Phân tích hình tượng Đan Thiềm trong Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài của Nguyễn Huy Tưởng

Đề   bài:   Phân   tích   hình   tượng   Đan   Thiềm   trong   Vĩnh   biệt   Cửu   Trùng   Đài   của <br /> Nguyễn Huy Tưởng<br />  Dàn ý<br /> 1. Giới thiệu chung:<br /> – Vị  trí: Tuy là nhân vật phụ  nhưng góp phần tô đậm nhân vật Vũ Như  Tô và làm rõ tư <br /> tưởng chủ đạo của tác phẩm.<br /> – Đây là người cung nữ say mê cái đẹp, trân trọng người tài; thấu hiểu lẽ đời nhưng gặp <br /> phải bi kịch.<br /> 2. Đặc điểm:<br /> a) Người cung nữ say mê cái đẹp và trân trọng người tài:<br /> – Đan Thiềm là người đã khích lệ Vũ Như  Tô xây Cửu Trùng Đài. Vũ Như  Tô là người  <br /> nghệ sĩ có tài, có nhân cách, kiên quyết không xây Cửu Trùng Đài ,bởi đó là chốn ăn chơi <br /> sa đọa của vua chúa. Nhưng khao khát cái đẹp mãnh liệt và được tiếp sức, khích lệ  bởi <br /> Đan Thiềm nên càng cháy sáng và biến thành hành động. (Đan Thiềm khuyên Vũ Như Tô  <br /> lợi dụng tiền bạc…xây cho dân tộc một công trình…) Cái đẹp mà Đan Thiềm tôn thờ  là  <br /> cái đẹp bề thế, muôn đời. Tình yêu cái đẹp của nàng xuất phát từ lòng tự hào, tự tôn dân  <br /> tộc.<br /> – Khi đám thợ thuyền phản loạn, chính Đan Thiềm khuyên Vũ Như Tô bỏ trốn bởi lo cho  <br /> tài của Vũ Như Tô bị uổng.<br /> + Qua ngoại hình: "chạy…mau" (T185) bởi quá lo lắng.<br /> + Hành động, cử chỉ: chạy, thở hổn hển vào báo tin cho Vũ Như  Tô, quỳ xuống xin bọn  <br /> phản loạn đừng giết Vũ Như  Tô (toàn những hành động cực tả) => tô đậm tinh thần  <br /> hoảng loạn đau đớn của Đan Thiềm trước tình hình tính mạng của Vũ Như Tô bị đe dọa.<br /> + Lời thoại: van lơn, khuyên nhủ, van nài.<br /> "Ông nghe…được!" (T185), "Ông…đi” (T186), “Tài kia…nữa” (T186) => van lơn, khẩn <br /> thiết.<br /> "Đừng…trời" (T189)<br /> Giọng thúc bách Vũ Như Tô trốn để tài năng không mất…<br /> + Xin chết thay cho Vũ Như Tô<br /> “Tướng quân…người tài…” (T190), “Tướng quân…tô điểm” (T190), “Tướng quân…chịu <br /> chết"(T190)<br /> Quý người tài, yêu cái đẹp hơn cả tính mạng mình.<br /> b) Rất tỉnh táo, thấu hiểu lẽ đời, nhận rõ được tình thế:<br /> – Khuyên Vũ Như Tô lợi dụng Tương Dực để xây Cửu Trùng Đài. Vũ Như Tô không xây <br /> Cửu Trùng Đài – biểu hiện của bản lĩnh người quân tử  và nhân cách của người nghệ  sĩ  <br /> nhưng ở phương diện khác, đó là biểu hiện của sự bướng bỉnh, mù quáng. Nếu Vũ Như <br /> Tô không xây Cửu Trùng Đài thì khát vọng sáng tạo cái đẹp của Vũ Như  Tô không có <br /> điều kiện thực hiện và bản thân Vũ Như  Tô cũng chết. Thấu hiểu điều đó hơn ai hết,  <br /> Đan Thiềm khuyên Vũ Như Tô xây Cửu Trùng Đài.<br /> – Cũng không ai khác, chính Đan Thiềm khuyên Vũ Như Tô bỏ trốn, chờ cơ hội khác, bởi <br /> đại sự hỏng rồi: (khi trước trốn đi thì ông nguy, giờ trốn thì thoát chết)<br /> “Vậy mà…vì ông” (T186), “Khi dân…phải trái” (T186)<br /> Đan Thiềm hiểu được tình thế đang diễn ra nguy bách và Vũ Như Tô nếu không trốn tất <br /> yếu sẽ bị giết. Người dân không hiểu được khát vọng của Vũ Như Tô.