Qu n tr r i ro trong D án Đ u t
ầ ư
ị ủ
ự
ả
M C L C Trang Ụ Ụ
2 L I M Đ U Ờ Ở Ầ
LÝ LU N C B N V R I RO VÀ QU N LÝ NG I: Ả ƯƠ Ề Ủ Ự ả Ầ Ư ầ ư 3 ự ầ ư ự ủ ầ ư
ệ ủ ạ ủ ữ ủ ự t c a qu n tr r i ro trong d án đ u t 3 4 6 7 CH Ậ Ơ Ả R I RO TRONG D ÁN Đ U T Ủ 1.Qu n tr r i ro trong d án đ u t ị ủ 1.1.Khái ni m d án đ u t ự ệ 1.2.R i ro và phân lo i r i ro trong d án đ u t ạ ủ 1.2.1.Khái ni m r i ro 1.2.2.Phân lo i r i ro 1.3.Nguyên nhân nh ng r i ro trong d án đ u t 1.4.S c n thi ả ự ầ ế ủ ị ủ ầ ư ự ầ ư
ủ ả
ủ 8 9 10 11 2.Quy trình qu n lý r i ro ả 2.1. K ho ch qu n lý r i ro ế ủ ạ 2.2.Nh n di n r i ro ệ ủ ậ ng, đánh giá r i ro 2.3.Đo l ườ 2.4.Qu n tr r i ro (ki m soát r i ro) ị ủ ả ủ ể
NG II: TH C TR NG V QU N LÝ R I RO C A CÁC Ả Ự Ủ Ề ƯƠ Ủ
t i Vi t Nam ủ ầ ư ạ ệ 12 14 CH Ạ D ÁN Đ U T T I VI T NAM VÀ GI I PHÁP Ệ Ầ Ư Ạ Ả Ự 1.Th c tr ng v qu n lý r i ro c a các d án đ u t ự ủ ả ề ạ ự i pháp 2.Gi ả
CH NG III: K T LU N 16 ƯƠ Ậ Ế
Page 1 Qu n tr D án Đ u t ị ự ầ ư ả
Qu n tr r i ro trong D án Đ u t
ầ ư
ị ủ
ự
ả
ế i nhu n lâu dài, đ c bi i ngu n l mang l L I M Đ U Ờ Ở Ầ N n kinh t Vi ệ ề c. Các d án đ u t ự ướ ư t Nam đang trong giai đo n phát tri n và thu hút đ u t ầ ư ạ ệ ồ ợ ầ ư trong cũng ự t là các d án ể ậ ạ ặ nh ngoài n xây d ng.ự ớ ớ ủ ộ ự ế ư ả ệ ấ ủ ự ng tr ị ữ ọ ườ Th nh ng, b t kỳ m t d án đ u t ầ ư ạ ả ở ệ ệ ị ủ ủ ữ ữ ớ ị ướ nào cũng luôn đi kèm v i r i ro, dù l n hay nh . ỏ là ầ ư ạ ớ ế ướ ượ c c đ ng không l ườ c lên k ho ch ạ ượ ế ư ể ế i và c a, đó là ch a k đ n ệ ả ứ t h i không đ ườ ế ị ủ ạ ủ c l ượ ườ ệ ệ ạ ế ả ể ả ệ ướ ữ ủ c coi tr ng đúng m c có th ệ ả ọ ể b phá s n do không x lý đ Vi c qu n tr nh ng r i ro, và lên k ho ch qu n tr r i ro kèm v i k ho ch d án đ u t ế công vi c quan tr ng không th thi u. B i nh ng r i ro thì th ế ề tác h i cho d án và tài chính doanh nghi p. V i nh ng r i ro mà không đ ủ ự ạ c thì vi c x y ra r i ro s gây lãng phí s c ng qu n tr tr ẽ ả ủ c. Vi c không lên k ho ch qu n tr r i ro cho d án nh ng thi ự ng tr ướ ữ ứ ự ư c nh ng r i ro có th x y ra, và th t đ u t u ị ầ ư tiên ph i qu n tr nh ng r i ro đó. Vi c qu n tr r i ro không đ ứ ị ủ s khi n cho m t d án đ u t ẽ ị ữ ộ ự ử ả ế ư ề ệ ệ t là các doanh nghi p trong t trong các c a mình, đ c bi còn khi n doanh nghi p không đ nh tr ượ ủ ả ả c r i ro. ượ ủ ế ầ ư ị Th nh ng, ngày nay, còn khá nhi u doanh nghi p, đ c bi ệ ặ c còn coi nh công tác qu n tr r i ro trong các d án đ u t ầ ư ủ ị ủ ự ẹ ệ ả ặ n ướ d án đ u t ự ự ư ầ ư Vì th , nhóm chúng em xin đ c ch n đ tài “ xây d ng cũng nh tài chính. ế ượ ề ọ ầ ư Qu n tr r i ro trong d án đ u t ” ị ủ ự ả làm đ tài nghiên c u ti u lu n. ứ ề ể ậ ậ ị ủ ề ả ạ ả ị t ế i Vi ầ ư ạ ị ủ ề ề ả
ứ ể ề ế Qua bài ti u lu n này, chúng em mu n h th ng cách ng n g n v Qu n tr r i ro ắ ố ể ệ ố ọ ng pháp lên k ho h qu n tr … cũng nh tìm , khái ni m, phân lo i, ph trong d án đ u t ư ạ ươ ệ ầ ư ự hi u s v th c tr ng v Qu n tr r i ro các d án đ u t ộ ố t Nam, qua đó đ ra m t s ạ ể ơ ề ự ệ ự bi n pháp kh c ph c. ụ ắ ệ ờ ề ư Do th i gian và kh năng nghiên c u có h n nên bài ti u lu n còn nhi u thi u sót và ả ạ nhi u v n đ ch a tìm hi u sâu. Chúng em mong đ ể ấ ậ c s góp ý c a gi ng viên. ủ ượ ự ề ả
Nhóm làm TL
Page 2 Qu n tr D án Đ u t ị ự ầ ư ả
Qu n tr r i ro trong D án Đ u t
ầ ư
ị ủ
ự
ả
I. Ủ NG I: LÝ LU N C B N V R I RO VÀ QU N LÝ R I Ậ Ơ Ả Ề Ủ Ả ƯƠ
ự ả ầ ư 1. 1.1. CH RO TRONG D ÁN Đ U T Ầ Ư Ự Qu n tr r i ro trong d án đ u t ị ủ Khái ni m d án đ u t ự ầ ư ệ
ờ ố ự ề ằ l ợ ử ụ ế ề ự ề ạ ộ ộ . xã h i i ích kinh t đ a ra đ nh nghĩa v d án đ u t ị ầ ư ại kho n 8 đi u 3 lu t đ u t ánự ề ề ậ ầ ư ạ ộ ả ể ế t ạ ấ ỏ ố ờ đ u t ầ ư trên đ a bàn c th , trong kho n th i gian xác đ nh”. ị N u xét v m t hình th c ề ặ ả ứ , DAĐT là m t t p h s tài li u trình bày m t cách chi ti ộ ệ ể ạ ượ ế t ự c nh ng k t qu và th c ế ệ ố ồ ơ ạ ạ ộ ữ ế ả c nh ng m c tiêu nh t đ nh trong t ng lai. và có h th ng các ho t đ ng, chi phí theo m t k ho ch đ đ t đ hi n đ ấ ị ữ là ho t đ ng s d ng ti n v n, tài nguyên trong 1 th i gian d án nh m thu v Đ u t ầ ư i nhu n ho c l ặ ợ ậ : “ D Lu t đ u t ậ ầ ư ư là t p h p các đ xu t b v n trung và dài h n đ ti n hành các ho t đ ng đ u t ầ ư ợ ậ ị ụ ể ộ ậ ộ ế ươ ộ ậ ụ ề ặ ộ ạ ộ , DAĐT là m t t p h p các ho t đ ng có liên quan v i nhau c các m c tiêu đã đ nh b ng vi c t o ra các k t qu c th N u xét v m t n i dung c k ho ch hoá nh m đ t đ ớ ả ụ ể ạ ượ ợ ị ệ ạ ế ạ ờ ồ ự ị , DAĐT là m t công c qu n lý vi c s d ng v n, v t t ệ ượ ế đ ằ ượ ế trong m t th i gian nh t đ nh, thông qua vi c ộ ấ ị ế ố ậ ư , lao đ ng đ t o ra các k t qu tài chính, kinh t ể ạ N u xét trên góc đ qu n lý ộ •D án là m t chu i các ho t đ ng liên k t đ ộ ả ả ế ỗ ạ ộ ộ ằ ụ ệ s d ng các ngu n l c xác đ nh. ệ ử ụ ụ ả ộ ờ c t o ra nh m đ t k t qu nh t đ nh ạ ế ử ụ ộ – xã h i trong m t th i gian dài. ộ ế ả ằ ế ượ ạ ấ ị ị •D án là t p h p các thông tin ch rõ ch d án đ nh làm gì, làm nh th nào và làm thì ủ ự ư ế ợ ỉ ị gân sách và th i gian xác đ nh. ờ ậ ự trong ph m vi n ạ ự c cái gì? đ ượ •M c tiêu c a d án: là các m c tiêu c n đ t đ ụ ầ ự ạ ượ i ích gì cho đ t n ệ ự c nói chung và c ụ i nh ng l ữ ạ ấ ướ c khi th c hi n d án. C th là khi ủ ụ ể ho b n thân ch ả ợ ủ ự ẽ th c hi n, d án s mang l ự ệ ự đ u t nói iêng. ầ ư ế ữ ừ ề ả ủ ự đ ng khác nhau c a d án. Đây là đi u ki n c n thi ộ ượ ạ ụ ng, đ ệ ự ệ ệ ệ ớ ệ ẽ ạ ế ệ ự ậ ạ ộ ấ ị ả ụ ể ủ ồ ự ế ạ i c n thi ườ ầ ấ ồ •Các k t qu : đó là nh ng k t qu c th , có th đ nh l ạ các ho t c t o ra t ế ể ị ượ ả ụ ể c hi n các m c tiêu c a d án. t đ th ủ ự ế ể ự ệ ầ ể ạ c th c hi n trong d án đ t o •Các ho t đ ng: là nh ng nhi m v ho c hành đ ng đ ộ ự ượ ụ ặ ữ ra các k t qu nh t đ nh. Nh ng nhi m v ho c hành đ ng này cùng v i m t l ch bi u và ể ộ ị ộ ụ ặ ữ nh k ho ch làm vi c c a d án. trách nhi m c th c a các b ph n th c hi n s t o thà ệ ủ ự ộ t đ ti n hành các ế ể ế c n cho ố •Các ngu n l c: g m có v t ch t, tài chính và con ng ậ ồ ự ặ ầ ư ầ ủ ự ạ ộ ủ ị ho t đ ng c a d án. Giá tr ho c chi phí c a các ngu n l c này chính là v n đ u t d án.ự
ạ ủ ầ ư ủ ự 1.2. 1.2.1. Khái ni m r i ro R i ro và phân lo i r i ro trong d án đ u t ủ ệ
ươ ự ấ phía tr c có th ự ể ả ấ ữ ở ướ ể xu t hi n trong d án mà chúng s c n tr s thành công c a d án ra sao. ấ ố ủ ố ượ i. ng có th x y ra R i ro là s m t mát ho c t n th ặ ổ R i ro d án liên quan t i s th u hi u nh ng v n đ ti m tàng ề ề ể ớ ự ấ ủ ự ở ự ẽ ả ự R i ro là nh ng b t tr c x y ra ngoài mong mu n c a đ i t ữ ấ ử ụ t h i v th i gian, v t ch t, ti n c a, s c kh e, tính m ng con ng ề ủ ấ ắ ả ậ ữ ứ ạ ỏ ng s d ng và gây ra ườ Rui ro la ̀ ̉ ủ ủ ệ ủ nh ng thi môt phân cua đâu t va viêc hiêu rui ro la rât quan trong cho Nha đâu t . ̀ ư ̣ ̀ ̉ ̣ ̉ ̉ ̀ ́ ̣ ̀ Có r t nhi u khái ni m khác nhau c a các nhà khoa h c v r i ro nh ng ch y u đ ọ ề ủ ủ ế ượ c ủ ư ệ ệ ạ ề ờ ̀ ư ̀ ề ấ phân thành hai nhóm. Theo m t s nhà khoa h c, r i ro là tình tr ng x y ra m t s bi n c b t l ộ ố ộ ố ế ố ấ ợ ủ ạ ả i nh ng có ư th đo l ng đ ể ượ ằ ọ c b ng xác su t. C th : ụ ể ự ấ ắ ườ ể ấ ườ Theo Frank Knight, r i ro là s b t tr c có th đo l ượ Theo Irving Pfeffer, r i ro là nh ng s ng u nhiên có th đo l ng đ c b ng xác ng đ ể c . ườ ự ẫ ủ ủ ữ ượ ằ su t.ấ
Page 3 Qu n tr D án Đ u t ị ự ầ ư ả
Qu n tr r i ro trong D án Đ u t
ầ ư
ị ủ
ự
ả
