Lựa chọn điều trị bệnh cao huyết áp
Các chuyên gia tim mạch ở nước ta cho rằng bệnh cao huyết áp (HA) đang
ở mức báo động, tình hình cũng giống như ở nhiều nước công nghiệp phát triển
trên thế giới.
Bệnh nhân cao HA được thầy thuốc cho dùng các nhóm thuốc khác nhau
dựa trên giai đoạn phát triển của bệnh, tuổi, bệnh phối hợp… Do giá thuốc khác
nhau nên nhiều thầy thuốc có xu hướng kê những thuốc mà bệnh nhân có khả năng
mua, vì vậy những nhóm thuốc chống cao HA được sử dụng nhiều nhất bao gồm:
(Xin nhớ những tên viết tắt của từng nhóm thuốc).
· Nhóm chẹn kênh Canxi (CCB): Nifedipine, amlodipine…
· Nhóm thuốc ức chế men chuyển angiotensin (ACEI): Coversyl,
catopril…
· Nhóm thuốc chẹn thụ thể angiotensin (ARB): Mycardis, Diovan…
· Nhóm thuốc lợi niệu hydrochlorothiazide (HCTZ): Ít khi dùng đơn độc
mà thường phối hợp với một trong các nhóm thuốc nói trên.
Gần đây một nhóm nhà khoa học Mỹ đã tổng kết vai trò của nhóm thuốc
chẹn thụ thể angiotensin (ARB) trong điều trị cao HA rất đáng quan tâm vì nhiều
bệnh nhân không kiểm soát được HA bằng các nhóm thuốc khác.
Nhiều nước cũng đã đưa ra những hướng dẫn để kiểm soát cao HA, tất cả
đều thừa nhận ARB là thuốc chủ yếu trong điều trị cao HA và nhấn mạnh đến vai
trò quan trọng của ARB trong điều trị cho những bệnh nhân không thể dung nạp
với thuốc ức chế men chuyển angiotensin (do tác dụng phụ gây ho khan) và là sự
lựa chọn quan trọng cho những bệnh nhân có bệnh phối hợp như suy tim và tiểu
đường típ 2.
Các thuốc chẹn thụ thể angiotensin (ARB) hiện đang có ở Mỹ và cả ở Việt
Nam (một số):
Candesartan (tên biệt dược Atacand), Eprosartan (Tevetan), Irbesartan
(Avapro), Losartan (Cozaar), Olmesartan (Benicar), Telmisartan (Micardis),
Valsartan (Diovan)
Phối hợp ARB và lợi niệu thiazide (HCTZ)
Một nghiên cứu lưỡng mù và ngẫu nhiên kéo dài 12 tuần trên 538 bệnh
nhân bị cao HA trung bình, sau 8 tuần điều trị với phác đồ phối hợp
irbesartan/HCTZ đã giảm đáng kể HA so với dùng irbesartan hay HCTZ đơn
thuần. Phác đồ phối hợp đã giúp kiểm soát HA tâm thu và tâm trương <140/90
mm Hg cho 55% số bệnh nhân so với 34% số bệnh nhân chỉ dùng irbesartan và
25% số bênh nhân chỉ dùng HCTZ.
Những bệnh nhân bị HA cao nặng (HA tâm trương >110 hoặc >100 mm
Hg) khi dùng phác đồ phối hợp irbesartan/HCTZ cũng có sự cải thiện tương tự so
với phác đồ chỉ dùng irbesartan đơn thuần.
Phối hợp ARB và thuốc chẹn kênh canxi (CCB)
Một nghiên cứu kéo dài 8 tuần trên những bệnh nhân bị cao HA từ trung
bình đến nặng (cao HA giai đoạn 2 >160/100 mm Hg) với phối hợp telmisartan
80 mg/amlodipine 10 mg có khả năng kiểm soát HA với tỷ lệ hơn 77% đạt mức
<140/90 mm Hg so với telmisartan 80mg hay amlodipine 10mg đơn thuần (tương
ứng là 36% và 52%).
Phối hợp ARB với thuốc chẹn bêta
Thuốc chẹn bêta vẫn thường phối hợp với ARB và ACEI để hỗ trợ cho sự
giảm HA, kể cả với bệnh nhân tiểu đường típ 2. Có nghiên cứu cho thấy nếu dùng
đơn thuần ACEI hay ARB thì chỉ có 4% của 1235 bệnh nhân có HA giảm <135/85
mm Hg (với ACEI là 76% hoặc với ARB là 21- 23%). Nhưng nếu thêm thuốc
chẹn bêta (metoprolol hoặc carvedilol) thì sau 7 tuần đã có 65% số bệnh nhân có
HA giảm được như mức nêu trên. Kết luận
Trong điều trị cao HA, ARB có hiệu quả và dung nạp ổn định, bảo đảm cải
thiện về mặt lâm sàng cho nhiều bệnh nhân, không gập tác dụng phụ khó chịu như
dùng thuốc nhóm ACEI (chủ yếu là ho khan). Những nghiên cứu gần đây cho thấy
ngày càng nhiều bệnh nhân gắn bó với nhóm thuốc ARB đơn độc hoặc phối hợp.
