Nhập môn thương mại điện tử - Phần 4 Thanh toán điện tử

Ph n IV :

ầ

THANH TOÁN ĐIÊN Ṭ Ử

NH P MÔN TH

NG M I ĐI N T

Ậ

ƯƠ

Ệ Ử

Ạ

THANH TOÁN ĐI N TỆ Ử

ả ề

ứ

ề

ể

ạ

Thanh toán – Tr ti n * Là công đo n ph c t p, khó khăn và ch a nhi u hi m ứ ạ ị

ấ

h a nh t trong giao d ch TMĐT ọ * Thói quen buôn bán truy n th ng : ố

ề “Ti n trao, cháo múc”

ề

ố

ự ế

ế

ắ

t v í các

ệ ơ

ư

ặ

ỉ

* Mua bán trên m ng :ạ - Các đ i tác không tr c ti p ti p xúc, n m thông tin v ề nhau r t ítấ - H th ng pháp lý đi u ch nh ch a rõ đ c bi ề ệ ố giao d ch liên qu c gia ị

ố

H i quan – Thu …

ế

ả

2

THANH TOÁN ĐI N TỆ Ử

Thanh toán – tr ti n - ả ề là giao d ch gi a 2 ị ữ

đ i tác : ố

-Bên A: tr m t kh an ti n ( ti n m t, ỏ ề ề ặ

ả ộ ỏ ể

-Bên B: nh n ti n và xác nh n ( b ng hóa ằ

chuy n kh an..) cho bên B ậ ề đ n, phi u thu ) cho bên A ơ ậ ế

ữ ằ

3

- Giao d ch đó có th th c hi n b ng nh ng ị ệ ể ự ậ , có/không có thông đi p ệ đ c th a nh n ừ s tham gia ( tr ng tài ) c a bên th ba ứ ủ ự ượ ọ

ộ

THANH TOÁN ĐI N TỆ Ử ộ ạ

, th c ch t là m t ấ ự chuy n đ t các ể

ạ

ệ ử chu n hóa ẩ

ớ

ủ

ệ ử ị

ấ

ấ

ệ mã hóa và b o ả

* M t d ng thanh tóan đi n t thông đi p đi n t ệ thông tin c a giao d ch thanh tóan v i các yêu c u ầ - Chính xác - An tòan (ch ng m t mát ) ố - Tin c y ( không có tranh ch p ) ậ - Nhanh chóng * Ch y u d a trên công ngh ủ ế ự m t thông tin

ậ

4

THANH TOAN ĐIÊN T

̣ Ử

̀ qua B u đi n, ư

́

̉ ̣ ́

ệ ử ệ điên tin ệ ử ế

c, Ti n đi n t

s

ệ ử ố

ề

́ ́ ̀

̉

́ ́

* Các d ng thanh tóan đi n t ạ - I. Chuyên tiên – II. Chuy n kho n, Chi phi u đi n t ả ể – III. May ban hang – IV.Th tr tr ẻ ả ướ – V. Th tín d ng ụ ẻ – VI.The thông minh – VII.Thanh toan tr c tuyên ự * Th tr ứ ị ườ

5

ng ch ng khóan

THANH TOÁN ĐI N TỆ Ử

CAC CHUÂN MA HOA TRONG

THANH TOAN ĐIÊN T

̣ Ử

1991:bao vê băng ma hoa, mât

ừ

́ ̉ ̃ ́ ́

̉ ̀ ̃ ́ ̣

i dung

̣ ử cho E-mail va file: an toan cho trang ườ

̉ ́ ̀ ̀

̀ ̀

liên kêt v i cac dich vu

ớ ́ ớ

ử

̉ ̀ ̀

̣ ́ ̣ ̣

́ ̣ ̣

– ch ng h n

ử

ẳ

ạ

́ ̣ ́ ̉

vietcombank...)

́ ̀ ̃ ́

PGP (Pretty Good Privacy)- t khâu va ch ky điên t ̀ ữ web không nhiêu ng S/MIME ( Security/.. ) : chuân an toan kem v i E-mail. SSL (Secure Socket Layer): s dung trong h ọ TCP/IP ( https; snews...). PCT ( Private Communication Technology) : khăc phuc môt sô han chê cua SSL 2.0. https : đăng ky va ma hoa thông tin g i qua web các website ngân hàng tr c tuy n ( ự

ế

6

THANH TOÁN ĐI N TỆ Ử

c th c hi n t

c

ế ỷ ướ

* Đã đ ệ ừ ử * Ch y u th c hi n trong n i b ngành B u ệ

n a th k tr ộ ộ

I.Thanh toán, chuy n ti n qua B u ư ể ề

ư đi n – s d ng qu n i b c a B u đi n ệ

ự ự ử ụ

ỹ ộ ộ ủ

ư

Ng

Ng

i g i ườ ử

ườ

i nh n ậ

B u đi n A

B u đi n B

ư

ệ

ư

ệ

đi n :ệ ượ ủ ế ệ

Th

ng x y ra m t cân đ i v ti n

2

ấ

ẩ

ố ề ề ở

ườ đ u : ầ  Ph i v n chuy n ti n m t đ nh kỳ ể

ặ ị

ề

ả ậ

7

Ậ

TH

Ệ Ử

NH P MÔN NG M I ĐI N T Ạ ƯƠ THANH TOÁN ĐI N TỆ Ử 1960 – 1970 : Chuyên tiên qua điên tin,