ạ ủ ươ ng ế ố ả lai có th xác đ nh đ ị Theo Marilu Hurt McCarty, r i ro là tình tr ng trong đó các bi n c x y ra trong t ể Theo các h c gi ọ ố ủ ấ ị ị ặ ớ ủ ầ ơ ơ ng lai. Ng ẽ ẫ ự ệ ộ ố ủ ế ủ c b trí theo m t xác su t. Nhân t ch y u c a ấ ộ đ i m t v i r i ro là tính i đ u t ườ ầ ư ố ế ủ ậ ủ ợ ặ ự ệ ớ ấ ả . Ngoài ra, đ u c đ n thu n cũng s d n đ n r i ro. L i nhu n r i ro là ặ ỗ i nhu n v ộ ườ ả ỹ ộ ố ớ ộ ự ệ i M cho r ng r i ro là hoàn c nh trong đó m t s ki n ộ ợ ấ ố ủ ng h p quy mô c a s ki n đo có m t phân ủ ự ệ ườ ch có m t ph n m i kh năng (xác su t ấ ả ườ ở ỗ ậ ạ ộ ứ ợ ố ộ ẫ ủ ộ ơ ế ườ ấ ả ộ ủ ầ ầ ư có ủ ự ệ ộ ự n ng n thì đây là m t r i ro. Tuy ỗ ặ i nh h n thì đó không là r i ro l ỗ ạ ấ và có th d n đ n m t s thua l ế ư ộ ự i nh ng m c đ thua l ứ ộ ề ỏ ơ ể ẫ ợ ủ c ượ ấ Trung Qu c, r i ro là tình hình s vi c phát sinh theo m t xác su t ả nh t đ nh ho c s vi c l n thay hay nh đ ỏ ượ ố r i ro trong s n xu t là không xác đ nh c a t ủ ươ ủ có th lãi ho c l ầ ể t m c. m t lo i l ứ ạ ợ ậ ượ h c ng M t s nhà kinh t ế ọ ằ x y ra v i m t xác su t nh t đ nh ho c trong tr ặ ấ ị ấ ộ ả có th r i ro ph i xác su t. M t d án đ u t ầ ư ộ ự ể ủ ầ ầ , có năm ph n m i kh năng đ t m t m c l 0,1) là b thua l i nhu n nào đó và có b n ph n ầ ị ườ ả ỗ i nhu n cao h n. Tuy nhiên, không nên nh m l n r i ro và xác m i kh năng đ t m t m c l ậ ứ ợ ạ ả su t vì r i ro là s k t h p gi a xác su t và quy mô c a s ki n. N u m t d án đ u t ữ ự ế ợ ủ kh năng 1/10 là thua l ỗ nhiên cũng có 1/10 kh năng sinh l ả mà ch là m t xác su t sinh l ấ ỉ Bên c nh nh ng khái ni m k trên, m t s nhà khoa h c khác l ộ ố ạ ị ộ ạ ủ ể ữ ế ế ọ i . ờ i đ nh nghĩa r i ro v i ớ ệ s chú tr ng đ n k t qu đ c mà không chú ý đ n xác su t x y ra. C th : ụ ể ả ượ ự ấ ủ ế Theo Allan Willet, r i ro là s b t tr c c th liên quan đ n vi c xu t hi n m t bi n c ự ấ ắ ụ ể ọ ấ ả ế ế ố ệ ệ ộ không mong đ i .ợ ả Theo A.HrThur Williams, r i ro là s bi n đ ng ti n n ủ ng tr ớ ề ệ ộ ả k t qu .Theo Georges ườ ơ ề ẩ ở ế ủ ắ ấ ả ứ ủ ủ ộ ớ ộ ố ế ố ắ ữ ả ộ ế ắ ế ố ộ ả ữ ệ c ho c đ tr ặ ượ ượ ự ế ừ ướ c ho c không ch p nh n đ ặ và ự ế c dùng làm h quy chi u, mà sai l ch ệ ấ c d ki n t ấ
ớ Trên c s các khái ni m k trên, có th đ a ra m t khái ni m v r i ro nh sau: ể ư ộ ổ ữ ứ ơ ở ợ ệ ự ệ ng theo chi u h ng (th R iủ ư ề ủ ổ ế ng làm thay đ i k t ẫ i) và nh ng tác đ ng ng u ệ c. ậ ượ ệ ệ ượ ữ ộ ự ậ ng b t l ấ ợ ề ướ ộ ng đ ự ế c Hirsch, khái ni m r i ro g n li n v i kh năng x y ra c a m t s bi n c không l ướ ả hay đúng h n là m t bi n c mà ta hoàn toàn không ch c ch n (xác su t x y ra <1). Nói cách khác, r i ro ng v i kh năng có sai l ch gi a m t bên là nh ng gì x y ra trong th c t m t bên là nh ng gì đ nàu l n đ n m c khó ch p nh n đ ậ ượ ế ể ro là t ng h p nh ng s ki n ng u nhiên tác đ ng lên s v t, hi n t ẫ ữ qu c a s v t, hi n t ườ ệ ượ ấ . c b ng xác su t nhiên đó có th đo l ượ ằ ườ ả ủ ự ậ ể
1.2.2. Phân lo i r i ro ạ ủ
ng phân ể Đ có th nh n bi ể ủ ả ậ ộ ườ ườ t các r i ro tuỳ theo m c đích s d ng trong phân tích các ho t đ ng kinh t bi t và qu n lý các r i ro m t cách có hi u qu , ng ế ụ ả ệ ạ ộ ử ụ i ta th . ế ủ ệ 1. Theo tính ch t khách quan c a r i ro, ng i ta th ủ ủ ấ ườ ườ ủ ng chia ra: r i ro thu n tuý và r i ủ ầ ủ ủ ư ả ả ầ ạ ủ + R i ro thu n tuý ờ ủ ổ ấ ấ ặ ệ ặ ro suy tính (r i ro suy đoán) (Pure Risks and Speculative Risks). ơ ổ ạ ủ ị ấ ấ ổ ả ầ ủ ặ ấ ệ ạ ớ ể ạ ườ ấ ả ấ i nh ng thi ữ ầ ng đ l ủ ả ạ i đ u là r i ro thu n tuý. Thu c lo i r i ro này có r i ro do ho ho n, lũ l ạ ủ ườ ề ấ ồ ạ ủ (r i ro suy đoán) là r i ro t n l ế ấ ọ ủ ộ ế ị ơ ổ ự ờ vào s n xu t kinh doanh (SXKD) trên th i khi có m t nguy c t n th t song i. Đó là lo i r i ro liên quan đ n quy t đ nh l a ch n c a con ế ấ ộ ơ ộ ộ ầ ư ủ ạ ả ị ườ ườ ơ ộ i khi có nguy c t n th t nh ng không có c h i là lo i r i ro t n t ấ ồ ạ i, đó là lo i r i ro x y ra liên quan t ki m l i vi c tài s n b phá hu . Khi có r i ro thu n tuý ầ ỷ ớ ế x y ra thì ho c là có m t mát t n th t nhi u, ho c là có m t mát t n th t ít và khi r i ro ề ả ả thu n túy không x y ra thì không có m t mát t n th t. H u h t các r i ro chúng ra g p ph i ế ầ ủ ổ t h i l n v c a c i v t ch t và có khi c tính trong cu c s ng và th ề ủ ả ậ ộ ố m ng con ng ụ t, ủ ộ ạ h n hán, đ ng đ t…. ộ ạ + R i ro suy tính ủ ủ song v i m t c h i ki m l ớ ạ ủ i. Thu c lo i này là các r i ro khi đ u t ng ng. tr Ng i ta có th d dàng ch p nh n r i ro suy tính nh ng h u nh không có ai s n sàng ậ ủ ư ư ấ ầ ẵ ch p nh n r i ro thu n tuý. ườ ậ ủ ề ễ ầ ấ
Page 4 Qu n tr D án Đ u t ị ự ầ ư ả
Qu n tr r i ro trong D án Đ u t
ầ ư
ị ủ
ự
ả
Nh n xét: ậ ủ Vi c phân chia r i ro thành r i ro thu n tuý và r i ro suy tính có ý nghĩa quan ầ ỹ ọ ủ c đ i phó i ta có th đ i phó b ng k thu t Hedging (rào c n) còn r i ro thu n tuý đ ỹ ả ằ ủ ượ ố ố ớ ủ ầ ủ ậ ể ố ậ ủ tr ng trong vi c l a ch n k thu t đ đ i phó, phòng tránh r i ro. Đ i v i r i ro suy tính, ọ ng ườ b ng k thu t b o hi m ằ i, ng ủ ủ ố ườ ệ ệ ự ể ố ậ ả ỹ 2. Theo h u qu đ l ậ t). ườ đông (r i ro toàn c c, r i ro c b n) và r i ro b ph n (r i ro riêng bi ụ ủ i ta chia thành r i ro s ệ ố ủ ậ ấ ơ ả ủ ấ + R i ro s đông ế ể i cho các ho t đ ng c a con ng ạ ộ ả ể ạ ủ ủ ủ là các r i ro gây ra các t n th t khách quan theo ngu n g c r i ro và ữ ố ủ ả ủ ả ả ế ố ồ ậ ủ ạ ộ ồ ộ ổ ả theo k t qu gây ra. Nh ng t n th t này không ph i do cá nhân gây ra và h u qu c a nó nh h ộ ưở tranh, l m phát, th t nghi p, đ ng đ t, lũ l ng đ n s đông con ng ệ ụ ấ ấ ổ i trong xã h i. Thu c lo i này bao g m các r i ro do chi n ế ườ ộ ủ ế ố ủ ấ ộ ủ ừ ng t ưở ậ ả ộ ớ ạ ủ ộ ườ ế ả ạ ớ các bi n c ch quan c a t ng cá nhân xét ừ ộ ố i m t s ít ủ ủ ng l n đ n tòan xã h i. Thu c lo i này bao g m các r i ồ ộ ọ ấ ị ạ ế ậ ạ + R i ro b ph n ủ ả ề i nh t đ nh mà không nh h ạ ư ả ấ ộ ệ Nh n xét: Vi c phân bi t.... ậ là các r i ro xu t phát t theo c v nguyên nhân và h u qu . Tác đ ng c a lo i r i ro này nh h ả ng ưở ro do tai n n (tai n n giao thông, tai n n lao đ ng, ho ho n,…) do thi u th n tr ng trong khi ạ ộ làm vi c cũng nh trong cu c s ng (r i ro do m t tr m....). ộ ố ệ ạ ủ ạ ủ ậ ệ ế ữ ệ ộ ủ ế ậ ộ ệ ổ ứ ộ ỡ ằ ủ ẻ ớ ể ư ữ ả ố ch c xã ọ h i, nó liên quan đ n vi c có th hay không th chia s b t nh ng r i ro trong c ng đ ng xã ồ ể ộ ủ ch c hay cá nhân khác có th giúp đ b ng nh ng h i. N u m t r i ro b ph n x y ra, các t ữ ổ ứ ộ kho n đóng góp vào các qũy tr giúp nh m chia s b t nh ng r i ro nh ng khi r i ro s đông ủ ằ x y ra thì vi c chia s r i ro b ng cách trên là không có tác d ng. ả t hai lo i r i ro này có ý nghĩa quan tr ng trong vi c t ể ẻ ớ ả ợ ằ ụ ệ ẻ ủ ố ồ ng t ủ nhiên ủ ệ ượ ữ ườ ủ ắ ế ướ ạ ủ ồ ủ ố ớ ủ ậ ệ ọ t các ngu n r i ro này t ồ ủ ả ẫ i. N c lũ, n ng nóng, ố ơ ấ ừ i, m t khác kh năng ng đ i đ n gi n nh ng ư ươ ngu n này ồ ủ ố ả ế ự ế ư ứ ộ ả ủ ng đ i ít vào con ng ộ ươ nhiên c a con ng ủ 4. Theo ngu n g c phát sinh các r i ro, có các lo i r i ro sau: + R i ro do các hi n t : đây là ngu n r i ro c b n d n đ n các r i ro ự ơ ả thu n tuý và đ l i nh ng h u qu r t nghiêm tr ng đ i v i con ng ầ ả ấ ể ạ ho t đ ng c a núi l a,... Vi c nh n bi ạ ộ ả ậ ử vi c đánh giá kh năng x y ra cũng nh m c đ x y ra c a các r i ro xu t phát t ệ i h t s c ph c t p b i vì chúng ph thu c t l ở ạ ế ứ bi u bi ể ặ ườ i còn h n ch . ế ạ ngu n này là t ồ ồ ấ ươ ườ ừ ề ng đ i nhi u, ẳ ả ứ ạ ể + R i ro do môi tr ườ ch ng h n nh ho ho n do b t c n, cháy n .... ạ ọ ậ ườ ồ ủ ủ ổ ấ ậ ộ ố ề ủ Ngu n r i ro r t quan tr ng và làm phát ườ ụ ể ng ho t đ ng c a các t ườ ổ ứ ưở ố ả (ban hành các chính sách kinh t ỗ ủ ả ế ắ ề ế ạ ộ giá h i đoái, t ố ể ệ ấ ị ng, giá c th tr ng di n bi n b t n,... ế ị ườ ụ ệ ạ ủ ấ c b t ngu n t ễ ậ ấ ổ môi tr ừ ồ ừ ủ ế ủ ủ ế ủ ị ủ môi tr ồ ừ ườ ắ ỏ ế ị ẫ ị ổ ế ủ ứ ồ ủ ỷ ỷ ế ầ ự ứ ộ ả ủ ệ ả ậ
