Ứ Ề Đ  TÀI : NGHIÊN C U

Ề Ự Ọ Ấ V N Đ  T  H C

1

Ụ Ụ M C L C

Trang

ế ắ  ……………………………………………………………..         2 ệ Ký hi u và vi t t t

ờ ầ …………………………………………………………………...… L i nói đ u

ở ầ ầ Ph n I. M  đ u 2

ơ ở ầ ậ Ph n II. C  s  lý lu n.

ộ ố ệ ề 2.1. M t s  khái ni m trong đ  tài ………………………………………… 3

ề ấ ơ ở ề ự ọ ậ 2.2. C  s  lý lu n v  v n đ  t h c …………………………………………..            5

ứ ề ấ ề ự ọ ử ị 2.2.1. L ch s  nghiên c u v  v n đ  t h c……………………………………….      5

ề ự ọ ế ớ ấ 2.2.1.1. V n đ  t h c trên th  gi i……………………………………………….      5

ề ự ọ ở ấ ệ 2.2.1.2. V n đ  t h c Vi t Nam……………………………………………….       6

ề ấ ề ự ọ ệ 2.2.2. Các quan ni m v  v n đ  t h c………………………………………….         7

ộ ố ặ ạ ộ ủ ự ọ ươ ứ ỉ ể 2.2.3. M t s  đ c đi m c a ho t đ ng t h c trong ph ạ ng th c đào t o tín ch           8

ề ệ ắ ị ự ọ 2.2.4.  Đ nh nghĩa, nguyên t c, đi u ki n và cách t h c .........................................    9

ể ự ọ ở ườ ạ ọ ặ 2.2.5. Đ c đi m t h c tr ng Đ i h c.                                                                     11

ầ ươ ứ ộ Ph n III. N i dung và ph ng pháp nghiên c u.

ứ ộ 3.1. N i dung nghiên c u……………………………………………………….         12

ươ ứ 3.2. Ph ng pháp nghiên c u…………………………………………………..          12

ứ ế ầ ả Ph n IV. K t qu  nghiên c u.

ế ố ả ưở ế ự ọ ủ 4.1. Các y u t nh h ng đ n quá trình t h c c a sinh viên ………………..           13

2

ề ự ọ ủ ự ấ ạ 4.2. Th c tr ng v n đ  t h c c a sinh viên………………………………….             16

ứ ủ ề ấ ề ự ọ ậ 4.2.1. Nh n th c c a sinh viên v  v n đ  t h c………………………………

ứ ự ọ ủ 4.2.2. Các hình th c t h c c a sinh viên …………………………………….

ữ ự ọ 4.2.3. Nh ng khó khăn trong quá trình t h c ……………………………….

ả ả ự ọ ệ 4.3. Gi i pháp nâng cao hi u qu  t h c …………………………………….

ả ề 4.3.1. V  phía gi ng viên …………………………………………………….

ề 4.3.2. V  phía sinh viên ……………………………………………………….

ụ ụ ự ọ ề ệ 4.3.3. Các đi u ki n ph c v  t h c khác. …………………………………….

ồ ạ ế ầ ậ Ph n v. K t lu n – T n t ị ề i và đ  ngh .

ế ậ 5.1. K t lu n. ………………………………………………………………….

ồ ạ 5.2. T n t i. ……………………………………………………………………

ề ị 5.3. Đ  ngh . …………………………………………………………………

ầ ụ ụ Ph n ph  l c

ứ ủ ụ ụ ế ề ẫ ậ ề Ph  l c 1. M u phi u đi u tra v  tình hình nh n th c c a sinh viên.

ụ ụ ế ề ế ả ả Ph  l c 2. K t qu  kh o sát qua phi u đi u tra.

ệ ả Các tài li u tham kh o

3

ệ Kí hi u và vi ế ắ t t t

ệ ọ CNSH …………………………………………   Công ngh  sinh h c

ư ế ọ GS.TSKH………………………………………  Giáo s , Ti n sĩ khoa h c

ệ ọ ườ KHCNMT ……………………………………… Khoa h c Công ngh  môi tr ng

ư ế PGS.TS ………………………………………… Phó giáo s , Ti n sĩ

SGK …………………………………………….Sách giáo khoa

ư ạ ậ SPKT …………………………………………..  S  ph m kĩ thu t

Th.S ……………………………………………. Th c sĩạ

TY ……………………………………………… Thú y

4

Ờ Ầ L I NÓI Đ U

ế ạ ọ ỉ ươ ứ ế ạ Đào t o theo h c ch  tín ch  là ph ng th c đào t o tiên ti n trên th  gi ế ớ   i.

ể ổ ươ ạ ừ ứ ế ế ỉ ướ Chuy n đ i ph ng th c đào t o t ọ  niên ch  sang h c ch  tín ch  là b c chuy n t ể ấ   t

ủ ệ ố ạ ọ ủ ụ ạ ệ ế y u khách quan c a h  th ng giáo d c đào t o đ i h c c a Vi ế ộ   t Nam theo xu th  h i

ố ế ậ ộ ưở ụ ộ ự nh p khu v c và qu c t . Ngày 15 tháng 8 năm 2007, B  tr ng B  Giáo d c và Đào

ề ệ ế ị ế ạ ố ạ   ạ t o đã ra quy t đ nh s  43/2007/QĐ­BGD&ĐT v  vi c ban hành “Quy ch  đào t o đ i

ệ ố ệ ẳ ỉ ấ ủ ả ươ ọ h c và cao đ ng h  chính quy theo h  th ng tín ch ”. ng pháp đào B n ch t c a ph

ủ ộ ủ ự ự ọ ế ố ạ t o này là phát huy tính tích c c ch  đ ng c a sinh viên trong đó t h c là y u t ế    quy t

ả ọ ậ ủ ế ế ế ọ ự ọ ị đ nh đ n k t qu  h c t p c a sinh viên theo h c ch  tín ch . ứ ọ   ỉ  T  h c là hình th c h c

ể ế ượ ủ ọ ậ ạ ườ ạ ọ ậ t p không th  thi u đ c c a sinh viên đang h c t p t i các tr ổ ứ   ng đ i h c. T  ch c

ự ọ ấ ượ ộ ợ ọ ệ ả ạ ộ ho t đ ng t h c m t cách h p lý, khoa h c, có ch t l ệ   ng, hi u qu  là trách nhi m

ỉ ở ườ ọ ạ ủ ự ệ ườ ề không ch ng i h c mà còn là s  nghi p đào t o c a nhà tr ứ   ng. Đ  tài nghiên c u

ả ủ ứ ể ề ậ ặ ư ậ t p trung tìm hi u v  nh n th c cũng nh  các khó khăn g p ph i c a sinh viên tr ườ   ng

ạ ọ ự ỉ ừ ế ọ Đ i h c Nông Lâm Thái Nguyên trong quá trình t hoc theo h c ch  tín ch , t ề    đó đ  ra

ả ả ủ ệ ự ọ ụ ệ ắ ằ các gi i pháp kh c ph c nh m nâng cao hi u qu  c a vi c t h c cho sinh viên theo

ỉ ế ọ h c ch  tín ch .

Ở Ầ Ầ PH N I: M  Đ U

ọ ề ệ ố ạ ộ ỉ Mô hình đào t o theo h  th ng tín ch  là m t mô hình còn khá 1.1. Lý do ch n đ  tài:

ẻ ớ ớ ệ ướ ứ ớ ắ ộ ỏ m i m  v i Vi t Nam. Tr c m t nó đang là m t thách th c l n đòi h i các tr ườ   ng

ệ ườ ạ ọ ạ ọ Đ i h c Vi t Nam nói chung và tr ả   ng Đ i h c Nông Lâm Thái Nguyên nói riêng ph i

ượ ứ ướ ế ở ứ ỳ ủ ủ ầ ộ v t qua, thách th c tr c h t yêu c u ngày càng cao c a xã h i, s c c a thói

5

ươ ệ ế ị ỗ ợ ọ ậ ữ ế ạ ơ quen, trong khi các ph ng ti n và thi ớ   t b  h  tr  h c t p còn h n ch . H n n a, v i

ặ ệ ứ ư ấ ớ ườ sinh viên, đ c bi t là sinh viên năm th  nh t khi còn ch a quen v i môi tr ố   ng s ng

ư ả ạ ọ ộ ườ ớ cũng  nh  cách gi ng d y ạ ở ườ  tr ng Đ i h c ­ m t môi tr ng khác hoàn toàn v i môi

ườ ở ủ ổ ớ ạ tr ng ệ  ph  thông c a các em thì vi c làm quen v i mô hình này l i càng khó khăn

ư ư ộ ố ứ ư ị ượ ơ h n. M t s  sinh viên còn ch a ý th c cũng nh  ch a xác đ nh đ c rõ ràng con đ ườ   ng

ủ ư ộ ươ ọ ợ ề ầ đi c a mình, ch a có m t ph ủ ộ   ng pháp h c h p lý, trong khi yêu c u v  tính ch  đ ng

ọ ậ ấ ể ắ ứ ệ ế ắ ở ậ trong h c t p là r t cao. ữ Đ  n m b t toàn di n nh ng ki n th c chuyên môn ạ    b c Đ i

ạ ộ ọ ậ ỗ ự ề ả ặ ỏ ệ ọ h c đòi h i sinh viên ph i có nhi u n  l c trong ho t đ ng h c t p, đ c bi ả t ph i dành

ệ ự ọ ề ờ ự ứ ầ ộ ươ ọ nhi u th i gian cho vi c t h c và t nghiên c u và c n có m t ph ng pháp h c đúng

ả ợ ươ ự ọ ộ ệ ắ đ n, phù h p và hi u qu . Trong đó ph ng pháp t h c đóng m t vai trò vô cũng quan

tr ng.ọ

ấ ớ ự ọ ụ ỉ ườ ả T  h c có vai trò ý nghĩa r t l n, không ch  trong giáo d c nhà tr ộ   ng mà c  trong cu c

ườ ấ ủ ự ọ ả ự ọ ủ ạ ạ ố ọ ố s ng. Trong nhà tr ng b n ch t c a s  h c là t ệ    h c, c t lõi c a d y h c là d y vi c

ả ủ ế ự ự ọ ủ ậ ớ ườ ọ ọ h c, k t qu  c a ng ườ ọ ỉ ệ i h c t  l thu n v i năng l c t h c c a ng ệ   i h c. Ngoài vi c

ả ọ ậ ế ự ọ ề ệ ệ ạ ả nâng cao k t qu  h c t p, t h c còn t o đi u ki n hình thành và rèn luy n kh  năng

ạ ủ ạ ộ ộ ậ ỗ ườ ơ ở ệ ạ ho t đ ng đ c l p, sáng t o c a m i ng ơ ộ ọ   ề i, trên c  s  đó t o đi u ki n và c  h i h c

ố ờ ậ t p su t đ i.

ự ầ ự ọ ủ ầ ộ ọ ườ ờ ạ T  h c là nhu c u, m t năng l c c n có c a m i ng i trong th i đ i ngày nay, do đó

ấ ủ ụ ườ ả ị ườ ọ ứ ọ m c tiêu quan tr ng nh t c a nhà tr ng không ph i trang b  cho ng i h c tri th c mà

ươ ự ọ là ph ng pháp t h c.

ự ế ệ ạ ộ ự ọ ủ ườ ạ ọ Trên th c t hi n nay, ho t đ ng t h c c a sinh viên tr ng Đ i h c Nông Lâm Thái

ư ề ề ề ế ạ ẫ ờ Nguyên v n còn nhi u h n ch , trong đó nhi u sinh viên ch a dành nhi u th i gian cho

ệ ự ọ ư ự ệ ỹ ự ọ ả vi c t h c, ch a xây d ng và rèn luy n k  năng t h c cho b n thân, hình th c t ứ ự ọ    h c

ư ợ ề ự ọ ủ ứ ệ ậ ấ ườ ch a h p lý… Chính vì v y, vi c nghiên c u v n đ  t h c c a sinh viên tr ạ   ng Đ i

ệ ề ấ ả ằ ạ ọ h c Nông Lâm Thái Nguyên hi n nay và đ  xu t các gi ệ   ẩ i pháp nh m đ y m nh hi u

ạ ộ ả ủ ự ọ ủ ả ọ ậ ế ầ qu  c a ho t đ ng t ấ    h c c a sinh viên góp ph n nâng cao k t qu  h c t p và ch t

6

ượ ấ ạ ế ừ ữ ề ọ l ng đào t o là có tính c p thi ấ t. Xu t phát t nh ng lý do trên, chúng tôi ch n đ  tài:

ả ự ọ ệ ệ “Nghiên c uứ  bi n pháp nâng cao hi u qu  t h c cho sinh viên trong mô hình đào

ỉ ạ t o tín ch ”

ụ ề ấ ề ự ọ ứ ậ ứ : Nghiên c u lý lu n v  v n đ  t ự   ả  h c và kh o sát th c 1.2. M c đích nghiên c u

ự ọ ủ ườ ạ ọ ươ ạ tr ng t h c c a sinh viên tr ng Đ i h c Nông Lâm Thái Nguyên trong ph ứ   ng th c

ơ ở ề ế ạ ấ ọ ả ạ ộ ẩ ỉ đào t o theo h c ch  tín ch , trên c  s  đó đ  xu t gi ạ i pháp đ y m nh ho t đ ng t ự

ườ ạ ọ ọ ủ h c c a sinh viên tr ng Đ i h c Nông Lâm.

ố ượ ạ ộ ự ọ ủ ườ ứ : Ho t đ ng t h c c a sinh viên tr ạ ọ ng Đ i h c Nông 1.3. Đ i t ng nghiên c u

Lâm Thái Nguyên.

ả ế ườ ạ ọ ứ : Sinh viên tr ậ   ng Đ i h c Nông Lâm Thái Nguyên có nh n 1.4. Gi thi t nghiên c u

ề ầ ệ ự ọ ủ ứ ắ ọ ươ ứ ạ th c đúng đ n v  t m quan tr ng c a vi c t h c trong ph ọ   ng th c đào t o theo h c

ư ư ế ỉ ươ ự ọ ụ ệ ế ả ch  tín ch  nh ng ch a có kĩ năng, ph ng pháp t h c hi u qu . N u áp d ng các

ươ ằ ự ọ ủ ộ ự ph ng pháp nh m nâng cao kĩ năng t ể  h c, sinh viên có th  tích c c, ch  đ ng t ự ọ    h c

ạ ế ệ ả ả hi u qu  và đ t k t qu  cao.

ạ ườ ạ ọ ứ  Tr ng Đ i h c Nông Lâm Thái Nguyên. 1.5. Ph m vi nghiên c u:

ủ ề 1.6. Đóng góp c a đ  tài.

ơ ở ự ủ ễ ậ ấ ổ ề ự ọ    h c 1.6.1. Ý nghĩa lý lu n:ậ  B  sung them c  s  lý lu n và th c ti n c a v n đ  t

ọ ậ ạ ỉ trong h c t p nói chung và trong đào t o theo tín ch  nói riêng.

ề ự ọ ủ ự ạ ấ ự ễ  Làm rõ thêm th c tr ng v n đ  t h c c a sinh viên tr ườ   ng 1.6.2. Ý nghĩa th c ti n:

ạ ọ ứ ệ ả ớ Đ i h c Nông Lâm Thái Nguyên hi n nay và kh  năng thích  ng v i yêu c u t ầ ự ọ    h c

ỉ ừ ế ạ ọ ự ượ ươ ự ọ ệ trong đào t o theo h c ch  tín ch  t đó xây d ng đ c ph ng pháp t h c hi u qu ả

ạ ỉ cho sinh viên trong mô hình đào t o theo tín ch .

Ầ Ậ Ơ Ở PH N II: C  S  LÝ LU N

ộ ố ệ ề 2.1. M t s  khái ni m trong đ  tài

7

ứ ọ ậ ể ể ả ơ ườ ọ i h c ch ủ ộ ­ Seminar có th  hi u đ n gi n là m t hình th c h c t p, mà trong đó ng

ư ư ẫ ứ ẩ ị ộ đ ng hoàn toàn t ổ   ộ  khâu chu n b  tài liêu, trình bày n i dung đ a d n ch ng, trao đ i ,

ậ ả ớ ố ự ấ ộ ọ th o lu n v i các thành viên khác và cu i cung t rút ra n i dung bài h c hay v n đ ề

ể ở ộ ư ề ế ấ ọ ộ khoa h c cũng nh  đ  xu t các ý ki n đ  m  r ng n i dung.

ả ồ ượ ử ụ ể ả c s  d ng đ  phác th o thông tin ­ Mind mapping (B n đ  tâm trí) là m tộ  s  đơ ồ đ

ự ộ ả ườ ượ ạ ộ ừ ặ ộ tr c quan. ồ  M t b n đ  tâm trí th ng đ c t o ra xung quanh m t t ho c m t văn

ặ ở ữ ưở ờ ệ ượ ả b n, đ t trung tâm, mà nh ng ý t ng, l i nói và các khái ni m liên quan đ c thêm

ừ ặ ượ ỏ ừ ộ ụ ẽ ượ vào. T  khóa, ho c ý chính đ c t a ra t m t nút trung tâm, các ý ph  s  đ c phát

ể ệ ỏ ủ ề ầ ữ ể ấ ở tri n và tr  thành nhánh nh  c a các ý chính và th  hi n nh ng v n đ  c n chú ý và

ớ ủ ụ ầ ệ ghi nh  c a ý chính (nhi m v , yêu c u, ý nghĩa.. .).

ể ượ ứ ẽ ằ ư ặ Mindmaps (t c mind mapping) có th  đ c v  b ng tay, ho c nh  là "ghi chú thô"

ể ử ụ ộ ọ ấ ượ ả ặ ộ ả ơ trong m t bài gi ng hay h i h p, ho c có th  s  d ng ch t l ng hình  nh cao h n khi

ề ơ ờ có nhi u th i gian h n.

ữ ậ ộ ệ   ­ SQR3 (Survey Question Read Recite Review) là m t kĩ thu t vô cùng h u ích cho vi c

ầ ủ ế ạ ả ộ ợ ti p thu đ y đ  thông tin trong văn b n. Nó giúp b n hình thành m t dàn ý thích h p đ ể

ữ ệ ể ắ ế ạ ộ ế ậ ượ ạ b n có th  s p x p các d  li u vào đó m t cách chính xác, giúp b n thi t l p đ c các

ọ ậ ở ạ ủ ụ ứ ắ ậ   m c tiêu nghiên c u, h c t p c a mình. SQR3 còn nh c nh  b n dung các kĩ thu t

ệ ạ ử ụ ủ ứ ế ẽ ằ ắ ạ duy t l ạ   i nh m kh c sâu ki n th c vào tâm trí c a b n. S  d ng SQR3 s  giúp b n

ả ơ ể ậ ụ ệ ệ ạ ả ừ ờ ọ đ c tài li u hi u qu  h n, b n có th  t n d ng đ ượ ố c t ệ i đa hi u qu  t ọ    th i gian h c

ủ c a mình

ậ ề ấ ơ ở 2.2. C  s  lý lu n v  v n đ  t ề ự ọ  h c

ứ ề ấ ử ị 2.2.1. L ch s  nghiên c u v  v n đ  t ề ự ọ :  h c

ề ự ọ ế ớ ấ 2.2.1.1. V n đ  t h c trên th  gi i.

8

ự ọ ượ ườ ệ ừ ấ ớ ự ừ ư ở T  h c đã đ c con ng i th c hi n t r t s m, ngay t ộ    khi GD ch a tr  thành m t

ự ự Ở ờ ỳ ọ ườ ế ế ệ nghành khoa h c th c s . th i k  đó, ng i ta đã bi t quan tâm đ n vi c làm sao cho

ườ ọ ớ ượ ự ỉ ữ ấ ầ ng i h c chăm ch , tích c c ghi nh  đ ộ   ủ c nh ng giáo hu n c a th y và hành đ ng

ữ ớ ề theo nh ng đi u ghi nh  đó.

ừ ằ ố ơ ể ọ ự ọ ự ầ “T t h n là ông th y đ  cho h c trò t h c, t đi lên Montaigne t ng khuyên r ng:

ướ ướ ớ ố ộ ủ ọ ồ ủ ả ầ ờ phía tr ậ c, nh n xét b ợ   c đi c a h , đ ng th i gi m b t t c đ  c a th y cho phù h p

ớ ứ ọ ủ v i s c h c c a trò”.

ừ ế ỷ ư ụ T  th  k  XVII, các nhà giáo d c nh : J.A Comensky (1592­1670); G.Brousseau (1712­

1778); J.H. Pestalozzi (1746­1872); A.Disterweg (1790­1866) trong các công trình nghiên

ế ự ề ấ ộ ậ ự ể ệ ạ   ứ ủ c u c a mình đ u r t quan tâm đ n s  phát tri n trí tu  tính tích c c, đ c l p, sáng t o

ế ấ ả ườ ọ ứ ằ ấ ạ ủ ọ c a h c sinh và nh n m nh ph i khuy n khích ng i đ c giành l y trí th c b ng con

ườ ự ọ ậ đ ng t khám phá, tìm tòi và suy nghĩ trong quá trình h c t p.