ế ử ụ

đ n nay ạ

ờ

ổ ế

̉ ̀ ̣ ́

̣ ̣

̣ thông tin dich vu ẽ ớ d ch v chuy n ti n ụ

ề c a ủ

ể

ặ

ị

v n ph bi n và phát tri n nh có s d ng m nh ể ẫ (Western Union...) m ICT ẽ là nhà cung câṕ * B u điên ư * K t h p ch t ch v i ế ợ Ngân hàng

ệ ố

ệ

ể

* B u đi n có th có h th ng ngân hàng riêng ư

8

u đi m :

Ư ể - BĐ không c n t

- H th ng BĐ có kh p n i ắ ơ ể

ệ ố ầ ổ ứ ậ

ch c v n chuy n ti n m t ặ

ề

ư ệ

S đ k t h p B u đi n - Ngân hàng : Ng Ng ơ ồ ế ợ i g i ườ ử i ườ

nh nậ

Thông tin

B u đi n A B u đi n B ư ệ ư ệ

Ti nề

9

H th ng Liên ngân hàng ệ ố

THANH TÓAN ĐIÊN Ṭ Ử

qua ngân hàng: ( ONLINE BANKING )

̉ ́ ̉ ̀

II.Thanh toán đi n t ệ ử S tham gia chu yêu cua ngân hang ự • S đ online banking :

ơ ồ

INTERNET

Đôi tac

Đối tać

́ ́

Liên Ngân hang̀

10

II.Thanh toán đi n t

qua ngân hàng:

ệ ử

Các lo i d ch v : ạ ị ụ

ỏ ệ

ể ả

ề ề ặ ộ

11

- Xem s d , xem sao kê ố ư - Phát l nh thanh tóan ệ - L nh chuy n kh an - Yêu c u b o lãnh tài chính ( L/C) ầ - Chi phi u đi n t ệ ử ế - Home banking: Rút ti n m t, n p ti n m tặ

II.Thanh toán đi n t

qua ngân hàng:

ệ ử

Các d ch v L nh chuy n kho n, phát hành ụ ệ ể ả ị

ề : ệ ử ng t ứ ươ ị

ự ư ẵ

ế c đ m b o b ng ả ữ

chi phi u đi n t ế - V hình th c t nh trong d ch v ụ offline, s d ng form có s n trên website ử ụ ngân hàng tr c tuy n ự ả ượ ả và mã hóa ch ký đi n do CA c a Ngân hàng c p ệ ấ ằ ủ

12

- Ph i đ t ử phát - Ph i đ c h th ng pháp lý công nh n ả ượ ệ ố ậ

II.Thanh toán đi n t

qua ngân hàng:

ệ ử

ị

ụ ớ

ậ

ủ

Hi m h a :

m o ),

Pharming ( l a đ o thông tin ừ ả

ả ạ

đ ỉ ả ể

ắ

ị

i

ố ế ạ

ề

ờ

ở

Th t c : ủ ụ - Ch TK đăng ký d ch v v i NH ủ - NH c p : SWIFT, nick, password ấ - NH t ch c đăng ký CA, c p và công nh n ch ữ ấ ổ ứ ký s c a ch TK. ố ủ ọ ể - Fraud ( gi ) - Pharming : đánh c p thông tin qua đ a ch gi t rút ti n ( m i m TK qu c t www.swissbank-accounts.net ) - Không đ m b o Privacy trong tiêu dùng ả

ả

13

II.Thanh toán đi n t

qua ngân hàng:

ệ ử

ị ụ

ầ ư ể http://www.bidv.com.vn

M t s ngân hàng VN có d ch v online ộ ố banking : -VCB : http://www.vietcombank.com.vn -ACB : http://www.acb.com.vn -VIBank : http://www.vib.com.vn -Đ u t -Phát tri n: -Sacombank: http://www.scb.com.vn - ….. Nói chung d ch v còn r t h n ch ụ ấ ạ ị

ế 14

III. MÁY BÁN HÀNG

ỗ

ệ

ượ

ử

ế

ổ

thi

ạ

ng d n ) ẫ

ở ộ

c trang b m t b vi x lý, * M i máy/h máy đ ị ộ ộ l p trình s n, có kh năng ti p nh n l nh b sung ậ ệ ả ẵ ậ t t b ngo i vi. ế ị ừ * Th t c : ủ ụ ườ Kh i đ ng máy ( xem h i : - Ng ướ T o l nh : lo i hàng, s l ố ượ

ng ( s d ng ử ụ

ạ ệ

ạ

ả ứ

bàn phím, màn hình c m ng) ị

- Máy : Thông báo giá tr thanh tóan ề

ậ

i

i : ườ Cho “ ti n ” vào, nh n hàng và ti n d ề ư c tr l ả ạ

- Ng đ ượ - Máy : Thông báo k t thúc giao d ch

ế

ị

15

III. MÁY BÁN HÀNG

* Các th h máy bán hàng :