ồ ủ ấ ạ ổ các ngu n r i ro là r t nhi u và r t đa d ng. M t s ộ ố ụ ng t t và ki m soát các hi n t ệ ượ ng v t ch t: ấ các r i ro xu t phát t ủ ậ ư ả ạ ấ ẩ + R i ro do các môi tr ng phi v t ch t khác: ủ ấ sinh r t nhi u r i ro trong cu c s ng chính là môi tr ng phi v t ch t hay nói c th đó là các ấ ấ ng kinh tê, xã h i, chính tr , pháp lu t ho c môi tr môi tr ch c,... ậ ị ộ ặ ườ ạ ộ ủ i lãnh đ o c a qu c gia có t c nh h Đ ng l i chính sách c a m i ng ng nghiêm tr ng ọ ạ ủ ố ố ườ ủ ườ ụ , áp d ng ch c kinh t đ n ho t đ ng kinh doanh c a các t ế ổ ứ ạ ộ ế các quy đ nh và thu , c t gi m ho c xóa b m t s ngành ngh …). Quá trình ho t đ ng c a ủ ị ỏ ộ ố ặ l ch c có th làm phát sinh nhi u r i ro và b t đ nh. Vi c thay đ i t các t ỷ ệ ổ ỷ ề ủ ổ ứ lãi su t tín d ng, quan h cung - c u trên th tr ầ ả ị ườ ễ ấ ch c SXKD. Có r t nhi u r i ro xu t phát t ng i r i ro cho các t đ u có th đem l ườ ấ ổ ứ ể ề ủ ề phi v t ch t này và các r i ro c n i ti p nhau di n ra, r i ro này đ r i ro ủ ượ ắ ứ ố ế ấ ng chính tr d n đ n các r i ro v m t kinh t hay xã h i khác, r i ro b t ngu n t ộ ề ặ ườ ắ ng chính tr không n đ nh d n đ n r i ro v m t tinh t ế ả (s n (ch ng h n r i ro do môi tr ề ặ ẫ ẳ ạ ủ xu t đình đ n, hàng hoá đ t đ ) và sau đó d n đ n r i ro v m t xã h i (th t nghi p). Đ ể ấ ộ ề ặ ấ ẫ ố ệ t và th n tr ng. m , chi ti t các ngu n r i ro này c n có s nghiên c u, phân tích t nh n bi ậ ọ ế ậ ngu n r i ro M t khác, vi c đánh giá kh năng và m c đ x y ra c a các r i ro xu t phát t ấ ồ ủ ừ ủ ặ phi v t ch t cũng h t s c khó khăn v i đ chính xác khác nhau, nó ph thu c r t nhi u vào ề ộ ấ ụ ớ ộ ấ trình đ c a ng ộ ủ Nh n xét: ậ ể ấ ế ứ i đánh giá. ườ Các t n th t phát sinh t ấ c hai ngu n r i ro khác nhau, ch ng h n r i ro cháy m t ngôi ừ ả ộ ề ạ ủ ố ng v t ch t) nh ng cũng có th do b o đ ng, đ t ừ ồ ủ ườ ấ ẳ ư ấ ẩ ế ể ậ ấ ạ ộ t n th t có th phát sinh t ổ nhà có th do b t c n khi đun b p (môi tr ể ng chính tr ). phá (môi tr ườ ị
Page 5 Qu n tr D án Đ u t ị ự ầ ư ả
Qu n tr r i ro trong D án Đ u t
ầ ư
ị ủ
ự
ả
ệ ạ ủ ủ ồ ệ ự ệ ồ ờ ọ Vi c phân lo i r i ro theo các ngu n phát sinh giúp cho các nhà quán lý r i ro tránh b ỏ sót các thông rin khi phân tích đ ng th i giúp cho vi c l a ch n các bi n pháp phòng ch ng ố r i ro sau này. ủ ườ ế ủ i: có th chia ể ể ố ch vàế ủ ườ ả ể ố ộ ố ạ ủ ườ i ạ ả ạ ra r i ro có th kh ng i không th ch ng đ ể ố ủ c thi ỡ ạ ặ ệ ế ượ ữ t h i n u có nh ng ố ệ ạ ế ự ượ ộ ể ố ứ ạ ủ là các r i ro g n ch t v i môi tr ng chính tr , kinh t và pháp lu t. ủ ủ ị ườ 5. Theo kh năng kh ng ch c a con ng ố ỡ ế. M t s lo i r i ro khi x y ra, con ng r i ro không th kh ng ch ủ n i. Thu c lo i này có các r i ro do thiên tai, đ ch ho ,...Tuy nhiên, đa s các r i ro con ng ủ ị ổ có th ch ng đ ho c có nh ng bi n pháp nh m h n ch đ ằ ữ nghiên c u, d đoán đ c kh năng và m c đ xây ra ứ ộ ả ể ấ ệ ủ ặ ớ ủ ề ệ ố ị ủ ị ồ ậ ế ủ ế ủ ả ề ạ ấ ị ắ ủ ề ế ộ ộ ặ ủ ồ ủ ạ ợ 6. Theo ph m vi xu t hi n r i ro có th chia ra r i ro chung và r i ro c th ụ ể + R i ro chung ế Các r i ro chính tr g m có r i ro v h th ng chính tr , r i ro chính sách thu ; r i ro do ậ c ch qu n lý c p vĩ mô; r i ro v ch đ đ c quy n; r i ro do chính tr sách h n ch nh p ủ ơ ế kh u; r i ro do không đ t đ ạ ượ ẩ ạ Các r i ro th ủ ạ ồ Vi lãi su t thay ấ ệ t t ệ ở ủ ạ ố l ỷ ệ ặ ấ c ngo i t c ho c không gia h n h p đ ng;… ng m i qu c gia g m có r i ro do l m phát; r i ro do t ủ ố ươ ẩ ủ đ i; r i ro do s n ph m hàng hoá m t giá; r i ro do chính sách ngo i h i và đ c bi ổ ủ Nam còn có th có r i ro do không chuy n đ i đ ể ả ể ;… ng pháp lu t qu c gia g m có r i ro do thay đ i chính sách ủ ủ ổ Các r i ro g n v i môi tr ắ ị ạ ệ ồ ậ ủ ườ ề ệ ớ ủ ủ ổ ượ ố ậ pháp lu t và qui đ nh; r i ro v vi c thi hành pháp lu t; r i ro do trì hoãn trong vi c b i ệ ồ th ườ ự ả ủ ề ắ ấ ớ ụ th ho c lĩnh v c ho t đ ng khác. ụ ể là các r i ro g n li n v i các lĩnh v c s n xu t kinh doanh (SXKD) c ự ạ ộ ể ậ ng;…. + R i ro c th ủ ặ
1.3. Nguyên nhân nh ng r i ro trong d án đ u t ủ ầ ư ữ ự
Nhóm các m i ràng bu c và cam k t ( ố ế Program Constraints)
ộ ủ ủ ư ồ ố c l ặ ượ ả ị ặ ượ ư ộ ả Bao g m các r i ro liên quan đ n các m i ràng bu c bên trong l n bên ngoài. R i ro x y ố ế c th c hi n) nh ng đã không đ nh s x y ra (ho c đ c gi ẽ ả ả ị đ nh s không x y ra nh ng trên th c t ả ả ẽ ự ế ả ể ề ộ i đ ượ ạ ượ ộ ầ ộ ể ổ ế ệ ồ ệ ố ữ ự ự ổ
ườ ề ấ ộ ẫ ra khi các m i ràng bu c này đ ự ệ đã x y ra. Thông x y ra, ho c ng c gi ả ự ế ệ ng, các m i ràng bu c bên ngoài có th liên quan đ n vi c khách hàng không th c hi n th ố ườ các đi u cam k t, yêu c u thay đ i quá nhi u, ch m ph n h i…. Trong khi đó, các m i ràng ậ ế ề bu c bên trong có th liên quan đ n ngu n l c y u kém, vi c thay đ i nhân l c gi a d án, ồ ự ế s h tr l n nhau kém... ự ỗ ợ ẫ Các r i ro th ủ ế ộ ng xoay quanh các v n đ sau: V ngu n l c, các m i ràng bu c bên ề ờ ố ợ ươ ự ệ ặ ợ ữ ề ả ộ ự ề ố ự ệ ạ ồ ự ngoài tác đ ng đ n th i gian, nhân l c, ngân sách ho c ph ề ợ ng ti n tài tr cho d án. V h p ự đ ng, các đi u kho n ràng bu c đã cam k t trong h p đ ng gi a hai bên, th i h n th c hi n ệ ờ ạ ế ồ ồ d án, các yêu c u nghi m thu, các yêu c u v ph m vi d án và các thay đ i. V đ i tác, bao ầ ổ ề ự g m đi u cam k t và ràng bu c khác đ i v i khách hàng, th u ph , ban giám đ c. ố ớ ồ ầ ế ề ầ ộ ụ ự ế ọ ồ ng g p trong th c t ệ ặ ự ự đ u d án, ho c có kh năng xu t hi n cao trong lúc th c thi. Các ấ ườ ờ ạ ả ờ ấ ệ ắ ặ ng, ế ữ ệ ầ ộ ứ ạ ư ượ ệ ớ ử ụ ủ ố bao g m: Minh h a cho nhóm này, m t s r i ro th ộ ố ủ ắ Th i h n th c hi n và bàn giao s n ph m quá Th i gian th c hi n d án quá g t: ẩ ả ệ ự ng n, xu t hi n ngay t ặ ừ ầ ự ự ệ c l r i ro này liên quan đ n các đi u cam k t c p cao, ho c do quá thi u d li u đ ể ướ ượ ế ấ ề ế ủ ho c do d án s d ng công ngh m i, đ ph c t p cao do đó r i ro h u nh đ c “nhìn ặ th y” tr ấ Ki m đ nh ( Thi u th i gian cho ki m đ nh: ể ộ ọ ặ ị t ệ ở ề ự ự c. ướ ế ề
d n đ n r i ro này ế ủ ự i cao, ho c do d án ặ ế ố ẫ ỗ ạ ủ ự ấ ặ ế ề ầ ổ testing) là m t khâu khá quan tr ng và ị ể ờ chi m nhi u th i gian, đ c bi ờ các giai đo n cu i. Tuy nhiên, trong nhi u d án, th i ờ ạ ế ố l i khá h n ch . Các y u t ng và nhân l c dành cho các tác v này l ạ ượ ế ụ ự th ng liên quan đ n tính ch t đ c thù c a d án nh kh năng sinh l ư ả ườ có yêu c u thay đ i quá nhi u. ậ
ủ ụ ế ặ ỹ ậ ủ Các r i ro có th liên quan đ n các ch ng hay nhóm tác v liên quan đ n k thu t c a t k không tuân th các tiêu chu n, quy ẩ ủ d án nh công ngh m i, yêu c u không rõ ràng, thi ự ế ế ư Nhóm v k thu t ề ỹ ể ế ệ ớ ầ
Page 6 Qu n tr D án Đ u t ị ự ầ ư ả
Qu n tr r i ro trong D án Đ u t
ầ ư
ị ủ
ự
ả
ủ ụ ể ứ ạ ể ế ệ ế ị ự ng xoay quanh các v n đ liên quan đ n yêu c u c a d án: th ấ trình c a khách hàng khó hi u, ph c t p, h th ng cũ thi u tài li u, thi u công c ki m đ nh ệ ố theo chu n m c… ẩ Các r i ro th ườ ủ ữ ự ể ầ ng gây ườ ban đ u ầ ữ ướ ượ ự ặ ế t l n so v i nh ng ớ ng g p trong th c t ộ ố ủ ọ ệ ớ ườ ể ầ ầ ủ ự c l ng t ừ bao g m: ồ ề ự ự ế ấ ặ ắ ặ ủ ề ra s hi u l m gi a hai bên, ho c có s cách bi Minh h a cho nhóm này, m t s r i ro th Yêu c u khó hi u, nhi u thay đ i: ấ ữ ấ ạ ự ậ ặ ị ủ ầ ề ể ạ ả ổ R i ro này b t g p trong r t nhi u d án, và là m t ộ trong nh ng nguyên nhân ph bi n nh t làm cho d án kéo dài và th m chí th t b i. R i ro liên quan đ n nhi u tr ng thái d n đ n vi c hi u sai, b sót ho c b quá t i các yêu c u và ế thay đ i c a d án, thông th ề ổ ế ỏ ệ ẫ ng bao g m các yêu c u: ồ ườ ầ ng, thi u d li u. ế ữ ệ ủ ẫ ẽ ặ ặ ườ ằ ằ ầ ừ ượ ơ ng xuyên (h ng ngày, h ng tu n). ự ổ ổ ồ ộ ườ ầ ế ổ ủ ự - Không đ , không rõ ràng, văn phong tr u t - Mâu thu n nhau, thi u ch t ch ho c quá s sài. ế - Thay đ i quá nhi u và th ề - Thay đ i sát lúc hoàn thành d án. - Tài li u yêu c u quá đ s , do nhi u ng ề Ki m đ nh m c đ n v ( ủ i tham gia. ứ ơ ị unit test) nghèo nàn: R i ro này khá ph bi n trong nhi u d án. ậ ả ệ ự ờ ể ẩ ệ ị ứ ơ ợ ng b b qua ho c làm chi u l ặ ế ệ ủ ổ ế developer) th c hi n tr ướ system test). Công vi c này đòi h i th i gian, ệ ị ỏ ỉ ầ ầ ử ữ ị ặ ề ề ự ả c khi bàn giao s n ỏ . R i ro này s ề ỉ ề ỗ ặ ế ng phát tri n d án (
