ườ ế ươ ớ ủ ượ ỉ ồ ự
t ng mà khóc. Cha s con cũng ch t n t, th ng đ n bên gi ng bón cho ăn chút ít,ườ ợ ế ố ườ ế ườ
Ng u th li n nhi c m ng. N t không ch u ăn n a, ba ngày thì ch t. ư ị ề ế ắ ộ ị ữ ế
Trong làng có th y đ ng rí (3); vong h n N t đi trên đ ng g p th y, bèn t bày nôngầ ồ ồ ộ ườ ặ ầ ỏ
n i kh s m y ngày tr c đây, nhân h i ch c a em. Th y đ ng nói: “Không ngheỗ ổ ở ấ ướ ỏ ổ ở ủ ầ ồ
tin gì”. Th r i quay l i đ a đ ng cho N t đi. Đ n m t n i đô h i, th y m t ng iế ồ ạ ư ườ ộ ế ộ ơ ộ ấ ộ ườ
m c áo đen t trong thành đi ra. Th y đ ng đón đ ng r i thay N t h i thăm Thành.ặ ừ ầ ồ ườ ồ ộ ỏ
Ng i áo đen xem k l i t p trát trong túi đang treo, đàn ông đàn bà có h n trăm,ườ ỹ ạ ậ ở ơ
nh ng không có t i ph m nào h Tr ng. Th y đ ng ng r ng t p trác khác chăng.ư ộ ạ ọ ươ ầ ồ ờ ằ ở ậ
Ng i áo đen nói: ườ
- Con đ ng này thu c v tôi, sao có th b t l m đ c! ườ ộ ề ể ắ ầ ượ
N t không tin, ép th y đ ng đ a vào thành. Trong thành ma m i, ma cũ qua l i n nộ ầ ồ ư ớ ạ ộ
nh o. Cũng có ng i quen bi t cũ, đ n h i, không ai bi t c . ạ ườ ế ế ỏ ế ả
B ng nhiên ai n y cùng nhao nhao lên: “B Tát đ n!” Ng ng lên nhìn, th y trong mâyỗ ấ ồ ế ẩ ấ
có m t ng i to l n, ánh hào quang r c r t trên xu ng d i, v t c m th y nh thộ ườ ớ ự ỡ ừ ố ướ ụ ả ấ ư ế
gi i trong tr o sáng b ng. ớ ẻ ừ
Th y đ ng m ng nói r ng: ầ ồ ừ ằ
- C u c có phúc thay! B Tát m y m i năm m i xu ng âm ty m t l n đ nh s chậ ả ồ ấ ươ ớ ố ộ ầ ể ổ ạ
m i kh não. V a đúng hôm nay đ c g p! ọ ổ ừ ượ ặ
Li n kéo N t quỳ xu ng. B n qu lúc nhúc ng n ngang, ch p tay nh t t t ng ni m:ề ộ ố ọ ỷ ổ ắ ấ ề ụ ệ
“T bi c u kh ”. Ti ng vang ch n đ ng m t đ t. ừ ứ ổ ế ấ ộ ặ ấ
B Tát l y cành d ng, r i n c cam l kh p m i n i, h t li ti nh b i. M t lát,ồ ấ ươ ướ ướ ộ ắ ọ ơ ạ ư ụ ộ
s ng m i tan, hào quang thu l i, thì không th y đâu n a. N t c m th y trên c th mươ ớ ạ ấ ữ ộ ả ấ ổ ấ
n c cam l , ch v t búa không còn đau. Th y đ ng l i theo đ ng cũ đ a N t v .ướ ộ ỗ ế ầ ồ ạ ườ ư ộ ề
Trông c ng làng, th y m i t bi t mà đi. ổ ầ ớ ừ ệ
N t ch t đã hai ngày, b ng nhiên s ng l i, bèn thu t h t nh ng gì mình đã g p, vàoộ ế ỗ ố ạ ậ ế ữ ặ
b o r ng Thành ch a ch t. Bà m cho r ng đ t đi u nói láo, l i ch i m ng N t. N tả ằ ư ế ẹ ằ ặ ề ạ ử ắ ộ ộ
mang oan mà không th t gi i bày. S đ n v t th ng thì đã lành. Đành g ng d y,ể ự ả ờ ế ế ươ ượ ậ
l y cha mà nói r ng: ạ ằ
-Con băng mây v t bi n tìm em. Nh mà không th y, thì thân này h t mong tr l i,ượ ể ư ấ ế ở ạ
xin cha c coi nh là con đã ch t. ứ ư ế
Ông đ a con ra ch v ng, cùng nhau khóc lóc không dám gi con l i. N t ra đi, th ngư ỗ ắ ữ ạ ộ ườ
đ n nh ng con đ ng l n đ h i tin t c em. Gi a đ ng ti n ăn h t s ch, ph i ănế ữ ườ ớ ể ỏ ứ ữ ườ ề ế ạ ả
mày mà đi. H n m t năm đ n Kim Lăng, qu n áo rách x , bu c túm trăm múi l mơ ộ ế ầ ơ ộ ọ
