BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
----------
HOÀNG DANH TRUNG
NGHIÊN CỨU ĐA DẠNG LOÀI VÀ THÀNH PHẦN
HÓA HỌC TINH DẦU CỦA MỘT SỐ LOÀI TRONG CÁC
CHI HỒNG BÌ (CLAUSENA), BA CHẠC (EUODIA), CƠM
RƯỢU (GLYCOSMIS), MUỒNG TRUỔNG (ZANTHOXYLUM)
THUỘC HỌ CAM (RUTACEAE) Ở NGHỆ AN
LUẬN ÁN TIẾN SĨ SINH HỌC
Nghệ An, tháng 7/2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
----------
HOÀNG DANH TRUNG
NGHIÊN CỨU ĐA DẠNG LOÀI VÀ THÀNH PHẦN
HÓA HỌC TINH DẦU CỦA MỘT SỐ LOÀI TRONG CÁC
CHI HỒNG BÌ (CLAUSENA), BA CHẠC (EUODIA), CƠM
RƯỢU (GLYCOSMIS), MUỒNG TRUỔNG (ZANTHOXYLUM)
THUỘC HỌ CAM (RUTACEAE) Ở NGHỆ AN
LUẬN ÁN TIẾN SĨ SINH HỌC
Chuyên ngành: Thực vật học
Mã số: 62.42.01.11
Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS. TS. Phạm Hồng Ban
2. PGS. TS. Trần Minh Hợi
Nghệ An, tháng 7/2018
LỜI CẢM ƠN
Luận án được hoàn thành tại khoa Sinh học, trường Đại học Vinh. Để hoàn
thành luận án, ngoài sự nỗ lực của bản thân, Tôi còn được sự giúp đỡ, chỉ bảo
tận tình của PGS. TS. Phạm Hồng Ban - khoa Sinh học, trường Đại học Vinh và
PGS. TS. Trần Minh Hợi - Viện Sinh thái và Tài nguyên Sinh vật, Viện Hàn lâm
Khoa học và Công nghệ Việt Nam là những người thầy đã tận tình hướng dẫn,
tạo mọi điều kiện tốt nhất trong suốt quá trình thực hiện luận án.
Tôi xin chân thành cảm ơn TS. Nguyễn Anh Dũng - Khoa Sinh học, GS. TS.
Trần Đình Thắng - Khoa Hóa học, Trường Đại học Vinh; TS. Đỗ Ngọc Đài -
Trường Đại học Kinh tế Nghệ An, đã giúp đỡ trong quá trình thực hiện Luận án.
Tôi cũng bày tỏ lòng biết ơn TS. Isiaka A. Ogunwande (Đại học Lagos State,
Nigeria) đã giúp phân tích, đánh giá kết quả một số mẫu tinh dầu.
Nhân dịp này, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến Ban Giám hiệu Trường THPT
Quế Phong, Sở GD-ĐT Nghệ An, các thầy cô Ban Chủ nhiệm Khoa, Bộ môn
Thực vật, Phòng Đào tạo Sau Đại học, các bạn Cao học Khóa 19, 20, 21, 22
ngành Thực vật học, Viện Sư phạm Tự nhiên, trường Đại học Vinh; Ban Giám
đốc, cán bộ phòng nghiên cứu khoa học Vườn Quốc gia Pù Mát; các Khu BTTN
Pù Huống, Pù Hoạt và các trạm Kiểm lâm cũng như các BQL rừng phòng hộ Kỳ
Sơn, Tương Dương, Anh Sơn, Quỳ Châu,…; các bạn đồng nghiệp, gia đình và
người thân đã động viên, giúp đỡ tôi hoàn thành luận án này.
Nghệ An, ngày 25 tháng 05 năm 2018
Tác giả
Hoàng Danh Trung
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết
quả nêu trong luận án là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ
công trình nào khác./.
Nghệ An, ngày 25 tháng 05 năm 2018
Ký tên
Hoàng Danh Trung
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU.............................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài ................................. 1
2. Mục tiêu ........................................... 2
3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án ..................... 2
4. Đóng góp mới của Luận án .............................. 2
5. Bố cục của luận án .................................... 3
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ......................................................................... 4
1.1. Tình hình nghiên cứu họ Cam (Rutaceae) ..................... 4
1.1.1. Trên thế giới ...................................... 4
1.1.2. Ở Việt Nam ...................................... 6
1.1.3. Ở Nghệ An ....................................... 8
1.2. Tinh dầu và đặc tính của tinh dầu .......................... 8
1.2.1. Khái niệm chung về cây tinh dầu ........................ 8
1.2.2. Khái niệm về tinh dầu ............................... 9
1.2.3. Phân bố cây tinh dầu trong hệ thực vật Việt Nam ............. 11
1.3. Giá trị sử dụng của tinh dầu các loài trong họ Cam (Rutaceae) ....... 12
1.4. Nghiên cứu về thành phần hóa học tinh dầu họ Cam (Rutaceae) .... 15
1.4.1. Trên thế giới ..................................... 15
1.4.2. Ở Việt Nam ..................................... 19
1.4.3. Ở Nghệ An ...................................... 21
1.5. Điều kiện tự nhiên và xã hội ở khu vực nghiên cứu ............. 22
1.5.1. Điều kiện tự nhiên ................................. 22
1.5.2. Các nguồn tài nguyên ............................... 24
1.5.3. Điều kiện kinh tế, xã hội ............................. 26
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...... 27
2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................ 27