ồ ( nh n d ng hình dáng, kích c , tr ng l ạ ơ ệ ượ ỡ ọ

ệ ạ ậ

i ti n th a ( có ừ ề ệ ề ả ạ ề

16

ế ệ -1/ Ch nh n jeton ( đ ng xèng ), máy c đi n, đi n ậ ỉ ệ t ng, s ậ ố ử ng ) l ượ -2/ Nh n ti n kim lo i ( có perceptron nh n di n ậ lo i ti n, m nh giá ) ạ ề -3/ Nh n ti n gi y và có tr l ấ ậ ng trình k tóan kèm ) ch ế ươ

IV. TH TR TI N TR

C

Ả Ề

Ẻ

ƯỚ

ụ ề ơ ở

ị ệ

ả ạ ụ

ả

ả ị ủ ệ ế ợ ụ ố

ườ

ầ

Nhi u c s bán hàng- d ch v phát hành th tr ẻ ả ị c ướ – Prepaid card : Đi n tho i, Siêu th , Th tr ẻ g i xe, Tr phí giao thông, D ch v … ử - Nhà phát hành th ph i có đ uy tín ẻ i ích trong vi c chi m d ng v n - Ph i tính đ n l ế c a khách hàng ( r t l n ) ấ ớ ủ i mua : L i ích phía ng ợ - Thanh tóan nhanh ( không c n quan tâm ) - Có th đ ạ

ể ượ ế c x p lo i khách hàng VIP 17

Ệ Ử Ố

Ề

IV. TI N ĐI N T S THANH TOÁN VI ĐI N T : ( Electronic Cash

Ệ Ử

ỉ ự ệ

i mua ỏ thanh toán qua ATM ( Ch th c hi n ụ ườ ấ

v i các c s cung c p d ch v mà ng ị ớ đăng ký v i NH c a mình ) ủ

ấ ể ượ ấ ti n ề c c p

18

đi n t s Micropayment) • Giao d ch nh ị ơ ở ớ ớ ệ ử ố (đ i ti n) • Đăng ký v i NH, nhà cung c p đ đ ổ ề

IV. TI N ĐI N T S

Ề TIÊN ĐIÊN T SÔ

Ệ Ử Ố ̣ Ử

̀ ́

(Digital Cash)

ờ

c

̉

ữ

̣ ̉ ́ ̣ ̀ ̣ ̉ ̀ ́

ứ

̉ ượ ( hang hoa, va mang theo gon gang – an toan, ủ người s dung ) ̀ ử

́ ̣ ̀ ́ ̀ ̣ ̀ ̀

ứ

ủ

không ch a thông tin c a có ch a thông đi p mã hóa c a nhà phát hành, ậ

ệ ệ

ủ

ử ụ

ấ

Ra đ i khoang 1970 - Đăc điêm :- Gia tri tiên tê - chuyên đôi đ cac loai tiên...) – cât gi bi mât ( -Th t ẻ ừ ch p nh n thanh tóan m nh giá c a th . ấ ẻ -Ng i bán s d ng khóa công khai c a NH c p đ đ c ể ọ ườ ủ và ra l nh chuy n s ti n đó vào TK c a mình : NH th c ự ệ ủ hi n chuy n kh an xong s xóa giá tr c a ti n ị ủ ề ẽ

ể ố ề ỏ

ể

ệ

19

́ ̣ ̣

IV. TI N ĐI N T S

Ệ Ử Ố

Ề

Ti n đi n t

ệ ch c t ổ ứ ư ệ ử ố : s ể

nhân phát hành ể ư

ị

ộ ạ ề ể

ả ị

20

ề - có th do Ngân hàng, doanh nghi p, t nhân…phát hành - đ tăng đ tin c y ( v i ti n do t ậ ớ ề ) có lo i ti n dùng kim b n v -e-gold ả i dùng: - có th phát hành tr c ti p cho ng ườ ự ế PayPal, e-Bullion…) ho c qua m t phía th ba s ử ứ ộ ặ d ng kim b n v làm trung gian : OmniPay, ụ IceGold…

IV. TI N ĐI N T S

Ệ Ử Ố

Ề

* Các l ai ti n ĐT ph bi n thành công: ổ ế ề ọ

t qua ượ

ặ ề ị ườ ẻ

ng bán l ồ

ủ ề

ể ầ

21

Ripple qu c t - HongKong Octopus card system - Canada Interact network, năm 2000 đã v ti n m t trên th tr - EZ-Link c a Singapore : g m 1 con chip + 1 module truy n thông wireless : dùng tr ti n mua ả ề i các l , ti n xe bus, g n đây có th thanh tóan t ẻ ề ạ c a hàng McDonnald ử * D án ự H th ng ti n t ệ ố ề ệ ố ế

