Nano Bạc Diệt Nấm Bệnh Sen: Nghiên Cứu Thừa Thiên Huế

Cây sen (Nelumbo nucifera) có giá trị kinh tế, văn hóa và y học to lớn tại Việt Nam, đặc biệt là ở Thừa Thiên Huế. Tuy nhiên, canh tác sen đang đối mặt với những mối đe dọa nghiêm trọng từ các bệnh hại, gây thiệt hại đáng kể về năng suất và kinh tế. Các phương pháp kiểm soát dịch bệnh truyền thống thường dựa vào hóa chất, tiềm ẩn rủi ro về môi trường và khả năng kháng thuốc. Trong bối cảnh đó, công nghệ nano, đặc biệt là vật liệu nano bạc (AgNPs), nổi lên như một giải pháp thay thế đầy hứa hẹn. Nano bạc với các đặc tính kháng khuẩn mạnh mẽ và tác động môi trường tối thiểu, mang lại một phương pháp kiểm soát bệnh cây hiệu quả và bền vững.

Các nhà khoa học, nghiên cứu sinh trong lĩnh vực bệnh học thực vật, nấm học, công nghệ nano và nông nghiệp bền vững; cán bộ khuyến nông; và người nông dân trồng sen quan tâm đến các giải pháp kiểm soát bệnh hại thân thiện với môi trường.

Luận án này tập trung nghiên cứu toàn diện ảnh hưởng của vật liệu nano bạc (AgNPs) đến các bệnh hại nấm trên cây sen (Nelumbo nucifera) tại Thừa Thiên Huế. Nghiên cứu đã xác định chi tiết sự đa dạng các tác nhân nấm gây hại thông qua phương pháp tiếp cận đa bằng chứng, kết hợp phân tích hình thái với các kỹ thuật sinh học phân tử hiện đại như giải trình tự DNA, phân tích phát sinh loài đa locus, GCPSR và PTP. Kết quả đã xác định được 21 loài nấm gây bệnh thuộc 9 chi khác nhau, cung cấp dữ liệu phân loại học phong phú, nhiều loài mới được ghi nhận tại Việt Nam và trên thế giới. Bên cạnh đó, luận án đánh giá hiệu lực ức chế của nano bạc lên 29 chủng phân lập nấm, xác định nồng độ ức chế và diệt nấm tối thiểu (MIC, MFC) và EC50. Cơ chế tác động của nano bạc cũng được làm rõ, bao gồm phá vỡ tính toàn vẹn màng tế bào, giảm hàm lượng ergosterol, tăng peroxy hóa lipid và ức chế enzyme chống oxy hóa. Những phát hiện này không chỉ góp phần nâng cao hiểu biết khoa học về cơ chế kháng nấm của nano bạc mà còn cung cấp cơ sở dữ liệu quan trọng cho việc ứng dụng AgNPs như một giải pháp hiệu quả, thân thiện môi trường trong quản lý bệnh hại cây sen, hướng tới một nền nông nghiệp bền vững và giảm thiểu sự phụ thuộc vào thuốc bảo vệ thực vật hóa học truyền thống.