ệ ự ượ ủ ủ ườ ợ ồ ạ ớ ể Ki m đ nh m c đ n v ph i do l p trình viên ( ị ị ph m đ tích h p và ki m đ nh m c h th ng ( ứ ệ ố ể ể ẽ do đó n u không giám sát ch t ch , nó th ườ ẽ ế i ph n m m ti m n r t khó phát hi n và ch nh s a khi ph n m m đi vào d n đ n nh ng l ệ ế ẫ ề ẩ ấ ho t đ ng, ho c n u ch nh s a s t n r t nhi u công s c. ử ẽ ố ấ ứ ạ ộ Nhóm v môi tr ể ự ườ ề ỗ ợ ế ữ ế ườ ụ ị Development Environment) c th c thi Bao g m các r i ro liên quan đ n các đi u ki n h tr và b o đ m d án đ ả ự ả ề ớ ỹ ng phát tri n v i k t. Ch ng h n các r i ro liên quan đ n b t đ ng ngôn ng , môi tr ể ấ ồ ẳ ng và công c truy n thông kém, ậ ề ng làm vi c ch t ch i, nóng ệ ế ườ ậ ộ ầ ế ề ả ồ t ố thu t quá m i, phong cách qu n lý không phù h p, môi tr ả thi u ph n m m do b ràng bu c v v n đ b n quy n, môi tr ộ ề ấ b c, thi u h th ng backup d li u và ngu n đi n d phòng… ữ ệ ứ ứ ấ ề ệ ố Các r i ro th ủ ề ệ ự ề ườ ế ế ấ ố ồ ng liên quan đ n b n v n đ sau: th nh t là quy trình, bao g m k ủ ể ự ữ ệ ề ạ ươ ộ ủ ự ả ưở ự ng pháp phát tri n d án, kh năng c a tr ể ự ỹ ữ ệ ớ ậ ị ứ ề ườ ng ể ệ ố ộ ệ ủ ớ là nhân l c nh trình ự ự ợ ị ệ ủ ứ ư ự ổ ườ ư ề ề ậ ủ ữ ặ ọ ầ ng, lu t pháp, s n đ nh v chính tr . Và th t ị ấ ồ ệ Minh h a cho nhóm này, m t s r i ro th ườ Nhân viên thi u ki n th c và kinh nghi m: ho ch phát tri n d án, tài li u, s ràng bu c tuân th quy trình, truy n thông gi a các nhóm, ng d án, s giám sát c a c p trên ho c c a ph ặ ủ ủ ấ ự ả khách hàng. Th hai là k thu t, dùng đ phát tri n d án, ngôn ng , ph n m m có b n ề ầ ể ự ứ quy n, các b gi l p, biên d ch, h th ng máy tính…; công ngh m i. Th ba là môi tr ộ ả ậ làm vi c nh văn hóa, thói quen, thái đ , tinh th n làm vi c, s h p tác v i nhau c a nhân ư viên. R i ro v môi tr đ , k năng và kinh nghi m c a ngu n l c; b t đ ng ngôn ng ; các xung đ t. ộ ồ ự ộ ỹ bao g m: ồ ộ ố ủ ề ấ ế ng g p trong th c t ủ ứ ế ế ự ấ ớ ủ c yêu c u kh t khe c a d án, đ c bi ệ ắ ử ụ ặ ỹ ủ ự ượ ự ệ ố ệ ỏ ự ẵ ự ế ộ ệ R i ro này liên quan đ n v n đ trình đ , ki n th c và kinh nghi m c a nhân viên d án y u kém (nh t là nhân viên m i), không đáp ế t là các d án s d ng công ngh và k thu t ậ ứ ệ m i, đ ph c t p cao, d án đ c phát tri n d a trên h th ng đã có s n, đòi h i nhân viên ể ự ph i am hi u. ế ng đ ớ ả ả ả ủ ầ nhiên và x y ra trong h u ứ ượ ầ ộ ứ ạ ể ả ự ầ ắ ể ệ ớ
ề ế ữ ự ế ủ ế ỹ ư ề ế ứ ộ ự ế ủ ỉ ệ ượ ư ệ ậ ả ấ ữ R i ro v rào c n ngôn ng mang tính t Rào c n ngôn ng : ự ề ổ ế , r i ro v ti ng Anh là ph bi n h t các d án làm cho đ i tác n c ngoài. Trong th c t ề ế ướ ế ố ệ c do h u h t k s đ u có th làm vi c v i tài li u nh ng các d án có th kh c ph c đ ể ự ư ụ ượ ượ ạ i, c l ng ch liên quan đ n giao ti p tr c ti p. Ng ti ng Anh, m t s khó khăn l n nh t th ế ườ ấ ớ ộ ố ế ầ t vì m c đ nghiêm tr ng c a chúng. H u r i ro v ti ng Nh t và Pháp đ c l u ý đ c bi ặ ậ ọ ủ h t k s không th hi u và làm vi c tr c ti p v i ti ng Nh t và Pháp, đ u ph i qua trung ề ớ ế ự ế ể ể ế ỹ ư gian là các k s c u n i ( ệ vi c thông qua trung gian này xu t hi n khá nhi u r i ro nh truy n thông ch m ch p, hi u sai v n đ ... ề ố Bridge Engineer). Chính t ậ ỹ ư ầ ư ừ ệ ấ ề ạ ự ề ế ậ t, các r i ro t ủ ề ậ ự ự ế ố ể ề ủ ạ R i ro là đi u không th tránh kh i trong các d án ph n m m, n u không nh n d ng ể ầ ỏ ủ và ki m soát t ự t y u s d n đ n các khó khăn th t s cho d án, làm cho d án ấ ế ẽ ẫ ể th t b i. ấ ạ
Page 7 Qu n tr D án Đ u t ị ự ầ ư ả
Qu n tr r i ro trong D án Đ u t
ầ ư
ị ủ
ự
ả
1.4. S c n thi t c a qu n tr r i ro trong d án đ u t ự ầ ế ủ ầ ư ị ủ ự ả
ấ ả ả ố ướ ộ ể ự ệ ớ ể ượ ự ẽ ự ướ c, nhóm d án s có nh ng bi n pháp d phòng ch đ ng, ệ ướ ộ ể ễ ắ ầ c d báo tr ự c tác đ ng có th x y ra c a r i ro. ể ả ấ ế ự ệ ế c ho c đôi khi không th d báo ặ ủ ộ ữ ủ ủ ư c khi b t đ u ti n hành d án, nh ng c khi đã x y ra. D án càng có nhi u s c x y ra B t kỳ d án nào cũng ph i đ i di n v i nh ng s ki n có kh năng tác đ ng đ n m c ụ ữ ự tiêu d án. Nh ng s ki n này có th đ ữ ự ự ệ c d báo tr c. M t khi đ tr ượ ự ộ và vì th s h n ch đ ế ượ ế ẽ ạ ữ ữ ự c đa s các r i ro có th x y ra trong ứ ỉ ệ ự ề ự ố ả ể ả c r i ro nh ng không ư ứ ệ ể Có nh ng r i ro có th d dàng nhìn th y tr ướ ủ cũng có nh ng r i ro ch nhìn th y đ ả ấ ượ ủ càng minh ch ng cho vi c nhóm d án không th y đ ố ủ ấ ượ ự d án, và cũng có th minh ch ng cho vi c nhóm d án có th th y đ ể ấ ượ ủ ự ự có bi n pháp phòng ng a h p lý. ừ ợ ẽ ẫ ụ ệ ự ng nh s làm tr ti n đ , v ộ ượ ỏ ẽ ưở t ngân sách, gi m ch t l ấ ượ ế ộ ự ấ ạ ể ả ạ ứ Qu n lý r i ro d án là m t ngh thu t và nh ng nh n bi ệ Vi c m t s c x y ra mà không có k ho ch d phòng s d n đ n m c tiêu d án b ị ế ự ạ ộ ự ố ả ế ố tác đ ng. M c đ nh h ng, r i ả ễ ế ứ ộ ả ộ lo n n i b t ổ ng đ n uy tín t ch c, xa h n n a có th làm th t b i toàn b d án, nh h ưở ơ ữ ộ ộ ổ ứ ch c và quan h v i khách hàng. ệ ớ ộ ủ ự ậ ả ọ ụ t khoa h c, là nhi m v và ữ ộ ự ệ ạ ộ ế ữ ệ ỏ ụ
c chú ý trong các d án, nh ng nó l ng không đ ậ s đ i phó v i rui ro thông qua ho t đ ng c a m t d án và nh ng m c tiêu đòi h i quan ớ ự ố ủ tr ng nh t c a d án. ấ ủ ự ọ Qu n tr r i ro th ị ủ ả ườ ủ ự ệ i giúp c i thi n ả ư ạ ượ c t nh t, xác đ nh đ ấ ị c nh ng đ ượ ự ph m vi d án và phát tri n đ ạ ể ượ ự ự ượ c s thành công c a d án trong vi c ch n l a nh ng d án t ố ự ệ ọ ự ữ c tính có tính th c t . ự ế ữ ướ ủ ỉ ả ọ ư ế ệ ng đ n d án ra sao? Đ c bi ệ ứ ủ ưở ế ự ự ữ ệ ặ M t nghiên c u c a IBBS và Kwak ch ra vi c qu n lý r i ro không khoa h c nh th ộ nào, m c đ nh h t là trong nh ng d án công ngh thông ứ ộ ả tin. ả ả ệ ế ủ ự ơ ớ ả ủ ề ẩ ứ ấ ủ ậ ủ ệ ủ ữ ớ ủ ữ ớ ồ ạ ủ ố ệ ợ ư ượ ng tr c. ể n ch a đ ự ấ ể ấ ế ủ ế ộ ấ ườ ự ẽ ả ữ ả ậ ự ự ủ c h th ng qu n tr r i ro trong t ố ế ự
ủ ụ ộ ượ ự ủ ả ơ ch c theo chu n m c qu c t ẩ ổ ứ ả ỹ c các r i ro d án h n là vi c x lý th đ ng c các quy trình qu n tr r i ro vào trong d án và trong h th ng qu n tr ậ ể ệ ử ự ệ ố ị ủ ả ả ị chung c a t Tăng kh năng thành công c a d án nh vào h th ng nh n di n và x lý r i ro ờ ủ ự ệ ố ử ủ ệ ậ
ch c và báo cáo v r i ro trong kinh doanh t Tăng hi u qu kinh doanh, hi u l c t ử Vì th , nói đ n qu n lý r i ro t c là nói đ n vi c qu n lý ch đ ng, tích c c h n là x ế ủ ộ ế ư lý s c , th đ ng. Ý nghĩa l n nh t c a qu n lý r i ro là khai phá nh ng r i ro ti m n ch a ụ ộ ữ ự ố i đ ả c nh n di n thành nh ng r i ro có th nh n di n, song hành v i vi c phân tích và có gi ệ ệ ậ ượ ề i vô s các r i ro ti m pháp h p lý đ đ i phó v i nh ng r i ro y. Vì sao? D án luôn t n t ể ố c nh n di n, và khi y, n u r i ro x y ra s là m t b t ng đ i v i nhóm d án. ự ờ ố ớ ấ ậ ẩ Và s b t ng tiêu c c có th mang đ n nh ng h u qu không l c đ ờ ướ ượ L i ích c a qu n tr r i ro trong d án mang l i ị ủ ả ợ ạ Xây d ng đ ị ủ ượ ệ ố ả ự Các nhà qu n lý am hi u các công c , quy trình, k thu t đ qu n lý r i ro ụ ể ả Giúp ch đ ng qu n lý đ ủ ộ Tích h p đ ợ ượ ch c ủ ổ ứ ả chuyên nghi pệ ệ ệ ự ổ ứ ề ủ ố t ả h n.ơ ố ỗ ợ ng. ệ ườ ế ị ế ị ị ườ ủ ữ ế ộ ắ ng xuyên v i các đ i tác. Duy trì m i quan h th ớ ố h p lý. H tr và đ a ra quy t đ nh đ u t ầ ư ợ ư Giúp đ a ra các quy t đ nh phù h p v i nh ng bi n đ ng c a th tr ớ ợ Cung c p thông tin cho các quy t đ nh ‘rào ch n’ ế ị Giúp c i thi n công tác k ho ch hoá và qu n tr tài chính- n n t ng c a qu n tr doanh ị ả ư ấ ả ề ả ủ ế ệ ả ạ ị nghi p.ệ
2. 2.1. Quy trình qu n lý r i ro ả K ho ch qu n lý r i ro ả ủ ủ ế ạ
Page 8 Qu n tr D án Đ u t ị ự ầ ư ả
Qu n tr r i ro trong D án Đ u t
ầ ư
ị ủ
ự
ả
ả ế i s th u hi u nh ng v n đ ti m tàng phía tr c có th A. ự ướ ể ữ ấ ở ấ Th nào là qu n lý r i ro? ớ ự ấ ẽ ả ủ ủ ể ở ự ự R i ro d án liên quan t ự ủ xu t hi n trong d án mà chúng s c n tr s thành công c a d án ra sao. i thi u kh năng r i ro trong khi đó ủ ề ề ủ ự ể ả ố tăng t ệ ả ơ ộ ề ả ồ ữ ủ ệ M c đích c a vi c qu n lý r i ro d án là gi m t ụ i đa nh ng c h i ti m năng. Nh ng ti n trình chính bao g m: ế ố L p K h ach qu n lý r i ro: quy t đ nh ti p c n và h ach đ nh nh ng công vi c ệ ị ế ị ữ ế ọ ế ậ ữ ả ọ ả t r i ro: xác đ nh y u t r i ro nào nh h ng t i m t d án và tài li u v ủ ư ế ị ế ố ủ ả ưở ớ ộ ự ệ ề ậ ủ Nh n bi ậ nh ng đ c đi m c a chúng ể ặ qu n lý r i ro cho d án nh th nào ự ế ủ ủ ữ ủ ư h ể i m c tiêu c a d án ủ ưở ặ ủ ự ả ủ ữ ủ ả ậ ữ ự ệ ả ạ ắ ế ố ứ ữ ạ ụ Giám sát và ki m soát r i ro: giám sát r i ro đã phát hi n, nh n bi Phân tích tính ch t r i ro: đ c đi m, phân tích r i ro, u tiên xem xét nh ng nh ữ ả ấ ủ ng c a chúng t ớ ụ Phân tích m c đ r i ro: xem xét kh năng có th x y ra và h u qu c a nh ng r i ro. ể ả ứ ộ ủ K ho ch đ i phó r i ro: th c hi n nh ng b ớ c đ cao nh ng c h i và c t gi m b t ơ ộ ướ ề ữ ủ ố nh ng m i đe do đáp ng nh ng m c tiêu c a d án. ủ ự ủ ớ ắ t r i ro m i, c t ế ủ ữ ủ ệ ể ậ ả ệ ệ ắ ủ ủ ả T i giai đo n này doanh nghi p ph i đ a ra các bi n pháp phòng ng a, ki m soát c ạ ạ ả ủ ệ ừ ể ụ ả ư ể ự ể ệ đây là doanh nghi p đ a ra đ gi m r i ro, và đánh giá hi u qu c a vi c c t gi m r i ro. ệ ệ ạ ế ủ ả t h i n u r i ro x y ra. Đi u quan ả ệ ả c các bi n pháp kh thi, h u hi u và ít t n kém. Có ữ ượ c xác đ nh c th đ i v i t ng r i ro khi xây d ng k ho ch ng phó, ệ ụ ể ố ớ ừ ừ ệ ư ị ề ố ạ ứ ả ượ ự ủ ế th c n th c hi n đ phòng ng a và gi m thi u thi ể ầ tr ng ở ọ 3 n i dung ph i đ ộ đó là: ể ả ự ự ả ả ố ệ i ch u trách nhi m chính qu n lý r i ro đó. 1. Nh ng bi n pháp ph i th c thi đ phòng ch ng, ngăn ng a r i ro x y ra; ừ ủ 2. Th i h n c th ph i th c hi n xong các bi n pháp đã đ a ra; ư ệ 3. Ai là s ng ệ ệ ữ ờ ạ ụ ể ẽ ườ ủ ả ị
