BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP HỒ CHÍ MINH
NGUYỄN THÀNH XUÂN
NGHIÊN CỨU THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP TRIỂN
KHAI MÔ HÌNH QUẢN TRỊ RỦI RO LÃI SUẤT
THEO CHUẨN MỰC QUỐC TẾ
LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ
TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2009
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP HỒ CHÍ MINH
NGUYỄN THÀNH XUÂN
NGHIÊN CỨU THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP TRIỂN
KHAI MÔ HÌNH QUẢN TRỊ RỦI RO LÃI SUẤT
THEO CHUẨN MỰC QUỐC TẾ
Chuyên ngành : Tài chính doanh nghiệp
Mã số : 60.31.12
LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ
Người hướng dẫn khoa học: PGS TS. Nguyễn Thị Ngọc Trang
TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2009
MỤC LỤC
Danh mục chữ viết tắt
Danh mục các bảng biểu
Danh mục các biểu đồ
Danh mục các phương trình
MỞ ĐẦU
CHƯƠNG 1
1.1. Công tác quản trị rủi ro trong hoạt động của ngân hàng ......................... 1
1.1.1. Rủi ro trong hoạt động của Ngân hàng ................................................... 1
1.1.1.1. Khái quát.......................................................................................... 1
1.1.1.2. Ảnh hưởng của rủi ro trong hoạt động của Ngân hàng ...................... 1
1.1.1.3. Các loại hình rủi ro trong hoạt động của Ngân hàng ......................... 3
1.2. Nguyên nhân và ảnh hưởng của rủi ro lãi suất ........................................... 7
1.2.1. Nguyên nhân của rủi ro lãi suất ............................................................... 7
1.2.2. Ảnh hưởng của rủi ro lãi suất .................................................................. 9
1.3. Chuẩn mực quốc tế về quản trị rủi ro trong của Ngân hàng ...................... 11
1.3.1. Hiệp ước Basel về quản trị rủi ro Ngân hàng ........................................ 11
1.3.1.1. Basel I ........................................................................................... 11
1.3.1.2. 25 nguyên tắc về giám sát Ngân hàng (1999) ................................. 12
1.3.1.3. Basel II .......................................................................................... 13
1.3.1.4. Các sửa đổi của Basel II so với Basel I ........................................... 15
1.3.1.5. Các phương pháp đo lường của Basel II ......................................... 15
1.3.2. Rủi ro thị trường .................................................................................... 16
1.3.2.1. Định nghĩa ..................................................................................... 16
1.3.2.2. Vốn tối thiểu bù đắp rủi ro thị trường ............................................. 16
1.3.2.3. Đo lường rủi ro thị trường .............................................................. 17
1.4. Quản trị rủi ro lãi suất theo hướng dẫn của ủy ban Basel:......................... 18
1.4.1. Các nguyên tắc về quản trị và giám sát rủi ro lãi suất .......................... 18
1.4.2. Đo lường rủi ro lãi suất theo hướng dẫn của Basel II - mô hình đo
lường nội bộ ............................................................................................ 21
1.4.2.1. Các điều kiện cơ bản .................................................................... 21
1.4.2.2. Giám sát của cơ quan nhà nước: ................................................... 22
1.4.2.3. Các tiêu chuẩn định lượng............................................................ 24
1.4.2.4. Chương trình kiểm nghiệm sức căng ............................................ 25
Kết luận chương 1
.................................................................................................. 27
CHƯƠNG 2
2.1. Chính sách điều hành lãi suất của NHNN qua các giai đoạn của nền kinh
tế .................................................................................................................... 28
2.1.1. Chính sách điều hành lãi suất trong giai đoạn trước năm 2008 ............. 28
2.1.1.1. Lãi suất ở thời kỳ thực thi cơ chế quản lý nền kinh tế theo phương
thức quản lý kế hoạch hóa tập trung (trước năm 1998) ......................... 28
2.1.1.2. Cơ chế lãi suất cố định: từ năm 1989 đến tháng 5 năm 1992 ................ 28
2.1.1.3. Cơ chế điều hành khung lãi suất: từ tháng 6/1992 đến năm 1995 ......... 28
2.1.1.4. Cơ chế điều hành lãi suất trần: từ năm 1996 đến tháng 7/2000 ............. 29
2.1.1.5. Cơ chế lãi suất cơ bản kèm biên độ: Từ tháng 8/2000 đến tháng
6/2002 .................................................................................................. 31
2.1.1.6. Cơ chế điều hành lãi suất thỏa thuận: từ tháng 6/2002 đến tháng
12/2007 ................................................................................................ 31
2.1.2. Chính sách điều hành lãi suất trong giai đoạn từ 1/2008 đến 8/2008: ...33
2.1.3. Chính sách điều hành lãi suất từ tháng 8/2008 đến nay ...................... 35
2.2. Thực trạng quá trình điều hành lãi suất của các Ngân hàng Thương mại
trong giai đoạn khó khăn của nền kinh tế (từ tháng 1/2008 đến nay) .... 36
2.2.1. Biến động lãi suất tiền gởi ................................................................ 38
2.2.2. Biến động lãi suất tiền vay ............................................................... 39
2.2.3. Tác động của rủi ro lãi suất đến kết quả hoạt động kinh doanh của
một số Ngân hàng ............................................................................. 43
2.3. Thực trạng công
2.3.1. Kỹ thuật đo lường rủi ro lãi suất hiện tại ...................................... 46
tác quản trị rủi ro lãi suất tại các Ngân hàng Thương
mại Việt Nam và đánh giá mức độ phù hợp so với chuẩn mực của ủy
ban Basel ban hành ................................................................................... 46
2.3.1.1. Giám sát tỷ lệ thu nhập lãi cận biên (NIM) ............................ 46
2.3.1.2. Đo lường khe hở nhạy cảm lãi suất ........................................ 48
2.3.1.3. Xác định tài sản – nợ nhạy cảm lãi suất.................................. 48
2.3.2. Các nguyên tắc về quản lý và giám sát rủi ro lãi suất chưa được tổ
chức thực hiện đúng theo chuẩn mực của ủy ban Basel ............... 52
2.3.2.1. Giám sát của hội đồng quản trị, ban Tổng giám đốc đối với rủi
ro lãi suất ............................................................................... 52
2.3.2.2. Hệ thống chính sách và thủ tục quản trị rủi ro lãi suất ............ 55
2.3.2.3. Đo lường, theo dõi và kiểm soát rủi ro ................................... 57
2.3.2.4. Hệ thống kiểm soát nội bộ ..................................................... 59
2.3.2.5. Thông tin cho cơ quan giám sát ............................................. 60
2.3.2.6. Mức độ đủ vốn ....................................................................... 60
2.3.2.7. Thông tin về rủi ro lãi suất và điều chỉnh rủi ro lãi suất theo sổ
sách kế toán ngân hàng của cơ quan giám sát ......................... 63
Kết luận Chương 2
.............................................................................................. 64
CHƯƠNG 3
3.1. Sự cần thiết ứng dụng chuẩn mực quốc tế trong quản trị rủi ro lãi suất66
3.1.1. Hạn chế tổn thất phát sinh do biến động lãi suất ................................ 66
3.1.2. Mở rộng quy mô hoạt động trong thị trường nội địa cũng như trên thế
giới ......................................................................................................... 66
3.1.3. Phù hợp với định hướng áp dụng chuẩn mực quốc tế trong quản trị
rủi ro (các chuẩn mực cập nhật do ủy ban Basel ban hành)............... 67