ế ỷ ẽ ủ ơ ở ữ ủ ể ầ ạ ọ   Vào nh ng năm đ u c a th  k  XX, trên c  s  phát tri n m nh m  c a tâm lý h c

ề ọ ươ ạ ọ ớ ờ ươ hành vi, tâm lý h c phát sinh, nhi u Ph ng pháp d y h c m i ra đ i: “ph ng pháp

ươ ứ ọ ươ ạ l c quan”,” ph ng pháp tr ng tâm tri th c”, “ph ng pháp montessori”…Các ph ươ   ng

ủ ọ ọ ậ ế ị ẳ ạ ọ ị ư   pháp d y h c này đã kh ng đ nh vai trò quy t đ nh c a h c sinh trong h c t p nh ng

ườ ủ ể ườ ồ ọ quá coi tr ng “con ng ạ ấ i cá th ” nên đã h  th p vai trò c a ng ờ   i giáo viên đ ng th i

ứ ạ ữ ạ ặ ọ ươ ỏ ph c t p hóa quá trình d y h c. M t khác, nh ng ph ề   ng pháp này đòi h i các đi u

ể ả ừ ệ ấ ườ ọ ẫ ề ệ ạ ki n r t cao k  c  t phía ng ể ể   ả i h c l n các đi u ki n gi ng d y nên khó có th  tri n

ượ ừ ữ ữ ế ề ấ ề ộ khai r ng rãi đ c. T  gi a nh ng năm 1970 đã có sách hay bài vi t v  v n đ  này

ế (Benn, S. I. vi t bài “Freedom, Autonomy and the  Concept  of  the  Person”  năm  1976;

ế ể Holec  H.  vi t   quy n   “Autonomy  in  Foreign   Language Learning” năm 1981, NXB

Oxford)

ế ớ ế ự ế ộ ấ ủ ứ ạ Sau chi n tranh th  gi ọ   i th  II, bên c nh s  ti n b  r t nhanh c a các nghành khoa h c

ữ ụ ề ể ế ọ ộ ộ ộ ế ơ ả c  b n, khoa h c giáo d c cũng có nhi u ti n b  đáng k . M t trong nh ng ti n b  đó

ạ ầ ữ ạ ơ ọ ố ơ ự là: s  xích l ộ   ề i g n nhau h n gi a d y h c truy n th ng (Giáo viên là n i phát đ ng

9

ơ ế ễ ậ ả ọ ớ ể   thông tin, h c sinh là n i ti p nh n thông qua di n gi ng trên l p) và các quan đi m

ủ ể ự ệ ạ ọ ọ ườ ổ ứ ướ ạ d y h c hi n đ i (h c sinh là ch  th  tích c c, giáo viên là ng ch c h i t ẫ ng d n).

ụ ọ ở ỹ ở ờ ỳ ề ấ ẳ ị Các nhà giáo d c h c M  và Tây Âu ố  th i k  này đã đ u th ng nh t kh ng đ nh vai

ườ ọ ạ ạ ẳ ọ ị ủ trò c a ng i h c trong quá trình d y h c, song bên c nh đó cũng kh ng đ nh vai trò

ủ ườ ầ ươ ệ ạ ọ ọ ấ r t quan tr ng c a ng i th y và các PP, ph ng ti n d y h c.

ườ ọ ạ ượ ệ ể ệ Khái ni m ng i h c trong giai đo n này cũng không còn đ c quan ni m cá th  hóa

ư ướ ẫ ượ ặ ờ   ọ h c sinh là m t tr i, ự c c đoan nh  tr c đây, tuy nó v n đ c chú ý. Theo J.Dewey: “

ụ ọ ươ ụ ệ ư ưở ấ ọ xung quanh nó quy t m i ph ng ti n giáo d c”. “l y h c sinh làm trung T  t ng

ượ ụ ể ề ươ ụ ể ư ươ ợ tâm” đã đ c c  th  hóa thành nhi u ph ng pháp c  th  nh : “Ph ng pháp h p tác”

ươ ự ươ (cooperative methods), “ph ng pháp tích c c” (active methods), “Ph ng pháp cá th ể

ươ ấ ươ ự ượ hóa”, “Ph ề ng pháp nêu v n đ ”, … trong đó “Ph ng pháp tích c c” đ ứ   c nghiên c u

ơ ả ể ộ ươ ợ ự tri n khai r ng h n c . Theo ph ng pháp này, giáo viên đóng vai trò g i s  chú ý kích

ọ ự ạ ộ ế ườ ọ ủ ẩ thích, thúc đ y h c sinh t ho t đ ng. Vì th , ng i h c đóng vai trò trung tâm c a quá

ạ ườ ạ ủ ệ ọ ọ trình d y h c, còn ng i d y là chuyên gia c a vi c h c. Nhìn chung t ư ưở  t ấ   ng “l y

ụ ạ ỏ ọ ọ h c sinh là trung tâm trong quá trình d y h c nói riêng và giáo d c nói chung đòi h i có

ề ươ ươ ủ ạ ự ự ố ợ ủ s  ph i h p c a nhi u ph ng pháp, trong đó “ph ng pháp tích c c” là ch  đ o mang

ơ ở ể ư ồ ưỡ ữ ệ ắ tính nguyên t c. Đây chính là c  s  đ  đ a ra nh ng bi n pháp b i d ng năng l c t ự ự

ọ ọ h c cho h c sinh, sinh viên.

ụ ể ồ ớ ế ẳ Đ ng tình v i quan đi m trên, các nhà giáo d c Xô Vi ề   ị t đã kh ng đ nh vai trò ti m

ạ ộ ớ ự ọ ụ ườ ệ ủ năng to l n c a ho t đ ng t h c trong giáo d c nhà tr ặ ng. Đ c bi ề t, nhi u tác gi ả

ạ ộ ứ ứ ệ ắ ằ ả ự ọ ủ còn nghiên c u sâu s c cách th c nh m nâng cao hi u qu  ho t đ ng t h c c a ng ườ   i

ữ ệ ổ ứ ạ ộ ộ ậ ậ ọ h c , trong đó nêu lên nh ng bi n pháp t ứ ủ ọ    ch c ho t đ ng đ c l p nh n th c c a h c

ạ ọ sinh trong quá trình d y h c.

ấ 2.2.1.2. V n đ  t ề ự ọ ở ệ  h c Vi t Nam

ề ự ọ ở ấ ệ ượ ừ ừ ờ ỳ ế V n đ  t h c Vi t Nam cũng đ c chú ý t lâu. Ngay t th i k  phong ki n, giáo

ấ ướ ư ư ể ẫ ệ ấ ụ d c ch a phát tri n nh ng đ t n ề c v n có nhi u nhân tài ki ữ t xu t. Nh ng nhân tài

10

ế ố ượ ữ ồ ỏ ạ ế ố ỗ ế ị ề ạ đó, bên c nh y u t đ c nh ng ông đ  tài gi i d y d , thì y u t quy t đ nh đ u là t ự

ậ ườ ệ ự ọ ọ ủ ả h c c a b n thân. Cũng chính vì v y mà ng ọ i ta coi tr ng vi c t ữ    h c, nêu cao nh ng

ươ ự ọ ố ấ ạ ụ ế ấ t m g ng t ư  h c thành tài. Nh ng nhìn chung, l i giáo d c còn r t h n ch  “ng ườ   i

ấ ự ắ ướ ầ ộ ườ ọ ọ ộ ọ h c tìm th y s  b t ch c, đúng mà không c n đ c đáo, ng i h c h c thu c lòng …”

ờ ỳ ự ỹ ấ ụ ề ế ể ặ ộ ư   Đ n th i k  th c dân Pháp đô h , m c dù n n giáo d c Âu M  r t phát tri n nh ng

ụ ướ ề ự ọ ẫ ậ ấ ớ ượ ứ ề n n giáo d c n ổ c ta v n ch m đ i m i. V n đ  t h c không đ c nghiên c u và

ổ ế ễ ạ ự ầ ự ọ ấ ề ầ ệ ấ ớ ph  bi n, song th c ti n l i xu t hi n nhu c u t h c r t cao trong nhi u t ng l p xã

h i.ộ

ề ự ọ ự ự ượ ấ ứ ộ ộ ừ V n đ  t h c th c s  đ c phát đ ng nghiên c u nghiêm túc, r ng rãi t ề  khi n n giáo

ủ ị ừ ạ ờ ồ ườ ở ướ ụ d c cách m ng ra đ i (1945), mà Ch  t ch H  Chí Minh v a là ng i kh i x ừ   ng v a

ươ ề ầ ươ ọ ườ ừ ố “còn s ng thì ấ nêu t m g ng v  tinh th n và ph ạ ng pháp d y h c. Ng i t ng nói:

ằ ả ấ ự ọ ể ề còn ph i h c” ọ “v  cách h c ph i l y t h c làm c t” ả ọ , và cho r ng: ố . Có th  nói t ự ọ    h c

ớ ủ ề ươ ồ ữ ờ là m t t ộ ư ưở  t ng l n c a H  Chí Minh, v  ph ọ ậ ng pháp h c t p. Nh ng l ỉ ẫ i ch  d n quý

ữ ệ ắ ọ ừ ấ ươ ự ọ ỉ báu và nh ng bài h c kinh ngi m sâu s c rút ra t chính t m g ng t ề  h c b n b  và

ủ ườ ế ẫ thành công c a Ng ị i cho đ n nay v n còn nguyên giá tr .

ế ỷ ừ ữ ủ ề ự ọ ượ ề ả T  nh ng năm 60 c a th  k  XX, t ư ưở  t ng v  t h c đã đ c nhi u tác gi trình bày

ụ ọ ự ế ế ọ ọ ươ tr c ti p và gián ti p trong các công trình tâm lý h c, giáo d c h c h c, ph ng pháp

ộ ố ể ễ ễ ả ọ ộ ả   ạ d y h c b  môn. M t s  công trình tiêu bi u là: Nguy n C nh Toàn (Nguy n C nh

ệ ề ễ ậ ầ h c Toàn (1995), lu n bàn và kinh nghi m v  t ề ự ọ ), Tr n Ki u, Nguy n Bá Kim, Thái

Duy Tuyên, Bùi Văn Ngh ,…ị

ộ ấ ễ ươ ả GS.TSKH Nguy n C nh Toàn là m t t m g ng sáng v  t ề ự ọ ở ướ  h c n ừ ộ   c ta. T  m t

ỉ ằ ọ ườ ứ ở giáo viên trung h c (1947), ch  b ng con đ ng t ự ọ ự  h c, t nghiên c u ông đã tr  thành

ọ ơ ả ổ ế ề ọ ỉ ứ nhà toán h c n i ti ng. Không ch  nghiên c u khoa h c c  b n, ông còn có nhi u công

ế ề ề ấ ề ự ọ ụ ọ ọ trình, bài vi t v  khoa h c giáo d c, v  v n đ  t ằ  h c. Ông cho r ng: “H c bao gi ờ

ớ ự ọ ự ể ế ủ ệ ổ ườ ạ ỏ ắ cũng g n v i t h c, t rèn luy n đ  bi n đ i nhân cách c a mình. Ng i d y gi i là

ườ ạ ọ ế ứ ự ụ ng i d y cho h c sinh bi t cách t ự ọ ự  h c, t nghiên c u, t giáo d c”.

11

ả ễ ả ả ỳ ườ ị Các tác gi ễ : Nguy n C nh Toàn, Nguy n K , Vũ Văn T o, Bùi T ẳ ng đã kh ng đ nh:

ự ự ọ ủ ể ẫ ộ ự ế ị ự Năng l c t ể    h c c a trò dù còn đang phát tri n v n là n i l c quy t đ nh s  phát tri n

ả ườ ọ ạ ự ầ ướ ổ ứ ủ c a b n thân ng i h c. Th y là ngo i l c, là tác nhân, h ẫ ng d n, t ễ   ạ  ch c, đ o di n

ự ọ ứ cho trò t h c. Nói cách khác quá trình t ự ọ ự  h c, t ệ ọ ủ    nghiên c u cá nhân hóa vi c h c c a

ả ế ợ ạ ủ ủ ệ ầ ạ ớ ợ ộ ồ   trò ph i k t h p v i vi c d y c a th y và quá trình h p tác c a b n trong c ng đ ng

ọ ứ ệ ọ ộ ớ l p h c, t c là quá trình xã h i hóa vi c h c.

ệ ự ọ ề ự ọ ủ ướ ệ ấ ổ ờ ớ B c vào th i kì đ i m i hi n nay, vi c t h c nói chung, và v n đ  t h c c a sinh

ượ ứ ọ viên nói riêng ngày càng đ c quan tâm và nghiên c u vì vai trò quan tr ng c a t ủ ự ọ    h c

ọ ướ ớ ấ ổ ườ ọ ạ trong quá trình d y và h c theo h ng đ i m i l y ng i h c là trung tâm. Chúng ta có

ể ả ế ủ ự ự ọ ễ th  tham kh o bài vi t c a Nguy n Nghĩa Dán “Vì   năng l c t ạ ủ ọ    h c sáng t o c a h c

ư ụ ứ ạ ạ ố sinh” (T p chí “Nghiên c u Giáo d c”, s  2/1998); hay Giáo  s   Cao  Xuân  H o  đã

ữ ề ấ ắ ế có   nh ng  phân  tích th u  đáo  và  ý   ki n  sâu   s c   trong  bài  “Bàn   v  chuy n t ệ ự

ứ ế ở ườ ố ọ h c” (Ki n th c ngày nay, s  396, năm 2001). Và giáo viên các tr ạ ọ ng đ i h c cũng

ệ ự ọ ạ ộ ư ứ ữ ầ ộ ể có nh ng nghiên c u đ  giúp d n đ a vi c t h c thành m t ho t đ ng không th ể

ệ ệ ế ạ ị ườ ạ ọ ọ thi u trong quá trình d y và h c hi n nay. (Di p Th  Thanh, tr ạ   ng Đ i h c Ngo i

ạ ọ ữ ẵ ớ ươ ọ ậ ự ọ ữ ố ng , Đ i h c Đà N ng v i bài “Ph ầ ng pháp T  h c – C u n i gi a h c t p và

ự ọ ứ ề ấ ầ ọ ọ ế ố ớ ệ Nghiên c u Khoa h c”) T  h c là v n đ  quan tr ng và c n thi t hi n nay đ i v i sinh

viên.

ề ấ ệ 2.2.2. Các quan ni m v  v n đ  t ề ự ọ  h c

ộ ấ ồ ươ ề ự ọ ề ự ọ ệ ườ H  Chí Minh là m t t m g ng sáng v  t h c. Quan ni m v  t h c, Ng i cho

ự ọ ọ ự ộ ả ế ự ộ ườ “T  h c là cách h c t đ ng” đ ng h c t p” t t ằ r ng: và “ph i bi ọ ậ . Theo Ng i: “t ự

ọ ậ ứ ự ọ ộ ự ự ủ ắ ộ đ ng h c t p” t c là t h c m t cách hoàn toàn t giác, t ở   ợ  ch , không đ i ai nh c nh ,

ụ ệ ờ ự ọ ậ ủ ộ ế ạ ạ không ch  ai giao nhi m v  mà t mình ch  đ ng v ch k  ho ch h c t p cho mình,

ự ể ế ạ ộ ự ự ồ ự r i t ệ  mình tri n khai, th c hi n k  ho ch đó m t cách t giác, t ủ ờ    mình làm ch  th i

ự ệ ọ ủ ể ể ọ gian đ  h c và t mình ki m tra đánh giá vi c h c c a mình”.

12

ễ ể ạ ả ằ ọ ọ ự ọ “T  h c là t ự Trong quy n H c và d y cách h c, GS Nguy n C nh Toàn cho r ng:

ả ơ ắ ử ụ ự ệ ộ ẩ   mình đ ng não, suy nghĩ, s  d ng các năng l c trí tu  và có khi c  c  b p và các ph m

ủ ấ ườ ọ ả ộ ế ớ ơ ch t khác c a ng ả i h c, c  đ ng c  tình c m, nhân sinh quan th  gi ế   ể i quan đ  chi m

ở ữ ủ ứ ứ ủ ạ ộ ế lĩnh m t tri th c nào đó c a nhân lo i, bi n tri th c đó thành s  h u c a chính mình” .

ễ ằ ỳ ự ọ ặ ọ ố ị ủ   “T  h c là đ t mình vào tình hu ng h c, vào v  trí c a Theo Nguy n K  cho r ng:

ử ứ ố ả ề ặ ế ấ ậ ng ườ ự i t nghiên c u, x  lý các tình hu ng, gi i quy t các v n đ  đ t ra: nh n bi ế ấ   t v n

ứ ự ế ệ ả ả ế ấ ề ử đ  x  lý thông tin, tái hi n ki n th c, xây d ng các gi i pháp gi ề ử   i quy t v n đ , x  lý

ố tình hu ng…” .A

ẳ ị ạ ộ ộ ậ ự ọ ế “T  h c là môt ho t đ ng đ c l p chi m lĩnh GS – TSKH Thái Duy Tuyên kh ng đ nh:

ứ ả ự ử ụ ự ộ tri th c, kĩ năng, kĩ x o, là t mình đ ng não, suy nghĩ, s  d ng các năng l c trí tu ệ

ấ ộ ả ẩ ổ ợ ơ (quan sát, so sánh, phân tích, t ng h p…) cùng các ph m ch t đ ng c , tình c m đ ể

ự ứ ể ế ộ ế ữ ử ệ ị chi m lĩnh tri th c m t lĩnh v c hi u bi ộ   t nào đó hay nh ng kinh nghi m l ch s  xã h i

ở ữ ủ ế ạ ả ủ c a nhân lo i, bi n nó thành s  h u c a chính b n thân ng i h c” ườ ọ  (Chuyên đ  ề D yạ

ự ọ ườ ệ ẳ ọ t h c cho sinh viên trong các nhà tr ạ   ng trung h c chuyên nghi p và Cao đ ng, Đ i

h cọ )

ạ ổ ề ự ọ ủ ệ ợ ả ể ư ệ Tóm l i, t ng h p các quan ni m v  t h c c a các tác gi có th  đ a ra khái ni m v ề

ự ọ ư ự ử ụ ả ộ ự ọ  “T  h c là t mình đ ng não suy nghĩ, s  d ng các kh  năng trí tu ệ t h c nh  sau:

ả ơ ắ ử ụ ổ ợ (quan sát, so sánh, phân tích, t ng h p,…) và có khi c  c  b p (s  d ng các công c ụ

ư ộ ấ ủ ự ẩ ả ơ th c hành), cùng các ph m ch t c a cá nhân nh : đ ng c , tình c m, nhân sinh quan,

ế ớ ự ạ ẫ ạ th  gi i quan (trung th c, không ng i khó, có ý trí, kiên trì, nh n n i, lòng say mê khoa

ự ế ể ể ộ ế ủ ự ế ọ h c, ...) đ  chi m lĩnh m t lĩnh v c hi u bi ạ t nào đó c a nhân lo i, bi n lĩnh v c đó

ở ữ ủ thành s  h u c a riêng mình”. a

ộ ố ặ ạ ộ ủ ự ọ ươ ứ ạ ể 2.2.3. M t s  đ c đi m c a ho t đ ng t h c trong ph ỉ ng th c đào t o tín ch .

ạ ộ ể ẳ ằ ự ọ ủ ạ ộ ộ ị            Có th  kh ng đ nh r ng: ho t đ ng t h c c a sinh viên là m t ho t đ ng không

ể ế ặ ộ ệ ọ ậ ở ậ ọ th  thi u và đóng m t vai trò đ c bi t quan tr ng trong quá trình h c t p ạ    b c đ i

ươ ạ ộ ứ ạ ạ ọ h c. Tuy nhiên, trong các ph ng th c đào t o khác nhau, ho t đ ng này l ữ   i có nh ng

13

ự ặ ệ ạ ộ ữ ự ọ ế ọ nét đ c thù riêng. S  khác bi t gi a ho t đ ng t ớ   ế  h c trong h c ch  niên ch  so v i

ỉ ượ ể ệ ở ộ ố ể ế ọ h c ch  tín ch  đ c th  hi n m t s  đi m sau:

ướ ế ươ ủ ứ ạ Tr c  h t, trong ph ộ   ế ng   th c   đào  t o theo  niên ch , sinh  viên  tuân th  theo  m t

ươ ườ ủ ừ ừ ẵ ọ ọ ị ch ng trình do nhà tr ọ   ỳ ừ ng đ nh s n c a t ng h c k , t ng năm h c, t ng khóa h c

ứ ể ờ ươ ỉ ế ứ ạ ể căn c  vào th i khóa bi u. Khi chuy n sang ph ạ   ng th c đào t o theo tín ch , k  ho ch

ụ ể ụ ả ườ ọ ụ ệ ộ ọ ậ h c t p c  th  ph  thu c vào chính b n thân ng i h c. Sinh viên có nhi m v  và

ượ ự ọ ậ ậ ọ ọ ọ ờ ề quy n đ ợ   ế c l a ch n môn h c, th i gian h c, ti n trình h c t p nhanh, ch m phù h p

ủ ề ệ ươ ủ ộ ứ ự ạ ớ v i đi u ki n c a mình. Ph ng th c này t o cho sinh viên năng l c ch  đ ng trong

ọ ậ ệ ậ ế ạ ọ ờ ị ươ ệ vi c l p k  ho ch h c t p khoa h c, xác đ nh th i gian, ph ệ ng ti n, bi n pháp đ ể

ọ ậ ụ ự ề ế ệ ạ ườ th c hi n các m c tiêu đ  ra trong k  ho ch h c t p đó. Khi đó ng ả   i sinh viên ph i ý

ự ứ ế ạ ọ ậ ứ ệ ả th c xây d ng k  ho ch t ự ọ ự  h c, t ấ    nghiên c u sao cho quá trình h c t p hi u qu  nh t.