B. L p K h ach qu n lý r i ro. ậ ủ ế ọ ả + Thành viên trong d án nên xem xét các tài li u c a d án và n m đ ắ ệ ủ ự ượ ơ ẫ c nguy c d n i r i ro c a nhà tài tr c a công ty t ớ ủ
ầ ủ ự ủ ữ ế ề ậ ọ ự ạ ỏ ầ ề ủ ặ ủ ặ ể ủ ặ ặ ủ ề ự ữ ế ệ ệ ạ ệ ự ợ ủ ủ + M c đ chi ti t s thay đ i nh ng yêu c u c a d án ổ ế ẽ ứ ộ + Các câu h i c n đ c p trong k ho ch qu n lý r i ro. ả ạ + T i sao đi u quan tr ng là có/không tính r i ro này trong m c tiêu D án? ủ ụ + Cái gì là r i ro đ c thù, và các k t xu t v ngăn ch n r i ro? ế ấ ề + R i ro này có th ngăn ch n nh th nào? ư ế + Nh ng ai là có trách nhi m v th c hi n k ho ch ngăn ch n r i ro? + Khi nào thì hi n ra các m c chính trong các ti p c n r i ro? ố + C n nh ng tài nguyên gì, t ế ậ ủ i đâu đ ngăn ch n r i ro? ặ ủ ữ ể ầ ớ
ậ ạ ế ủ ự ế ế ầ ạ rút lui, Qu d phòng: c mà ế K ho ch d phòng (đ i phó nh ng b t ng ) là nh ng ho t đ ng xác đ nh tr ấ ướ ự ữ ữ ờ ố ị ạ ộ thành viên c a d án s th c hi n n u m t s ki n r i ro xu t hi n ệ ộ ự ệ ủ ấ c th c hi n cho nh ng r i ro có tác đ ng l n t ầ i nh ng yêu c u ẽ ự ượ ớ ớ ệ ự ế ệ ữ ủ ữ ế ộ m c tiêu c a d án Trong L p K ho ch r i ro, c n ph i có thêm K ho ch d phòng, K ho ch ạ ả ỹ ự ạ ủ ự K ho ch rút lui đ ạ ủ ự ụ c gi ả b i nhà tài tr và có th dùng gi m ỹ ự ề ể ợ nh chi phí hay r i ro đ t bi n n u có nh ng s thay đ i v ph m vi hay ch t l ng Qu d phòng (b t ng ) hay ti n tr c p đ ợ ấ ượ ự ữ ữ ở ổ ề ấ ượ ấ ộ ờ ế ủ ẹ ế ạ
t nh ng r i ro ti m tàng: ủ ữ ế ậ các ủ ề ụ ạ ẩ ở R i ro th tr công ty khác? Và li u ng ị ườ ệ M t s ph m trù r i ro khác giúp nh n bi ộ ố ng: S n ph m m i s h u ích cho công ty hay có th tiêu th nó ả ớ ẽ ữ i tiêu dùng có ch p nh n s n ph m hay d ch v đó không? ườ ủ ể ụ ậ ả ấ ẩ ị
Page 9 Qu n tr D án Đ u t ị ự ầ ư ả
Qu n tr r i ro trong D án Đ u t
ầ ư
ị ủ
ự
ả
R i ro tài chính: Li u công ty có đ đi u ki n đ th c hi n d án? Có ph i d án này ệ ự ể ự ả ự ệ ệ là cách t ủ ề ủ R i ro công ngh : Li u d án có kh thi v m t k thu t? Li u công ngh này có l ấ ể ử ụ ệ ề ặ ỹ ệ ệ ậ ỗ i th i tr ủ t nh t đ s d ng ngu n tài chính c a công ty? ồ ố ủ ệ ự c khi m t s n ph m đ ộ ả ả c s n xu t? ấ ượ ả ẩ ờ ướ
ự ố ả Xây d ng b i c nh c m c tiêu và chi n l C n hi u đ c kinh doanh, qu n tr r i ro, rà soát môi tr C. ể ượ ụ ế ượ ị ủ ị ủ ẩ ng ườ ắ ng r i ro mà mình ch p nh n n m ả ủ ượ ấ ậ chu n cho các r i ro s đ ị c đánh giá. ầ kinh doanh, hi u đ ể ượ l y, các tiêu ẩ ấ c kh u v r i ro và xác đ nh rõ l ẽ ượ ủ
2.2. Nh n di n r i ro ệ ủ ậ
ắ ầ ể ắ ắ ớ ở ọ i d án, đe d a ạ ự ộ ề ự ệ ế ả ố ấ ả ề bi ữ ế ự ệ ồ ẽ đ n kh năng hoàn thành công vi c nh đã d đ nh. ế T t c đ u b t đ u v i tính không ch c ch n là m t đi u hi n nhiên, b i không ai ệ ự ị ệ t s vi c r i s ra sao. Vì th ph i phát hi n nh ng s vi c đang ch ng l ư ấ ủ ả M t s lĩnh v c ph bi n nh t c a tính không ch c ch n : ộ ố ổ ế ự ắ
LĨNH V CỰ Ph m vi ạ ị ệ ệ ủ ự ự ạ ộ Th i gian ờ ủ ự ế ị ừ ạ ờ ạ ự i ti n đ i h n ngân sách ớ ạ ộ ự ự ạ ấ ể ấ ị ộ ề i tiêu dùng, chính sách giá c , dân s , tình hình n n ả ố ng ệ ị ườ bên ắ MÔ TẢ Ch ng m c d trù c a công vi c, kh năng đ nh nghĩa công vi c, thay đ i ổ ả ph m vi ho t đ ng. Th i h n d trù c a d án, ngày kh i công, ngày k t thúc, đ nh kỳ xem xét ở l ạ ế Chi phí d án d trù, h i đoái, l m phát, các gi ố Kỳ v ng c a khách hàng, kh năng phát tri n qui mô, xác su t thành công ả ủ ọ Kh i l ng, kh năng cung c p k p th i ng, ch t l ả ố ượ ờ ấ ượ S ph i h p gi a các b ph n ữ ự ố ợ ậ Kỳ v ng c a ng ườ ủ ọ kinh tế Các hành đ ng, ph n ng c a nhà c nh tranh, các qui đ nh… ả ứ ủ ạ ộ ị Chi phí Công nghệ Tài nguyên T ch c ổ ứ Kinh nghi m tìm hi u th tr ể Y u t ế ố ngoài
ệ ẽ ề ề ẩ ố ừ ấ ả ủ ủ ế ồ ọ ư ng đ n d án đ u t ế ự ị t. c phát hi n và r i ủ ệ ả là quá trình bên ề ừ t r i ro bao g m: T đây chúng ta s phát hi n nh ng v n đ ti m n và càng c th càng t ụ ể ấ ữ T t c các r i ro tr ng y u (g m c r i ro đang có, r i ro ch a đ ư ượ ả ủ . Xác đ nh r i ro ph i c nh n ra ro m i) nh h c n đ ủ ậ ầ ư ầ ượ ở ớ ả t r i ro là quy trình n m b t nh ng gì không tho mãn ti m tàng t liên t cụ . Nh n bi ả ắ ữ ắ ế ủ ậ i m i d án. M t s công c và k thu t Nh n bi ngoài liên quan t ồ ế ủ ỹ ụ ớ ộ ố ậ ậ ỗ ự ệ ủ
ờ ơ ơ
i ta có nhi u cách phân lo i r i ro. Tuy nhiên, + Phát huy trí tu dân ch (Brainstorming). + K thu t Delphi. ỹ ậ + Ph ng v n (Interviewing) ấ ỏ + Phân tích + M nh-Y u-Th i c -Nguy c (SWOT=Strong-Weak- ế ạ Opportunity-Threats) D a trên b n ch t c a các r i ro, ng ấ ủ ả ề ườ ạ ủ ấ ư ệ R i ro tài chính: Lãi su t, t giá h i đoái, ngu n tín d ng, dòng ti n và kh năng thanh ủ ph bi n nh t là vi c phân lo i r i ro thành 04 nhóm nh sau: ạ ủ ấ ỷ ụ ề ả ố ồ
ế ượ ổ ủ ổ ủ ủ ạ c: C nh tranh, thay đ i c a khách hàng, thay đ i c a ngành, r i ro đ i ố ứ v i ho t đ ng nghiên c u và phát tri n, s h u trí tu …; ớ ể ệ ự ổ ế ủ toán…; R i ro chi n l ủ ạ ộ R i ro ho t đ ng: B máy lãnh đ o, r i ro v văn hóa doanh nghi p, vi ph m quy ch ủ ở ữ ủ ạ ộ ế ệ ạ ạ ộ ề qu n lý, ki m soát tài chính, h th ng thông tin…; ể ả ườ ả ng, nhà cung c p, thiên tai, r i ro đ i v i tài s n, ố ớ ủ ấ ủ ủ ể các h p đ ng, s n ph m và d ch v … R i ro nguy hi m: R i ro v môi tr ợ ẩ ả ồ ị ệ ố ề ụ
Page 10 Qu n tr D án Đ u t ị ự ầ ư ả
Qu n tr r i ro trong D án Đ u t
ầ ư
ị ủ
ự
ả
ệ ệ ố Vi c phân lo i r i ro nh trên giúp doanh nghi p qu n lý r i ro m t cách có h th ng ệ ả ộ và có cái nhìn t ng th , toàn di n h n v r i ro trong m i m t ho t đ ng. ơ ủ ạ ộ ạ ủ ể ư ệ ề ủ ặ ọ ổ
2.3. Đo l ng, đánh giá r i ro ườ ủ
c xác đ nh, chúng ta ph i đánh giá đ M t khi các r i ro đã đ ả ượ ề c v m c đ thua l ỹ ượ ề ứ ộ ử ụ ộ ấ ả ự ệ ằ ụ ỗ c th c hi n b ng cách s d ng các k thu t khác ậ ườ ng công c và mô hình đ n gi n đ n các công c và mô hình ph c t p. Đo l ế ả ế t cho h th ng qu n lý r i ro hi u qu . N u ứ ạ ệ ệ ố ế ơ ấ ầ ả ặ ng r i ro, ngân hàng đã h n ch kh năng ki m soát ho c ủ ủ ả ế ể ạ
ng, đo l ng đ ủ ứ ề ượ ượ c ch p nh n r ng rãi nh t đ đ nh l ị ủ và xác su t n y sinh. Đi u này có th đ ể ượ cácừ nhau, t ả ụ k p th i là r t c n thi r i ro chính xác và ờ ị ủ không có m t h th ng đo l ộ ệ ố ườ c a mình. giám sát m c đ r i ro ứ ộ ủ ủ Các r i ro c n ph i đ ả ượ ị ầ ủ nh ngư công th c đ ấ ứ ượ c đ nh l ậ ộ ườ ấ ể ị c. Có nhi u công th c tính r i ro ượ ng r i ro là: ủ
R i ro = T n su t xu t hi n x Tác đ ng c a ấ ủ s ki n r i ro ự ệ ủ ủ ệ ấ ầ ộ
Các công c đ đo l ườ ụ ể
ạ ụ ầ ư ủ ổ ị ữ ng r i ro: ủ Phân tích GAP (GAP Analysis); Kỳ h n (Duration): s nh y c m c a danh m c đ u t ự ạ ả Mô ph ng (Simulation) hay phân tích đ nh y (nghiên c u đ nh y c a giá tr tàis n ả ạ ộ c u thành giá tr tài s n đó), phân tích tình ng ng v i nh ng thay đ i c a nh ng y u t ả ế ố ấ ả ngvà xem xét giá tr tài s n khi lãi su t thay đ i; ấ ứ ộ ạ ủ ị ị ườ ữ ự ủ ố ố ị ọ ươ ứ ỗ ố ổ ớ ng ng v i m i tình hu ng), phân ộ ổ ứ ụ tích Monte Carlo, Stress tests ả ể ề t ổ ủ ươ ứ hu ng/k ch b n (l a ch n nhi u tình hu ng khác nhau c a th tr ề ị thay đ i nh th nào t (ki m đ nh đ đánh giá xem m t danh m c hay m t t ch c nào đó v kh năng ch u đ ng ị ự ộ trong đi u ki n kh ng ho ng); ỏ ớ ả ư ế ể ệ ị ề ủ ả Value at Risk (VaR): giá tr t n th t kỳ v ng l n nh t trong m t th i h n đ u t ờ ạ ầ ư ị ổ ấ ấ ọ ớ ộ ấ ị ớ ộ ậ nh tđ nh v i đ tin c y xác đ nh; ị ộ ế ộ ệ ẩ ị ự ộ ộ ị ự ớ ỉ ố ẩ ớ Đ l ch chu n (σ), đ bi n đ ng (giá tr th c so v i giá tr trung bình) ị Beta (β); racking error (giá tr th c so v i m t ch s chu n) Risk metrics (metrics r i ro);.. ủ