IV. TI N ĐI N T S

Ệ Ử Ố

Ề

• - Không khai bao thông tin khach hang, u viêt : ̣ ́ ́ ̀

̉ ̉

- Thu n ti n mang theo ng Ư không chuyên khoan. ệ ậ i ườ

c đi m * Nh ́ ̉ ́ ̣ ̀ ̀

ể : - Kho kiêm soat viêc tiêu nhiêu lân ( do đ tr trong giao d ch ngân hàng, múi ộ ễ ị ́ ̀

ượ 1 sô tiên gi …)ờ

- Ph i có h th ng c a hàng ch p nh n ệ ố ử ả ậ ấ

thanh tóan

22

- M t th : m t ti n ấ ề ẻ ấ

Ẻ

ậ ụ

ấ ệ ệ

V. TH TÍN D NG Ụ ph bi n và thu n ệ ử ổ ế ể

ậ ề ệ ơ ậ

ớ ọ

ẻ ể

ứ ạ

Là công c thanh tóan đi n t ti n nh t hi n nay do các u đi m : ư - Thu n ti n mang theo mình - Nhi u n i ch p nh n thanh tóan trên tòan th ế ấ i, trên m i MarketSpace gi - Đ c b o v an tòan, m t th có th báo khóa ấ ệ ượ ả TK ngay, không m t ti n ấ ề - Có th chi tiêu nhi u l n trong h n m c và trong ề ầ th i h n th còn giá tr ị ẻ

23

ể ờ ạ

V. TH TÍN D NG

Ụ

Ẻ

- Ng

Credit card : - Đ c c p do ượ ấ i s d ng đ ườ ử ụ ờ ạ ạ

ế ấ ho c ặ tín ch pấ th ch p, c ghi n và ph i thanh tóan ợ ượ ả trong th i h n qui đ nh. Quá h n ph i tr lãi lũy ả ả ị ti n, quá h n n a s có ch tài pháp lý. ạ ữ ẽ ế ế

Có th s d ng : ể ử ụ - Tr c tuy n : khai báo thông tin trên các form tr ả ự ề ủ

i các c a hàng s d ng đ u đ c ử ụ ử ầ ọ

ị

24

ế ti n c a CyberMall - Tr tr c ti p t ả ự ế ạ c trang b đ ượ

Ụ

, co 3 phân:

̣ ử

̣ ử cua ̉ C (thông tin và giao d ch)

ị

̀ ́ ̉ ́

B ( thông tin và giao d ch )

ị

́

́ ́

V. TH TÍN D NG Ẻ • Giao th c ứ SET : dung thanh toan the điên t • 1.Vi điên t • 2.Kê toan trên website • 3.Kê toan ngân hang cua user

s ( C, B)

– –

–

B

–

– C

Ngân hàng

25

́ ́ ̀ ̉

V. TH TÍN D NG

Ụ

Ẻ

26

V. TH TÍN D NG

Ụ

Ẻ

Nh c đi m : ể

ả ư

ượ c sao l u trên ư

ư ắ ị

ườ ơ

ự ế ề ả

ớ

ỉ ụ ể

27

ượ - Không đ m b o riêng t ả - Tiêu dùng tr c ti p : Thông tin đ ự ế đ u đ c ng i bán hàng, nh ng khó b đánh c p ọ ầ do có hóa đ n kèm - Tiêu dùng tr c tuy n : Nhi u kh năng b m t ị ấ c p ắ * C n c nh giác cao v i các site bán hàng ầ ả không có đ a ch c th và kém uy tín, tín nhi m ệ ị (pharming)

Ụ

V. TH TÍN D NG Ẻ • Dich vu thanh toan the tin dung trên mang

(Khi xây ̣ ̣ ́ ̉ ́ ̣ ̣

d ng website bán hàng ) : ự

Internet h trỗ ợ cung câp ́ ̣

28

• Đăng ky s dung ( qua ́ ử Merchant Account ) tai :̣ – www.paymentnet.com – www.cybercash.com – www.paypal.com * Nh h tr c a Ngân hàng ờ ỗ ợ ủ

Ẻ

ầ

ấ ạ

ẻ

C u t o g n nh th đi n t - Thay băng t ừ

ườ ượ

ỉ

ng. c thông tin ế ố

ạ

ủ

ậ

“tĩnh” h n ch b ng 1 con chíp + 1 module k t n i v i b ph n k tóan c a NH phát hành th ớ ộ ọ ắ

VI.TH THÔNG MINH SMART CARD thông th ư ẻ ệ ử trong th ĐT,ch ghi đ ế ằ ế - Khi c m vào “ đ u đ c ” c a ng ầ ế ố ớ

ủ ể

ự ả

ư

- Đ m b o tính riêng t

cho ng

i mua

ẻ i bán hàng, ch ỉ ườ th c hi n k t n i v i NH đ giao d ch thanh tóan ệ ị (b o v b i khóa công khai ) mà không cho phép ệ ở sao l u thông tin ả

