Luận án Tiến sĩ Ngữ văn: Ẩn dụ ý niệm cảm xúc trong thành ngữ tiếng Việt (so sánh với thành ngữ tiếng Anh)

ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN<br /> ---------------<br /> <br /> TRẦN THẾ PHI<br /> <br /> ẨN DỤ Ý NIỆM CẢM XÚC<br /> TRONG THÀNH NGỮ TIẾNG VIỆT<br /> (SO SÁNH VỚI THÀNH NGỮ TIẾNG ANH)<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN<br /> <br /> THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2016<br /> <br /> ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN<br /> --------------TRẦN THẾ PHI<br /> ẨN DỤ Ý NIỆM CẢM XÚC<br /> TRONG THÀNH NGỮ TIẾNG VIỆT<br /> (SO SÁNH VỚI THÀNH NGỮ TIẾNG ANH)<br /> Chuyên ngành: Ngôn ngữ học So sánh-Đối chiếu<br /> Mã số:<br /> <br /> 62.22.01.10<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN<br /> Cán bộ hướng dẫn khoa học:<br /> 1. PGS. TS. Nguyễn Văn Huệ<br /> 2. PGS. TS. Nguyễn Thị Hai<br /> Phản biện độc lập:<br /> 1. PGS. TS. Trịnh Sâm<br /> 2. PGS. TS. Nguyễn Thị Phương Trang<br /> Phản biện:<br /> 1. PGS. TS. Trịnh Sâm<br /> 2. PGS. TS. Nguyễn Thị Phương Trang<br /> 3. PGS. TS. Phạm Văn Tình<br /> <br /> THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2016<br /> <br /> LỜI CAM ĐOAN<br /> <br /> Tôi xin cam đoan luận án tiến sĩ với tiêu đề “Ẩn dụ ý niệm cảm<br /> xúc trong thành ngữ tiếng Việt (so sánh với thành ngữ tiếng Anh)” là công<br /> trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là<br /> trung thực và chưa được ai công bố trong bất cứ công trình nào khác.<br /> Tác giả luận án<br /> <br /> Trần Thế Phi<br /> <br /> MỘT SỐ QUY ƯỚC TRÌNH BÀY<br /> 1. Các ví dụ ngữ liệu minh họa in bằng chữ in nghiêng và được đánh số thứ tự<br /> trong ngoặc đơn không theo đề mục mà theo thứ tự liên tục từ nhỏ đến lớn<br /> trong toàn bộ luận án.<br /> 2. Trong khi trình bày phần ngữ liệu thành ngữ tiếng Anh biểu thị cảm xúc của<br /> chương 2, các thành ngữ tiếng Anh được dịch sang tiếng Việt với nghĩa<br /> nguyên văn và nghĩa thành ngữ, trong đó phần dịch nghĩa nguyên văn là phần<br /> dịch sát ý, được sử dụng cho mục đích đối chiếu, chứ không phải là phần dịch<br /> đúng nghĩa.<br /> <br /> i<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> Trang<br /> DẪN NHẬP<br /> <br /> 1<br /> <br /> 0.1. Lý do chọn đề tài<br /> <br /> 1<br /> <br /> 0.2. Lịch sử vấn đề<br /> <br /> 2<br /> <br /> 0.2.1. Lịch sử nghiên cứu thành ngữ trong tiếng Việt và tiếng Anh<br /> <br /> 2<br /> <br /> 0.2.2. Từ ngữ biểu thị cảm xúc trong tiếng Việt và tiếng Anh<br /> <br /> 8<br /> <br /> 0.2.2.1. Tình hình nghiên cứu từ ngữ biểu thị cảm xúc trong tiếng Việt<br /> <br /> 8<br /> <br /> 0.2.2.2 Tình hình nghiên cứu từ ngữ biểu thị cảm xúc trong tiếng Anh<br /> <br /> 12<br /> <br /> 0.3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án<br /> <br /> 14<br /> <br /> 0.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> <br /> 15<br /> <br /> 0.5. Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> 17<br /> <br /> 0.6. Điểm mới của luận án<br /> <br /> 19<br /> <br /> 0.7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn<br /> <br /> 19<br /> <br /> 0.8. Cấu trúc của luận án<br /> <br /> 20<br /> <br /> CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN<br /> <br /> 22<br /> <br /> 1.1. Một số vấn đề về ngữ nghĩa học tri nhận<br /> <br /> 22<br /> <br /> 1.1.1. Bốn nguyên lý chủ đạo của ngữ nghĩa học tri nhận<br /> <br /> 23<br /> <br /> 1.1.2. Các thành phần cấu tạo nên ẩn dụ tri nhận<br /> <br /> 27<br /> <br /> 1.1.3. Nền tảng cơ bản của lý thuyết ẩn dụ ý niệm<br /> <br /> 29<br /> <br /> 1.2. Những vấn đề liên quan đến cảm xúc<br /> <br /> 34<br /> <br /> 1.2.1. Phân loại cảm xúc<br /> <br /> 34<br /> <br /> 1.2.2. Các đường hướng nghiên cứu về cảm xúc<br /> <br /> 38<br /> <br /> 1.2.3. Tính phổ niệm của cảm xúc trong các nền văn hóa<br /> <br /> 41<br /> <br /> 1.2.4. Mối quan hệ giữa cảm xúc với ngôn ngữ<br /> <br /> 42<br /> <br /> 1.3. Ẩn dụ ý niệm cảm xúc<br /> <br /> 43<br /> <br /> 1.3.1. Phân loại ẩn dụ ý niệm cảm xúc<br /> <br /> 44<br /> <br /> 1.3.2. Hệ thống ẩn dụ ý niệm cảm xúc và các mô hình ẩn dụ ý niệm hữu quan<br /> <br /> 48<br /> <br />