c th c hi n ớ ạ ộ ị ả Ở c các b n trình ả nhi u c p v i các m c đ khác nhau. ệ ở c th c hi n thông qua nh n đ ự ượ ự ề ấ ệ ủ ồ ộ ể ệ ự ủ ro. ạ ệ ề ủ ấ ờ ợ ủ ả ả ầ ả ể Đánh giá r i ro: ủ Ho t đ ng ki m soát ph i đ ứ ộ ả ượ ể ự c pấ H i đ ng Qu n tr và Ban đi u hành đ ậ ượ ề ộ ồ bày và các báo cáo đ nh kỳ v v th r i ro, s tuân th và các ngo i l v r i ro, báo cáo ị ạ ệ ề ủ ề ị ế ủ th c tr ng r i c p đ phòng ban g m vi c ki m tra các ho t đ ng r i ro, các báo cáo Ở ấ ạ ộ ạ v r i ro. Các báo cáo v r i ro ph i cung c p thông vị th r i ro, tìnhtr ng và các ngo i l ề ủ ạ ế ủ tin thích h p, chính xác và k p th i. Bên c nh đó, c n đánh giá tính hi u qu trong qu n lý r i ro v i quan đi m phát hi n ủ ạ ể ử Đ ki m soát r i ro, ngân hàng nên thi ớ ể ể ứ ủ ệ ạ ị ệ ệ sai sót đ s a ch a và hoàn thi n h n. ữ ơ t l p và truy n đ t các h n m c r i ro thông ế ậ ẩ ủ ạ ạ c a các cán b , các c p lãnh đ o. Các gi ế ủ ộ ạ ể ki m soát các r i ro khác nhau liên quan đ n ho t đ ng c a ngân hàng. ệ c s d ng nh m t ư ộ ẽ ượ ử ụ ủ ấ ủ ế ể ệ ẩ c báo cáo ự ế ệ ế ầ ượ ế ả ủ ể ẩ ố ợ ấ sai sót ho c các v n ặ ứ trong các ho tạ đ ng. K t qu c a vi c th m tra và đ i chi u c n đ ạ ấ ố ụ ả ạ ả Cu i cùng, c n ph i nh n m nh m t đi u r ng, m c tiêu áp d ng quy trình qu n lý ề ằ ệ i u hóa quan h này không ph i là đ gi m thi u m c r i ro tuy t đ i mà chính là t ộ ứ ủ ụ ệ ố ầ ả ố ư ể ạ ề qua các chính sách h n ch r i ro, các tiêu chu n và các th t c xác đ nh trách nhi m và ị ủ ụ i h n r i ro s đ quy n h n ớ ạ ủ ề ủ ph ng ti n đ ạ ộ ệ ươ Ngân hàng cũng c nầ th m tra và đ i chi u tr c ti p đ phát hi n các ố đ n ch a ế ộ ề ẩ lên lãnh đ o c p cao phù h p. ấ ể ả i nhu n. ậ r i roủ đánh đ iổ gi a r i ro –l ữ ủ ợ
2.4. Qu n tr r i ro (ki m soát r i ro) ị ủ ủ ể ả
Page 11 Qu n tr D án Đ u t ị ự ầ ư ả
Qu n tr r i ro trong D án Đ u t
ầ ư
ị ủ
ự
ả
Sau khi nh n bi có 5 ậ ế t m c đ r i ro, b n ph i quy t đ nh đ i phó nh th nào. Ta ế ị ứ ộ ủ ư ế ạ ả ố chi n l c chính: ng lo i tr ố ả ườ ặ ớ ạ ừ ế ượ • Tránh r i ro: Lo i b kh năng đ i m t v i m i đe d a hay r i ro, th ố ớ ầ ữ ủ ủ ạ ỏ ổ ọ ấ nguyên nhân r i ro, theo đu i con đ ậ ủ ả ậ ấ ứ ớ ậ ả ế ủ ọ ng hoàn toàn khác v i nh ng d đ nh ban đ u. ườ ậ ả i m c x p h ng. ủ ự ị ộ c r i ro, song ch n cách không hành đ ng lên r i ro đó, t c là ch p nh n h u qu ho c ng phó v i h u qu n u r i ro đó x y ra. Cách này thích h p khi x lý nh ng m i đe d a ợ • Ch p nh n r i ro: Chúng ta nh n th c đ ứ ượ ủ ặ ứ ủ d ọ ở ướ ậ ứ ế ố ạ ố đó h u qu c a r i ro ít t n ả ủ ủ ỏ ở ể ớ ỗ ự ầ kém ho c m c thi ặ ừ ậ ố ữ ử c h p l Đây là m t chi n l trong các tình hu ng mà ế ượ ợ ệ ộ t h i nh h n so v i n l c c n b ra đ ngăn ng a nó. ỏ ơ ệ ạ ứ • Thuyên chuy n r i ro (chuy n giao): Luân phiên h u qu r i ro và giao trách nhi m ệ ể ủ ậ ả ứ ả ủ ử ư ể qu n lý cho bên th ba, nh mua b o hi m – chuy n giao không x lý. ả ả ự ng đây là hành th c hi n: ệ ườ ự ự ừ ể ứ ủ ủ ữ ề ầ ể ấ ả ố ả ấ ớ ị ị ệ ể • Phòng ng a: Th c ch t là gi m b t xác su t x y ra r i ro. Thông th ớ đ ng đ u tiên đ ng phó v i nh ng v n đ có m i nguy r i ro cao. Trình t ấ ộ Xác đ nh nguyên nhân căn b n là gì Xác đ nh bi n pháp phòng ng a thích h p ợ ể ộ ế ự ừ ạ ọ ộ ặ ỏ ả ng m t s ki n r i ro b ng vi c c t gi m - Xem l ị ỏ ả ộ ự ệ ủ ệ ắ ẹ ủ ả ằ t h i r i ro. ưở ệ ạ ủ ớ ả ớ ữ ả ể ủ ủ ử ị - - ừ i toàn b k ho ch d án đ ph i h p m i hành đ ng phòng ng a sao cho ố ợ ạ không b b sót ho c b quên. • Gi m nh r i ro: Vi c gi m b t nh h ệ nh ng gì có th khi s c x y ra, gi m b t thi ự ố ả ề ậ ể ủ ế ả ỹ X lý r i ro ti m năng: Sau khi xác đ nh và đánh giá r i ro, có th s d ng m t trong ộ ion); Gi mả ể ể ả ể acceptance) ể ử ụ 4 nhóm các k thu t đ qu n lý r i ro sau: Tránh –h n ch (avoidance –eliminat thi u –Phòng ng a (r ừ insurance) và Ch p nh n r i ro (risk ấ ạ eduction–hedging); Chuy n đi –Mua b o hi m (transfer –buying ậ ủ
I. NG II: TH C TR NG V QU N LÝ R I RO C A CÁC Ự Ủ Ủ Ạ Ả Ề Ự Ả 1. t i Vi t Nam CH ƯƠ Ầ Ư Ạ ạ D ÁN Đ U T T I VI T NAM VÀ GI I PHÁP Ệ ề Th c tr ng v qu n lý r i ro c a các d án đ u t ủ ự ủ ự ả ầ ư ạ ệ
Vi ộ ệ ưở ề ế ớ ưở ứ n ị ườ ứ t Nam đang là m t trong nh ng qu c gia có n n kinh t ố ữ ng x p th t ố ứ ư ế USD. Th tr ỷ ế ấ ng nhanh nh t tăng tr sau Trung Qu c, Singapore và H ng Kông. ồ ng b t đ ng ấ ộ ạ ầ ư ữ ề ề ộ ng t trong khu v c, v i m c tăng tr ự c ngoài năm 2007 tăng g n 70%, ch m m c 20 t Đ u t ầ ầ ư ướ s n và xây d ng nhi u ti m năng đang là m t trong nh ng lý do khi n các nhà đ u t ự ả h ướ c, ch a ý th c đ ớ i. ề ệ ệ ệ ư ướ ứ ượ ệ t là các doanh nghi p trong n ọ ỉ ậ ả
ệ ch d a vào các gi ể ụ ờ ự ậ ự ả ị ộ ố ỉ ố ơ ả ị ệ ạ . Vì th hi u qu th c t c vi c ệ cho m c đích qu n lý, h ch l p báo cáo tài chính kh thi và ả ụ cho m c đích xin d án. Tuy nhiên, phân tích này trên i th i đi m l p d án trong mô hình d báo dòng ự ầ ạ su t hoàn v n ố ỷ ấ ự tri n khai d án ầ ư ế ệ ế ị t v i báo cáo kh thi, báo cáo cho ngân hàng và báo cáo phân tích d án n i b ể ệ ớ i ròng, t ả ự ế ể ự ộ ộ ả ả ự ế ả ị ủ ể Nhi u doanh nghi p, đ c bi ặ phân tích hi u qu d án đ u t ầ ư ả ự có ti n hành phân tích hi u qu đ u t ế ả ầ ư đ nh ban đ u t th c t ự ế ỉ ự ti n và tính toán m t s ch s c b n NPV, IRR, BEP (giá tr hi n t ề n i b , th i đi m hoàn v n) cho quy t đ nh đ u t ố ờ ộ ộ khá khác bi cho m c đích qu n lý và ra quy t đ nh (n u có). ế ị ụ R i ro mà các doanh nghi p có th g p ph i trên th c t ệ ầ có th khác xa v i gi ị ổ ế ể ặ ườ ổ ủ ớ ậ ư ự ế ế ệ ờ ố ớ ế ạ ộ đ nh , chính sách, s thay đ i nh n đ nh c a ủ ự ạ ng b đ ng trong vi c đ a ra các k ho ch ệ ư ị ộ ạ ộ ể ự ế ệ ả ban đ u (ví nh s thay đ i c a môi tr ng kinh t khách hàng…). Vì th , doanh nghi p(DN) th ế ườ ng phó k p th i đ i v i các bi n đ ng trong ho t đ ng kinh doanh. Bên c nh đó cũng ch a ư ứ đ cao vi c l p và theo dõi k ho ch tài chính khi tri n khai th c t ử . Vi c thay đ i, ch nh s a ế ỉ ổ ạ ề ế ự nh ng k ho ch đ ra cũng r t h n ch , thi u nh ng thông s đ a vào theo dõi, thi u s ố ư ế ấ ạ ữ ị ệ ậ ạ ế ữ ề ế
Page 12 Qu n tr D án Đ u t ị ự ầ ư ả
Qu n tr r i ro trong D án Đ u t
ầ ư
ị ủ
ự
ả
ổ ữ ố ợ ữ ế ể , ch a có k ho ch đánh giá đ nh kỳ, không giám sát ế ệ ư ạ ị ố ạ ế ự ắ ơ ẻ ậ ớ ậ ph i h p gi a các phòng ban, thi u s g n k t và cân đ i gi a k ho ch tài chính t ng th ế c a doanh nghi p v i các d án đ n l ủ ự vi c th c hi n và c p nh t... ệ ự Theo k t qu kh o sát c a Ernst & Young đ i v i các t ả ả ệ ế ố ớ ầ ư ấ ộ ổ ứ ồ ướ ể ủ b t đ ng s n (BĐS) ở ả ừ ả ặ ủ ậ ọ ả ậ ủ ủ ự ị ụ ạ ằ ệ ở ộ ố ự ồ ả ườ ỗ ự ỏ ớ ề ự ờ ệ ấ l ớ ỷ ệ ầ ị ậ ượ ự ự ấ ế ự ế ở ể ộ Vi ệ ể ố ch c đã th t b i trong các d ự ấ ạ các n ớ c đang phát tri n bao g m c khu v c châu Á, có t án đ u t i ự 73% ch DN BĐS th a nh n, ho t đ ng kinh doanh c a mình đang g p khó khăn liên quan ạ ộ ủ đ n đánh giá r i ro và kỳ v ng l ấ i nhu n c a các d án. H n 50% các nhà qu n lý cao c p ơ ợ ủ ế quan ng i r ng, hi u qu kinh doanh c a toàn DN b s t gi m b i m t s d án l n. Nguyên ả ớ nhân là do m i d án th ng kéo dài ít nh t 3 - 5 năm, trong th i gian đó, lu ng ti n b ra l n h n r t nhi u so v i ti n thu vào. V i t thành công trong vi c tri n khai các d án BĐS ớ ề ề ơ ấ ề thì 50% d án v t quá ngân sách ban đ u, 58% d án b ch m ti n đ , 42% d án có v n đ ự ơ t Nam có th cao h n v ch t l ng sau khi hoàn thành. Nh ng con s này trên th c t ề ấ ượ ữ trong giai đo n hi n nay. ạ ệ ủ ả Theo đánh giá c a các chuyên gia, năm 2011, th tr ị ườ ệ ộ ợ ấ ộ ặ ả ế ị ườ ng t ả ị ườ ệ ậ ạ ộ ệ ị ườ ớ ắ Ngành xây d ng đóng góp 9% t ng thu nh p qu c n i, v i g n 1.500 d án đ t Nam đã tr i ng b t đ ng s n Vi ả ệ ả ấ ộ trong lĩnh v c qua m t đ t suy thoái kéo dài khi n cho c doanh nghi p cũng nh nhà đ u t ự ầ ư ư ệ ng đóng băng, giá b t đ ng s n gi m sâu và có d u hi u này g p không ít khó khăn. Th tr ấ ả t d c khá sâu, th m chí xu t hi n m t s đ t bán tháo. ch m đáy; nhi u m ng th tr ộ ố ợ ấ ụ ố ề quá nhi u d án cùng m t M t trong nh ng nguyên nhân là do các doanh nghi p đã đ u t ộ ề ự ầ ư ữ t th c hi n nay. lúc, nh m vào các th tr ệ ự ế ự ớ ầ ự ạ ỷ ị ậ c tính, tăng tr ướ ộ ổ USD. Theo ự ạ ổ ạ ự ề ủ ạ ữ ầ ả ấ ạ ng qu n lý đi u hành, ho ch ề ự ả ộ ng mà không đúng v i nhu c u thi ầ c c p ượ ấ ố ộ ng ngành xây d ng đ t trung bình phép, đ t t ng giá tr 18 t ự ưở 7% giai đo n 2006 - 2007. Xây d ng là m t lĩnh v c ph c t p, chi phí cao và nhi u r i ro ứ ạ ấ i tài s n, đ t quy ho ch, c p hình thành do nh ng yêu c u pháp lý, các v n đ liên quan t ớ ấ phép, tuy n d ng lao đ ng, kh năng th c hi n d án, môi tr ườ ả ể ụ đ nh c a Nhà n ủ ị ề ệ ự ự c và tính an toàn trong xây d ng. ướ