ườ

ư

ả

29

Ẻ

VI.TH THÔNG MINH SMART CARD

ư

̣ ử

̣ ̉ ́ ̣

oàn

̣

̣ ̀ ̉ ̉ ̉ ̣

ư

́ ̉ ́ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ̀ ́

̣ ́

́ ́

• S dung : nh the tin dung điên t ử . u viêt: Ư – Ch a moi thông tin vê chu the, bao vê an t ứ – Co thê căm vao may tinh đê đoc rôi lây ra, thông tin . không bi sao chep, l u gi ữ – Thanh toan không bao danh – Tra c u tai

̣ : www.verifone.com

ứ

30

Ẻ

VI.TH THÔNG MINH SMART CARD

ụ ự

ừ ử ụ ậ

ệ ẵ

ạ

ộ

31

* D án thay th tòan b th tín d ng VISA, ế ộ ẻ 2001: Master Card… b ng th thông minh t ằ ẻ Khó khăn vì h th ng ti p nh n và s d ng ế ệ ố hi n s n có quá l n ớ * D ki n s d ng song song hai lo i th ẻ ự ế ử ụ trong m t th i gian 10 -15 năm và Smart card d n thay th toàn b . ộ ầ ờ ế

TH

ƯƠ

NG M I ĐI N T Ệ Ử

Ạ

VÀ

TH TR

NG CH NG KHOÁN

Ị ƯỜ

Ứ

32

TH TR

NG CH NG

Ị ƯỜ

Ứ

ị ườ ể ổ ố

ế

ổ ể

KHOÁN Ngu n g c : ồ ố Stock Exchange / Share Market / ng chuy n đ i v n / c ph n Bourse : Th tr ổ ầ * M t công ty hay m t cá nhân c n huy đ ng v n ộ ố ộ ầ ộ (c ph n ) cho m t ho t đ ng kinh t nào đó, có ạ ộ ộ ầ th phát hành : - C phi u ế ổ - Trái phi uế

ủ

* Chính ph có th phát hành trái phi u ế ể * Th tr ng kinh doanh c c phi u và trái phi u : ị ườ ế ế

33

ả ổ Securities

NG CH NG

Ứ

Ị ƯỜ

ố

ộ

ầ

ổ ầ ( share-stock): M t ph n v n kinh

ứ

ề ở ữ

ộ

i n m gi

m t

ữ ộ

ộ Gi y ch ng nh n quy n s h u ậ ấ m t s c ph n c a m t Cty ầ ủ (shareholder ) : Ng ườ ắ ầ ủ

ổ

ch c, chính ph , có giá tr thanh ủ

ộ ổ ứ

TH TR KHOÁN • C ph n doanh c a m t Cty ủ • C phi u : ế ổ ộ ố ổ • C đông ổ s c ph n c a Cty ố ổ • C t c: c h ng ổ ứ Lãi su t đ nh kỳ c đông đ ượ ưở ấ ị • Trái phi u : ế Phi u phát hành vay n c a m t ộ ợ ủ ế Cty, m t t ị tóan/có lãi trong m t th i gian qui đ nh ộ

ờ

ị

34

NG CH NG

Ứ

Ị ƯỜ

ề ằ

ị ệ ế

ị ủ

ế ờ

TH TR KHOÁN • Ch ng khóan : ứ có giá tr thanh toán b ng ti n trên - M i gi y t ọ ấ ờ t ki m, trái phi u, chi phi u S ti ng : th tr ế ổ ế ị ườ ế … ch a đ n h n thanh tóan, c phi u ổ ạ ư ế ng bi n đ ng do : - Giá tr c a ch ng khóan th ộ ế ườ s p đ n th i đi m thanh toán, công ty phát hành ắ ch ng khoán ho t đ ng hi u qu ít hay nhi u ề

ứ ể ạ ộ ứ ệ ả

35

. Tính thanh kh an:ỏ - Kh năng chuy n đ i ra ti n m t ặ ể ề ả ổ

NG CH NG

Ị ƯỜ

Ứ

• Th tr

TH TR KHOÁN ị ườ

ứ ng ch ng khóan( c phi u-trái phi u- ổ

ơ ễ

ể ụ ứ ạ ộ

ề ở ữ

ị ườ ầ ư ố

ế ế N i di n ra công c ch ng khóan phát sinh ) : các ho t đ ng mua và bán ch ng khoán / chuy n ứ đ i quy n s h u ch ng khóan ứ ổ • Th tr ơ ấ Nhà đ u t ng s c p : ớ ượ ự ế ấ

ấ

(v n) tr c ti p mua các ch ng khoán m i đ c phát hành và đ u ứ giá, bán tr c ti p (OTC), tính thanh kh an th p, đ ộ ỏ ự ế r i ro cao do thông tin thi u minh b ch ế ủ • Th tr ơ ị ườ ị

