Khi ngôn ngữ là rào cản
Một bệnh nhân gốc Trung Quốc điều trị tại một bệnh viện ở
bang Connecticut, Mỹ, bị cơ quan bảo hiểm từ chối chi trả
bảo hiểm y tế vì y tá đã ghi họ của chồng bệnh nhân này
vào bệnh án, thay vì họ của bà.
Ở một số nước châu Á, phụ nữ thường không đổi họ khi kết
hôn. Tuy nhiên, sự khác biệt về văn hóa và cách hiểu khác
về ngôn ngữ như vậy đã gây rắc rối cho người phụ nữ gốc
Trung Quốc trong câu chuyện này.
Người gốc Á ở Mỹ cũng gặp nhiều trở ngại khi họ đi bỏ
phiếu trong cuộc bầu cử tổng thống gần đây nhất tại quốc
gia phương Tây này. Tên và họ của các cử tri này thường bị
đảo lộn, hoặc viết sai, khiến nhiều người không thể bỏ
phiếu.
Khẩu hiệu “Finger-lickin’ good” (tiếng Việt: “Vị ngon trên
từng ngón tay”) khi được dịch sang tiếng Trung đã bị nhầm
thành “xơi tái ngón tay của bạn”.
Những rắc rối như vậy có thể gây thiệt hại không nhỏ.
Trong một bài viết mới đây trên tạp chí Forbes, hai tác giả
Jack Halpern - Giám đốc điều hành công ty từ điển The
CJK Dictionary Institute và Frankie Patman - nhà ngôn ngữ
học của tập đoàn máy tính IBM, cho rằng, trong bối cảnh
các thị trường đang có tốc độ tăng trưởng cao ở khu vực
châu Á ngày càng đóng vai trò quan trọng đối với các
doanh nghiệp lớn của thế giới, rào cản ngôn ngữ là một
trong những khó khăn hàng đầu cần khắc phục.
Do quá trình toàn cầu hóa của các doanh nghiệp thông qua
các vụ sáp nhập và đầu tư xuyên biên giới, tiếng Anh đã trở
thành ngôn ngữ chính của hoạt động kinh doanh. Có
khoảng 2 tỷ người trên thế giới sử dụng tiếng Anh, hơn 1/2
số này dùng tiếng Anh với tư cách ngôn ngữ thứ hai. Thêm
vào đó, trong các hoạt động văn hóa, giải trí như truyền
hình, âm nhạc, điện ảnh, sách báo, truyền thông... tiếng
Anh cũng là ngôn ngữ chủ đạo.
Trong lĩnh vực Internet đang phát triển với tốc độ chóng
mặt, ngôn ngữ cũng là chuyện phải bàn. Ước tính, có
khoảng 900 triệu người trên thế giới có thể tiếp cận với các
nguồn thông tin trên Internet và các trang web tiêu dùng.
Trong vòng 2 năm tới, con số này được dự báo sẽ tăng gấp
đôi. Theo hãng nghiên cứu Global Envision.org, phần lớn
người lướt Web hiện nay không sử dụng tiếng Anh, và trên
250 triệu người trong số này sống ở châu Á.
Thương mại điện tử cũng phụ thuộc nhiều vào ngôn ngữ.
Theo một nghiên cứu mới thực hiện tại Mỹ, 52% người tiêu
dùng sẽ mua một mặt hàng nào đó trên một trang Web sử
dụng ngôn ngữ của họ, 64% cho biết họ sẽ trả giá cao hơn
cho một sản phẩm nào đó nếu họ có thể đọc được thông tin
về sản phẩm đó.
Do vậy, các doanh nghiệp nước ngoài chỉ có thể tương tác
thành công với người tiêu dùng tại các thị trường đang nổi
lên nếu ngôn ngữ và cách thức giao tiếp của họ với người
tiêu dùng tại các thị trường này được điều chỉnh sao cho
phù hợp với ngôn ngữ địa phương, hệ thống chữ viết địa
phương và các phong tục địa phương. Tuy nhiên, chắc chắn
là việc chuyển tải thông tin sang một ngôn ngữ khác và một
hệ chữ viết khác đối mặt với khả năng sai sót cực cao.
Chẳng hạn, một số hệ thống chữ viết của châu Á như chữ
Hán của Trung Quốc hay Kanji của Nhật không dựa trên
bảng chữ cái Alphabet như tiếng Anh. Do đó, không thể áp
dụng các thuật toán máy tính cho phép kết nối mỗi chữ cái
với một âm thanh.
Một trở ngại nữa là phần lớn các chữ trong tiếng Trung và
tiếng Nhật đều có nhiều cách phát âm khác nhau. Chẳng
hạn trong tiếng Trung có rất nhiều thổ ngữ khác nhau, và
cùng một chữ có thể được phát âm theo nhiều cách. Kết
quả là khi một tên riêng bằng tiếng Trung Quốc được viết
theo phiên âm tiếng Anh, sẽ có nhiều cách đánh vần khác
nhau. Ví dụ, hai họ Ng và Wu của người Trung Quốc ở Mỹ
trông thì hoàn toàn khác nhau, nhưng nếu viết trong tiếng
Trung thì lại là một.
Khẩu hiệu “Finger-lickin’ good” (tiếng Việt: “Vị ngon trên
từng ngón tay”) khi được dịch sang tiếng Trung đã bị nhầm
thành “xơi tái ngón tay của bạn”. Tuy nhiên, KFC vẫn được
hưởng ứng ở Trung Quốc vì người dân ở nước này khá cởi
mở với những sản phẩm đến từ phương Tây.