ồ R i ro pháp lý và h p đ ng ủ ợ
ồ ợ ấ ầ ượ ệ ả b t bu c c n đ ộ ự ả ề ệ ắ ự ồ ộ ổ ớ ố ợ ụ ự ẽ ồ r i ro cho các bên liên ẽ ế ị Các h p đ ng xây d ng r t c n đ ị ợ ể ợ ụ ệ ề ố c qu n lý hi u qu . Theo đó, m t d án xây d ng ự ả ặ c qu n lý riêng r , ch t luôn đi kèm v i các h p đ ng và quy đ nh, đi u l ộ ầ ượ ch và ph i h p trong m t t ng th . H p đ ng xây d ng là m t công c pháp lý quy t đ nh ộ các m i quan h , quy n và nghĩa v cũng nh đ a ra các y u t ế ố ủ ư ư quan. ề ự ế ố ủ ệ ộ ặ ớ r i ro nh t nên ấ t ki m chi ệ ằ ế ọ ứ ự ề ầ ậ i (WB) năm 2008 đã đ a ra nh ng thông tin lý thú, c p ữ i nh ng v n đ pháp lý trong xây d ng t ế t. ư i Vi ự ệ ấ ạ ẳ t Nam, kh ng đ nh r ng, ị ệ ủ ẫ ằ quan tr ng nh t trong qu n lý r i ro h p đ ng và pháp lý v n ph i là bi n pháp ợ Vi ự ở ự ầ ộ ồ t Nam g n đây, đã đ ệ ầ ư c ghi nh n là lãng ậ ệ t ấ Theo các chuyên gia, xây d ng là m t ngành ch a đ ng nhi u y u t vi c hi u bi t đ phòng tránh và đ i m t v i nó là đi u tôi quan tr ng, nh m ti ố ể ế ể phí, gi m thi u x lý các trách nhi m pháp lý không c n thi ệ ả ể ử Báo cáo c a Ngân hàng Th gi ế ớ ủ nh t, liên quan t ề ữ ớ ậ y u t ấ ả ọ ế ố "phòng tránh". M t lo t các d án xây d ng ạ phí, làm th t thoát, tham nhũng trong c quá trình đ u t ả h i cho ngân sách qu c gia trong ngành xây d ng là 15% so v i t ng v n đ u t ạ ả ượ và th c hi n d án, làm tăng thi ệ ự ố ự ớ ổ ầ ư . ố Ngoài ra, vi c "phòng tránh" cũng còn đ c hi u ệ ẹ ạ ạ ự ề ả ự ượ ị ự ế ọ ạ ộ ế ấ ự ả ph m vi h p h n, đó là ph m vi ơ ơ ự ở ự ể ở ạ ộ ơ ạ ộ ề ệ liên quan tr c ti p đ n các đi u kho n, quy đ nh, ho t đ ng trong ngành xây d ng mà c quan quan tr ng nh t là B Xây d ng. Theo kh o sát, h n 40% các ho t đ ng xây d ng Vi t Nam vi ph m các đi u lu t thi hành. Nh ng vi ph m này đã làm tăng thêm chi phí d ữ án, chi phí xã h i song song nh ng cho phí x lý các cá nhân gây thi ử ệ ạ t h i. ạ ộ ậ ữ ệ ệ i AIT Phân vi n Vi ệ ệ ệ ự ủ ạ ộ Ti n sĩ Roland Amoussou-Genou, Vi n Công ngh châu Á (AIT), Thái Lan, trong m t ế ộ ố t Nam, cùng m t s t Nam đang theo h c t phát bi u v i sinh viên Vi ọ ạ ể ớ i Di n đàn "Qu n lý r i ro trong xây d ng - nh ng v n đ doanh nghi p ngành xây d ng, t ề ấ ữ ự ả ễ ệ thách th c", đã chia s và kh ng đ nh: "N l c s d ng các bi n pháp phòng tránh thông qua ệ ỗ ự ử ụ ị ứ ẻ ẳ
Page 13 Qu n tr D án Đ u t ị ự ầ ư ả
Qu n tr r i ro trong D án Đ u t
ầ ư
ị ủ
ự
ả
ệ ử ọ ả ng ti n phòng tránh khác là y u t ệ ử ụ ệ ươ ụ ế ố ư ọ ằ ả vi c s d ng hi u qu các công c pháp lý nh cách tòa án, tr ng tài phân x hay các ph gian và tránh nh ng nghĩa v pháp lý không c n thi quan tr ng nh m gi m thi u th t thoát, chi phí, th i ờ ấ ể t trong qu n lý r i ro ngành xây d ng". ữ ụ ủ ự ế ầ ả
An toàn v i m c tai n n b ng không ớ ứ ạ ằ
Nh ng d án xây d ng c đang phát tri n đã và đang chú tr ng gi m thi u giá ự ướ ể ả ọ i nhu n. Qu n lý an toàn các công trình, vì th ch a đ ợ các n ả ự ở ậ ầ ể c quan tâm t các d án ự ề ế ư ượ ề ầ ặ ớ ự c ngoài (FDI), đã nh n th y t m quan tr ng c a v n đ tr c ti p c a n ọ ấ ầ ầ ư ự ế ủ ướ ề ữ ự ậ ự ọ ầ ư ệ vào và th c hi n. ả ả ự ữ thành đ nâng cao l ể đúng m c. Tuy nhiên, g n đây, nhi u nhà th u, các công ty xây d ng l n, đ c bi ệ ứ có ngu n đ u t ủ ấ ồ qu n lý an toàn trong xây d ng. Các ban qu n lý các d án FDI đã có nh ng yêu c u v ầ ả qu n lý an toàn trong các công trình xây d ng mà h đ u t ự ự ề ấ i n n có th nh h 2 lý do: Các công trình xây d ng ph i đ m b o yêu c u v an ề ầ ự ả ; và do s c i ng đ n danh ti ng và s đ u t ế ạ ộ ụ i ích c a vi c qu n lý an toàn. H tin r ng, qu n lý an toàn t t s t o nên ừ ể ả ộ ệ ủ ằ ả ả ả qu c t ưở ế ự ầ ư ố ế c áp d ng. T i Vi ự t Nam, m t vài công ty xây d ng ả ượ ệ ả ọ ả ầ t h n và nhi u c h i th ng th u trong các cu c đ u th u ề ơ ộ ố ơ ố ẽ ạ ộ ấ ắ ầ ỡ ệ ộ ộ ự ề ạ ổ ứ ch c ạ i ệ ả t Nam còn y u kém và g n nh ế m c zero. T i Vi Đi u này xu t phát t toàn, b i vì t ạ ạ ở ti n c a lu t an toàn lao đ ng ph i đ ậ ế ủ đã nh n th y l ấ ợ ậ danh ti ng, tinh th n nhân viên t ầ ế ố ế . mang t m c qu c t ầ M t chuyên gia xây d ng Vi ị ư ở ứ ự ẳ ầ ữ ệ ả t Nam, trong m t h i th o v ngành xây d ng, t ả i Tp.HCM, đã kh ng đ nh: "Lý thuy t và th c ti n trong vi c qu n lý r i ro t ự ễ ủ ế ố ớ t Nam, nh ng h n ch đ i v i ạ ệ ư ờ ầ ủ ủ ủ ầ ch c, thi u h t v đi u ki n yêu c u nh th i gian, tài ệ ả ệ i không có nhu c u v qu n lý r i ro, thêm vi c thi u h t chuyên gia và kinh nghi m ế ụ i h n". ộ g n đây t ầ Vi ế qu n lý r i ro đó là thi u h t v t ế ụ ề ổ ứ nguyên và giá thành, các nhà qu n lý không quen thu c v i qu n lý r i ro. Ngoài ra, khách ả hàng l ề ạ v qu n lý r i ro, thông tin trao đ i gi a các đ i tác b gi ả ề ạ ế ụ ề ề ộ ớ ệ ị ớ ạ ả ổ ủ ữ ố
2. i pháp ả Gi
không ch c ch n, đ c bi cũng ch a đ ng các y u t ặ ắ ạ ế ố ứ ự t là các y u t ắ ng, cung/c u. Doanh nghi p không nên ch t p trung vào k ầ ệ ỉ ậ K ho ch bao gi ế đ nh liên quan đ n th tr ả ị ế ố ế ệ mà thi u tr ng tâm vào vi c d báo và xác đ nh các lu ng ti n "vào" ị ồ ọ ố ề ờ ế ỗ ổ ủ ự ệ ượ ụ ấ ộ ệ t nh theo tu n, n a tháng, m t tháng s ử ị ườ ệ ự ế ư ừ ạ ộ ng khó khăn nh hi n nay, vi c d báo đ ị ườ ư ệ ư ậ ọ ơ ề ỏ ề ữ ờ ạ ắ ệ ề ặ ợ i ồ ể ạ ề t nhiên u tiên s ư ẽ ề ả ậ ở ạ ớ ợ M t k ho ch tài chính (bao g m c d báo lu ng ti n) t ự ầ ề ồ ậ ạ i nhu n nh kỳ v ng c a b t kỳ nhà đ u t ầ ư ố ấ nào. ỉ ọ ả ự t ch có th giúp cho doanh ứ ự ủ ệ và gi ho ch ngu n v n, lãi l ồ ạ ề và "ra" cho t ng d án, cũng nh cho t ng th ho t đ ng kinh doanh c a mình. Trong đi u ể ki n th tr ớ i c th c hi n cho ít nh t 12 tháng t ệ ự ẽ và c p nh t liên t c cho các kỳ càng nh càng t ố ậ ả ố giúp doanh nghi p có cái nhìn sát h n v nh ng khó khăn, v lu ng ti n h đang ph i đ i m t.ặ Xét v m t ng n h n, DN có th t m th i không nên quá t p trung vào các m c tiêu l ụ nhu n ho c doanh thu, mà là lu ng ti n và thanh kho n. V dài h n, t ặ ậ c quay tr l đ ủ ấ ư ượ ồ ộ ế ồ c các r i ro có th x y ra và có ph ả ể ả ệ ả ậ ề ể ng án d phòng, ch không th giúp ể ạ i k ho ch ệ ậ đ nh (đã tr thành hi n th c) s giúp ề c u thành, ở ư ề ấ i pháp phù h p. ằ ả i pháp ph i đ n t Gi ướ ả ả i v i l ạ nghi p qu n tr đ ị ượ ươ doanh nghi p kh c ph c đ c các khó khăn đã x y ra. Vi c c p nh t và rà soát l ạ ế ụ ượ ắ tài chính, cũng nh d báo lu ng ti n và các c s gi ơ ở ả ị ồ ẽ ự ệ ư ự doanh nghi p khoanh l c các v n đ , các thi u h t, cũng nh các y u t i đ ế ố ấ ế ụ ạ ượ ệ nh m giúp doanh nghi p tìm ra gi ệ ề ả ế ừ ệ ả ạ ầ ụ ữ ự ế ộ ọ ạ ả ị ủ ộ ơ ề ộ ể ẽ ạ ộ ắ ố ượ ươ ữ ả ế vi c rà soát l ợ nhi u phía nh c quan qu n lý nhà n c, th ch ngân hàng ư ơ ể ế và b n thân doanh nghi p. T phía doanh nghi p, v dài h n, c n chu n hóa l i quy trình ẩ ệ ừ ạ l p, xây d ng và duy trì k ho ch tài chính nh là m t công c h u hi u trong phòng ch ng ố ệ ư ậ ệ r i ro. Nói r ng h n, khung qu n tr r i ro t ng th s là m t tr ng tâm giúp doanh nghi p ổ ủ ặ tránh đ ng lai, đ c c nh ng r c r i và nâng cao hi u qu ho t đ ng kinh doanh trong t ả bi t là cho m ng BĐS. Tuy nhiên, v ng n h n, khi đã r i vào tình th khó khăn r i thì ồ ạ ệ ề ổ doanh nghi p có th xem xét m t s gi i lu ng ti n t ng ể ệ ơ ắ i pháp c p bách t ừ ệ ấ ề ộ ố ả ệ ạ ồ
