Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Quản lý tài chính trong hoạt động khoa học và công nghệ ở các trường đại học công lập tại Việt Nam

Trong bối cảnh phát triển kinh tế tri thức và cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0, các trường đại học công lập Việt Nam (ĐHCL) đóng vai trò then chốt trong việc tạo ra tri thức, đào tạo nhân lực chất lượng cao và thúc đẩy đổi mới sáng tạo thông qua hoạt động khoa học và công nghệ (KH&CN). Mặc dù có đóng góp đáng kể, hiệu quả của các hoạt động này còn bị hạn chế bởi những thách thức trong quản lý tài chính (QLTC), đặc biệt là sự phụ thuộc lớn vào ngân sách nhà nước và cơ chế phân bổ chưa tối ưu. Việc nghiên cứu toàn diện về QLTC trong KH&CN tại các ĐHCL là cấp thiết để nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực, đảm bảo tính bền vững cho sự phát triển khoa học công nghệ, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Các nhà hoạch định chính sách giáo dục và khoa học công nghệ, lãnh đạo và cán bộ quản lý tài chính tại các trường đại học công lập, các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực kinh tế và quản lý giáo dục.

Luận án này tập trung phân tích sâu rộng về quản lý tài chính (QLTC) trong hoạt động khoa học và công nghệ (KH&CN) tại các trường đại học công lập (ĐHCL) ở Việt Nam, trong giai đoạn 2020-2023. Bối cảnh nghiên cứu được đặt trong sự phát triển của kinh tế tri thức và Cách mạng Công nghiệp 4.0, nơi ĐHCL giữ vai trò trung tâm trong đổi mới sáng tạo và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Tuy nhiên, luận án chỉ ra rằng QLTC trong KH&CN hiện còn nhiều hạn chế, đặc biệt là sự phụ thuộc nặng nề vào ngân sách nhà nước, thiếu cơ chế khuyến khích hiệu quả và khả năng thương mại hóa kết quả nghiên cứu. Phương pháp nghiên cứu bao gồm việc hệ thống hóa cơ sở lý luận về QLTC, phân tích thực trạng các cơ chế, chính sách tài chính của Nhà nước, cũng như việc quản lý tạo lập nguồn thu và chi tiêu cho KH&CN tại các ĐHCL. Luận án cũng khảo sát kinh nghiệm quốc tế về QLTC trong KH&CN để rút ra các bài học phù hợp với điều kiện Việt Nam. Các giá trị ứng dụng và hàm ý của nghiên cứu nằm ở việc đề xuất các nhóm giải pháp toàn diện nhằm hoàn thiện QLTC. Các giải pháp này tập trung vào đa dạng hóa nguồn tài trợ, áp dụng cơ chế tài trợ theo kết quả, tăng cường quyền tự chủ tài chính cho các trường đại học, hỗ trợ thương mại hóa kết quả nghiên cứu, và tăng cường tính minh bạch, trách nhiệm giải trình. Mục tiêu cuối cùng là nâng cao hiệu quả, tính bền vững của các hoạt động KH&CN, góp phần thúc đẩy phát triển giáo dục đại học và kinh tế quốc gia.