ứ ổ ứ ứ ạ ươ ạ ộ ứ ị ỉ Th  hai, hình th c t ọ  ch c d y h c trong ph ng th c tín ch  qui đ nh ho t đ ng t ự

ư ể ầ ộ ờ ộ ộ ộ   ắ ọ ủ h c c a sinh viên nh  là m t thành ph n b t bu c trong th i khóa bi u và là m t n i

ạ ộ ủ ế ạ ọ ọ ả ọ ậ dung quan tr ng c a đánh giá k t qu  h c t p. Ho t đ ng d y ­ h c theo tín ch  đ ỉ ượ   c

ổ ứ ự ứ ớ ự ọ t ch c theo ba hình th c: lên l p, th c hành và t h c. Trong ba hình th c t ứ ổ ứ ạ    ch c d y

ứ ầ ự ế ứ ự ữ ế ả ọ h c này, hai hình th c đ u đ ượ ổ c t ch c có s  ti p xúc tr c ti p gi a gi ng viên và

ả ả ướ ự ẫ sinh viên (gi ng viên gi ng bài, h ự ậ   ả ng d n; sinh viên nghe gi ng, th c hành, th c t p

ự ế ứ ứ ủ ể ẫ ả d ướ ự ướ i s  h ng d n c a gi ng viên,..), hình th c th  ba có th  không có s  ti p xúc

ữ ự ể ế ả ả ộ tr c ti p gi a gi ng viên và sinh viên (gi ng viên giao n i dung đ  sinh viên t ự ọ ự   h c, t

ứ ự ự ẵ ư ấ ượ ầ nghiên c u, t th c hành và s n sàng t v n khi đ c yêu c u). Ba hình th c t ứ ổ ứ    ch c

ọ ươ ứ ể ớ ờ ỉ ờ ớ ỉ ờ ỉ ự ạ d y h c t ng  ng v i ba ki u gi tín ch : gi tín ch  lên l p, gi tín ch  th c hành và

ờ ỉ ự ọ gi tín ch  t h c.

ứ ổ ứ ự ệ ộ ờ Hình th c t ch c th c hi n m t gi ỉ  tín ch

Lý thuy tế ự ọ T  h c T ngổ

14

ự ị ự Th c   hành, Chu n bẩ T nghiên

thí   nghi m,ệ c uứ

ả ậ th o lu n

ờ Gi ế  Lý thuy t 1 2 3

ờ ự Gi Th c hành 2 1 3

Gi ờ ự ọ  T  h c 3 3

ấ ặ ủ ừ ụ ộ ộ ọ ọ Tùy thu c tính ch t đ c thù c a t ng môn h c (m c tiêu, n i dung môn h c) mà có các

ứ ổ ứ ạ ữ ể ọ ọ ộ ỉ ờ hình th c t ch c d y ­ h c khác nhau. Có nh ng môn h c ch  có m t ki u gi ỉ    tín ch ,

ữ ư ể ặ ả ọ ờ ọ ườ ỉ nh ng có nh ng môn h c có hai ho c c  ba ki u gi tín ch . Trong m i tr ợ   ng h p,

ứ ế ầ ỗ ọ ọ ổ công th c tính cho m i môn h c là không đ i:1+0+2 (môn h c thu n lý thuy t); 0+2+1

ự ầ ầ ọ ọ ự (môn   h c   thu n   th c   hành);   0+0+3   (môn   h c   thu n   t ọ   h c).

ổ ứ ự ệ ộ ờ ộ ặ ể ấ ấ ỉ Cách t ch c th c hi n m t gi tín ch  cho chúng ta th y m t đ c đi m r t quan

ầ ạ ự ọ ệ ớ ươ ứ ế ạ ố tr ng góp ph n t o nên s  khác bi t v i ph ạ   ề ng th c đào t o truy n th ng. N u ho t

ự ọ ế ỉ ấ ự ế ọ ươ ộ đ ng t h c trong h c ch  niên ch  ch  mang tính ch t t ệ  nguy n thì ph ứ ng th c đào

ế ọ ỉ ự ọ ả ắ ầ ộ ộ ạ t o theo h c ch  tín ch  coi t ợ  h c là m t thành ph n h p pháp và b t bu c ph i có

ạ ộ ọ ậ ể ọ ủ ượ ờ trong ho t đ ng h c t p c a sinh viên. Đ  h c đ c 1 gi ế  lý thuy t hay 2 gi ờ ự    th c

ự ậ ả ầ ớ ờ ị ở hành, th c t p trên l p sinh viên c n ph i có 2 hay 1 gi ẩ  chu n b ầ    nhà. Đó là yêu c u

ơ ấ ờ ủ ọ ắ b t ộ   bu c trong   c c u   gi h c   c a sinh   viên.

ệ ố ỉ ườ ứ ộ ộ ầ ồ ả Th  ba, n i dung m t bài gi ng trong h  th ng tín ch  th ng g m 3 thành ph n chính:

ắ ầ ả ộ ộ ế ượ ự ế ả ớ ­   Ph n   n i   dung   b t   bu c   ph i   bi t   (N1)   đ c   gi ng   tr c   ti p   trên   l p.

ầ ộ ế ể ượ ự ế ả ớ ­ Ph n n i dung nên bi t (N2) có th  không đ c gi ng tr c ti p trên l p mà giáo viên

ệ ướ ụ ể ẫ ự ọ ự ứ ở ớ có   trách   nhi m   h ng   d n   c   th   sinh   viên   t h c,   t nghiên   c u ngoài   l p.

ể ế ầ ộ ự ọ ậ ẩ ị ­ Ph n n i dung có th  bi t (N3) dành riêng cho t ả    h c, chu n b  bài, làm bài t p, th o

ệ ế ậ ộ ọ ạ lu n   nhóm,   làm  thí   nghi m…  và   các   ho t  đ ng  khác   có   liên  quan   đ n   môn  h c.

15

ứ ủ ọ ượ ư ế ỗ ữ ể Nh  vây, ki n th c c a m i môn h c đ ủ   c phát tri n thông qua nh ng tìm tòi c a

ườ ọ ướ ự ướ ỡ ủ ế ẫ ả ự ọ ng i h c d i s  h ng d n, giúp đ  c a gi ng viên. N u sinh viên không t h c thì

ộ ượ ố ượ ư ậ ứ ủ ế ọ ỉ ọ ớ h  m i ch  lĩnh h i đ c 1/3 kh i l ồ   ng ki n th c c a môn h c và nh  v y đ ng

ệ ớ ọ ạ ượ ủ ầ ọ nghĩa   v i   vi c   h không   đ t   đ c   yêu   c u   c a   môn   h c   đó.

ể ọ ộ ệ ớ ọ ế ế ọ ấ Ngoài ra, m t đi m r t quan tr ng, khác bi ế t v i h c ch  niên ch  là trong h c ch  tín

ạ ộ ỉ ể ườ ể ch , ho t đ ng t ự ọ ượ  h c đ c ki m tra, đánh giá th ng xuyên thông qua các bài ki m tra,

ậ ả ổ ố ả ọ bài   t p, ậ   các   bu i   th o   lu n   …trong   su t   c quá   trình   h c.

ằ ươ ứ ạ ỉ Qua các phân tích trên đây, rõ ràng r ng trong ph ạ   ng th c đào t o theo tín ch , ho t

ự ọ ủ ộ ớ ụ ể ạ ộ ế ắ ở ị ộ đ ng t h c c a sinh viên tr  thành ho t đ ng b t bu c v i các ch  tài c  th  qui đ nh

ứ ọ ậ cho hình th c h c t p này.

ề ệ ắ ị ự ọ 2.2.4.  Đ nh nghĩa, nguyên t c, đi u ki n và cách t h c

ự ọ ị    2.2.4.1. Đ nh nghĩa t h c.

ượ ứ ừ ế ớ ấ ự ọ Tuy  đã đ c  nghiên c u t ề  lâu và r t nhi u trên th  gi ư i nh ng ‘t h c’ (learner

ạ ụ ọ ữ ề ậ ộ autonomy) l ậ i là m t thu t ng  gây nhi u tranh lu n, và đôi khi các nhà giáo d c h c và

ể ố ữ ọ ề ị ớ ự ọ ế ấ ngôn ng  h c không th  th ng nh t hoàn toàn v i nhau v  đ nh nghĩa t h c là th  nào.

ộ ố ề ự ọ ị ứ ổ ế M t s  nhà nghiên c u n i ti ng đ nh nghĩa v  t ư  h c nh  sau:

ự ọ ả ự ệ ọ ủ ­ T  h c là kh  năng t lo cho vi c h c c a chính mình. (Henri Holec).

ề ề ố ươ ự ọ ủ ườ ọ ớ ấ ­ T  h c là v n đ  v  m i t ng quan tâm lý c a ng ộ   i h c v i quá trình và n i

ọ dung h c.(David Little)

ự ọ ố ườ ọ ệ ị ­ T  h c là tình hu ng trong đó ng ề ọ   i h c hoàn toàn ch u trách nhi m v  m i

ế ị ế ị ự ữ ệ ệ ế ọ quy t đ nh liên quan đ n vi c h c và th c hi n nh ng quy t đ nh đó. (Leslie

Dickinson)

ề ủ ứ ề ự ọ ự ậ ườ ọ ệ ố ụ ­ T  h c là s  nh n th c v  quy n c a ng i h c trong h  th ng giáo d c. (Phil

Benson)”

(http://en.wikipedia.org/wiki/learner_autonomy)

16

ề ề ấ ị ự ọ ư Tuy có nhi u cách đ nh nghĩa nh ng v n đ  chính là chúng ta xem t h c là ph ươ   ng

ụ ề ệ ẫ ả ố ti n hay là m c đích cu i cùng. Hai cách nhìn này đan xen l n nhau và c  hai đ u có

ề ệ ữ ủ ể ể ệ ầ ộ ọ ọ th  là m t ph n trong quan đi m c a chúng ta v  vi c h c ngôn ng  hay vi c h c nói

chung.

2.2.4.2. Nguyên t c t ắ ự ọ  h c

ắ ư ơ ả ể ệ ả ạ Theo David Little, có 3 nguyên t c s  ph m c  b n trong vi c phát tri n kh  năng t ự

ự ủ ườ ọ ườ ọ ẻ ệ ọ h c. Đó là: (1) S  tham gia c a ng i h c – ng i h c chia s  trách nhi m trong quá

trình h c; ọ

ủ ả ườ ọ ườ ọ ế ự                   (2) S  ph n ánh c a ng i h c – giúp ng i h c bi t suy nghĩ manh tính

ệ ọ ủ ế ạ phê phán khi lên k  ho ch, giám sát và đánh giá vi c h c c a mình.

ữ ụ ử ụ ợ ộ (3)S  d ng ngôn ng  m c tiêu m t cách phù h p.

ộ ố ề ự ọ ắ M t s  nguyên t c khác v  t h c là:

ể ự ậ ự ọ ừ ệ ự ọ ệ ạ ọ T  h c có nghĩa là chuy n s  t p trung t ế    vi c d y sang vi c h c; T  h c khuy n

ầ ự ử ụ ự ọ ệ ự ỡ ợ ọ ủ ạ khích và c n s  giúp đ  và h p tác c a b n cùng h c; T  h c là s  d ng vi c t đánh

giá…

ệ ự ọ ủ ệ ệ ể ề ạ ợ Vai trò c a giáo viên trong vi c tr  giúp và t o đi u ki n phát tri n vi c t ấ    h c là r t

ư ậ ề ọ ỏ ự ọ ọ quan tr ng và đòi h i nhi u n  l c. ổ ự  Nh  v y, t ầ    h c không có nghĩa là h c không c n

ư ừ ở ừ ỏ ệ ữ ễ ể giáo viên hay giáo viên tr  nên d  th a và t b  vi c ki m soát nh ng gì đang di n ra

ệ ự ọ ư ề ạ ọ trong quá trình h c. Giáo s  Cao Xuân H o trong bài “Bàn v  chuy n t h c” đã vi ế   t,

ờ ư ư ằ ộ ớ “theo l i m t nhà văn Pháp mà tôi không nh  tên, nói r ng x a nay ch a có và không

ể ườ ự ự ự ọ ả ẻ ự ỳ ợ ữ ỉ th  có ng i nào th c s  t ớ    h c c . Và ch  có nh ng k  c c k  h m hĩnh và vô ân m i

ể ằ có th  nói khoác r ng mình là ng ườ ự ọ i t h c”. Và theo ông “t ự ọ ở  h c ầ   ỉ  đây ch  cái ph n

ủ ộ ủ ự ế ườ ọ ế ị ự tích c c, ch  đ ng, quy t đoán c a ng i h c. Vai trò quy t đ nh s  thành công hay

ấ ạ ủ ọ ậ ủ ườ ọ ủ ườ ạ th t b i c a quá trình h c t p là vai trò c a ng i h c, tuy vai trò c a ng i d y không

ả ọ ph i không quan tr ng.”

17

ể ẳ ị ườ ọ ượ Holmes và Ramos (1991) cũng kh ng đ nh, “đ  giúp ng ể i h c ki m soát đ ệ   c vi c

ọ ở ấ ả ọ ứ ị ọ ủ h c c a chính mình r t quan tr ng ph i giúp h  tr nên có ý th c và xác đ nh đ ượ   c

ế ượ ể ẽ ử ụ ử ụ ừ ặ ọ chi n l ẽ   c mà h  đã t ng s  d ng ho c có th  s  s  d ng”. Và chính giáo viên s  là

ườ ự ệ ướ ế ứ ượ ả ng i th c hi n vai trò này. Giáo viên tr c h t ph i giúp sinh viên ý th c đ c vai trò

ệ ự ọ ứ ề ủ ế ế ế ầ ấ ọ và t m quan tr ng c a vi c t h c, ti p đ n cung c p cho sinh viên ki n th c v  cách

ữ ướ ọ ự ọ ệ ả ạ ọ h c ngo i ng  và h ẫ ng d n h  t h c có hi u qu .

ư ằ ự ọ ộ ả ả ộ Ngoài ra, chúng ta nên l u ý r ng t ẩ    h c là m t quá trình không ph i là m t s n ph m,

ấ ấ ư ậ ể ể ẽ ề ả ả ờ và s  ph i m t r t nhi u  th i gian đ  phát tri n   kh   năng  này. Nh  v y, không  th ể

ợ ườ ọ ọ ự ọ ể ể ắ ộ ờ trông đ i ng i h c có th  trong m t th i gian ng n chuy n sang cách h c t h c mà

ặ ầ ờ ộ không c n th i gian hay không g p m t khó khăn nào.

ề ệ ự ọ 2.2.4.3 Đi u ki n và cách t h c

ệ ằ ự ể ạ ọ ỉ ượ Dimitrios  Thanasoulas  cho   r ng   vi c   t h c   ch   có   th   đ t  đ c   khi   có

ế ượ ề ứ ủ ữ ề ậ ườ ọ ộ ộ ơ ệ nh ng  đi u   ki n   sau: chi n l c v  nh n th c c a ng i h c; thái đ ; đ ng c ; và

ứ ế ki n th c.

ế ượ ự ế ứ ậ ộ Theo O’Malley và Chamot (1990), chi n l c nh n th c tác đ ng tr c ti p lên thông tin

ứ ỗ ợ ệ ọ ộ ố ề ế ể ậ ờ ồ ế   ti p nh n, đ ng th i đi u khi n thông tin theo cách th c h  tr  vi c h c. M t s  chi n

ượ ệ ọ ữ ượ ề ậ ậ ạ ứ ậ ị l c nh n th c trong vi c h c ngôn ng  đ c đ  c p là: l p l i, biên d ch, ghi chú, suy

ỏ ể ể ấ ặ ậ ộ ọ ự ọ lu n, và đ t câu h i đ  hi u rõ v n đ . ề  Hai thái đ  quan tr ng trong t h c là thái đ ộ

ườ ọ ộ ề ủ ề ả ọ ọ ủ c a ng ọ ủ   i h c v  vai trò c a h  trong quá trình h c và thái đ  v  kh  năng h c c a

ế ườ ọ ệ ề ọ ọ ố ỉ mình. N u ng i h c cho là vi c h c ch  thành công theo cách h c truy n th ng  và

ớ ườ ủ ạ ắ ằ ọ ộ giáo viên m i   là   ng i   n m vai trò ch  đ o, hay tin r ng   h  thu c nhóm ng ườ   i

ữ ả ạ ườ ọ ẽ ướ ọ không có kh  năng h c ngo i ng  thì ng i h c s  có khuynh h ổ   ng không thay đ i

ọ ấ ườ ọ ọ ớ ướ theo cách h c l y ng i h c là trung tâm trong khi cách h c m i này giúp h ế   ng đ n

ệ ự ọ ư ậ ự ự ọ ộ ơ vi c t h c, và nh  v y s  thành công trong t ộ   ơ ở  h c là không có c  s . Đ ng c  là m t

ế ố ả ưở ế ố ự ộ ọ ữ trong nh ng y u t ọ  quan tr ng  nh h ng đ n t c đ  và s  thành công khi h c. Thái

ơ ủ ộ ườ ọ ậ ế ớ ộ đ  và đ ng c  c a ng i h c có liên quan m t thi ự ẽ ẫ   ộ t v i nhau. Thái đ  tích c c s  d n

18

ơ ọ ậ ộ ượ ề ự ọ ế đ n đ ng c  h c t p đ c nâng cao và ng ượ ạ c l i. V  cách t h c, Quang Huy trong

ế ự ọ ở ậ ạ ọ ạ ọ ố bài vi t “T  h c b c Đ i h c” (theo D y và H c Ngày Nay, s  10, 2008) phân tích:

ự ọ ư ự ẫ ườ ọ ề ệ ề “Có nhi u cách t h c nh : t mình mò m m (ng ọ   i h c không có đi u ki n đi h c,

ứ ọ ượ ự ệ ả ả ọ các tri th c h  tìm đ ộ   ủ c là do s  tìm tòi tr i nghi m c a chính b n thân h  trong cu c

ự ọ ầ ầ ướ ườ ọ ộ ọ ấ ộ ố s ng), t h c không c n th y h ẫ ng d n (ng ấ   i h c đã có m t trình đ  h c v n nh t

ầ ọ ờ ộ ớ ự ọ ớ ự ướ ủ ẫ ầ ị đ nh, đã có m t th i gian dài h c v i th y), t h c v i s  h ạ   ng d n c a th y (ho t

ự ọ ạ ộ ố ớ ắ ạ ớ ự ọ ộ đ ng t ọ  h c này g n v i quá trình d y h c). Đ i v i sinh viên, ho t đ ng t ắ    h c g n

ớ ự ướ ề ẫ ủ ẽ ễ ạ ộ ầ ở ự ọ li n v i s  h ng d n c a th y. Ho t đ ng này s  di n ra ạ  hai ph m vi: t h c trên

ự ọ ờ ớ ớ l p và t h c ngoài gi trên l p.”

(http://lib.wru.edu.vn/index.php?option=com_content&task=view&id=293)

ộ ậ ự ọ ư ề ạ ấ ự ọ T  h c nh n m nh v  tính cá nhân và tính đ c l p, nh ng t ọ    h c không có nghĩa là h c

ệ ộ ậ ộ ự ọ ự ươ ẫ riêng bi t m t mình. Tính đ c l p trong t ằ  h c v n n m trong s  t ng tác và ph ụ

ộ ẫ ứ ưở ả ệ ọ ộ ườ ế thu c l n nhau. Ti n sĩ Chu H o, th  tr ng B  Khoa h c Công ngh  và Môi tr ng,

ượ ỏ ề ệ ự ọ ả ờ ệ ư khi đ ủ c h i v  kinh nghi m c a riêng ông trong vi c t h c, đã tr  l ầ   i nh  sau: “C n

ề ự ọ ườ ườ ằ ự ọ ọ nói rõ v  t h c, ng i ta th ng nghĩ r ng t ộ  h c là h c riêng m t mình. Không, cách

ấ t ự ọ ố  h c t ọ ớ t nh t là h c v i nhóm.”

(http://www.chungta.com/Desktop.aspx/GiaoDuc/Cam­Nghi­Ve­Giao­

Duc/Cung_trao_doi_kinh_nghiem_ve_Tu_hoc/)

ư ậ ướ ẫ ự ọ ầ ế ề ả Nh  v y, giáo viên khi h ng d n sinh viên t ệ    h c c n ph i xét đ n các đi u ki n

ự ọ ể ự ọ ữ ể ọ ợ t ạ ộ  h c nêu trên và ch n nh ng ho t đ ng phù h p đ  sinh viên có th  t ớ    h c trên l p

ự ọ ờ ộ ệ và t h c ngoài gi ả  m t cách có hi u qu .