Page 14 Qu n tr D án Đ u t ị ự ầ ư ả
Qu n tr r i ro trong D án Đ u t
ầ ư
ị ủ
ự
ả
ể ả ả ề , xác đ nh các d án có kh năng nâng cao kh năng thanh kho n ho c có ti m ặ ả ị ự , xem xét vi c chia s các d án t t… th và đ n l ơ ẻ năng h p d n các nhà đ u t ẫ ầ ư ấ ự ệ ẻ ố
Đ qu n tr r i ro hi u qu ? ả ể ả ị ủ ệ
ả ủ ệ ầ Đ thi ể ẽ ệ ố ủ ươ ị ả t l p h th ng qu n lý r i ro, doanh nghi p c n b t đ u t ế ậ ả ủ ủ ị ả ạ ố ị ự ệ ố ơ ộ ộ ủ ộ ế ể c kinh doanh, K ậ ả ạ ộ ế ượ ể ớ ủ ả ể ầ ả ố ớ ậ ộ ắ ề ệ ụ ệ ạ Có r t nhi u ph ự vi c xây d ng ắ ầ ừ ệ ố ớ ủ Chính sách qu n lý r i ro. Chính sách này s xác đ nh rõ ph ng pháp ti p c n đ i v i r i ế ậ ố ro và qu n lý r i ro. Bên c nh đó, chính sách qu n lý r i ro cũng qui đ nh rõ trách nhi m đ i ệ ộ v i qu n lý r i ro xuyên su t doanh nghi p, đ i v i: Ban Giám đ c; Các đ n v tr c thu c; ớ phòng ban; B ph n qu n lý r i ro (n u có); B ph n Ki m toán n i b - ki m soát n i b . ộ ộ Vi c tri n khai ho t đ ng qu n lý r i ro c n g n li n v i Chi n l ế ủ ho ch ngân sách hàng năm và các chu trình nghi p v trong doanh nghi p. ệ ứ ề ượ c ươ ư ủ ỗ ấ ng th c sau đ xác đ nh r i ro: ng th c đ xác đ nh r i ro. M i ph ị ị ng th c đ u có u và nh ủ ứ ể ể ươ ủ ươ ứ ể ề đi m riêng. Có th s d ng các ph ể ử ụ ổ ứ ộ ổ ứ ọ ề ể ứ ự
, ph c s d ng nhi u nh t là t ươ ượ ử ụ ề ấ · T ch c H i th o đánh giá r i ro; ả · T ch c h p "T n công trí não"; ấ · Thông qua Phi u đi u tra; ế · Thông qua ho t đ ng Ki m toán và ki m tra; ể ạ ộ · D a trên m c chu n c a ngành; ẩ ủ · Thông qua Phân tích các tình hu ng… ố ng th c xác đ nh r i ro đ Trên th c t ủ ị ự ế ả ủ ả ố ứ ự ộ ệ ạ ộ ệ ầ ư ả ủ ườ ế ề ủ ủ ị ự ủ ủ ệ ả ắ ả ớ ơ ậ ự ớ ố ớ ủ ữ ệ ậ ộ ch c H i ổ ứ t c các th o đánh giá r i ro. Tham d H i th o bao g m Ban Giám đ c và lãnh đ o c a t ạ ủ ấ ả ồ ộ phòng ban trong doanh nghi p, Các thành viên t i h i th o s cùng trao đ i đ đ a ra m t ổ ể ư ả ẽ danh sách các r i ro doanh nghi p c n l u tâm. Trong nhi u tr ng h p, k t qu c a quá ợ ề trình xác đ nh r i ro là m t danh sách dài các r i ro ti m n. Tuy nhiên, đi u này cũng không ề ẩ ủ ộ đáng ph i quá lo l ng vì v i vi c th c hi n các b c ti p theo c a quy trình qu n lý r i ro ế ướ ệ s giúp nh n di n rõ ràng nh ng r i ro nào là m i nguy c th t s l n đ i v i doanh ố ẽ nghi p.ệ ạ ủ ố ượ ồ ự ủ c ti p theo sau khi l p đ Ngu n l c c a doanh nghi p là có h n trong khi s l ệ c b n danh sách các r i ro ti m n, chúng ta s t ề ẩ ậ ượ ả ạ ủ ứ ế ế ể ự ủ ấ ớ ẽ ổ ứ ệ ế ả ệ ủ ủ ứ ộ ả ệ ệ ủ ườ ưở ng ng ả ệ ả ả ể ố ớ ừ ạ ẽ ượ ế ả ủ ủ ứ ữ ế ủ ể c x p h ng theo th t ứ ự ư ủ ị ữ ứ ộ ả ừ ạ ủ ế ả ớ t. ự ứ ự ệ ả ệ ẽ ả ằ ườ ả ể ệ ự ủ ế ầ c thông tin k p th i đ n c p qu n lý có trách nhi m. Th ng các r i ro là r t l n. Vì v y, ậ b ch c đánh ướ giá và x p h ng các r i ro theo m c đ c n u tiên ng phó. Đ th c hi n vi c x p h ng ạ ủ ứ ộ ầ ư r i ro, doanh nghi p s phân tích, đánh giá t ng r i ro theo 2 tiêu chí: kh năng x y ra c a ủ ừ ệ ẽ ủ r i ro và m c đ nh h ứ ế ng c a r i ro đ n doanh nghi p n u x y ra. Đ làm căn c x p ế ủ ả i ta s th c hi n vi c cho đi m đ i v i t ng r i ro theo c 2 h ng r i ro, thông th ẽ ự ườ ạ tiêu chí. D a trên k t qu cho đi m r i ro, các r i ro s đ u tiên ể ủ ế ự gi m d n. R i ro mà doanh nghi p c n u tiên ng phó, phòng ng a là nh ng r i ro mà kh ả ệ ầ ư ầ ng l n. Sau đó m i lên k ho ch qu n tr nh ng r i ro năng x y ra cao và m c đ nh h ớ ưở ả c n thi ế ầ ệ ố Trong quá trình th c thi các bi n pháp ng phó, doanh nghi p c n xây d ng h th ng ng xuyên nh m đ m b o ki m soát ch t ch quá trình th c hi n. Doanh nghi p ệ ặ ệ ệ ệ ườ ổ ứ ả ị ọ ờ ế ấ ủ ả ả ệ ầ ự ể ng xuyên t ẩ ậ ậ ộ ạ ộ ệ ủ ừ ự ệ ệ ề ớ ỉ ợ ứ ộ ườ ạ báo cáo th ả cũng c n đ m b o m i thi u sót trong vi c th c hi n các bi n pháp ki m soát r i ro ph i ch c ki m tra và đ ể ượ đánh giá vi c tuân th chính sách qu n lý r i ro và các tiêu chu n liên quan. Môi tr ng mà ườ doanh nghi p đang ho t đ ng là không ng ng v n đ ng, do v y doanh nghi p c n quan tâm ệ ầ ế ủ xem xét đi u ch nh các bi n pháp đang th c hi n cho phù h p v i nh ng chuy n bi n c a ể ữ ệ môi tr ủ i m c đ phù h p c a danh sách các r i ợ ủ ro cùng v i bi n pháp ng phó t ng ng. ng. Đ nh kỳ, doanh nghi p c n xem xét l ớ ệ ầ ươ ứ ị ệ ứ
ng th y đ nh n bi Nh ng d u hi u th ấ ữ ệ ườ ấ ể ậ ế ộ ệ ố ệ t m t h th ng qu n lý r i ro kém hi u ả ủ quả Doanh nghi p không xây d ng chính sách qu n lý r i ro ự ủ ệ ả
Page 15 Qu n tr D án Đ u t ị ự ầ ư ả
Qu n tr r i ro trong D án Đ u t
ầ ư
ị ủ
ự
ả
ệ ữ ự ặ ủ ị ự ỗ ự ể ủ i ch u trách nhi m qu n lý r i ro trong d án ả ượ ề ư ệ ổ c xác đ nh là v n đ u tiên ấ ặ ố ủ ấ ộ ự ự ệ ệ ộ ủ ị ủ ẹ ấ ạ ệ ệ ả ự ồ ổ ế ự ề ủ ự ế ượ ủ ệ ố ạ ộ ệ ệ ả Doanh nghi p không th c hi n nh ng n l c đ ngăn ch n r i ro ệ Không có ng ệ ườ Qu n lý r i ro không đ ị ủ ả Doanh nghi p ít quan tâm đ n r i ro ho c quan tâm quá mu n ộ ế ủ Không có khuôn kh đánh giá r i ro th ng nh t trong doanh nghi p ệ ủ Doanh nghi p th c hi n vi c qu n lý r i ro m t cách r i r c ờ ạ ả ệ Doanh nghi p th c hi n qu n lý r i ro m t cách thi u t p trung ả ế ậ Công tác qu n lý r i ro ngày càng b coi nh trong đ u t d án ầ ư ự Không có s đ ng nh t trong cách di n đ t ngôn ng r i ro trong doanh nghi p ữ ủ ệ ễ Thi u s trao đ i thông tin v r i ro trong d án đ u t ầ ư H th ng ki m soát chi n l c c a doanh nghi p ho t đ ng kém hi u qu ể Phân công trách nhi m không phù h p ợ ệ
Page 16 Qu n tr D án Đ u t ị ự ầ ư ả
Qu n tr r i ro trong D án Đ u t
ầ ư
ị ủ
ự
ả
II. K T LU N Ậ Ế
ộ ả ấ ự ả ố ặ ự ệ ướ c ho c đôi khi không th d báo ẽ ự ụ ướ c, nhóm d án s có nh ng bi n pháp d phòng ch đ ng, ệ
ấ ế ướ ộ ể ễ
• B t kỳ d án nào cũng ph i đ i di n v i nh ng s ki n có kh năng tác đ ng đ n ế ệ ữ ớ c d báo tr ể ự ể ượ ự ủ ộ ữ ủ ủ ướ
m c tiêu d án. Nh ng s ki n này có th đ ự c. M t khi đ tr ự ộ c tác đ ng có th x y ra c a r i ro. và vì th s h n ch đ ế ẽ ạ ể ả ữ ắ ầ c khi đã x y ra. D án càng có nhi u s c x y ra ư c khi b t đ u ti n hành d án, nh ng ữ ự ủ c đa s các r i ro có th x y ra trong ứ ỉ ệ ự ề ự ố ả ể ả ể ệ ứ c r i ro nh ng không ư ự ệ ữ c d báo tr ượ ự ế ượ • Có nh ng r i ro có th d dàng nhìn th y tr ủ cũng có nh ng r i ro ch nhìn th y đ ả ấ ượ càng minh ch ng cho vi c nhóm d án không th y đ ố ủ ấ ượ ự d án, và cũng có th minh ch ng cho vi c nhóm d án có th th y đ ể ấ ượ ủ ự ự có bi n pháp phòng ng a h p lý. ừ ợ ẽ ẫ ệ ị ng nh s làm tr ti n đ , v ộ ự ố ả ưở ự ộ ượ ế ễ ế ỏ ẽ ụ t ngân sách, gi m ch t l ấ ượ ế ộ ự ấ ạ ể ả ạ ứ ự ơ ủ ộ ế ế ả ả ệ • Vi c m t s c x y ra mà không có k ho ch d phòng s d n đ n m c tiêu d án b ự ạ ế ố tác đ ng. M c đ nh h ng, r i ả ứ ộ ả ộ ch c, xa h n n a có th làm th t b i toàn b d án, nh h lo n n i b t ổ ng đ n uy tín t ưở ơ ữ ộ ộ ổ ứ ch c và quan h v i khách hàng. ệ ớ ủ ớ ứ ấ ủ ệ ủ ữ ủ ữ ủ ệ ữ ủ ớ ự ẽ ộ ấ ệ ng tr ệ ớ i pháp h p lý đ đ i phó v i nh ng r i ro y. Vì sao? D án luôn t n t ồ ạ ấ ể ụ ộ ệ ậ ợ ư ượ ự ấ ả ữ ườ ự ả ậ
• Vì th , nói đ n qu n lý r i ro t c là nói đ n vi c qu n lý ch đ ng, tích c c h n là ế x lý s c , th đ ng. Ý nghĩa l n nh t c a qu n lý r i ro là khai phá nh ng r i ro ti m n ề ẩ ử ả ự ố c nh n di n thành nh ng r i ro có th nh n di n, song hành v i vi c phân tích và ch a đ ậ ể ư ượ i vô s các r i có gi ủ ấ ể ố ố ả c nh n di n, và khi y, n u r i ro x y ra s là m t b t ng đ i v i ro ti m n ch a đ ờ ố ớ ế ủ ậ ề ẩ nhóm d án. Và s b t ng tiêu c c có th mang đ n nh ng h u qu không l ướ c ế ờ ự c.ượ đ
ế t Nam c n nhìn nh n m t cách nghiêm ậ ệ ủ ạ ộ ị ả ệ ắ ủ ầ ế ậ ự ế ấ cho th y, m t khi r i ro đ ộ ể ướ ữ ể ế Đã đ n lúc các nhà qu n tr doanh nghi p Vi ả túc v vai trò c a ho t đ ng qu n lý r i ro, cân nh c thi ề lý r i ro trong doanh nghi p c a mình. Kinh nghi m th c t ệ ủ ủ d báo tr ệ ự phó hi u qu và phát tri n b n v ng. ộ ả t l p và duy trì m t h th ng qu n ộ ệ ố ượ c ủ ệ c, doanh nghi p hoàn toàn có th xây d ng và tri n khai nh ng k ho ch ng ạ ứ ự ả ề ữ ể ệ
Page 17 Qu n tr D án Đ u t ị ự ầ ư ả