kh m trên đ ng. Ng u nhiên trông th y h n m i ng i c i ng a đi qua, N t tránhọ ườ ẫ ấ ơ ườ ườ ưỡ ự ộ
sang bên đ ng. Trong đó có m t ng i nh quan l n, tu i ch ng b n m i tr l i,ườ ộ ườ ư ớ ổ ừ ố ươ ở ạ
lính h u l c l ng, ng a hung hăng r n r p tr c sau. M t thi u niên c i ng a nh ,ầ ự ưỡ ự ộ ị ướ ộ ế ưỡ ự ỏ
nhìn N t nhi u l n. N t cho là m t v công t con quan, ch a dám ng ng nhìn, thìộ ề ầ ộ ộ ị ử ư ẩ
thi u niên d ng roi ghìm ng a, r i b ng xu ng ng a g i to: ế ừ ự ồ ỗ ố ự ọ
- Có ph i anh ta đó không? ả
N t ng c đ u nhìn k thì ra là Thành. Li n n m l y tay em, đau đ n quá, khóc l c cộ ướ ầ ỹ ề ắ ấ ớ ạ ả
ti ng. Thành cũng khóc và nói: ế
- Anh sao ph i xiên b t đ n n i này? ả ạ ế ỗ
N t k h t s tình, Thành càng thêm âu s u. Nh ng ng i c i ng a đ u xu ng, h iộ ể ế ự ầ ữ ườ ưỡ ự ề ố ỏ
duyên c r i b m l i v i quan l n. Quan l n truy n b t ra m t con ng a đ ch N t,ớ ồ ẩ ạ ớ ớ ớ ề ớ ộ ự ể ở ộ
dong c ng v đ n nhà, r i m i h i chuy n t ng t n. ươ ề ế ồ ớ ỏ ệ ườ ậ
Tr c đây, h tha Thành đi, đ t bên đ ng lúc nào không bi t, n m gi a đ ngướ ổ ặ ở ườ ế ằ ữ ườ
su t m t đêm. Vào lúc ông Tr ng Bi t Giá t kinh đô đi đ n, ngang qua ch Thànhố ộ ươ ệ ừ ế ỗ
n m, th y m t mày nho nhã, th ng xót đ n v c lên, v v , Thành d n d n s ng l i.ằ ấ ặ ươ ế ự ỗ ề ầ ầ ố ạ
Nói nhà c a quê quán, thì đã đi quá xa. Vì th bèn ch Thành cùng v , l y thu c đ pử ế ở ề ấ ố ắ
vào ch b th ng, vài ngày thì kh i. Bi t Giá không có con trai bèn nh n Thành làmỗ ị ươ ỏ ệ ậ
con. May hôm đó g p bu i Thành theo b nuôi đi d o ch i ng m c nh. ặ ổ ố ạ ơ ắ ả
Thành k l i v i anh đ y đ m i vi c; v a xong. Bi t Giá đi vào. N t l y t khôngể ạ ớ ầ ủ ọ ệ ừ ệ ộ ạ ạ
thôi. Thành vào nhà trong, mang áo l a ra bi u anh, r i bày ti c r u, trò chuy n tụ ế ồ ệ ượ ệ ự
tình.
Bi t Giá h i: ệ ỏ
- H nhà ta, t i D có bao nhiêu đinh? ọ ở ạ ự
N t nói: ộ
- Không , cha tôi lúc bé ng i đ t T , đ n c ng đ t D . ạ ườ ấ ề ế ư ụ ở ấ ự
Bi t Giá nói: ệ
- Tôi cũng ng i T , quê nhà ta thu c làng nào? ườ ề ộ
N t đáp: ộ
- T ng nghe cha tôi nói thu c h t Đông X ng. ừ ộ ạ ươ
Bi t Giá kinh ng c h i: ệ ạ ỏ
- Th tôi cũng cùng làng, vì sao l i d i đ n D ? ế ạ ờ ế ự
N t nói: ộ
- Cu i đ i nhà Minh, quân Thanh vào biên gi i b t cóc bà m già đem đi. Cha tôi g pố ờ ớ ắ ẹ ặ
lo n đao binh, trôi d t không nhà không c a. Tr c đây t ng buôn bán mi n Tây,ạ ạ ử ướ ừ ở ề
qua l i đã quen, vì th mà l i đó. ạ ế ở ạ
Bi t Giá kinh s h i: ệ ợ ỏ
- C nhà ta tên là gì? ụ
N t nói cho bi t, Bi t Giá tròn m t nhìn, r i cúi đ u nh nghi ng , r o b c mau vàoộ ế ệ ắ ồ ầ ư ờ ả ướ
nhà trong. Không bao lâu, thái phu nhân ra, t t c đ u l y chào. Xong h i N t r ng:ấ ả ề ạ ỏ ộ ằ
- Maỳ có ph i là cháu c a Tr ng B nh Chi chăng? ả ủ ươ ỉ
N t đáp: “Ph i” ộ ả
Thái phu nhân khóc l n, b o Bi t Giá r ng: ớ ả ệ ằ
- Đây là em c a mày. ủ