ứ ỏ ư ả

36

c phát hành ạ N i giao d ch các ch ng ng th c p : ứ ấ khoán đang l u hành, đ m b o tính thanh kh an ả cho ch ng khóan đã đ ượ ứ

NG CH NG

Ị ƯỜ

Ứ

TH TR KHOÁN

Các ch th :

ủ ể

• Nhà phát hành :

ng phát hành ị ề ủ ươ

ạ

ế ế

37

- Chính ph /chính quy n đ a ph các lo i trái phi u ế - Cty phát hành c phi u & trái phi u Cty ổ - Các t ứ công c tài chính : quy n môi gi i, ch ng quy n… ch c tài chính phát hành các ch ng ch ỉ ề ổ ứ ụ ứ ề ớ

NG CH NG

Ị ƯỜ

Ứ

TH TR KHOÁN

Các ch th :

ủ ể

ể

ch c ( pháp nhân ) ổ ứ ư ấ (Công ty ch ng khóan) v n ứ ế ả

: môi ớ ư ấ đ đ m b o tính trung th c/tin c y ậ t ph i qua trung gian ả ự

ng đ u ỏ ướ ầ ư ư ấ ể ầ

tài chính : đ ng h i thi u. ể ấ ố

38

: * Nhà đ u t ầ ư cá nhân ( th nhân ) - Nhà đ u t ầ ư có t - Nhà đ u t ầ ư • Nhà môi gi i – t ớ nh t thi - Nhà đ u t ầ ư ấ gi v n i/t ể ả trong giao d chị v n đ u t - Nhà t , th ng nh t lãi su t t t ấ ố ư

NG CH NG

Ị ƯỜ

Ứ

TH TR KHOÁN ổ ứ

c : UBCK,… ả ướ

ở

ứ

c/phi chính ph ) đánh giá ủ

ệ

ừ

39

ch c liên quan : * Các t - C quan qu n lý Nhà n ơ - Các S Giao d ch ch ng khóan ứ ị - Các Cty ch ng khóan, trung gian tài chính, - Các c quan ( nhà n ướ ơ h s tín nhi m ệ ố - T ch c l u ký và thanh tóan bù tr CK ổ ứ ư - Hi p h i các nhà kinh doanh CK ệ ộ

TH TR

NG CH NG KHOÁN

Ứ ị ườ

ng ch ng khóan : tr c ti p cho n n kinh t ề

Ị ƯỜ Ch c năng c b n c a th tr ố

ứ ế ự ế

(vào các doanh nghi p ệ

nh

ạ

ứ ạ ộ ả ạ

c ướ

40

ơ ả ủ ứ - Huy đ ng v n đ u t ộ ầ ư ngu n ti n nhàn r i t ỗ ề ồ ừ - T o môi tr ng đ u t ầ ư ườ ạ l n) cho các nhà đ u t ầ ư ỏ ớ - T o tính thanh kh an cho các ch ng khoán ỏ - Đánh giá minh b ch hi u qu ho t đ ng c a ủ ệ doanh nghi p - Phong vũ bi u c a n n kinh t ệ ế ủ ề - T o ngu n v n cho các d án nhà n ồ - T o môi tr ể ự t vĩ mô cho chính ph ố ng đi u ti ề ườ ạ ạ ủ ế

TH TR

NG CH NG

Ị ƯỜ

Ứ

t y u trên ứ ố ấ ế

ộ

KHOÁN ng ch ng khóan là c u n i t ầ ng h i nh p – toàn c u hóa. ầ ậ

ộ

n ố ướ c ngoài đ vào VN : t ổ

ầ ư

ế ẽ

toàn c u – ề ầ ế ệ

ặ ớ Kinh nghi m v kh ng ho ng ả t Nam h u nh ư ầ VN s ph i g n ch t v i ả ắ ụ ủ ệ

ng - đ n nay tình hình đã thay ị ả ế

41

* Th tr ị ườ c đ b ướ ườ c ngoài; (Vinashin,VinaMilk …huy đ ng v n n i sàn các qu đ u t ạ ỹ ầ ư ướ giao d ch TPHCM năm 2006 đã có 600 nhà đ u t ị Nh t B n tham gia…) ậ ả * M t trái : N n kinh t ặ kinh t Tài chính Châu Á năm 1995-97 : Vi không b nh h ưở đ i l n. ổ ớ

́

* Ch ng khoan

c niêm y t đ giao d ch trên sàn ph i

Ứ ế ể

ố ượ

ứ

ả

ị

ả

ị

NIÊM Y TẾ CH NG KHOAN ́ mu n đ đ m b o m t s tiêu chí qui đ nh ộ ố ng giao d ch ch ng khoán :

ả * Các th tr ị ườ

ứ

ị

- London Stock Exchange: >700,000 GBP v n, 3 năm ki m tóan,

ố

ể

.. đ v n ho t đ ng trong 12 tháng

ạ ộ

ủ ố

ệ ổ

ệ

ị

- NASDAQ (National Association of Security Dealers Quotation): > 1.25 tri u c đông giá tr > 70 tri u $, doanh thu 3 năm cu i ố > 11 tri u $ệ