ặ 2.2.5. Đ c đi m t ể ự ọ ở ườ  h c tr ạ ọ . ng Đ i h c

ạ ủ ụ ệ ạ ườ ạ Trong giai đo n hi n nay, m c tiêu đào t o c a  các  tr ọ ng  đ i  h c  là: "Đào

ồ ưỡ ụ ệ ậ ộ ộ ọ ộ ỹ ạ t o   và   b i d ng đ i ngũ cán b  khoa h c k  thu t nghi p v , có trình   đ , có lý

ưở ế ạ ữ ủ ọ ỉ t ng cách m ng, có quy t tâm v ươ ớ n t ặ   i nh ng đ nh cao c a văn hoá, khoa h c ho c

19

ỉ ạ ụ ụ ữ ự ệ ệ ệ ề ch  đ o vi c th c hi n nh ng nhi m v  chuyên môn do mình ph  trách, có ti m l c đ ự ể

ướ ế ả ộ ố ề ự ế ễ ấ ặ ừ t ng  b c ti n hành gi ạ   i quy t các v n đ  th c ti n do cu c s ng đ t ra trong ph m

ệ ề ớ ươ ế ạ ủ vi "ngh  nghi p" c a mình và v i ph ng châm "bi n quá trình đào t o thành quá trình

ự ệ ự ọ ủ ạ ố t đào t o". Trên ý nghĩa đó, vi c t h c c a sinh viên không còn gi ng t ự ọ ủ ọ    h c c a h c

ọ ạ ọ ể ẩ ổ ộ ộ ị sinh ph  thông. H c đ i h c là đi sâu vào m t chuyên ngành đ  chu n b  cho m t ngh ề

ườ ả ự ữ ể ị trong tương lai. Do đó, ng i sinh viên ph i t trang b  cho mình nh ng hi u bi ế ơ  t c

ữ ề ể ề ề ả ờ ế ữ ồ ả b n, v ng vàng v  ngh  đó, đ ng th i ph i có nhi u hi u bi ầ   t khác n a  theo yêu c u

ờ ệ ự ọ ủ ở ấ ọ ộ ố ủ c a cu c s ng. Gi đây, công vi c t h c c a sinh viên tr ấ    nên r t quan   tr ng, r t

ụ ạ ọ ộ ộ ủ ề ậ ở ấ ặ n ng n , nó tr  thành m t b  ph n c u thành c a giáo d c đ i h c. Do ph ương pháp

ạ ọ ơ ả ớ ọ ở ổ ọ ậ ở ườ h c t p tr ng đ i h c khác c  b n so v i ph ương pháp h c ph  thong, ở ạ ọ    đ i h c

ệ ọ ậ ủ ự ể ủ ầ ớ   không có s  ki m tra hàng ngày c a giáo viên nên vi c h c t p c a sinh viên ph n l n

ự ọ ự ề ế ạ ự ự ệ ế ể ạ là t h c. Sinh viên t đ  ra k  ho ch và t th c hi n k  ho ch. Các bài ki m tra chính

ứ ủ ả ọ ề ế ậ ế ằ là k t qu  h c  t p và nghiên c u c a sinh viên. Có nhi u sinh viên cho bi t r ng 50%

ế ự ọ ệ ự ọ ủ ộ ặ ạ ọ ể ứ ki n th c là do t h c. Vi c t h c c a  sinh viên đ i h c còn có m t đ c đi m; đó là

ự ọ ộ ấ ụ ễ ề ạ ằ ộ ớ ạ ộ ho t đ ng t h c di n ra liên t c, trong m t ph m vi l n nh m  lĩnh h i r t nhi u tri

ứ ế ọ ổ ượ ấ ị ữ ề th c. N u nh ư h c sinh ph  thong đ ậ c cô giáo ra nh ng bài t p nh t đ nh v  nhà thì

ạ ọ ả ự ệ ệ ọ ọ ợ ớ sinh viên đ i h c ph i t tìm tòi tài li u, ch n đ c tài li u sao cho thích h p v i môn

ả ỏ ậ ự ự ọ ả ố ế ớ ọ h c và ph i t ọ  ra th t s  khoa h c trong công tác t h c m i có k t qu  t t. Thêm vào

ệ ự ọ ủ ự ỗ ự ạ ọ ự đó, vi c t h c c a sinh viên đ i h c là s  n  l c cao, tính t giác  cao h ọ ơn h c sinh

ủ ờ ổ ế ả ự ự ph  thông;  sinh viên th c s  làm ch  th i gian, ph ấ   ương  pháp ph i quan tâm đ n ch t

ượ ự ọ ủ ả ể ừ ướ ề ỹ l ng t h c c a b n thân đ  t đó có ph ương h ệ   ng nâng cao k  năng ngh  nghi p

ự ự ệ ẩ ằ ự ọ ở ệ ố ị cho mình, chu n b  cho ngày mai l p ậ  nghi p b ng s  t tin tuy t đ i. T  h c nhà ­

ộ ố ố ớ ự ọ ứ ọ ộ ở m t nhân t quan tr ng đ i v i quá trình lĩnh h i tri th c. T  h c ầ    nhà chính là l n

ộ ằ ự ứ ứ ạ ộ ạ ủ ả th  hai lĩnh h i tri  th c, đó  là  lĩnh h i b ng  s   tái  t o  l i  c a  b n  thân  sinh viên.

ướ ạ ắ ắ ượ ọ B c   tái   t o này giúp   sinh viên n m ch c h ề ơn  đi u   đã đ c   h c,   hoàn   thành

ữ ệ ỗ ố ạ ọ ờ ượ ọ ẹ nh ng  ch  khó, h   th ng hoá  l ớ i bài h c  trên  l p, nh  đó  tránh đ ọ   c "h c v t", h c

ự ế ể ệ ọ ở ở mà không hi u. Trong th c t , vi c h c nhà còn giúp sinh viên m  mang ứ  tri th c, lĩnh

20

ể ự ứ ụ ứ ệ ậ ớ ộ ố ỹ ộ h i tri th c m i, rèn luy n k  năngv n  d ng  tri  th c  vào  cu c  s ng  đ   t rút  ra

ứ ề ệ ấ ọ ỉ kinh nghi m cho mình nh t là theo hình th c tínch .  Đi u  quan  tr ng  là  vi c  t ệ ự ọ     h c

ể ở ứ ả ậ ạ ộ ộ còn  phát tri n sinh  viên  kh   năng  đ c  l p,  sáng  t o trong  lĩnh h i  tri  th c và

ự ọ ữ ề ề ậ ớ ạ ộ trong ho t đ ng. Khi t h c, sinh viên làm quen v i nhi u thu t ng , nhi u cách đ ề

ọ ẽ ở ộ ấ ề ế ậ ộ ự ậ c p đ n m t v n đ , vì v y h  s  tr   nên năng  đ ng h ơn,  t ch  h ủ ơn  trong vi cệ

ứ ế ể ằ ự ọ ủ ộ ỉ ti p  thu  tri  th c. Qua đó có  th  nói r ng  t h c c a sinh viên không ch  là m t nhân

ố ứ ệ ộ ọ ớ t quan tr ng trong  lĩnh h i  tri  th c mà còn có ý nghĩa  to  l n trong vi c hình thành

nhân cách sinh viên.A

ầ ươ ứ ộ Ph n III. N i dung và ph ng pháp nghiên c u.

ứ ộ 3.1. N i dung nghiên c u.

ề ự ọ ủ ự ấ ườ ạ ọ ạ 3.1.1. Th c tr ng v n đ  t h c c a sinh viên tr ng Đ i h c Nông Lâm: Làm rõ thêm

ề ự ọ ủ ự ấ ạ ườ ạ ọ th c tr ng v n đ  t h c c a sinh viên tr ệ   ầ ng Đ i h c Nông L m Thái Nguyên hi n

ầ ự ọ ứ ế ả ạ ớ ọ nay và kh  năng thích  ng v i yêu c u t ỉ  h c trong đào t o theo h c ch  tín ch .

ứ ủ ể ậ ườ ạ ọ ­ Tìm hi u nh n th c c a sinh viên tr ề ầ   ng Đ i h c Nông Lâm Thái Nguyên v  t m

ủ ấ ề ự ọ ế ạ ọ quan tr ng c a v n đ  t ỉ  hoc trong đào t o theo h c ch  tín ch .

ứ ự ọ ủ ề ườ ạ ọ ­ Đi u tra các hình th c t h c c a sinh viên tr ng Đ i h c Nông Lâm Thái Nguyên

ỉ ệ ế ạ ọ trong đào t o theo h c ch  tín ch  hi n nay.

ả ủ ữ ặ ườ ạ ọ ­ Nh ng khó khăn g p ph i c a sinh viên tr ng Đ i h c Nông Lâm trong quá trình t ự

h c.ọ

ế ố ả ưở ế ự ọ ủ ể 3.1.2. Các y u t nh h ng đ n quá trình t h c c a sinh viên: Tìm hi u các y u t ế ố

ả ưở ệ ự ọ ủ ơ ở ế ằ ậ ổ nh h ng đ n vi c t ự    h c c a sinh viên nh m b  sung thêam c  s  lý lu n và th c

ễ ủ ấ ề ự ọ ọ ậ ạ ỉ ti n c a v n đ  t h c trong h c t p nói chung và trong đào t o theo tín ch  nói riêng.

ươ 3.2. Ph ứ . ng pháp nghiên c u

21

ươ ứ ứ ệ ệ ổ 3.2.1. Ph ng pháp nghiên c u tài li u: T ng quan các tài li u nghiên c u có liên quan

ơ ở ự ứ ệ ề ấ ậ ổ ợ ế đ n v n đ  nghiên c u, phân tích, t ng h p, xây d ng c  s  lý lu n cho vi c nghiên

ề ự ọ ế ố ơ ả ả ưở ế ấ ứ c u v n đ  t ể  h c; Tìm hi u các y u t c  b n  nh h ng đ n quá trình t ự ọ ủ    h c c a

sinh viên.

ươ ề ấ ỏ ỏ ố ự ọ ủ 3.2.2. Ph ấ ng pháp ph ng v n: Ph ng v n 1 s  giáo viên v  tình hình t h c c a sinh

ườ ừ ệ viên toàn tr ng hi n nay nói chung và sinh viên trong t ng khoa nói riêng.

ươ ử ụ ử ụ ế ế ể ề ế ỏ ỏ 3.2.3. Ph ể   ng pháp s  d ng phi u h i: S  d ng phi u h i, phi u đi u tra đ  tìm hi u

ứ ủ ề ấ ề ự ọ ỉ ệ ế ậ ọ nh n th c c a sinh viên v  v n đ  t ứ    h c theo h c ch  tín ch  hi n nay, các hình th c

ự ọ ượ ổ ế ả ủ ư ữ ụ ặ t h c đang đ c d ng ph  bi n cũng nh  nh ng khó khăn g p ph i c a sinh viên

ự ọ trong quá trình t h c.

ươ ứ ằ ử ế ệ ả ọ ố 3.2.4. Ph ử ụ   ng pháp x  lý tài li u, k t qu  nghiên c u b ng th ng kê toán h c: S  d ng

ụ ố ể ử ứ ế ế ằ ậ ả các công c  th ng kê đ  x  lý k t qu  nghiên c u nh m rút ra k t lu n khách quan.

ứ ế ầ ả Ph n IV. K t qu  nghiên c u.

ế ố ả ưở ế ự ọ ủ 4.1. Các y u t nh h ng đ n quá trình t h c c a sinh viên.

ứ ủ ự ằ ợ ổ ọ Qua t ng h p các nghiên c u c a các nhà khoa h c, chúng tôi cho r ng s  hình

ự ủ ị ả ể ưở ế ố ủ thành và phát tri n năng l c c a sinh viên ch u  nh h ng c a các y u t sau đây:

Ả ưở ứ ọ ậ ứ ủ ủ ơ ộ ả ậ 4.1.1.      nh h ng c a ý th c h c t p và đ ng c  nh n th c c a b n thân

sinh viên:

ứ ọ ậ ế ị ứ ậ ơ ộ Ý th c h c t p và đ ng c  nh n th c có ý nghĩa quy t đ nh trong quá trình hình

ự ự ọ ủ ấ ượ ể thành và phát tri n năng l c t h c c a sinh viên. Vì xét cho cùng ch t l ọ ậ   ng h c t p

ế ủ ự ỗ ự ủ ả ự ế ả ả ườ ọ ế ph i là k t qu  tr c ti p c a s  n  l c c a chính b n thân ng i h c. N u ng ườ ọ   i h c

ị ượ ạ ủ ự ọ ế ị ự ủ không xác đ nh đ c vai trò quy t đ nh c a mình trong s  thành b i c a s  h c, thì

ờ ự ọ ị ượ ụ ộ không bao gi ỉ  h c thành công.Ch  khi đã xác đ nh đ t ơ ọ   c m c đích và đ ng c  h c

22

ể ắ ớ ượ ọ ậ ộ ự ừ ậ t p đúng đ n. Sinh viên m i có th  phát huy đ c “n i l c” trong h c t p, t ế    đó k t

ế ố ạ ự ể ổ ạ ộ ọ ậ ứ ễ ộ ợ h p các y u t “ngo i l c” khác đ  t ch c các ho t đ ng h c t p di n ra m t cách

ượ ế ả ợ h p lý và thu đ c k t qu  cao.

ưở ủ ả ủ ố ứ ệ Ả 4.1.2.  nh h ng c a v n tri th c hi n có c a b n thân sinh viên:

ọ ề ế ầ ượ ắ ữ ứ ế ể ạ H u h t các môn h c đ u đ c s p x p theo d ng phát tri n, nh ng tri th c sau

ượ ơ ở ủ ứ ự ữ ướ ể ế đ c xây d ng trên nh ng c  s  c a tri th c đã có tr ứ   c. Đ  chi m lĩnh các tri th c

ọ ườ ọ ư ườ ấ ấ khoa h c nói chung, ng i h c cũng nh  ng i trèo thang không qua n c thang th p thì

ể ế ể ự ọ ấ ả ơ ườ ọ ả ự không th  ti n lên n c cao h n. Đ  t ệ  h c có hi u qu  thì ng i h c ph i t trang b ị

ứ ố ế ể ự ứ ấ ố cho mình v n ki n th c t ể i thi u đ  t ề  nghiên c u v n đ  mình quan tâm.

ưở ủ ệ ư Ả 4.1.3   nh h ự ng c a năng l c trí tu  và t duy:

ế ố ự ả ưở ế ắ ắ ả Năng l c trí tu : ệ Là y u t ọ  quan tr ng  nh h ứ   ng đ n kh  năng n m b t tri th c

ế ố ủ ậ ọ ỗ ưở ấ ớ khoa h c nhanh hay ch m c a m i sinh viên. Y u t ả  này  nh h ng r t l n, đôi khi là

ế ị ự ự ọ ữ ế ả ọ ậ quy t đ nh đ n kh  năng h c t p nói chung và năng l c t h c nói riêng. Nh ng ng ườ   i

ệ ố ườ ự ọ ấ ủ ố ự có năng l c trí tu  t t th ả ng có kh  năng t h c r t cao, khi có đ  v n tri th c t ứ ố   i

ể ộ ậ ầ ớ ự ướ ệ ề ể ọ ộ thi u nhi u khi h  có th  đ c l p làm vi c m t mình mà không c n t i s  h ẫ   ng d n

ầ ủ c a th y.

ươ ư ả ậ ư ộ ế ố Ph ng pháp t duy: ụ  Kh  năng v n d ng các thao tác t duy cũng là m t y u t có

ả ưở ế ả ớ ự ọ ủ nh h ng l n đ n kh  năng t h c c a sinh viên.

ả ọ ậ ủ ọ ậ ể ế ứ ế Ngoài ra, trong quá trình h c t p đ  ti p thu tri th c, k t qu  h c t p c a sinh viên tùy

ầ ớ ơ ấ ủ ư ấ ộ ự ủ ứ thu c ph n l n vào tính ch t và c  c u c a t duy tích c c c a sinh viên. Tri th c là

ả ủ ư ờ ạ ữ ệ ề ươ ệ ủ ư ế k t qu  c a t ồ  duy, đ ng th i l i là nh ng đi u ki n, ph ng ti n c a t ậ    duy. Vì v y,

ườ ư ấ ượ ể ầ ộ ự ọ tăng c ả ng kh  năng t duy là m t yêu c u đ  nâng cao ch t l ọ ậ ng h c t p và t h c.

ưở ươ ọ ậ ủ ủ ng c a ph ng pháp h c t p c a trò: Ả 4.1.4.   nh h

ọ ườ ừ ươ ọ ố “ph ng pháp h c t t giúp ta phát Nhà sinh lý h c ng i Pháp Penna t ng nói:

ượ ố ươ ở ẽ ả ể ọ ở huy đ c tài năng v n có; ph ng pháp h c d  s  c n tr  tài năng phát tri n”. Như

23

ươ ọ ậ ể ườ ấ ọ ể ậ v y ph ng pháp h c t p có vai trò r t quan tr ng đ  ng i đó có th  thành công trong

ọ ậ h c t p.

ườ ộ ươ ạ ộ ệ ỗ M i ng i có m t ph ng pháp làm vi c riêng, thói quen ho t đ ng trí óc riêng

ố ỗ ườ ữ ể không ai gi ng ai. Theo A.D.LaGarandrie thì m i ng i có th  có nh ng thói quen sau:

ợ ạ ộ ố ụ ể ữ ặ

 Thói quen g i l

i nh ng cái c  th  đã g p trong cu c s ng hàng ngày .

ớ  Thói quen ghi nh  máy móc.

ậ  Thói quen suy lu n logic.

ưở ượ ạ  Thói quen t ng t ng sáng t o.

ạ ọ ườ ả ộ Trong quá trình d y h c ng i giáo viên không nên ép bu c sinh viên ph i suy nghĩ theo

ồ ưỡ ủ ặ ầ ể thói quen suy nghĩ c a mình. M t khác c n chú ý b i d ng phát tri n các thói quen

ế ủ ư ư ừ ươ ch a có cũng nh  còn y u c a sinh viên, t ầ  đó cũng ghóp ph n hình thành ph ng pháp

ươ ự ọ ọ ậ h c t p, ph ng pháp t ọ  h c cho h .

ươ ự ọ ạ ộ ủ ứ ườ ọ ộ Ph ng pháp t h c là cách th c ho t đ ng c a ng i h c trong quá trình lĩnh h i tri

ạ ự ứ ạ ớ ỹ ứ th c, hình thành k  năng, tìm tòi tri th c m i. Theo Rubakin “Hãy m nh d n t mình

ỏ ồ ự ả ờ ươ ự ọ ặ đ t ra câu h i r i t mình tìm câu tr  l i. Đó chính là ph ng pháp t h c”.

ự ọ ế ố ể ả ả ọ ươ ự ọ Trong t h c, y u t quan tr ng đ  đ m b o thành công là ph ng pháp t ế    h c. N u

ườ ọ ệ ượ ươ ỹ ự ọ ng i h c rèn luy n đ c thói quen, ph ng pháp, k  năng t ẽ ạ  h c thì s  t o cho h ọ

ơ ậ ề ọ ố ỗ ườ long ham h c, kh i d y ti m năng v n có trong m i ng ả ọ ậ   ế i, làm cho k t qu  h c t p

ượ ọ ậ ủ ứ ươ ọ ủ ầ ạ đ c tăng lên, thích  ng quá trình h c t p c a trò và ph ng pháp d y h c c a th y.

ưở ươ ạ ọ ủ ầ Ả 4.1.5.   nh h ủ ng c a ph ng pháp d y h c c a th y:

ươ ạ ọ ườ ủ ể ụ ể ế ằ Ph ng pháp d y h c là con đ ổ   ng mà ch  th  dung đ  tác d ng nh m bi n đ i

ụ ị ố ượ đ i t ng theo m c đích đã đ nh.

ừ ể ụ ọ ươ ế ầ ạ ọ Theo T  đi n Giáo d c h c: “Ph ng pháp d y h c, cách th y (cô) ti n hành

ệ ạ ằ ộ ớ ọ ồ   ọ ạ d y n i dung đi đôi v i vi c d y cách h c cho h c trò nh m giúp cho trò trau d i

24

ươ ự ọ ờ ể ể ắ ữ ệ ộ ọ ồ ph ng pháp t h c đ  n m v ng n i dung đang h c, đ ng th i đ  rèn luy n cách t ự

ố ờ ọ h c su t đ i”.

ễ ố ươ ọ Theo GS – TSKH Nguy n Bá Kim (Trong cu n “Ph ạ ng pháp d y h c môn

ươ ứ ủ ư ạ ầ ọ toán”): “Ph ạ ộ ng pháp d y h c là cách th c ho t đ ng và giao l u c a th y gây nên

ạ ộ ư ữ ầ ế ủ ạ ượ ằ ụ ạ nh ng ho t đ ng và giao l u c n thi t c a trò nh m đ t đ ọ   c m c tiêu d y h c”.

ể ấ ằ ư ậ ươ ọ ủ ạ ầ ả ưở Nh  v y, có th  th y r ng: Ph ng pháp d y h c c a th y cũng có  nh h ng c c k ự ỳ

ế ự ự ự ọ ủ ể ọ quan tr ng đ n s  hình thành và phát tri n năng l c t ụ ể  h c c a sinh viên. C  th :

ọ ườ ỉ ườ ụ ạ Trong d y h c ng i giáo viên không ch  là ng i nêu rõ m c đích mà quan

ơ ọ ậ ợ ộ ề ơ ọ ứ   tr ng h n là g i đ ng c  h c t p cho sinh viên. Đi u này làm cho sinh viên ý th c

ượ ụ ữ ặ ạ ượ ự ộ đ c nh ng m c đích đ t ra và t o đ c đ ng l c bên trong giúp sinh viên h c t p t ọ ậ ự

ủ ộ ự ạ giác, tích c c ch  đ ng sáng t o.

ệ ạ ọ ủ ữ ứ ầ ắ ỹ ỹ ả   Thông qua vi c d y h c c a th y, sinh viên n m v ng tri th c, k  năng, k  x o,

ế ớ ự ươ ự ọ ủ hình thành năng l c và th  gi ừ i quan. T  đó mà ph ng pháp t h c c a sinh viên đ ượ   c

ự ự ọ ủ ự ể hình thành kéo theo đó là s  hình thành và phát tri n năng l c t h c c a sinh viên.

ạ ộ ầ ả ủ ể ưở ạ ộ ế ự ể Ho t đ ng ki m tra đánh giá c a th y  nh h ng đ n ho t đ ng t ki m tra

ủ ự ứ ậ ậ đánh giá c a trò. Th t v y, trong quá trình t ế  tìm ra ki n th c, ng ườ ọ ự ạ i h c t ộ    t o ra m t

ư ư ư ể ầ ẩ ọ ổ   ả s n ph m ban đ u, có th  ch a chính xác, ch a khoa h c. Nh ng thông qua trao đ i

ậ ủ ế ể ầ ườ ọ ự ể ể ử ặ ớ ạ v i b n bè và ki m tra k t lu n c a th y , ng i h c t ki m tra đ  s a sai ho c hoàn

ệ ả ủ ễ ế ẩ ườ ẽ thi n s n ph m c a mình. N u quá trình này di n ra th ng xuyên s  hình thành năng

ự ự ọ ủ ể ự ự ể l c t ki m tra đánh giá c a sinh viên, làm cho năng l c t h c ngày càng phát tri n.

