-------------
ĐỐI SÁNH HÌNH TƯỢNG
NHÂN VẬT NỮ THỜI CHIẾN
TRONG HAI TRUYỆN NGẮN
“NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI” CỦA LÊ MINH KHUÊ VÀ “NGƯỜI SÓT LẠI
CỦA RỪNG CƯỜI” CỦA VÕ THỊ HẢO.
Luận văn tốt nghiệp đại học
Ngành Văn học
Cần Thơ, năm 2022
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình tìm hiểu và nghiên cứu để chọn ra đề tài và hoàn thiện đề tài,
với trình độ và kiến thức còn hạn chế của người viết, chắc chắn không tránh khỏi
những thiếu sót. Tôi kính mong thầy cô cảm thông và rất mong nhận được sự góp ý từ
thầy, cô để khóa luận được hoàn thiện tốt nhất.
Trân trọng cảm ơn!
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU............................................................................................................................................ 6
1. Lý do chọn đề tài......................................................................................................................6
2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu.......................................................................................................8
3. Mục đích nghiên cứu...............................................................................................................8
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................................9
5. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................................9
CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG......................................................................................11
1.1. Cơ sở lý thuyết liên quan đến đề tài.................................................................................11
1.1.1. Khái quát về truyện ngắn............................................................................................11
1.1.2. Khái quát về biện pháp đối sánh.................................................................................12
1.1.3. Cơ sở đối sánh truyện ngắn của Lê Minh Khuê và Võ Thị Hảo...............................13
1.2. Tác giả.................................................................................................................................14
1.2.1. Lê Minh Khuê.............................................................................................................14
1.2.2. Võ Thị Hảo..................................................................................................................18
1.3. Tác phẩm............................................................................................................................21
1.3.1. Những ngôi sao xa xôi................................................................................................21
1.3.2. Người sót lại của rừng cười........................................................................................23
CHƯƠNG 2: NÉT TƯƠNG ĐỒNG CỦA NHÂN VẬT NỮ THỜI CHIẾN.................................25
2.1. Lịch sử tạo nên vẻ đẹp nhân vật nữ.......................................................................................25
2.1.1. Xuất thân nhân vật nữ......................................................................................................25
2.1.2. Tâm hồn nhân vật nữ.......................................................................................................26
2.1.3. Cử chỉ và hành động nhân vật nữ....................................................................................30
2.2. Điểm sáng của nhân vật nữ....................................................................................................33
2.2.1. Trái tim hướng về đất nước..............................................................................................33
2.2.2. Tinh thần trách nhiệm, dũng cảm, kiên cường................................................................35
2.2.3. Tình đồng đội cao.............................................................................................................40
CHƯƠNG 3: NÉT RIÊNG BIỆT CỦA NHÂN VẬT NỮ THỜI CHIẾN......................................43
3.1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu.................................................................................................43
3.1.1. Địa bàn hoạt động.............................................................................................................43
3.1.2. Nhiệm vụ và công việc......................................................................................................44
3.1.3. Nội tâm nhân vật nữ.........................................................................................................46
3.2. Vết nứt thể xác lẫn tâm hồn thời chiến.............................................................................47
3.2.1. Nhân vật mang nỗi mặc cảm bao trùm............................................................................47
3.2.2. Nhân vật là nạn nhân của hậu chấn tâm lý.....................................................................49
3.2.3. Nhân vật với dáng vấp hiện lên thân xác điêu tàn...........................................................51
CHƯƠNG 4: GIÁ TRỊ ĐỐI SÁNH CỦA HAI TRUYỆN NGẮN..................................................54
3.1. Truyện ngắn đề tài chiến tranh..........................................................................................54
3.1.1. Khơi lại lịch sử..................................................................................................................54
3.1.2. Giữ vững truyền thống đánh giặc, giữ nước....................................................................55
3.1.3. Thức tỉnh những thế hệ sau.............................................................................................57
3.2. Nét đẹp nhân đạo, tinh thần nhân văn......................................................................................60
3.2.1. Vẻ đẹp kiêu hùng của nhân vật nữ...................................................................................60
3.2.2. Khát vọng của nhân vật nữ..............................................................................................62
3.2.3. Đồng cảm nỗi đau với nhân vật nữ..................................................................................64
KẾT LUẬN........................................................................................................................................67
TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................................................. 69
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Cựu thủ tướng Việt Nam Phạm Văn Đồng đã từng bàn về sức mệnh cả văn
chương: “ Văn học, nghệ thuật là công cụ để hiểu biết, để khám phá, để sáng tạo lại
thực tại xã hội”, nền văn chương Việt Nam đã trải qua một thời kì “vàng son”, từ quá
khứ đến hiện tại, đã và đang phát triển hướng đến một tương lai văn học đổi mới. Bên
cạnh đó, một sự thật không thể phủ nhận là văn học Việt Nam đã bị ảnh hưởng không
nhỏ bởi hoàn cảnh lịch sử khách quan và chủ quan tương đối khác nhau nên so về tầm
vóc thì văn học Việt Nam không thể đặt trên bàn cân cùng văn học thế giới được. Tuy
thể loại tiểu thuyết thuyết trong văn học trên thế giới là một mốc đỉnh cao không thể
chạm tới, nhưng so về thể loại truyện ngắn thì văn học Việt Nam đã đạt được nhiều
thành tựu đáng mong đợi, vươn tầm thế giới. Đặc biệt, thời kì chạm mốc vinh quang
của văn học Việt Nam khởi nguồn từ những năm của thập niên 80 kéo dài đến ngày
nay, tầm vóc của văn học Việt Nam đã thay đổi theo chiều hướng tích cực. Người đã
mở đầu cho bước ngoặt thay đổi diện mạo của văn học Việt Nam chính là Nguyễn
Huy Thiệp với nhiều truyện ngắn hay xuất sắc, mang đậm dấu ấn đặc trưng về nội
dung lẫn nghệ thuật. Sau khi khơi nguồn dẫn đầu, Nguyễn Huy Thiệp cũng đã thành
công trong việc mở ra một trào lưu được đông đảo nhà văn hưởng ứng, những nhà văn
ấy hoàn toàn lĩnh hội được nghề viết và thấy được tương lai tươi sáng khi cầm bút,
nhờ đó họ đã có được tên tuổi và đánh dấu vị trí của mình trong văn đàn văn học nghệ
thuật. Truyện ngắn cũng từ đó được tiếp thu và phát triển mạnh mẽ, nhận được nhiều
nhận định đúng và hay, trong đó có Tô Hoài với tư cách là người nhận định phát biểu:
“Truyện ngắn chính là cách cưa lấy một khúc đời sống”, những nhà văn không chỉ
khai thác sâu vào quanh quẩn một vấn đề, một hiện tượng duy nhất lặp đi lặp lại, mà
khi được khai sáng các nhà cầm bút đã lần lượt khai thác nhiều mảng khác của đời
sống hiện thực từ quá khứ đến tương lai xa gần. Đặc sắc nhất là đề tài chiến tranh và
người lính, ở thời chiến vì phục vụ chính trị nên những nhà thơ thường dùng sáng tác
để làm xoa dịu nỗi đau chiến trường, cổ vũ Cách mạng,… theo những khuynh hướng
sử thi hào hùng và cảm hứng lãng mạn tích cực. Nhưng đến thời kì đổi mới, văn
chương đã tự nhìn nhận bản thân phải đào sâu hơn những ngóc ngách, đồng thời mở
rộng thêm vào những bãi trống còn sót lại trước đó thì mới có được những bề mặt