- New York Stock Exchange ( NYSE) : > 1 tri u c dông, giá tr ị

ố

ệ

ỷ

ổ ki m tóan ho t đ ng minh b ch >3 năm…)

ệ ổ > 100 tri u $, doanh thu 3 năm cu i > 10 tri u $ ệ , có trên 100 c đông, có báo cáo ạ

t Nam ???( v n > 100 t ố ạ ộ

- Vi ệ ể

42

́ ́

MUA BAN CH NG KHOAN Ứ TR C TUYÊN

Ự

́

• T i sao ph i mua và bán tr c tuy n ?

ố ượ

nhanh ( Các trang web, di n đàn,…)

ả ử ễ – Kh ang cách đ a lý gi a ng

ị

ườ

ỏ môi gi

i mua, ng ị ườ

ố ế

ớ

– Thanh tóan chuy n kh an kh i l

ữ i, trung tâm l u ký… ( th tr ư ố ượ

ườ ng CK qu c t ng r t l n trong th i ấ ớ

i bán và nhà ) ờ

ỏ

gian ng n,

ể c ly xa

ắ ở ự

43

ạ – Kh i l ự ả ng thông tin ph i x lý r t l n v i t c đ ớ ố ộ ế ấ ớ

́ ́

Ự

• Th tr

phát l nh cho nhà môi gi

ề

ượ

ể

ng qua T ch c l u ký/bù ổ ứ ư

́

ng đ i có qui lu t ậ

ả ươ

ng n đ nh ít có kh năng l

i nhu n đ t bi n

MUA BAN CH NG KHOAN Ứ TR C TUYÊN ng CK t p trung : ậ ị ườ i - Nhà đ u t ầ ư ớ ệ - Chuy n L nh mua/bán v sàn giao d ch ị ệ ể - Kh p l nh – thành giá ớ ệ - Th c hi n ghi chuy n nh ệ ự trừ - Nh p đ tăng gi m t ị ộ - Th tr ị ườ ổ ị

ố ả

ợ

ậ ộ ế

44

́ ́

́

MUA BAN CH NG KHOAN Ứ TR C TUYÊN iớ ̉

Ự ́ nhà môi gi ế

• Trang web cua cac • Các di n đàn tr c tuy n Trang web liên quan ễ • Trang web cua S giao dich ch ng khoan

(Sàn giao d ch o)

ự ̉ ở

ứ

ị ả

̣ ́

Ng

i mua

Môi gi

Ng

i ban

ườ

i (ớ web)

ườ

́

S Giao dich

(web)

ở

̣

Các trang web liên quan

45

́ ́

MUA BAN CH NG KHOAN Ứ TR C TUYÊN

́

• Th tr ng CK phi t p trung – OTC (over the

Ự ậ

t

ị ứ

ớ ệ

ự ổ ứ

ố

ể

, v ngu n g c ồ ố

ệ ư ợ ể

ị ườ counter ): – Nhà đ u t tìm hi u thông tin ể ầ ư ự – Giá c th a thu n t ng giao d ch ậ ừ ả ỏ – Liên l c tr c tuy n v i Cty ch ng khóan phân tán ự ế ớ ạ – Không nh t thi t qua Cty CK kh p l nh và th c ế ấ hi n chuy n đ i CK vì đa s không qua T ch c ể ổ L u ký/bù tr ừ – L i nhu n có th cao h n h n ơ ẳ ậ – Hi m h a v thông tin gi ả ề ọ ề – Tính thanh kh an không cao

ỏ

46

́ ́

MUA BAN CH NG KHOAN Ứ TR C TUYÊN

Ự

́

Nhà đ u tầ ư

Nhà đ u tầ ư

(web)

(web)

Cty Ch ng khóan ứ

Cty Ch ng khóan ứ

(web)

TT l u kýư

INTERNET

47

́ ́

MUA BAN CH NG KHOAN Ứ TR C TUYÊN Ự ́

̀ ờ

• u viêt ự ủ ế : ̣ c a mua bán CK tr c tuy n

́

̣ ́ ̀

̉ ̉ ́

́ ử ậ

̣ ̣ ̀ ̣

ế ề ử ụ

ộ ệ

ộ

ầ

ầ

Ư – Nhanh chong vê th i gian – Không han chê vê không gian – Giam thiêu chi phi – Han chê s dung tiên măt – Đ tin c y cao – Hi n nay h u h t đ u s d ng m t ph n hay tòan ế

b mua bán CK tr c tuy n ộ

ự

48

́ ́

• CÁC YÊU C U PH I Đ M B O :

Ự ́

Ầ

Ả Ả ả

ữ

ố

ị

MUA BAN CH NG KHOAN Ứ TR C TUYÊN Ả – Tin c y : c n có đ m b o trung gian ậ ả ầ – Riêng t : ư th c hi n đ c gi a 2 đ i tác, giao d ch ệ ượ ự r ng h n - khó ơ ộ ự