ạ ộ ạ ọ ườ ướ ẫ ọ Qua ho t đ ng d y h c, ng i giáo viên còn h ng d n sinh viên đ c giáo trình

ự ự ọ ệ ự ứ ọ ả và các tài li u tham kh o làm cho năng l c t đ c, t ủ  nghiên c u c a h c sinh ngày

ượ ườ ể càng đ ể c hình thành và phát tri n. Đây cũng là con đ ọ ng quan tr ng đ  ng ườ ọ   i h c

ể ườ ọ ể ự ọ ố ờ ứ ế ti p thu tri th c, đ  ng i h c có th  t h c su t đ i.

ươ ạ ộ 4.1.6. N i dung, ch ng trình đào t o.

25

ẽ ủ ố ượ ự ệ ể ạ ọ ứ Do s  phát tri n m nh m  c a khoa h c công ngh , kh i l ng tri th c ngày càng

ạ ờ ươ ớ l n, trong khi đó, th i gian đào t o không tăng, ch ạ ng trình đào t o còn đang thay

ỏ ườ ọ ườ ự ọ ệ ổ đ i và hoàn thi n nên đòi h i ng ả i h c ph i tăng c ng t h c.

ưở ọ ậ ủ ệ ề ệ Ả  4.1.7.  nh h ng c a SGK, tài li u h c t p và các đi u ki n khác v  c  s ề ơ ở

ộ ấ ậ v t ch t, gia đình và xã h i.

ố ớ ủ ự ọ ủ ọ Khi đánh giá vai trò c a SGK đ i v i quá trình t h c c a h c sinh, PGS.TS Bùi

ậ ườ ế ặ ị ườ ọ ế “N u ng i vi t sách đ t mình vào v  trí ng ộ   i đ c, trình bày m t ị Văn Ngh  nh n xét:

ề ồ ố ừ ự ặ ừ ộ ộ ọ ướ ấ v n đ  có ngu n g c (t ễ  th c ti n ho c t n i b  toán h c) có h ợ ộ   ng đích g i đ ng

ạ ộ ề ươ ớ ộ ụ ế ơ ợ ấ c , g i v n đ , có các ho t đ ng t ng thích v i n i dung và m c đích thì sách vi t ra

ẫ ườ ọ ườ ọ ứ ệ ọ ọ ẽ ấ s  h p d n ng i h c. Giúp ng ọ   i h c ngoài vi c h c các tri th c khoa h c, còn h c

ượ ặ ấ ề ả ế ấ ề ừ ượ ữ đ c cách suy nghĩ, cách đ t v n đ  và gi i quy t v n đ  v a thu đ ứ   c nh ng tri th c

ừ ượ ứ ữ ươ ự ệ s  vi c, v a thu đ c nh ng tri th c ph ng pháp” .

ị ả ạ ọ ọ ưở ủ ườ Trong quá trình d y h c, h c sinh còn ch u  nh h ng c a môi tr ng xung

ế ố ề ề ệ ề ệ ạ ọ ộ quanh. Đó là các y u t v  đi u ki n d y h c, đi u ki n văn hóa xã h i… các y u t ế ố

ả ưở ấ ớ ữ ế ườ ọ này cũng có  nh h ộ ng r t l n, vì nó tác đ ng không nh ng đ n ng i h c, mà c ả

ườ ạ ọ ng i d y h c.

ề ự ọ ủ ự ấ ạ 4.2. Th c tr ng v n đ  t h c c a sinh viên.

ủ ề ấ ượ ạ ổ ớ ạ ọ ạ Trong bu i to  đàm v i ch  đ  “Nâng cao ch t l ng đào t o đ i h c” do báo Tu i tr ổ ẻ

ổ ứ ớ ự ạ ọ ụ ủ ầ ả t ch c v i s  tham gia c a các th y giáo đ i h c, các nhà qu n lý giáo d c và các sinh

ộ ố ườ ủ ế ủ ạ ọ ạ ẳ ắ viên c a m t s  tr ứ   ề ng Đ i h c, đã có ý ki n c a nhi u b n sinh viên th ng th n b c

ữ ư ỗ ớ ỉ ế ả xúc: "Sinh viên chúng tôi nh  nh ng c  máy r  sét, chúng tôi vào l p vi t chính t và

ứ ờ ạ ọ ố ế ắ ả ộ ố sau đó tr  bài thu c lòng, l p ghép các ki n th c r i r c. H c đ i phó và thi đ i phó đ ể

ượ ư ệ ạ ọ ế ả ằ ấ l y cho đ c m nh b ng, th  thôi. Đ i h c không có th  vi n đúng nghĩa, sinh viên

ủ ề ỗ ở ủ ề ệ ọ ớ ể ọ ệ không đ  ti n mua sách, không có ch đ  đi u ki n đ  h c... Vi c h c v i sinh viên

ả ố ủ ứ ả ọ ộ ầ ươ là: h c, ghi, thi ph i thu c. C  b n góc c a t giác: th y, ch ng trình, sinh viên, c  s ơ ở

26

ế ị ­ thi t b ề đ u có ấ v n ề đ ."

ệ ạ ự ệ ạ ầ ọ ộ Các th y giáo phân tích th c tr ng và báo đ ng vi c d y h c. Hi n nay, vi c d y ệ ạ ở ạ    đ i

ứ ế ầ ấ ồ ướ ư ẫ ọ ọ h c bao g m 2 ph n: cung c p ki n th c và h ế   ng d n cách h c. Đó là ch a nói đ n

ạ ọ ụ ớ ự ủ ề ệ ệ ộ m t nhi m v  l n c a đ i h c: giúp sinh viên rèn luy n năng l c truy n thông, kh ả

ươ ứ ệ ậ ậ ả ư năng – ph ng pháp l p lu n và phân tích, t c rèn luy n kh  năng t ạ    duy và sáng t o.

ự ế ạ ủ ế ứ ư ễ ế ệ ấ ẫ ọ ỉ Nh ng th c t ơ   ấ  d y h c ch  y u v n ch  là cung c p ki n th c (vi c này d  nh t, đ n

ụ ệ ấ ả ớ gi n nh t so v i nhi m v  kia) A

ề ấ ề ự ọ ủ ự ệ ể ạ ườ Đ  đánh giá th c tr ng hi n nay v  v n đ  t h c c a sinh viên tr ạ ọ ng Đ i h c Nông

ế ớ ề Lâm Thái nguyên, chúng tôi đã ti n hành đi u tra các l p TY42, CNSH 42, ĐCMT 42,

ớ ổ ế ế ố ố ố QLTNR 43, SPKT 43, 44 v i t ng s  … sinh viên. S  phi u phát ra là …, s  phi u thu

ề ộ ế ạ ượ ế ả ư ầ ề v  là…, có … phi u đ t yêu c u v  n i dung thông tin và thu đ c k t qu  nh  sau:

ứ ủ ề ấ ề ự ọ ậ 4.2.1. Nh n th c c a sinh viên v  v n đ  t h c.

ố ổ ượ ế ề ạ ỏ ấ ắ Trong t ng s  … đ c đi u tra, có … sinh viên x p lo i gi i và xu t s c; … sinh

ạ ừ ế ế ạ ở ố viên x p lo i khá và … sinh viên x p lo i t trung bình tr  xu ng.

ứ ề ấ ề ự ọ ậ ự ữ Nh n th c v  v n đ  t h c sinh viên cũng có s  khác nhau gi a các khóa, nghĩa

ứ ứ ữ ự ấ là có s  khác nhau gi a sinh viên năm th  nh t (Sv năm 1), sinh viên năm th  hai (SV

ứ ừ ả ưở ớ ế năm 2) và sinh viên năm th  ba (SV năm 3), t đó cũng  nh h ng t ả ọ ậ   i k t qu  h c t p

ộ ố ế ố ể ệ ố ư ủ c a sinh viên. Có th  xét qua vi c th ng kê m t s  y u t chính nh  sau:

ứ ộ ệ ự ọ ố ớ ủ ọ ế ả M c đ  quan tr ng c a vi c t h c đ i v i sinh viên: K t qu  1:

27

ứ ộ ồ ể ủ ễ ể ọ Hình 4.2.1a: Bi u đ  bi u di n m c đ  quan tr ng c a vi c t ệ ự ọ  h c

ể ấ ế ả Qua k t qu  trên có th  th y…

ả ự ọ ậ ề ệ ế ạ ế ế ả K t qu  th c hi n k  ho ch h c t p đã đ  ra. K t qu  2:

ọ ậ ứ ề ế ấ ạ ớ ố ­ V i sinh viên năm th   nh t, trong s  … % sinh viên có đ  ra k  ho ch h c t p, có …

ự ề ế ế ệ ạ ạ % th c hi n theo k  ho ch đó… và đ u x p lo i…

ứ ớ ­ V i sinh viên năm th  2,

ứ ớ ­ V i sinh viên năm th  3,

ọ ậ ả ế ụ ả M c đích h c t p c u sinh viên K t qu  3:

ứ ự ọ ủ 4.2.2. Các hình th c t h c c a sinh viên

28

M c đứ ộ

STT Hình th c t ứ ự ọ  h c ả ỉ ư ờ Th ngườ Th nh tho ng Ch a bao gi

xuyên

ọ 1 H c nhóm

ọ ướ 2 Đ c bài tr ế ớ c khi đ n l p

ả ớ ồ 3 Trao đ i bài v i gi ng viên

ạ và các b n khác

ư ệ ọ 4 Lên th  vi n h c bài

ẩ 5 ậ Ghi chép bài c n th n

ọ ơ 6 Tìm n i yên tĩnh h c bài

ơ ồ ư ử ụ 7 S  d ng s  đ  t duy (mind

ọ mapping,   SQR3,   đ c   nhanh,

ậ ố ghi nh n siêu t c…)

ọ 8 ề Đ c   thêm   nhi u   sách   tham

ả kh o,   nâng   cao   ngoài   giáo

ầ ầ trình và sách th y cô yêu c u

ườ 9 Th ệ ự   ng  xuyên  liên h  th c

ti nễ

ế ạ ọ 10 ậ   ạ V ch   k   ho ch   h c   t p

ướ ỗ ỗ tr c m i kì, m i năm

ạ ế 11 Ôn l ọ ứ i ki n th c đã h c

ươ ượ ự ố ọ Các ph ng pháp đ c đa s  sinh viên l a ch n là…

29

ữ ự ọ 4.2.3. Nh ng khó khăn trong quá trình t h c

ườ ­ Môi tr ọ ậ ng h c t p

ấ ậ ­ M t t p trung

ượ ế ­ L ớ ứ ng ki n th c trên l p

ơ ở ậ ấ ­ C  s  v t ch t

­ Tìm tài li uệ

ả ế ế ­ Quy t tâm gi i quy t khó khăn

ả ả ự ọ ệ 4.3. Gi i pháp nâng cao hi u qu  t h c.

ứ ể ể ớ ươ ứ ạ ươ ạ ọ ớ Đ  có th  thích  ng v i ph ng th c đào t o và ph ng pháp d y ­ h c m i, tr ướ   c

ỏ ả ầ ự ự ứ ổ ể ứ ả ỏ ữ   tiên đòi h i c  th y và trò ph i th c s  b t phá, có ý th c thay đ i đ  thoát kh i nh ng

ỉ ả ứ ạ ấ ọ thói quen cũ. Hình th c d y h c theo tín ch , b n thân nó đã mang tính ch t là m t s ộ ự

ữ ủ ữ ở ở ớ ớ ườ ậ ầ ầ “c i m ” và dân ch , gi a th y v i trò, gi a trò v i trò. Ng i th y do v y không

ề ặ ứ ữ ứ ề ế ả ọ ươ ử nh ng ph i đáp  ng cho h c trò v  m t ki n th c mà còn v  ph ng pháp: x  lí tài

ệ ậ ổ ứ ọ ươ ậ li u, c p nh t thông tin, t ch c các nhóm h c, các ch ổ   ng trình seminar, các bu i

ế ế ả ườ ọ ả ố ắ ừ thuy t trình hay trình chi u. B n thân ng ệ   i h c ph i c  g ng không ng ng trong vi c

ế ậ ươ ọ ậ ớ ti p c n ph ớ ng pháp h c t p m i và các kĩ năng m i.

ệ ề ấ ừ ụ ọ ế Đã có r t nhi u ý ki n, các kinh nghi m t các nhà khoa h c, các nhà giáo d c, các nhà

ự ụ ề ằ ươ ị chuyên môn v  lĩnh v c giáo d c… nh m giúp sinh viên tìm cách v n lên và có đ nh

ướ ọ ậ ắ h ng h c t p đúng đ n.

ứ ưở ế ả ộ ỏ ề ẳ Ti n sĩ Chu H o, th  tr ng B  KHCNMT tr ả ờ  l i th ng vào câu h i v  kinh

ệ ự ọ ề ự ọ ủ ệ ầ ườ ườ nghi m c a riêng ông trong vi c t h c: “C n nói rõ v  t h c, ng i ta th ng nghĩ

ự ọ ọ ấ ọ ằ r ng t ộ  h c là h c riêng m t mình. Không, cách t ự ọ ố  h c t ớ t nh t là h c v i nhóm (team

ẫ ỗ ờ ệ ừ ơ ọ work). Riêng tôi, tôi v n đ c m i ngày và không bao gi mang công vi c t c  quan v ề

30

ể ỉ ể ề ờ ỗ ố ọ nhà làm mà dành th i gian đ  ch  xem và đ c. M i khi mu n hi u sâu đ  tài nào, tôi t ự

ả ầ ế ề ấ ề ệ ậ ả ộ ọ ỏ yêu c u mình ph i vi t m t bài v  v n đ  đó. V y là tôi ph i tìm tài li u đ c, h i han,

ữ ả ắ ớ ế ạ ượ ể ắ l ng nghe và ph i đào sâu, n m v ng m i vi ạ t ra m ch l c đ ư c. Đó là ch a k  còn

ứ ạ ụ ụ ệ ả ẩ ắ ỗ ị ầ   ữ ph i chu n b  các ph  l c tài li u cho nh ng ch  khúc m c, ph c t p phòng khi c n

ể ị ấ ấ trình bày có th  b  ch t v n”.

ạ ọ ư ứ ế ạ ạ ọ ộ Ti n sĩ Lê Ng c Trà, d y Đ i h c S  ph m tp. HCM, m t nghiên c u sinh đ ượ   c

ở ạ ọ ộ ả ề ụ ể ề ổ ợ ố ạ b n bè Liên Xô cũ đ i h c T ng h p Lômônôx p n  ph c v  trình đ  c  v  khoa

ạ ộ ế ủ ữ ọ ẫ h c l n ngo i ng , cũng là m t ng ườ ự ọ i t ấ ắ  h c xu t s c, cho bi ệ t kinh nghi m c a anh:

ả ự ể ề ấ ố ọ ố ộ ọ ủ ề "Mu n h c, mu n hi u sâu m t ch  đ  nào, đi u quan tr ng nh t là ph i t mình

ớ ướ ả ự ở ướ ư ệ ầ ầ ạ ch m t i nó tr c, ph i t ơ  mình kh i m  tr ế   c trong đ u, nh  gieo m m cho vi c ti p

ấ ẩ ườ ọ ự ế ứ ế ậ ủ thu, th m th u c a mình. Khi ng i h c đã t ti p nh n ki n th c thì vai trò ng ườ   i

ướ ấ ủ ự ọ ể ế ẫ ả ộ ự ầ th y (h ng d n, tác đ ng...) là không th  thi u. B n ch t c a t h c là t ệ    làm vi c

ướ ứ ệ ọ ớ ớ v i chính mình tr ổ ớ ạ c, nghiên c u tài li u, trao đ i v i b n bè theo cách h c v i nhóm

ượ ơ ợ ầ ướ ư ẫ ớ ộ ơ ồ ấ và đ c th y kh i g i, h ng d n". Anh nói: "Tôi l u ý t i m t s  đ  r t hay khi tham

ụ ủ ố ổ ề ệ ả ứ ở ố Ở ự ộ ộ d  m t h i th o v  giáo d c c a Liên Hi p Qu c t ch c Anh qu c. ấ    các n c

ộ ế ớ ượ ứ ủ ậ ọ thang   c a   hình   tháp   có   ghi   các   m c   đ   ti p   thu   và   nh   đ c   trong   h c   t p:

­ Nghe ả gi ng (Lecture) 5%

­ ọ Đ c (Reading) 10%

­ Nghe nhìn (Audio Visual) 20%

­ Làm thí ệ   nghi m tr ướ c ẳ   m t s/v (Demostration) 30%

­ ả Th o ậ lu n nhóm (Dícussion group) 50%

ở ạ ế ạ ­   Làm   bài nhà, ghi   l i, vi t   l i   (Practice   by   doing)   75%

ạ ­   D y   ng ườ i khác   (Teach   others/immediate   use   of learning)   90%

ữ ấ ả ọ ớ ỉ ỉ           Qua hình tháp này ta th y: h c mà ch  nghe gi ng, ch  nh  5% nh ng gì đã nghe.

ớ ượ ọ ớ ượ ượ Đ c bài: nh  đ c 10%. Nghe và nhìn cùng lúc: nh  đ c 20%. Đ c xem làm thí

ướ ớ ượ ắ ớ ượ ả ệ nghi m tr c m t sinh viên: nh  đ ậ c 30%. Th o lu n nhóm: nh  đ ự   c 50%. Th c

ằ ạ ớ ượ ớ ớ ượ ắ hành b ng cách làm bài, ghi l i, vi ế ạ t l c t i 75%. Và nh  đ ữ   c, n m v ng

i: nh  đ 31

ấ ả ườ ứ ữ ượ ọ ọ nh t là gi ng gi ả ạ i l i cho ng ụ i khác,  ng d ng nh ng gì đ c h c ngay sau khi h c là

ị ọ ự ệ ệ ạ ố ỹ ề 90% (Tài li u do Trung tâm th c nghi m v  đào t o qu c gia, đ a h c Maine ­ M  công

b )”ố

ế ố ạ ạ ườ ể ắ ộ Vi ế ạ t l i là cách ti p thu t ề t và truy n đ t l i cho ng ấ   i khác là m t cách hi u n m v n

ề ấ ấ ấ ỗ ọ ề ố đ  t ạ t nh t. Đi u này đúng, vì m i ngày đi d y h c, tôi th y khó nh t là nói cho sinh

ể ề ề ạ ớ ườ ầ ằ ạ ọ ố viên hi u đi u mình mu n truy n đ t. Và v i ng i th y, h c b ng cách d y cho

ng ườ i khác ọ h c là cách ọ h c cao ấ nh t”.

ư ế ế ạ ọ ả Ti n sĩ Ngô Vĩnh Long, giáo s  kinh t ỹ  Đ i h c Maine (M ) đang là gi ng viên

ươ ạ ọ ạ ọ ữ ợ ế ố ch ng trình Fulbright (h p tác gi a Đ i h c Harvard và Đ i h c kinh t qu c dân Hà

ằ ộ ế ầ ọ ế N i) cho r ng: Sinh viên không bi t cách h c là do th y giáo không bi ạ t cách d y hay

ườ ầ ầ ướ ẫ ự ọ ự ứ ạ d y không đúng cách. Ng i th y c n h ng d n sinh viên t h c, t nghiên c u sau

ờ ả ệ ế ấ gi nghe gi ng. Ông có vài so sánh: "Sinh viên Vi ỹ ầ t Nam qua M  h u h t r t thông

ư ườ ỹ ề ế ả minh nh ng th ng thua sinh viên M  v  kh  năng phân tích và trình bày ý ki n mình

ế ọ ọ ườ ơ ậ ơ ẽ ị ọ ồ (vi t và nói). Sinh viên Nh t h i khác, h  h c l i h n (có l vì b  h c “nh i” quá

ề ồ ọ ỏ ề ư ớ ỹ nhi u h i trung h c) và không gi i v  phân tích so v i sinh viên M , châu Âu nh ng l ạ   i

ế ệ ọ đ c, vi t gi ỏ i ơ h n sinh viên Vi t Nam."

ế ươ ạ ọ Ti n sĩ Ngô Vĩnh Long có 1 ch ng trình giúp sinh viên ở ườ  tr ng Đ i h c kinh t ế

ồ ỹ ố ộ ọ ế ệ ướ ọ ọ ẫ Qu c dân Hà N i trau d i k  năng đ c và vi t, qua vi c h ắ   ng d n h  đ c mau, n m

ữ ế ọ ộ v ng các ý chính và vi ọ   ứ t gãy g n, có phân tích, có ch ng minh. M t sinh viên cao h c

ớ ệ ộ ươ ự ọ ế ướ ẫ đã gi i thi u m t ch ng trình t h c do Ti n sĩ Ngô Vĩnh Long h ỗ ọ   ng d n. M i h c

ộ ố ươ ộ ố ọ ố viên đ c m t s  trang hay m t s  ch ng trong danh sách các cu n sách và các bài báo

ể ồ ả ớ ữ ứ ự ọ ế ừ nghiên c u (30 t a) đ  r i trình bay nh ng gì đã đ c cho c  l p, sau đó vi t 2 bài t 10

ệ ể ở ướ trang đánh máy tr  lên, so sánh kinh nghi m phát tri n các n c châu Á và phân tích

ộ ố ố ượ ự ọ ỳ m t s  cu n sách đ c l a ch n tu  ý trong danh sách trên. Anh cho bi ế ở t, các tr ườ   ng

ộ ố ầ ấ ỗ ọ ộ ố ỹ ậ   ạ ọ đ i h c M , m i tu n sinh viên đ c ít nh t m t cu n sách hay m t s  bài trong các t p

32

ứ ầ ướ san   nghiên   c u, ồ   r i trình   bày trên ớ l p   có th y   h ẫ   ng   d n.

