Phát Triển Năng Lực TNXH Tiểu Học: Luận Án Tiến Sĩ

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, ngành giáo dục đang đối mặt với yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện nhằm đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng sự phát triển kinh tế – xã hội. Nghị quyết 29 và Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 đều nhấn mạnh sự cần thiết của việc đổi mới phương pháp dạy học, tập trung vào phát triển năng lực người học, đặc biệt là năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học vào thực tiễn. Môn Tự nhiên và Xã hội ở bậc tiểu học đóng vai trò trọng yếu trong việc hình thành những phẩm chất và năng lực này, giúp học sinh không chỉ tiếp thu tri thức mà còn biết cách ứng dụng hiệu quả vào đời sống.

Các nhà nghiên cứu giáo dục, giảng viên sư phạm, cán bộ quản lý giáo dục và giáo viên tiểu học, đặc biệt là những người giảng dạy môn Tự nhiên và Xã hội.

Luận án tập trung nghiên cứu việc phát triển năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học (NLVDKT, KN) cho học sinh tiểu học thông qua môn Tự nhiên và Xã hội (TNXH), nhằm nâng cao năng lực khoa học và hiệu quả học tập cho các em. Nghiên cứu đã xây dựng cơ sở lý luận vững chắc, làm rõ khái niệm, cấu trúc và các mức độ đánh giá NLVDKT, KN, đồng thời phân tích cơ sở thực tiễn về việc dạy học môn TNXH theo hướng phát triển năng lực này. Từ đó, đề tài đề xuất một hệ thống các biện pháp dạy học tích cực, bao gồm việc xác định và lựa chọn nội dung phù hợp gắn liền với thực tiễn, vận dụng linh hoạt các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học, tích hợp các phần mềm hỗ trợ, cùng với việc xây dựng tiêu chí và công cụ kiểm tra, đánh giá toàn diện. Phương pháp nghiên cứu được triển khai một cách đa dạng, kết hợp giữa nghiên cứu lý luận (phân tích, tổng hợp tài liệu, văn bản chính sách) và nghiên cứu thực tiễn sâu rộng. Cụ thể, các phương pháp như điều tra bằng bảng hỏi, phỏng vấn, quan sát sư phạm, lấy ý kiến chuyên gia đã được sử dụng để khảo sát thực trạng, đánh giá hiệu quả của các biện pháp đã đề xuất. Đặc biệt, luận án đã tiến hành thực nghiệm sư phạm tại các trường tiểu học thuộc nhiều tỉnh thành, nhằm kiểm nghiệm tính khả thi và hiệu quả của hệ thống biện pháp trong việc phát triển NLVDKT, KN của học sinh. Kết quả thực nghiệm cho thấy sự tiến bộ rõ rệt của học sinh, khẳng định giá trị ứng dụng của các biện pháp trong việc đổi mới dạy học môn TNXH, góp phần hình thành phẩm chất và năng lực cần thiết cho học sinh tiểu học trong bối cảnh giáo dục hiện đại.