Luận án Tiến sĩ: Tác động của phát triển tài chính, tăng trưởng kinh tế và chuyển đổi số đến sự bền vững của môi trường

Trong bối cảnh toàn cầu hiện nay, với những thách thức ngày càng gay gắt như biến đổi khí hậu, suy thoái môi trường và khủng hoảng tài nguyên, các lý thuyết kinh tế truyền thống đã bộc lộ hạn chế. Điều này tạo ra nhu cầu cấp thiết về một cách tiếp cận toàn diện hơn, tích hợp kinh tế học hiện đại (tài chính xanh, chuyển đổi số) với các nguyên lý sinh thái học để hướng tới phát triển bền vững. Việc hiểu rõ mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế, phát triển tài chính và chuyển đổi số đến sự bền vững của môi trường là vô cùng quan trọng để xây dựng các chính sách hiệu quả. Luận án này nghiên cứu sâu sắc các tác động này, từ đó cung cấp nền tảng lý thuyết và thực tiễn cho việc định hình các chiến lược phát triển bền vững trong thế kỷ XXI.

Các nhà hoạch định chính sách, nhà nghiên cứu và học giả trong lĩnh vực kinh tế, môi trường và phát triển bền vững, đặc biệt là ở Việt Nam và khu vực Đông Nam Á.

Nghiên cứu này làm rõ tác động phức tạp của tăng trưởng kinh tế, phát triển tài chính và chuyển đổi số đến sự bền vững của môi trường, một vấn đề cấp thiết trong bối cảnh toàn cầu hóa. Luận án áp dụng các phương pháp định lượng tiên tiến, bao gồm hồi quy phân vị cho dữ liệu cấp tỉnh ở Việt Nam và mô hình kinh tế lượng không gian cho khu vực Đông Nam Á, nhằm cung cấp cái nhìn toàn diện và chính xác cho các nhà hoạch định chính sách. Tại Việt Nam, kết quả cho thấy giả thuyết Đường cong môi trường Kuznets (EKC) được xác nhận rõ ràng ở các tỉnh có tỷ lệ che phủ rừng thấp, nơi tăng trưởng kinh tế ban đầu gây suy thoái môi trường nhưng về dài hạn lại thúc đẩy cải thiện. Các tỉnh có tỷ lệ che phủ rừng cao cho thấy tác động tiêu cực này yếu hơn. Tăng trưởng kinh tế cũng ảnh hưởng kép đến khả năng xử lý chất thải. Chuyển đổi số được chứng minh là nâng cao quản lý tài nguyên và giảm phá rừng, dù vẫn còn tồn tại tác động tiêu cực liên quan đến chất thải rắn ở các tỉnh phát triển. Thể chế và đô thị hóa là những yếu tố hỗ trợ nhất quán cho sự bền vững môi trường. Ở khu vực Đông Nam Á, phát triển tài chính và tiêu thụ năng lượng làm tăng dấu chân sinh thái trong cả ngắn hạn và dài hạn, trong khi chuyển đổi số lại có tác động tích cực. Tăng trưởng kinh tế làm gia tăng dấu chân sinh thái trong nước nhưng có hiệu ứng lan tỏa ngược chiều đến các quốc gia láng giềng. Nghiên cứu cũng xác định mối quan hệ nhân quả hai chiều giữa chuyển đổi số và dấu chân sinh thái, cùng mối quan hệ một chiều từ tăng trưởng kinh tế đến dấu chân sinh thái. Những phát hiện này cung cấp cơ sở quan trọng để xây dựng chính sách hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, đồng thời làm nổi bật vai trò của các hiệu ứng lan tỏa trong phát triển bền vững.