ờ

ị

c gi a 2 đ i tác ố ọ ti m n hi m h a

ữ ề ẩ

ể

– Chính xác: th c hi n đ ệ ượ – K p th i, nhanh chóng : – An toàn : Khó khăn

49

́ ́

MUA BAN CH NG KHOAN Ứ TR C TUYÊN Ự ́

(mât mat thông tin

, tiên bac)

ị

• Hiêm hoa : ̉ ̣

riêng t

ư

̉ ̣ ́ ́ ̀ ̣

ộ

ạ

ắ

́ ́ ̣ ̣

( mua và bán )

ả

ng ch ng khóan

ả

ứ

– Bao vê xâm nhâp ̣ giao d ch – Kho khăn gi bi mât giao dich ữ – T i ph m tr m c p tài kho n ả ộ – Tung tin l a đ o, t o nhu c u gi ầ ừ ả ạ – Kh ng ch giá c trên th tr ị ườ ế – Kh ng ch c p nh t l nh ế ậ

ậ ệ

ố ố

50

́ ́

MUA BAN CH NG KHOAN Ứ TR C TUYÊN ́

Ự ộ ủ ạ ị ườ

ổ

ự ng CK ng CK : t ng d n th ị ẫ

ứ ế ị ườ

v giá c , v ả ề ả ề

ầ

ế ề

51

Th đo n tác đ ng trên th tr * Trang web “ đen” trên th tr ị ườ ch c phân tích, d đóan…h ướ ng hi u th tr * Spam, Forum tung tin gi nhu c u mua bán… * Tung tin v tình hình ho t đ ng kinh t c a m t s Cty ( Vincom m i đây ) ủ ạ ộ ớ ộ ố

MUA BAN CH NG KHOAN Ứ ́ ́

M T S CTY CK VN:

ệ

t

ệ

ả

ng

Ộ Ố 1/ ACBS – Ngân hàng Á châu 2/ AGRISECO – Ngân hàng nông nghi p PTNT 3/ BSC 4/ BVSC – Cty Ch ng khóan B o Vi ứ 5/ SBS 6/ SSI – Cty ch ng khóan Sài gòn ứ 7/ VCBS – Ngân hàng ngo i th ạ ươ 8/ HBB Security ….

52

MUA BAN CH NG KHOAN Ứ

́ ́

ậ

ủ

ạ

i TP HCM và Hà N i ộ ị

ầ

ệ

ị

c ấ ướ

ị

2010 qu n

ượ

ệ

c.

* Ngày 11/07/1998 Chính ph ra QĐ thành l p 2 TT CK VN t * TTCK TP HCM : Giao d ch phiên đ u tiên ngày 28/07/2000, hi n là sàn giao d ch CK l n ớ nh t n * TTCK HN : Giao d ch phiên đ u tiên ngày ầ c giao nhi m v t 08/03/2005, đ ả ụ ừ lý ch y u c phi u OTC trên c n ế ủ ế ổ

ả ướ

53

MUA BAN CH NG KHOAN Ứ

́ ́

i VN :

ư

ạ

Ngân hàng l u ký t * HSBC – HCM City Branch • Standard Chartered Bank – Hanoi

Branch

54

• VietcomBank • BIDV • CityBank N.A. – Hanoi Branch

́ ́

MUA BAN CH NG KHOAN Ứ TR C TUYÊN ́

Ự M t s trang web TTCK VN

ộ ố www.ssi.com.vn www.vietstock.com.vn www.sanotc.com www.bvsc.com.vn www.ssc.gov.vn www.fsc.com.vn www.ckvn.com.vn www.hcmcstc.org.vn

55

́ ́

ự

ứ

ệ ố

ươ ầ ẽ

Ự ́

Electronic New

NYSE (

ắ ầ ừ

i khá m nh “

ng trên sàn

ị ườ

ệ

ạ

ự

ớ

ế ế

ế

ả

ậ

ữ

ề

ấ

ộ

MUA BAN CH NG KHOAN Ứ TR C TUYÊN ng lai g n : H th ng ch ng ầ ộ ệ ố

TMĐT không phát tri n đúng ứ

ể ể

* D báo trong t khóan toàn c u s là m t h th ng ECN ( Communications Networks), b t đ u t York Stock Exchanges) * Hi n nay còn t n t th tr ồ ạ – upstairs market ” song song v i th tr ng tr c ị ườ tuy n, do vai trò c a các nhà môi gi i sàn ch a th ớ ủ ể ư thi u : c n gi i quy t công ngh b o m t, đ m b o ệ ả ầ ả ả tính riêng t và nh ng v n đ tâm lý xã h i đi kèm ư * Có th kh ng đ nh : ị ẳ ể m c thì th tr ng ch ng khóan không th phát ị ườ tri n – toàn c u hóa. ầ

ứ ể

56

57

THANH TOÁN ĐIÊN Ṭ Ử