(http://hocmai.vn/mod/resource/view.php?id=20541)

ề 4.3.1. V phía ả gi ng viên.

ệ ị ả ầ ọ ướ Gi ng viên đóng vai trò quan tr ng hàng đ u trong vi c đ nh h ng và kích thích

ứ ự ọ ụ ệ ả ả ọ ỉ ý th c t h c cho sinh viên. Không ph i gi ng viên ch  có nhi m v  quan tr ng trong

ữ ờ ữ ớ ờ ự ọ ự ứ ủ ầ nh ng gi lên l p còn nh ng gi h c, t t nghiên c u c a sinh viên thì không c n can

ệ ạ ộ ố ớ ự ọ ủ ả thi p. Ng ượ ạ c l i, đ i v i ho t đ ng t ả  h c c a sinh viên, gi ng viên ph i quan tâm

ạ ộ ố ớ ự ọ ờ ư ấ ầ ả ầ ị ơ h n. Đ i v i ho t đ ng t h c, gi ng viên c n k p th i t v n khi sinh viên c n.

ự ệ ề ả ố ố ư ố ấ ệ ạ ả Đa s  các gi ng viên đ u th c hi n khá t ọ ậ   t vi c gi ng d y cũng nh  c  v n h c t p

ự ọ ủ ọ cho sinh viên trong quá trình t ẫ  h c c a h . Tuy nhiên, v n còn 1 sô giáo viên coi nh ẹ

ứ ự ọ ủ ư ệ ớ vi c nâng cao ý th c t h c c a sinh viên, ch a quan tâm sát sao t ạ ộ i ho t đ ng t ự ọ    h c

ộ ố ả ư ề ậ ạ ạ ủ c a sinh viên. Vì v y, trong đ  tài này, chúng tôi m nh d n đ a ra m t s  gi i pháp v ề

ứ ự ọ ấ ượ ể ể phía giáo viên, đ  giúp sinh viên có ý th c t h c và có th  nâng cao ch t l ọ   ng h c

ư ượ ậ t p, cũng nh ấ ch t l ng giáo ụ d c.

ạ ố ớ ộ ự ủ ầ ọ Đ i   v i   ho t   đ ng   t h c   c a   sinh   viên   giáo   viên   c n:

ắ ượ ề ươ ọ *   Giúp sinh   viên   n m   đ c   đ c ng   môn   h c:

ắ ầ ầ ả ọ ộ ớ ệ Khi b t đ u m t môn h c, gi ng viên c n gi ấ i thi u và cung c p cho sinh viên

ề ươ ủ ề ươ ủ ọ ộ ụ ồ ọ đ  c ng c a môn h c đó. N i dung c a đ  c ụ   ng bao g m: M c đích môn h c, M c

ộ ọ ế ủ ế ề ọ tiêu môn h c, N i dung chi ti ệ t c a môn h c, Đi u ki n tiên quy t, Hình th c t ứ ổ ứ    ch c

ươ ứ ừ ể ạ ọ ọ ộ và ph ủ ng pháp d y ­ h c cho t ng n i dung c a môn h c, Hình th c ki m tra ­ đánh

ạ ộ ủ ừ ọ ậ ủ ộ ế ạ ự ọ giá c a t ng ho t đ ng h c t p…Qua đó, sinh viên ch  đ ng lên k  ho ch t h c, t ự

ệ ượ ụ ủ ả ả ầ ọ ứ ể ự nghiên c u đ  th c hi n đ c các m c tiêu c a môn h c. Gi ng viên c n ph i tuân th ủ

ề ươ ế ạ ự ệ ầ theo đúng k  ho ch trong đ  c ng và yêu c u sinh viên nghiêm túc th c hi n đ ề

ươ c ng này.

ộ ị ự ọ ươ ự ệ ể ệ ộ *   Xác   đ nh   rõ   n i   dung   t h c   và   ph ng   ti n   đ   th c   hi n   n i   dung   đó:

33

ạ ả ầ ỉ ế ế ụ ự ọ ụ ể ệ Trong đào t o theo tín ch , gi ng viên c n thi t k  các nhi m v  t h c c  th  cho sinh

ể ọ ể ự ế ượ ụ ộ viên đ  h  có th  t chi m lĩnh đ ầ   ứ c các n i dung này, đáp  ng m c tiêu và yêu c u

ả ọ ờ ị ướ ự ể ộ ủ ừ c a t ng bài h c trong m t kho ng th i gian đ nh tr ệ   c. Đ  giúp sinh viên th c hi n

ượ ụ ự ọ ủ ả ầ ớ ủ ệ ệ ầ đ ệ c nhi m v  t h c c a mình, gi ng viên c n gi ắ   i thi u đ y đ  các tài li u b t

ứ ử ệ ệ ả ậ ộ ớ   bu c, tài li u tham kh o, cách thu th p, tra c u và x  lý thông tin trong tài li u v i

ướ ẫ ế ụ ể ạ ả ầ ườ ướ ữ nh ng h ng d n chi ti t, c  th . Bên c nh đó, gi ng viên c n tăng c ng h ẫ   ng d n,

ự ế ạ ỡ ự ọ ề ọ ợ ợ ớ giúp đ  sinh viên xây d ng k  ho ch t ệ    h c khoa h c, h p lý, phù h p v i đi u ki n

ể ệ ả ấ ủ c a   mình   đ ạ   đ t ớ t i ộ   đích   m t cách   hi u   qu nh t.

ể ạ ộ ự ủ ọ *   Ki m   tra   ­   đánh   giá   ho t   đ ng   t h c   c a   sinh   viên

ươ ạ ộ ứ ạ ỉ ự ọ ầ ộ Trong ph ng th c đào t o theo tín ch , khi ho t đ ng t ắ    h c là m t thành ph n b t

ơ ấ ứ ể ể ầ ộ ờ ạ   ả bu c trong c  c u th i khóa bi u thì c n ph i có các hình th c ki m tra ­ đánh giá ho t

ụ ự ọ ế ệ ả ỉ ổ ứ ể ộ đ ng này. N u gi ng viên ch  giao nhi m v  t h c mà không t ch c ki m tra, đánh

ạ ộ ọ ậ ứ ố ỉ giá thì ho t đ ng h c t p này ch  mang tính hình th c, đ i phó mà không đem l ạ ế   i k t

ư ả ả ườ ố ố qu  nh  mong mu n. Gi ng viên th ng xuyên đánh giá sinh viên trong su t quá trình

ứ ư ể ạ ậ ầ ọ ủ c a môn h c thông qua các hình th c ki m tra đa d ng nh  bài t p cá nhân (tu n); bài

ậ ớ ọ ỳ ườ ề ậ ộ ổ ậ t p nhóm (tháng); bài t p l n (h c k  thông th ọ   ng là m t bài t ng lu n v  môn h c),

ữ ỳ ố ỳ ứ ể ề ậ ố ớ   ỏ các bài ti u lu n, các đ  tài nghiên c u nh … và các bài thi gi a k , cu i k . Đ i v i

ệ ự ế ữ ư ề ả ố ọ ầ nh ng môn h c c n liên h  th c t ề   , gi ng viên nên đ a thêm nhi u tình hu ng, nhi u

ụ ự ế ặ ệ ớ ư ạ ví d  th c t … (đ c bi t v i sinh viên ngành S  ph m).Qua đó hình thành cho sinh

ấ ươ ự ệ ấ ể ạ ế viên cách làm vi c nghiêm túc, tính tích c c và ý chí ph n đ u v n lên đ  đ t k t qu ả

ọ ậ cao trong h c t p.

ề 4.3.2. V phía sinh viên

ự ướ ự ủ ủ ẫ ả ả ườ ạ ộ ạ Bên c nh s  h ng d n c a gi ng viên, s  qu n lý c a nhà tr ng thì ho t đ ng t ự

ể ự ự ỉ ạ ủ ể ệ ả ọ h c ch  có th  th c s  đem l ự ỗ ự ủ ả i hi u qu  khi có s  n  l c c a b n thân ch  th  tham

ể ươ ứ ạ ỉ gia, đó chính là sinh viên. Khi chuy n sang ph ng th c đào t o theo tín ch , sinh viên

34

ỏ ứ ỳ ể ữ ứ ậ ả ổ ươ ọ ậ ự ph i thay đ i nh n th c, xóa b  s c đ  có nh ng ph ng pháp h c t p tích c c, thái

ự ọ ậ ữ ứ ệ ằ ầ ớ ớ ị ộ ự đ  t ủ  ch  ­ t ch u trách nhi m nh m thích  ng v i nh ng yêu c u h c t p m i.

ạ ộ ệ ể ể ả ự ọ ầ Đ  có th  nâng cao hi u qu  ho t đ ng t h c, sinh viên c n:

ị ố ề ộ ộ ọ ậ ệ ầ ơ ự ự ẩ ­ Chu n b  t t v  đ ng c , thái đ  h c t p, tinh th n trách nhi m, t l c cánh sinh đ ể

ự ủ ự ị ọ ậ ủ ộ ệ ệ ộ “t ch , t ả  ch u trách nhi m” trong h c t p m t cách ch  đ ng và hi u qu .

ủ ừ ụ ủ ụ ữ ắ ọ ọ ­ N m v ng m c tiêu c a môn h c và m c tiêu c a t ng bài h c (mà thông th ườ   ng

ượ ả ề ươ ỹ ọ ượ ấ ọ đ c mô t khá k  trong đ  c ng môn h c đ ọ   ắ ầ c cung c p khi b t đ u h c môn h c)

ơ ở ự ế ạ ự ọ ự ế ệ ạ ợ ể đ  làm c  s  xây d ng k  ho ch t h c phù h p và nghiêm túc th c hi n k  ho ch đó.

ụ ự ọ ệ ả ả ự ứ ướ ờ ọ ớ ­ Đ m b o hoàn thành các nhi m v  t h c, t nghiên c u tr c gi lên l p: đ c tài

ủ ể ệ ậ ả ả ậ ầ li u, làm các bài t p, bài ki m tra, th o lu n nhóm theo yêu c u c a gi ng viên.

ự ọ ư ữ ạ ạ ạ ầ ­ Trong quá trình t h c, sinh viên c n suy nghĩ, sáng t o và m nh d n đ a ra nh ng ý

ắ ủ ụ ữ ệ ế ắ ậ ộ ki n, nh n xét, th c m c c a mình mà không quá ph  thu c vào tài li u và nh ng bài

ủ ả ả gi ng c a gi ng viên.

ườ ổ ớ ạ ạ ộ ủ ề ệ ­ Tăng c ng ho t đ ng làm vi c theo nhóm, trao đ i v i b n bè theo ch  đ .

ờ ậ ụ ớ ầ ự ế ứ ế ậ ọ ­ Sau gi lên l p c n ôn t p ki n th c đã h c và v n d ng vào th c t .

ọ ậ ệ ế ậ ạ ả ầ ợ ờ ớ ­ L p k  ho ch h c t p h p lí trong đó c n nêu rõ các công vi c ph i làm v i th i gian

ự ế ả ụ ể ế và d  ki n k t qu  c  th .

ấ ị ư ể ả ả ả ắ ờ ộ ỗ ữ   ­ Đ m b o m t kho ng th i gian th  giãn ng n nh t đ nh m i ngày, có th  là nh ng

ủ ủ ờ ộ ậ ể ụ ể ậ ư ả ạ ờ ộ ữ kho ng th i gian đ  v n đ ng nh  đi b , t p th  d c, nghe nh c; ng  đ  gi , gi tinh

ể ệ ả ầ ả ộ ỗ ọ th n luôn tho i mái cũng là m t cách quan tr ng đ  nâng cao hi u qu  cho m i gi ờ

h c.ọ

ệ ớ ấ ủ ề ố ọ ỉ ở ể         Đi m khác bi ớ t l n nh t c a tín ch  so v i cách h c truy n th ng là ỗ ờ    ch  th i

ượ ệ ẽ ề ậ ơ ự ọ l ả ng s  dành nhi u h n cho th o lu n, làm vi c nhóm và t đ c sách. Tuy nhiên, sinh

ả ị ượ ủ ể ứ ọ ể ồ ớ viên ph i xác đ nh đ c mình ng i trong l p h c đ  làm gì, mình là ch  th  ch  không

35

ả ườ ộ ọ ươ ố ỉ ượ ể ph i “ng i ngoài cu c”. H c theo ch ng trình tín ch , mu n đ ệ   c đi m cao và hi u

ả ọ ậ ố ư ệ ả ả ơ ọ ừ qu  h c t p t ỉ t, sinh viên không đ n gi n ch  là ph i lên th  vi n đ c sách t ế    sáng đ n

ố ạ ủ ự ế ộ ọ ọ t ơ i, đ n kì thi h c thu c bài mà quan tr ng h n là kĩ năng và s  sáng t o c a mình trong

ộ ấ ứ ự ữ ệ ấ nh ng công vi c quen thu c  y. T t nhiên ý th c t ỗ ự ủ ả  giác và n  l c c a b n thân sinh

ế ị viên đóng vai trò quy t đ nh.

ộ ố ỹ ướ ủ ầ ồ D i đây là m t s  k  năng nên có và c n có c a sinh viên, bao g m:

ợ ả ả ỹ  K  năng nghe gi ng và ghi chép bài gi ng h p lý:

ữ ủ ả ọ ỹ Nghe gi ng và ghi chép là nh ng k  năng quan tr ng c a sinh viên trong quá trình

ư ả ắ ớ ồ ọ   ọ ậ h c t p. Quy trình nghe gi ng g m các khâu nh  ôn bài cũ, làm quen v i bài s p h c,

ỏ ố ớ ầ ậ ả ớ ự ẫ   hình dung các câu h i đ i v i bài m i. Khi nghe gi ng c n t p trung theo dõi s  d n

ệ ớ ứ ứ ế ế ỏ ớ ắ ủ d t c a giáo viên, liên h  v i ki n th c đang nghe, ki n th c đã có v i các câu h i đã

ướ ể ệ ả ủ ệ ệ ế ả hình dung tr ự   c. K t qu  c a vi c nghe gi ng và ghi chép ngoài vi c th  hi n năng l c

ứ ư ậ ườ ọ ể ệ ở ỹ ự ọ ủ ườ nh n th c, t ủ  duy c a ng i h c còn th  hi n k  năng t h c c a ng i đó.

ể ậ ả ắ ượ ả (cid:0) Nghe gi ng:ả Đ  t p trung nghe gi ng n m đ ớ c bài ngay trên l p không ph i là

ệ ậ ữ ệ ễ ả ộ ơ ơ ượ m t vi c đ n gi n và d  dàng. H n n a, vi c t p trung đ c hay không đôi khi

ủ ụ ầ ả ộ còn ph  thu c vào th y giáo, bài gi ng hay các nguyên nhân ch  quan khác. Ch ỉ

ệ ậ ể ả ạ ả ả ồ ị ờ   có cách b n ph i luy n t p, tránh đ  b n thân b  phân tâm. Nghe gi ng đ ng th i

ả ư ẩ ươ ứ ữ ế ệ ớ ph i t ự  duy tích c c, kh n tr ế   ng. Liên h  nh ng ki n th c đang nghe v i ki n

ọ ể ệ ố ấ ạ ứ ầ ầ ố ọ ị ừ   th c đã h c đ  tìm ra m i liên h . T t nh t b n nên ch n v  trí g n th y cô, v a

ừ ệ ệ ể ể ặ ả ơ có th  nghe rõ h n, v a có kh  năng ít nói chuy n. Vi c phát bi u hay đ c câu

ế ể ầ ậ ơ ộ ể   ỏ h i cho th y cô giáo cũng là m t cách khi n chúng ta t p trung h n. Đ  phát bi u

ố ộ ờ ấ ữ ể ậ ướ t t thì hãy ghi nh ng câu nh n xét hay phát bi u vào m t t gi y tr c khi phát

bi u.ể

ả ầ ủ ể ả ơ (cid:0) Ghi chép: C n ph i vi ế t nhanh h n, Ghi chép bài gi ng theo ý hi u c a mình,

ề ể ế ệ ờ ờ dùng nhi u ký t ự ế ắ ơ t t t h n đ  ti vi t ki m th i gian ghi chép dành th i gian cho

36

ệ ả ầ ả ấ ả ữ ầ ầ vi c nghe gi ng. . Không c n ph i ghi t ộ   t c  nh ng gì th y cô nói. C n ghi m t

ọ ọ ử ụ ề ẫ ệ ề ả ả ắ   cách có ch n l c, s  d ng kí hi u riêng, ghi c  chính đ  l n ph n đ , ghi th c

ắ ủ ể ầ ờ ả m c c a chính mình… Hãy dành th i gian đ  nghe các th y cô gi ơ   i thích kĩ h n

ữ ứ ệ ỉ ề ị v  đ nh nghĩa, khái ni m, cách ch ng minh… Ch  ghi chép nh ng gì mà chúng ta

ế ở ủ ữ ề ọ ư ch a bi t, nh ng đi u quan tr ng mà sách không có. Ngoài ra, v  c a ng ườ ạ   i b n

ữ ệ ạ ỏ ộ ế ể ọ ẽ h c s  là tài li u h u ích vì có th  lúc đãng trí b n b  sót m t chi ti ọ   t quan tr ng

trong bài gi ng.ả

ọ ở ỹ  K  năng h c nhà

ầ ạ ộ ỗ ọ ộ ờ ồ ế            C n tìm m t ch  yên tĩnh, tránh ti ng  n. B n nên ch n m t th i gian h c c ọ ố

ậ ợ ạ ầ ọ ọ ờ ị ị đ nh và t o cho mình thói quen h c th i gian đó. Ngoài ra, c n có l ch h c th t h p lý,

ữ ọ ậ ả ể ộ ả ư ẹ ạ ặ ộ ế ợ k t h p gi a h c t p và gi ậ   i trí nh  có th  m t b n nh c nh  nhàng, ho c m t bài t p

ể ụ th  d c.

ể ạ ể ế ầ ả ạ ọ ễ ể ữ ầ ơ ọ N u b n h c ph i ph n khó hi u thì đ  l i, h c nh ng ph n khác d  hi u h n, sau khi

ư ế ả ọ th  giãn, tho i mái thì h c ti p.

ỏ ỹ ự ọ  K  năng đ t câu h i trong t ặ h c:

ọ ậ ỏ ườ ễ ạ ọ Trong h c t p thì h i là thao tác th ả   ng xuyên di n ra. Khi d y h c, giáo viên ph i

ế ự ả ự ầ ỏ giúp sinh viên bi t cách t hình thành câu h i trong óc, yêu c u sinh viên ph i t mình

ể ự ả ờ ể ỏ ộ suy nghĩ, đ ng não đ  t tìm câu tr  l i cho câu h i đó. Trong quá trình suy nghĩ đ  tìm

ả ờ ể ấ ề ầ ỏ ượ ả ư ế ể câu tr  l i, có th  v n đ  c n h i đó đ c gi ư   i quy t ngay, nh ng cũng có th  ch a

ả ế ượ ế ụ ế ả ầ gi i quy t ngay đ ả   c, lúc này sinh viên c n ti p t c suy nghĩ, đ n khi b n thân c m

ấ ể ạ ặ ớ ớ ổ th y không tr  l ả ờ ượ i đ c thì có th  trao đ i ngay v i giáo viên ho c v i các b n khác.

ặ ạ ườ ọ ẫ ả Trong lúc nghe giáo viên ho c các b n sinh viên khác trình bày, ng i h c v n ph i gi ữ

ủ ể ủ ộ ả ờ ự ể ể ấ ỏ vai trò ch  th  tích c c, ch  đ ng đ  có th  tìm ra cho mình câu tr  l i th a đáng nh t.

ỹ  K  năng ghi nh : ớ

37

ọ ậ ơ ả ế ầ ớ ọ Ghi nh  là thành ph n c  b n và quan tr ng trong quá trình h c t p. Vì n u không có

ườ ọ ể ư ẳ ể ướ ẫ ớ ghi nh  thì ng i h c cũng ch ng th  t duy. Đ  h ng d n sinh viên cách ghi nh ớ

ứ ế ầ ki n th c, giáo viên c n:

ể ề ướ ế ể ế ả ớ (cid:0) Đ  có th  ghi nh  t ớ ố ể t thì đi u tr ể   c h t ph i hi u. N u ghi nh  mà không hi u

ữ ữ ẽ ề ề ậ ớ ỉ ữ   thì ghi nh  đó s  không b n v ng. Th m chí có b n v ng thì cũng ch  là nh ng

ậ ụ ứ ứ ượ tri th c “khô c ng” khó v n d ng đ c.

ướ ế ệ ố ớ ằ (cid:0) H ng d n sinh viên bi ẫ t cách ghi nh  b ng cách h  th ng hóa, khái quát hóa

ứ ữ ươ ự ế ớ ớ ứ nh ng tri th c cũ. Tìm cách so sánh, xem xét t ng t ế    ki n th c m i v i ki n

ứ ọ th c đã h c.

(cid:0) ườ ơ ồ ủ ệ ậ ố Th ư ậ ng xuyên ôn t p c ng c  cũng nh  l p các s  đ  khái ni m, các nguyên

ể ủ lý… theo cách hi u c a riêng mình.

