Luận án Tiến sĩ: Giáo dục kĩ năng tường thuật cho trẻ 5-6 tuổi qua hoạt động khám phá khoa học ở trường mầm non

Luận án này tập trung vào sự cần thiết của việc giáo dục kĩ năng tường thuật (KNTT) cho trẻ 5-6 tuổi, một giai đoạn quan trọng cho sự phát triển ngôn ngữ và chuẩn bị vào lớp 1. Mặc dù KNTT được đề cập trong chương trình giáo dục mầm non hiện hành, việc giáo dục kĩ năng này vẫn chưa được chú trọng đúng mức, đặc biệt là thông qua hoạt động khám phá khoa học (KPKH) – một phương tiện hiệu quả nhưng còn thiếu nghiên cứu sâu.

Luận án hướng đến các nhà nghiên cứu giáo dục, giáo viên mầm non, cán bộ quản lý giáo dục và phụ huynh có con trong độ tuổi 5-6, nhằm cung cấp cơ sở lý luận và các biện pháp thực tiễn để nâng cao kĩ năng tường thuật cho trẻ thông qua hoạt động khám phá khoa học.

Luận án tiến sĩ này nghiên cứu về việc giáo dục kĩ năng tường thuật (KNTT) cho trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động khám phá khoa học (KPKH) tại trường mầm non. Mục tiêu chính là đề xuất và thực nghiệm các biện pháp giáo dục nhằm phát triển KNTT cho trẻ, từ đó góp phần thúc đẩy sự phát triển ngôn ngữ, nhận thức và chuẩn bị sẵn sàng cho cấp tiểu học. Nghiên cứu giả định rằng KNTT đã được đề cập trong chương trình giáo dục mầm non hiện hành, tuy nhiên, giáo viên mầm non còn hạn chế trong việc triển khai các phương pháp đặc thù và KNTT của trẻ vẫn còn yếu về khả năng hiểu và trình bày thông tin tường thuật. Giả thuyết đặt ra là nếu các biện pháp giáo dục KNTT thông qua KPKH được xây dựng và triển khai một cách có hệ thống – bao gồm việc lập kế hoạch, cấu trúc hóa quá trình chuẩn bị hoạt động cùng trẻ, tạo cơ hội trải nghiệm, đa dạng hóa phương thức trình bày thông tin với sự hỗ trợ trực quan, sử dụng trò chơi rèn luyện kĩ năng và phối hợp chặt chẽ với cha mẹ – thì KNTT của trẻ sẽ phát triển tốt hơn đáng kể. Để đạt được mục tiêu này, luận án thực hiện các nhiệm vụ cụ thể như nghiên cứu cơ sở lý luận, đánh giá thực trạng KNTT và giáo dục KNTT qua KPKH, đề xuất các biện pháp giáo dục và tiến hành thực nghiệm sư phạm. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào kĩ năng hiểu và trình bày thông tin tường thuật về các sự kiện, hiện tượng có thật trong hoạt động KPKH tại trường mầm non, không bao gồm các yếu tố tưởng tượng. Đối tượng khảo sát bao gồm 160 trẻ 5-6 tuổi, 160 phụ huynh và 80 giáo viên mầm non tại 10 trường thuộc tỉnh Vĩnh Phúc, với thực nghiệm được tiến hành trên 100 trẻ tại 2 trường. Luận án áp dụng các tiếp cận hoạt động, phát triển và tích hợp, sử dụng đa dạng các phương pháp nghiên cứu như phân tích-tổng hợp lý luận, khảo sát bằng bảng hỏi, trắc nghiệm (sử dụng công cụ MAIN), quan sát, phỏng vấn, nghiên cứu kế hoạch giáo dục và thực nghiệm sư phạm. Những đóng góp mới của đề tài bao gồm việc hệ thống hóa và làm phong phú cơ sở lý luận về giáo dục KNTT qua KPKH, đánh giá thực trạng KNTT của trẻ và việc triển khai giáo dục này, đồng thời đề xuất một bộ các biện pháp giáo dục KNTT có tính ứng dụng cao, làm tài liệu tham khảo cho giáo viên và phụ huynh.