ệ ớ ỹ  K  năng làm vi c v i sách:

ạ ọ ẽ ả ọ ấ ở ọ ế ể ọ ỹ Đ c sách là k  năng không th  thi u b i h c đ i h c s  ph i h c r t nhi u. ề  Do

đó, sinh viên c n:ầ

(cid:0) ư ụ ể ả ợ ọ ọ ị ộ   ọ Ph i xác đ nh rõ m c đích đ c sách, ch n cách đ c phù h p nh  tìm hi u n i

ử ộ ọ ướ ủ ể ạ ổ ọ ư dung t ng quát c a quy n sách, đ c th  m t vài đo n, đ c l t qua nh ng có

ể ậ ầ ọ ọ ọ ả ậ   tr ng đi m, đ c kĩ có phân tích, nh n xét, đánh giá. Khi đ c sách c n ph i t p

ự trung chú ý, tích c c suy nghĩ và ghi chép…

ầ ướ ộ ố ề ỹ ẫ ả ơ (cid:0) Giáo viên c n h ọ   ng d n sinh viên m t s  quy trình đ n gi n v  k  năng đ c

ắ ầ ừ ệ ớ ả ố sách: B t đ u t vi c làm quen v i tên tác gi ọ    cu n sách, tên sách, sau đó đ c

ụ ụ ọ ờ ọ ướ ồ ọ ố ỹ ắ ộ m c l c, đ c l ầ i nói đ u, đ c l t qua cu n sách, r i đ c k , tóm t t n i dung,

ạ ữ ữ ề ề ấ ỏ ớ ghi l i nh ng đi u lý thú, nêu câu h i và đ  xu t nh ng ý m i trong quá trình

đ c,…ọ

38

ầ ọ ượ ủ ạ ỗ (cid:0) Khi đ c sách c n rút ra đ ữ c nh ng t ư ưở  t ng chính c a m i đo n, so sánh, phân

ệ ố ề ề ạ ấ ấ ớ ọ ỏ lo i, h  th ng hóa,… đ  xu t cái m i và nêu câu h i. Đi u này r t quan tr ng vì

ạ ườ ụ ả ầ ọ ự s  sáng t o th ng n y sinh trong quá trình đ c sách. C n giáo d c sinh viên tái

ụ ệ ặ ả ệ ụ ủ ầ ọ hi n và c m th . Đ c bi t, giáo viên c n giáo d c lòng tôn tr ng c a sinh viên

ọ ọ ấ ậ ồ ố ớ đ i v i sách, nh t là SGK vì đây là ngu n thông tin t p trung và có ch n l c các

ị ơ ả ử ệ ọ ị ườ ủ giá tr  c  b n và quan tr ng c a kinh nghi m l ch s  loài ng i.

ể ả ươ ọ ừ ế ắ ủ Có th  tham kh o thêm ph ng pháp đ c nhanh SQR3. Các t SQ3R là vi t c a 5 t t

ể ọ ế ậ ố ạ ẽ kĩ thu t liên ti p nhau mà b n s  dùng đ  đ c 1 cu n sách:

ọ ướ ệ ổ ộ  Nhìn t ng quát: Nhìn t ng quát qua tài li u: đ c l ổ t qua n i dung, ph n ầ  gi iớ

ớ ệ ươ ắ ươ ượ thi uệ , gi i thi u các ch ng và tóm t t các ch ể ắ ng đ  n m đ c thông tin c ơ

ủ ả ế ệ ạ ả b n c a c  tài li u. Cho đánh giá dù nó có giúp gì cho b n hay không. N u nó

ấ ạ ạ ố ỏ không cung c p cho b n thông tin mà b n mu n thì hãy b  qua.

ặ ạ ấ ế ặ ạ ạ ỏ  Đ t câu h i: Ghi chú l ỏ i b t kì câu h i nào mà b n nghĩ đ n ho c b n quan tâm

ệ ế ể ọ ướ ạ ế ọ ổ ấ ạ ặ đ c bi t đ n nó sau khi đ c t ng quát. Có th  đ c l i n u b n th y có ch t l ỗ

ư ượ ữ ư ầ ỏ ữ ụ nào đáng l u ý. Nh ng câu h i này g n nh  đ c xem là nh ng m c tiêu nghiên

ủ ệ ẽ ế ắ ạ ỏ ượ ấ ạ ứ c u c a b n – vi c tr ả ờ  l i các câu h i đó s  giúp b n s p x p đ c c u trúc

ầ thông tin trong đ u mình.

ọ ọ ộ ế ữ ữ ể ấ ạ ầ  Đ c: Đ c m t cách chi ti ặ   t nh ng ph n mà b n th y nó h u ích. Hãy hi u c n

ẽ ấ ả ề ế ấ ậ ạ ậ ọ k  t t c  các v n đ  có liên quan. B n nên đ c th t ch m, n u thông tin quá

ứ ạ ồ ư ể ề ạ ọ nhi u và ph c t p. Trong khi đ c, nó có th  giúp b n v  ra ả ẽ  b n đ  t duy trong

ầ đ u mình.

ớ ạ ệ ạ ầ ạ ấ ộ ợ ọ  Nh  l i: M t khi b n đã đ c các ph n mà b n th y thích h p trong tài li u, hãy

ạ ề ầ ữ ệ ề ọ ố nghĩ đi nghĩ l ế   ữ i nhi u l n v  chúng. L c ra nh ng d  li u c t lõi hay các ti n

ế ằ ủ ề ầ trình c n thi ế   t đ ng sau ch  đ , và sau đó xem các thông tin khác liên quan đ n

ư ế chúng nh  th  nào.

39

ớ ạ ộ ớ ở ớ ữ ạ  Duy t l ạ ệ ạ  M t khi b n đã nh  đi nh  l i: i, trăn tr  v i nh ng thông tin đó, b n có

ệ ạ ế ể ể ạ ể ạ th  chuy n sang giai đo n ti p theo là duy t l i nó. B n có th  duy t l ệ ạ ằ   i b ng

ọ ạ ở ộ ủ ệ ả ậ ớ cách đ c l i tài li u, m  r ng thêm các ghi chú c a mình hay th o lu n v i các

ệ ạ ệ ự ự ệ ề ể ả ạ ạ b n khác. Vi c duy t l ạ   i thông tin th c s  đã hi u qu  khi b n có th  truy n đ t

ạ ườ các thông tin đó l i cho ng i khác.

ổ ứ ạ ộ ự ọ  K  năng t ỹ ch c các ho t đ ng t h c:

ự ế ế ệ ậ ạ ạ ồ ỹ K  năng này bao g m: l p k  ho ch, th c hi n k  ho ch, theo dõi, giám sát, đánh giá

ệ ự ọ ề ỉ và đi u ch nh vi c t h c.

Chu trình t ổ ứ ệ ự ọ  h c ch c vi c t

ế ố ệ ự ọ ủ ạ ự ả Các y u t này t o nên chu trình c a vi c t h c, sinh viên t qu n quá trình t ự ọ    h c

ủ ả c a b n thân.

ự ụ ế ế ạ ậ ạ ồ ọ ị ị ự              L p k  ho ch bao g m: Xác đ nh m c tiêu, xác đ nh k  ho ch; l a ch n th c

ệ ề ỉ ươ ế ạ ự ọ hi n, đánh giá và đi u ch nh các ph ng pháp…sau khi có k  ho ch t ề  h c đi u quan

40

ủ ọ ọ ự ế ế tr ng là làm cho h c sinh tuân th  trình t ạ  đã ghi trong k  ho ch cho đ n khi hoàn

ệ ướ ớ ế ề ạ thành, không đi ch ch h ng v i k  ho ch đ  ra.

ườ ủ ề Đánh giá th ả ng xuyên c a giáo viên và b n thân sinh viên v  quá trình t ự ọ    h c

ế ạ ự ọ ươ ẽ ể ệ ạ và hoàn thành k  ho ch t h c là ph ng ti n m nh m , đ  kích thích, nâng cao quá

ự ọ ủ ườ ọ ừ ự ượ ữ trình t h c c a ng i h c. T  s  đánh giá này, sinh viên rút ra đ ọ   c nh ng bài h c

ẫ ớ ự ề ể ầ ự ệ ế ệ ạ ỉ kinh nghi m cho mình, d n t i s  đi u ch nh đ  l n sau th c hi n k  ho ch t ự ọ ố    h c t t

h n.ơ

ỹ ự ọ  K  năng giao ti p v i th y v i b n trong quá trình t ế ớ ầ ớ ạ h c:

ườ ế ậ ệ ượ ử ụ ộ Trong nhà tr ng làm vi c theo nhóm là cách ti p c n đ c s  d ng r ng rãi, trong đó

ể ự ế ợ ụ ủ ữ ệ ệ ớ ớ các thành viên k t h p v i nhau đ  th c hi n nhi m v  c a mình v i nh ng ph ươ   ng

ưở ạ ộ ệ ọ ượ ự ậ pháp ý t ng khác nhau. Qua ho t đ ng nhóm, h c sinh rèn luy n đ c s  t p trung

ọ ượ ọ ượ ặ ỏ ớ ạ ế ầ ỹ chú ý. H c đ c cách đ t câu h i, h c đ ớ c k  năng giao ti p v i th y v i b n,…Đ ể

ớ ạ ấ ượ ế ể ớ ầ ướ ệ ả ẫ có th  giao ti p v i b n v i th y đ c hi u qu  giáo viên c n h ọ ng d n h c sinh:

ạ ộ ầ ổ ự ứ ầ Tham gia tích c c các ho t đ ng nhóm do th y t ạ ộ    ch c. C n tham gia các ho t đ ng

ẳ ộ ự ủ ệ ố ạ ệ ộ ỷ ạ m t cách bình đ ng, t ch  và sáng t o. Tuy t đ i không l thu c, l i vào suy nghĩ

ệ ủ ạ ế ả và k  t qu  làm vi c c a b n.

ự ả ự ướ ề ế ủ ạ ẫ ủ ầ T  gi ấ i quy t các v n đ  theo s  h ng d n c a th y và tham gia c a b n. Bi ế ư   t đ a

ắ ủ ể ượ ắ ầ ạ ỏ ộ ợ ả ớ các câu h i, th c m c c a mình v i th y và b n m t cách h p lý đ  đ c gi ộ   i đáp m t

ỏ cách th a đáng.

ệ ự ọ ỹ  K  năng k  ho ch hóa vi c t ế ạ h c.

ủ ầ ỹ ắ ả ờ K  năng này c n tuân th  các nguyên t ả t sau: Đ m b o th i gian t ự ọ ươ  h c t ứ   ng x ng

ẽ ợ ứ ự ọ ữ ủ ữ ọ ớ ượ v i l ng thông tin c a môn h c; xen k  h p lý gi a các hình th c t h c, gi a các

ữ ọ ờ ự ọ ờ ự ế ệ ạ ơ ỉ ự ọ môn h c, gi a gi h c, gi t ngh  ng i; th c hi n nghiêm túc k  ho ch t h c nh ư

ế ệ ộ ậ ế ự ể bi t cách làm vi c đ c l p, bi ki m tra, đánh giá. t t

41

ồ ệ ậ ậ ỹ ỹ ỹ  K  năng ôn t p (g m k  năng ôn bài và k  năng t p luy n).

ạ ộ ứ ệ ế ế ọ ỹ K  năng ôn bài là ho t đ ng có ý nghĩa quan tr ng trong vi c chi m lĩnh ki n th c bài

ạ ộ ư ủ ầ ả ậ ả ạ ố gi ng c a th y. Đó là ho t đ ng tái nh n bài gi ng nh  xem l i bài ghi, m i quan h ệ

ạ ờ ạ ữ ứ ữ ằ ổ gi a các đo n r i r c, b  sung bài ghi b ng nh ng thông tin nghiên c u đ ượ ở c các tài

ừ ự ệ ệ ệ ệ ậ ấ ầ ả li u khác, nh n di n c u trúc t ng ph n và toàn bài. Vi c tái hi n bài gi ng d a vào

ể ượ ữ ệ ượ ậ ừ ủ ả ầ ừ nh ng bi u t ng, khái ni m, phán đoán đ c ghi nh n t bài gi ng c a th y, t ạ    ho t

ự ả ậ ạ ữ ủ ủ ả ầ ằ ộ đ ng tái nh n bài gi ng, d ng l i bài gi ng c a th y b ng ngôn ng  c a chính mình,

ả ế ứ ữ ệ ể ố ớ đó là nh ng m i liên h  lôgic có th  có c  ki n th c cũ và m i.

ụ ệ ệ ậ ỹ ỹ ươ ứ ữ K  năng t p luy n có tác d ng trong vi c hình thành k  năng t ớ ng  ng v i nh ng tri

ừ ệ ứ ọ ả ậ ủ ế ệ ế ế th c đã h c. T  vi c gi ầ i bài t p c a th y đ n vi c ng ườ ọ ự i h c t thi ạ   ữ t k  nh ng lo i

ậ ứ ế ậ ủ ệ ố ố ơ ị ế ậ bài t p cho mình gi ả ừ i; t bài t p c ng c  đ n v  ki n th c đ n bài t p h  th ng hóa bài

ươ ư ữ ậ ụ ộ ố ứ ế ậ ọ ọ h c, ch ng h c, cũng nh  nh ng bài t p v n d ng ki n th c vào cu c s ng.

ẩ ị ể ỹ  K  năng chu n b  và làm bài ki m tra

ươ ế ượ ả ầ Ph ng pháp ghi bài và ti p thu đ ạ   ủ c 70 ­ 80% bài gi ng c a th y cô nghĩa là b n

ộ ử ướ ệ ầ ạ ả ỳ ị đã thành công m t n a. B c vào k  thi, đ u tiên b n ph i xác đ nh các tài li u liên

ữ ể ậ ắ ượ ệ ố ế ế quan đ  ôn t p; s p x p nh ng gì ghi chép đ c, h  th ng hóa ki n th c, ứ ướ ượ   ng c l

ỏ ữ ừ ể ậ ầ ạ ầ ọ xem c n bao lâu đ  ôn t p. Chia nh  nh ng gì b n h c thành t ng ph n.

ồ ọ ả ả ơ ế ế ặ ọ ổ ổ ề ẽ ệ H c 3 ti ng bu i sáng, 3 ti ng bu i chi u s  hi u qu  h n ng i h c c  ngày. Ho c có

ữ ề ề ệ ể ệ ể ả ầ   th  ôn theo nhóm, đi u này giúp sinh viên có đi u ki n đ  hoàn thi n c  nh ng ph n

ổ ổ ế ế ọ ọ ộ ộ ậ   ấ ễ ỏ quan tr ng mà n u h c m t mình thì r t d  b  qua. Nên thu x p m t bu i t ng ôn t p

ướ ặ ệ ừ ữ ượ ầ ỉ tr c khi thi. Đ c bi t, sinh viên nên chú ý t nh ng thông tin đ c các th y, cô ch nh

ọ ướ ề ọ ậ ẫ ử ế s a đ n m i h ng d n v  h c t p.

ệ ậ ộ ọ ệ Đôi khi sinh viên quá b n vào m t công vi c nào đó mà sao nhãng vi c h c. Khi còn ít

ể ậ ầ ờ ọ ồ ướ ấ ả ữ ệ th i gian đ  ôn t p thì h c nh i nhét. Đ u tiên hãy xem tr t c  nh ng tài li u mà c t

42

ả ọ ầ ướ ươ ượ ữ ầ ỏ ạ b n c n ph i h c, l t qua các ch ể ắ ng đ  n m đ c ý chính, b  qua nh ng ph n mà

ờ ạ ạ b n không có th i gian xem l i.

ự ể  K  năng t ỹ ki m tra và đánh giá:

ể ỹ ự ể ồ ưỡ ầ ệ Đ  rèn luy n k  năng t ả  ki m tra đánh giá cho b n thân, sinh viên c n b i d ng them

v :ề

ủ ủ ế ế ế ả ậ ạ ố (cid:0) Kh  năng đ i chi u k t lu n c a giáo viên và các ý ki n c a các b n v i k t ớ ế

ả ủ ả ể ự ề ả ủ ữ ử ệ ế ặ ỉ qu  c a b n thân đ  t đi u ch nh s a ch a ho c hoàn thi n k t qu  c a mình

đã tìm đ c.ượ

ả ủ ạ ế ấ ề ủ ủ (cid:0) Kh  năng đánh giá cách gi ả i quy t v n đ  c a giáo viên, c a b n bè và c a mình

ừ ọ ượ ả ế ố t đó ch n đ c cách gi i quy t t ấ t nh t.

ự ề ệ ươ ừ (cid:0) Kh  năng t ả rút kinh nghi m v  ph ọ ậ ủ ng pháp h c t p c a mình, t đó luôn luôn

ự ề ế ệ ể ỉ t ộ  đi u ch nh, hoàn thi n đ  ngày càng ti n b .

ụ ề ế ứ ữ ữ ệ ả ầ ỗ (cid:0) Kh  năng phát hi n ra nh ng ch  thi u h t v  ki n th c, nh ng sai l m trong ế

ể ừ ậ ụ ắ ổ ứ nh n th c… đ  t đó tìm cách b  sung, kh c ph c.

ệ ề ụ ự 4.3.3. Các ụ   đi u   ki n   ph c v t ọ   h c khác.

ự ọ ủ ể ự ệ ố ế ả ạ ộ Ho t đ ng t h c c a sinh viên không th  th c hi n t ề   ả t n u không đ m b o các đi u

ệ ế ề ơ ở ậ ấ ọ ế ị ọ ậ ệ ọ ồ ầ ki n c n thi t v  c  s  v t ch t: phòng h c, trang thi t b  h c t p, ngu n h c li u…

ủ ề ố ượ ệ ố ệ ầ ồ ọ ề ộ Trong đó h  th ng ngu n h c li u đ y đ  v  s  l ng, phong phú v  n i dung và

ự ề ấ ượ ẩ ạ ộ ể ế ầ ộ chu n m c v  ch t l ng là m t yêu c u không th  thi u trong ho t đ ng t ự ọ ủ    h c c a

ứ ượ ậ ủ ế ố ọ ườ sinh viên. Nh n th c đ c vai trò quan tr ng c a y u t này, các nhà tr ầ ng c n có k ế

ơ ở ậ ừ ư ề ệ ệ ể ạ ấ ả ho ch   đ   không   ng ng   c i   thi n   đi u   ki n   c   s ủ   v t   ch t   c a   mình   nh :

ệ ố ở ộ ự ủ ệ ấ ố ọ ­ C ng c , nâng c p, m  r ng h  th ng phòng h c, phòng thí nghi m ­ th c hành ­

43

ư ệ ự ậ ề ươ ầ ể ẩ ọ ị th c t p, th  vi n; bám sát yêu c u cúa các đ  c ọ   ng môn h c đ  chu n b  các h c

ệ ượ ề ươ ắ ọ li u đ ộ c coi là b t bu c ghi trong đ  c ng môn h c

ứ ụ ưở ọ ậ ố ổ ứ ­ Áp d ng các hình th c khen th ng các cá nhân có thành tích h c t p t ch c các t, t

ể ệ ễ ề ổ ươ ự ọ di n   đàn   đ   sinh   viên   có   đi u   ki n   trao   đ i   ph ng   pháp,   kĩ   năng   t h c.

ườ ộ ộ ở ộ ủ ệ ả ạ ­ Tăng c ng kh  năng khai thác các ti n ích c a m ng n i b , m  r ng ngu n t ồ ư ệ    li u

ệ ử ế ị ạ ự ứ ụ ệ ằ ọ đi n t , thi ệ   t b  d y h c… b ng cách  ng d ng các thành t u công ngh  thông tin hi n

ạ đ i.

ề ơ ở ậ ụ ụ ề ệ ề ệ ấ ạ ộ   Ngoài các đi u ki n v  c  s  v t ch t, khi xem xét các đi u ki n ph c v  ho t đ ng

ự ọ ả ầ ớ ệ ề ộ t h c, các nhà qu n lý cũng c n quan tâm t ụ ụ i các đi u ki n ph c v , thái đ  ph c v ụ ụ

ỗ ợ ủ ủ ậ ộ ườ sinh viên c a các b  ph n chuyên trách, các chính sách h  tr  c a nhà tr ể ạ   ng đ  t o

ườ ọ ấ cho ộ sinh   viên   m t môi tr ng   h c ậ t p t ố t nh t.

ạ ộ ế ậ ự ọ ủ ấ ọ K t lu n: Ho t đ ng t h c c a sinh viên đóng vai trò r t quan tr ng trong quá trình

ạ ọ ặ ọ ệ ầ ế ươ ứ ạ ạ d y ­ h c đ i h c nói chung và đ c bi t c n thi t trong ph ng th c đào t o theo tín

ấ ượ ể ỉ ạ ộ ệ ự ọ ầ ự ả ả ch . Đ  nâng cao ch t l ả ủ ng và hi u qu  c a ho t đ ng t h c c n ph i có s  qu n lý

ọ ườ ạ ộ ủ sát sao c a m i ng ế i liên quan đ n ho t đ ng

ồ ạ ế ậ ầ Ph n V. K t lu n – T n t ị ề i và đ  ngh .

ậ . ế 5.1. K t lu n

ơ ở ế ứ ề ả ậ ả ượ Trên c  s  k t qu  nghiên c u lý lu n và đi u tra kh o sát đã đ c trình bày trong

ươ ộ ố ế ụ ủ ề ậ các ch ng, m c c a báo cáo đ  tài, chúng tôi rút ra m t s  k t lu n sau:

ươ ự ọ ả ưở ả ọ ậ ủ ấ ớ ế ế ­ Ph ng pháp t h c có  nh h ng r t l n đ n k t qu  h c t p c a sinh viên trong

ườ ạ ọ ố ớ ụ ườ ạ ọ môi tr ấ ng giáo d c Đ i h c, nh t là đ i v i sinh viên tr ng Đ i h c Nông Lâm Thái

Nguyên.

ệ ố ườ ạ ọ ề ậ ­ Hi n nay, đa s  sinh viên tr ứ   ng Đ i h c Nông Lâm Thái Nguyên đ u nh n th c

ề ầ ủ ự ọ ố ớ ắ ọ đúng đ n v  t m quan tr ng c a t h c đ i v i sinh viên. Tuy nhiên trên th c t ự ế ớ    m i

44

ừ ỉ ạ ở ặ ư ứ ề ậ ự ọ ch nh d ng l m t nh n th c, còn nhi u sinh viên ch a có kĩ năng t i ế    h c, thi u

ệ ự ọ ư ệ ề ả ồ ờ ngu n tài li u tham kh o, ch a dành nhi u th i gian cho vi c t h c.

ươ ọ ậ ự ọ ị ả ủ ưở ủ ấ ế ố ề ­ Ph ng pháp h c t p (t h c) c a sinh viên ch u  nh h ng c a r t nhi u y u t , vì

ệ ự ọ ụ ề ầ ộ ợ ộ ỉ ậ v y c n đi u ch nh và áp d ng chúng m t cách h p lý vào vi c t h c m t cách linh

ạ ụ ể ho t và c  th .

ọ ậ ự ế ạ ầ ỗ ọ ỗ ờ ­ C n xây d ng k  ho ch h c t p riêng cho mình, cho m i môn h c, vào m i th i gian

ỗ ỳ ọ ọ ậ ể ỗ ọ ộ ợ ờ ợ ọ h c (m i năm h c, m i k  h c) m t cách phù h p, có th i gian bi u h c t p h p lý

ừ ạ ụ ể theo t ng giai đo n c  th .

ứ ậ ổ ự ọ ư ổ ươ ọ ọ ­ Thay đ i nh n th c và tâm lý t h c nh  thay đ i ph ể ể   ng pháp h c: h c đ  hi u,

ả ọ ỉ ể ứ ể ộ ờ ổ ọ h c đ  làm ch  không ph i h c thu c lòng theo thói quen th i ph  thông ch  đ  “qua

môn h c”.ọ

ự ọ ủ ộ ứ ả ả ỗ ọ ờ ­ T  h c có nghĩa b n thân m i sinh viên ph i ch  đ ng h c ch  không trông ch  vào

ộ ự ế ố ủ ộ ả ướ ộ m t s  tác đ ng hay y u t chú quan nào khác. Ch  đ ng tham kh o tr ọ c bài h c, ch ủ

ổ ớ ạ ắ ộ ể ắ ả ầ ộ ổ ộ đ ng trao đ i v i b n bè, gi ng viên đ  n m b t n i dung m t cách t ng quan, đ y đ ủ

ướ ề ươ ể ừ ư ự ọ và đúng h ả ậ ng. Ph i l p đ  c ng môn h c nh  xây d ng dàn ý đ  t ệ ố  đó h  th ng l ạ   i

ề ễ ề ắ ấ ộ ơ ể ấ v n đ  chính giúp d  dàng phát tri n v n đ  và n m rõ n i dung h n.

ả ậ ọ ậ ụ ế ọ ớ ỏ ự   ­ H c đi đôi v i hành, quá trình h c t p đòi h i ph i v n d ng lý thuy t vào trong th c

ế ự ữ ệ ề ế ầ ả ỏ t ọ   ề , đi u này đòi h i sinh viên c n ph i có đi u ki n th c hành nh ng lý thuy t đã h c

ế ể ả ư ụ ề ả ử ế ậ ố nh  áp d ng lý thuy t đ  gi i bài t p, x  lý tình hu ng… Lý thuy t là cái n n t ng, là

ể ể ễ ệ ể ế ệ ậ ậ ự ệ ố h  th ng chung, đ  ki m nghi m cho th c ti n. Vì v y, vi c hi u và ti p nh n lý

ế ể ậ ụ ự ể ễ ầ ắ ắ ỏ ể   thuy t đ  v n d ng vào th c ti n đòi h i sinh viên c n n m ch c và hi u đúng, hi u

ể ế rõ, hi u sâu lý thuy t.

ả ự ự ế ỗ ượ ả ọ ậ ế ả ­ T  đánh giá k t qu : M i sinh viên ph i t đánh giá đ c k t qu  h c t p – t ự ọ    h c

ứ ế ế ả ả ọ ủ c a b n thân thong qua k t qu  môn h c, ki n th c tích lũy, không nên ỷ ạ  l ế   i vào k t

ả ừ ả ả ư ự ự ề ế ế ợ ơ ợ ỉ qu  t gi ng viên. Đi u ch nh h p lý h n n u k t qu  ch a th c s  phù h p.

45

ơ ả ề ầ ọ ỹ ỹ ị ề ­ C n trang b  thêm các k  năng c  b n v  tin h c, anh văn, các k  năng m m khác.

ệ ự ọ ộ ấ ề ả ắ ọ ờ ả ­ Nguyên t c đ m b o vi c t h c: M t v n đ  có tính khoa h c bao gi cũng đ ượ   c

ấ ị ơ ở ệ ự ọ ự ữ ả ắ ả ố xây d ng trên nh ng c  s , nguyên t c nh t đ nh vi c t h c mu n b o đ m t ố ầ   t c n

ủ ắ tuân th  các nguyên t c sau:

ả ự ự ế ụ ứ ự ụ (cid:0) B o đ m tính t ả giáo d c: Trong th c t , quá trình giáo d c luôn ch a đ ng quá

ưỡ ậ ự ọ ủ trình giáo d ng, do v y mà trong công tác t h c c a sinh viên, ngoài vi c t ệ ự

ở ộ ứ ứ ữ ể ố ớ ế ườ ộ ủ c ng c  nh ng tri th c cũ, lĩnh h i tri th c m i, m  r ng hi u bi t, ng i sinh

ủ ệ ầ ừ viên t ng b ướ ự c t ớ    hoàn thi n nhân cách c a mình sao cho ngày càng g n v i

ữ ấ ẩ ầ ủ ph m ch t cao quý c a nh ng th y cô giáo.

(cid:0) ả ả ọ ự ọ ả B o đ m tính khoa h c trong quá trình t h c: B n thân quá trình t ự ọ ủ    h c c a

ế ứ ộ ộ ọ ậ   sinh viên cũng là m t quá trình "lao đ ng khoa h c" h t s c khó khăn, do v y,

ệ ả ả ả ọ ỏ ọ ph i đòi h i có tính khoa h c. Vi c b o đ m tính khoa h c trong công tác t ự ọ    h c

ả ượ ự ọ ậ ụ ứ ế ế ẫ ẽ ả s  đ m b o đ c tính t giáo d c, kích thích h ng thú h c t p d n đ n k t qu ả

ố ư ọ ậ h c t p nh  mong mu n.

(cid:0) ộ ặ ả ả ạ ọ ớ ệ ệ     Đ m b o "h c đi đôi v i hành": Đây là m t c p ph m trù có quan h  bi n

ự ọ ở ộ ứ ứ ế ớ ố ườ ỉ ủ ch ng v i nhau. T  h c không ch  c ng c , m  r ng ki n th c thông th ng mà

ộ ố ữ ư ế ớ ọ ơ ọ ứ ấ quan tr ng h n là đ a nh ng ki n th c  y vào cu c s ng, "c  sát" v i th c t ự ế

ượ ượ ễ ố ự ữ ệ ộ ổ ừ ể đ  thu l m đ c nh ng kinh nghi m th c ti n s ng đ ng, b  ích, t đó giúp

ư ớ ẻ ề ữ ề ệ ộ cho sinh viên trong nh ng đi u ki n quen thu c cũng nh  m i m  đ u có th ể

ữ ề ạ ọ ọ ự ế ộ ượ ậ ụ v n d ng đúng linh h at, sáng t o nh ng đi u h  đã t ti p thu lĩnh h i đ c.

(cid:0) ứ ự ế ự ự ọ ắ ầ  Nâng cao d n đ n m c t giác, tích c c trong quá trình t h c: Nguyên t c này

ả ọ ậ ủ ế ị ế ế ế ế ạ ự ọ ẽ ự s  tr c ti p quy t đ nh đ n k t qu  h c t p c a sinh viên. K  ho ch t h c có

ượ ự ệ ườ ế ố ự ế ị ự đ c th c hi n th ng xuyên hay không là do y u t t giác tích c c quy t đ nh.

46

ố ỹ ỹ ả ủ ả ầ ả ự ọ (cid:0) Đ m b o nâng cao d n và c ng c  k  năng, k  x o: Quá trình t h c không ch ỉ

ầ ự ứ ơ đ n thu n là quá trình t ạ ộ    hình thành tri th c mà nó còn là quá trình ho t đ ng

ự ễ ỹ ả ố ỹ ủ th c ti n, nâng cao, c ng c  k  năng, k  x o.

ắ ơ ả ệ ả ả ả ự ọ ủ ọ Trên đây là 5 nguyên t c c  b n đ m b o hi u qu  cho quá trình t h c c a h c sinh

ỗ ợ ắ ắ ớ ệ ắ sinh viên, năm nguyên t c này có quan h  g n bó v i nhau, nguyên t c này h  tr  cho

ụ ề ắ ả ả ự ụ ự ạ ằ nguyên t c kia và đ u nh m m c đích b o đ m tính t giáo d c, t ụ    đào t o theo m c

ụ ủ ườ ạ ọ ễ ự ọ ủ ả ự ỗ tiêu giáo d c c a tr ng đ i h c. Trong th c ti n t h c c a b n thân, m i sinh viên

ế ế ợ ế ế ữ ứ ắ ạ ọ ầ c n thi ấ   t k  h p lí khéo léo, khoa h c nh ng nguyên t c trên, H n ch  đ n m c th p

ấ ế ố ạ ả ợ ệ ự ọ nh t y u t ngo i c nh không có l i cho vi c t h c.

ồ ạ 5.2. T n t i.

ế ề ề ấ ứ ự ể ạ ồ ộ ơ Do ngu n nhân l c còn h n ch , đ  tài không th  nghiên c u sâu r ng h n v  v n đ ề

ự ọ ỉ ề ố ớ ụ ể ư ầ ủ ế t h c và ch  đi u tra đ ượ ở c 1 s  l p c  th , ch a đ y đ  h t khoa trong toàn tr ườ   ng

ư nên tính khách quan ch a cao.

ị. 5.3. Đ  nghề

ườ ụ ụ ệ ọ ậ ế ơ ở ậ ơ ­ Nhà tr ấ ng nên quan tâm h n đ n c  s  v t ch t ph c v  vi c h c t p cho sinh viên

ờ ngoài gi ớ  lên l p.

ế ầ ộ ớ ổ ươ ạ ­   Phát đ ng và yêu c u giáo viên ti n hành đ i m i ph ớ   ả ng  pháp gi ng d y v i

ươ ấ ườ ọ ph ng châm l y ng i h c làm trung tâm.

ư ứ ữ ễ ề ả ổ ổ ổ ả   ậ ­ T  ch c các chuyên đ , các bu i th o lu n, các bu i di n đàn, giao l u gi a gi ng

ữ ữ ữ ớ ộ ữ viên v i sinh viên, gi a nh ng cán b , nh ng doanh nhân, nh ng sinh viên cũ đã thành

ặ ọ ệ ứ ấ ữ ầ ạ ớ đ t v i sinh viên đang h c, đ c bi ớ   t sinh viên năm th  nh t, gi a sinh viên năm đ u v i

ữ ớ sinh viên các khóa trên, gi a sinh viên các khoa v i nhau…

ổ ứ ặ ồ ầ ự ọ ủ ư ộ ớ ­ T  ch c giao l u ho c l ng ghép v i các cu c thi phát huy tinh th n t h c c a sinh

ớ ệ ấ ươ ự ọ ể viên, gi ữ i thi u nh ng t m g ng t h c tiêu bi u.

47

ổ ươ ụ ề ọ ớ ố ọ ­ Thay đ i ph ng pháp h c truy n th ng áp d ng “h c đi đôi v i hành”. Nâng cao,

ứ ạ ộ ụ ề ỹ ự ọ ng d ng các k  năng m m vào ho t đ ng t h c.

48

ầ ụ ụ Ph n ph  l c

Ụ Ụ PH  L C I

Ề Ế PHI U ĐI U TRA

Ề Ự Ọ Ủ Ự Ạ Ấ ƯỜ Ạ Ọ TH C TR NG V N Đ  T  H C C A SINH VIÊN TR NG Đ I H C NÔNG

LÂM THÁI NGUYÊN

ồ ừ ụ ữ ắ ắ ằ ả Nh m m c đích n m b t nh ng thông tin ph n h i t ạ  chính các b n sinh viên tr ườ   ng

ạ ọ ề ấ ề ự ọ ạ Đ i h c Nông Lâm Thái Nguyên v  v n đ  t ỉ ệ    h c theo mô hình đào t o tín ch  hi n

ứ ự ọ ủ ữ ể ạ nay, tìm hi u các hình th c t h c c a các b n sinh viên, nh ng khó khăn trong quá

ự ọ ư ơ ở ậ ấ ự ọ ế trình t h c cũng nh  c  s  v t ch t trong quá trình t h c, nhóm chúng tôi ti n hành

ệ ự ọ ủ ủ ề ạ ườ ạ ọ đi u tra vi c t h c c a các b n sinh viên c a tr ng Đ i h c Nông Lâm Thái Nguyên.

ạ ượ ể ộ ả ố ế ủ ạ ấ ề Đ  cu c đi u tra đ t đ c k t qu  t ộ   t, xin b n vui lòng cung c p đ  thông tin m t

ự ế ấ ỏ cách chân th c nh t vào phi u câu h i sau.

ủ ọ ­ H  và tên c a sinh viên:............................................................

ớ ­ L p: ..........................................................

ủ ạ ả ọ ế ạ ạ ­ K t qu  h c kì I c a b n đ t lo i: ………………………………..

ỗ ở ệ ­ Ch hi n nay: ……………………………..................................

ả ờ ặ ạ ấ ầ ề ạ B n hãy khoanh tròn (ho c đánh d u X) vào ph n tr  l i mà b n cho là đúng (đi n vào

ủ ạ ỗ ố ế ch  tr ng ý ki n riêng c a b n):

ứ ề ấ ề ự ọ ậ ầ Ph n 1: Nh n th c v  v n đ  t h c:

ệ ự ọ ạ Câu 1: Theo b n, vi c t ệ  h c hi n nay là:

49

ấ ọ a. R t quan tr ng.

b. Quan tr ng.ọ

ườ c. Bình th ng.

d. Không quan tr ng.ọ

ờ ượ ạ ỏ ỉ ự ọ ủ ế Câu 2: Đào t o theo mô hình tín ch  đòi h i th i l ng t h c c a sinh viên chi m 2/3

ờ ọ ờ ượ ạ ớ ự ọ ớ so v i gi h c trên l p, theo b n th i l ng t h c đó…

ườ ề a. Ít                                   b. Bình th ng                 c. Nhi u

ờ ọ ạ ườ ờ Câu 3: Ngoài gi ớ  h c trên l p b n th ng dùng bao nhiêu th i gian cho vi c t ệ ự ọ  h c

ế ế a. 1 ti ng                                        c. 3 ti ng

ừ ế ế ế ở b. 2 ti ng                                        d. 4 ti ng               e. T  5 ti ng tr  lên.

ọ ậ ự ự ề ế ệ ạ ạ Câu 4: B n có th c th c hi n k  ho ch h c t p đã đ  ra?

a. Có

b. Không

ệ ượ ầ ỉ ự     c. Ch  th c hi n đ ờ c trong th i gian đ u.

ọ ậ ủ ạ ụ Câu 5: M c đích h c t p c a b n là…

ọ ể ố ẹ ằ ọ ố ườ a. H c cho b  m  vui lòng               b. H c đ  có b ng t t ra tr ng

ọ ể ứ ọ c. H c đ  có thêm tri th c               d. H c theo phong trào e.

Khác

ọ ậ ự ỉ ầ ấ ạ ướ ể ạ ế ả Câu 6: B n th y ch  c n h c c t l c tr c kì thi thì có th  đ t k t qu  cao?

a. Đúng b. Sai

ầ Ph n 2: Các hình th c t ứ ự ọ .  h c

50

M c đứ ộ

STT Hình th c t ứ ự ọ  h c ả ỉ ư ờ Th ngườ Th nh tho ng Ch a bao gi

xuyên

ọ 1 H c nhóm

ọ ướ 2 Đ c bài tr ế ớ c khi đ n l p

ả ồ ớ 3 Trao đ i bài v i gi ng viên

ạ và các b n khác

ư ệ ọ 4 Lên th  vi n h c bài

ẩ 5 ậ Ghi chép bài c n th n

ọ ơ 6 Tìm n i yên tĩnh h c bài

ơ ồ ư ử ụ 7 S  d ng s  đ  t duy (mind

ọ mapping,   SQR3,   đ c   nhanh,

ậ ố ghi nh n siêu t c…)

ọ 8 ề Đ c   thêm   nhi u   sách   tham

ả kh o,   nâng   cao   ngoài   giáo

ầ ầ trình và sách th y cô yêu c u

ườ 9 Th ệ ự   ng  xuyên  liên h  th c

ti nễ

ế ạ ọ 10 ậ   ạ V ch   k   ho ch   h c   t p

ướ ỗ ỗ tr c m i kì, m i năm

ạ ế 11 Ôn l ọ ứ i ki n th c đã h c

ữ ầ ự ọ Ph n 3: Nh ng khó khăn trong quá trình t h c.

51

ạ ậ ấ ị ươ ọ ạ ườ ạ ọ Câu 1: B n có b  lúng túng khi nh n th y ch ng trình h c t i tr ng đ i h c không

ố ớ ươ gi ng v i ch ng trình h c t ọ ạ ườ i tr ng THPT không ?

a. Có b. Không

ườ ố Câu 2: Môi tr ọ ậ ủ ạ ng h c t p c a b n có t t không?

ấ ố a. R t t t.

ấ ệ ế ề ồ b. R t t , có nhi u ti ng  n…

ể ự ắ ụ ọ ườ c. Tôi có th  t kh c ph c m i môi tr ng.

ị ấ ậ ạ ự ọ Câu 3: B n có hay b  m t t p chung trong quá trình t h c không ?

ỉ ậ ắ a. Có              b. Không                                   c. Ch  t p trung khi s p thi

ệ ả ạ ả ưở ệ ề Câu 4: Internet, phim  nh, facebook, đi n tho i… có  nh h ọ   ế ng nhi u đ n vi c h c

ậ ủ ạ t p c a b n?

a. Có.                                               b. Không

ấ ượ ớ ạ ứ ế ớ ợ ạ Câu 5: B n th y l ng ki n th c trên l p có phù h p v i b n không?

ừ ề ả a. Ít                                       b. V a ph i                         c. Nhi u

ạ ơ ở ậ ấ ủ ườ ứ Câu 6: Theo b n c  s  v t ch t c a nhà tr ủ ng có đáp  ng đ  cho quá trình t ự ọ ủ    h c c a

b n?ạ

ư a. Ch a                                                                              b. Có

ệ ệ ặ ạ Câu 7: B n có g p khó khăn trong vi c tìm tài li u?

a. Có b. Không

ẽ ố ắ ế ứ ữ ề ệ ặ ấ ạ ọ Câu 8: Khi g p nh ng v n đ  khó khăn trong vi c h c b n s  c  g ng h t s c, tìm

ể ự ả ọ ế ượ ấ m i cách đ  t gi i quy t đ ề c v n đ  này?

a. Đúng

ế ụ ả b. N n chí ngay và không ti p t c.

52

ỗ ố Ầ ề ạ ế ủ PH N IV: B n hãy đi n ý ki n c a mình vào ch  tr ng :

ữ ạ ặ ự ả Nh ng   khó   khăn   b n   hay   g p   ph i khi t ọ     h c

……………………………………………………………………………….........................

...............................................……………………………………………………

………………………..................................................................................................... .......

................................................................................................................................

ụ ữ ể ắ ự ọ ạ ọ Đ  kh c ph c nh ng khó khăn trong quá trình t ề  h c, theo b n đi u quan tr ng là

………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

ươ ự ệ Ph ng   pháp t ọ   h c mà ạ   b n cho là ả     hi u   qu :

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………….

ả ơ Xin chân thành c m  n

53

Ụ Ụ PH  L C 2

Ả Ả Ề Ế Ế K T QU  KH O SÁT QUA PHI U ĐI U TRA

ầ ỏ Ph n câu h i Câu h iỏ Sinh viên năm 1 Sinh viên năm 2 Sinh viên năm 3

ầ ậ   Ph n   I:   Nh n Câu 1 a

ứ ủ th c   c a   sinh b

ề ấ viên v  v n đ ề c

ự ọ t h c   trong d mô   hình   đào

a Câu 2 ỉ ạ t o tín ch

b

c

a Câu 3

b

c

d

e

a Câu 4

b

c

a Câu 5

b

c

54

d

Câu 6 a

b

ầ Ph n III: Câu 1 a

ữ Nh ng   khó b

ả   ặ khăn  g p  ph i Câu 2 a

trong   quá  trình b ự ọ t ủ     h c   c a

c sinh   viên   theo

Câu 3 a mô   hình   đào

b ỉ ạ t o tín ch .

c

Câu 4 a

b

Câu 5 a

b

c

Câu 6 a

b

Câu 7 a

b

Câu 8 a

b

55

ệ ả Các tài li u tham kh o

56