<br /> – Đan Thiềm chỉ ra nguyên nhân : nhân dân và quan lại trong triều ai ai cũng cho Vũ Như <br /> Tô là thủ  phạm => thấu đáo về  thời thế. Bức tường thâm cao của cung vua phủ  chúa  <br /> không bó hẹp được tầm nhìn sâu sắc về  thời thế  của người cung nữ  này. Nàng có cách  <br /> ứng xử linh hoạt và uyển chuyển.<br /> Bài làm <br /> Nguyễn Huy Tưởng (1912­1960) là nhà văn Hà Nội viết thành công tiểu thuyết, kịch sân  <br /> khấu, kịch bản phim, truyện thiếu nhi. “Lá cờ  thêu sáu chữ  vàng”, truyện “Sống mãi với  <br /> Thủ  Đô", kịch "Vũ Như  Tô”, kịch “Bắc Sơn”, kịch “Những người  ở  lại” … của ông là  <br /> những tác phẩm đầy tâm huyết, đem lại niềm vinh dự to lớn cho cây bút rất đỗi tài hoa  <br /> này.<br /> “Vũ Như  Tô” là vở  kịch lịch sử 5 hồi được Nguyễn Huy Tưởng sáng tác vào năm 1941. <br /> Vũ Như  Tô, Lê Tương Dực, Nguyễn Vũ, Trịnh Duy Sản, An Hòa Hầu, Nguyễn Hoằng  <br /> Dụ… là những nhân vật lịch sử, những nguyên mẫu mà tác giả  đã dựa vào “Đại Việt sử <br /> ký toàn thư”  để  sáng tạo nên. Nhân vật Đan Thiềm mang màu sắc lãng mạn, lý tưởng  <br /> nhằm làm nổi bật chất nghệ sĩ của Vũ Như Tô, đẩy xung đột kịch tới cao trào, đỉnh điểm. <br /> Trong lời đề tựa vở kịch “Vũ Như Tô”, Nguyễn Huy Tưởng có viết:<br /> “Than ôi! Như  Tô phải hay những kẻ  giết Như Tô phải? Ta chẳng biết, cầm bút chẳng  <br /> qua cùng một bệnh với Đan Thiềm”.<br /> Vở  kịch “Vũ Như  Tô” đã nêu lên một vấn đề  lịch sử  – xã hội để  mọi người cùng suy <br /> nghĩ. Đó là chức năng, vai trò của người nghệ  sĩ, và mục đích của nghệ  thuật. Người  <br /> nghệ  sĩ đem tài năng phục vụ ai? Mọi công trình nghệ  thuật đều vì ai? Đọc vở  kịch “Vũ  <br /> Như Tô”, ta càng cảm hiểu và thấm thía về những nội dung và ý nghĩa ấy. Ở đây, chuyện  <br /> lịch sử, chuyện sân khấu cũng là chuyện đời chuyện hôm qua và cả chuyện hôm nay.<br /> Xung đột kịch  ở Hồi V chủ yếu xoay quanh giữa Đan Thiềm với Vũ Như  Tô giữa Trịnh  <br /> Duy Sản với Lê Tương Dực, Nguyễn Vũ, giữa Kim Phượng và cả  cung nữ  với Đan  <br /> Thiềm, giữa Nguyễn Hoằng Dụ, quân khởi loạn, những người thợ  xây Cửu Trùng Đài <br /> với Vũ Như Tô và Đan Thiềm.<br /> Bối cảnh lịch sử được phản ánh trong vở kịch “Vũ Như Tô” là từ năm 1510 đến năm 1516  <br /> dưới triều vua Lê Tương Dực, “vua lợn ” hoang dâm và xa hoa cực độ. Giặc giã nổi lên  <br /> như  ong. Thăng Long trở  thành chiến địa. Lê Tương Dực giết vua Lê Uy Mục (vua quỷ) <br /> để giành ngôi báu. Trịnh Duy Sản giết Lê Tương Dực rồi đốt xác. Nguyễn Hoàng Dụ đốt <br /> phá kinh thành Thăng Long, bắt Vũ Như  Tô là người xây Cửu Trùng Đài cho Lê Tương <br /> Dực, đem chém  ở  ngoại thành. Trần Cao khởi loạn, cướp phá lung tung. Triều đình chia <br /> thành năm bè bảy mối, ai cũng chỉ chăm chắm một điều “được làm vua, thua làm giặc”, <br /> dân bị “rán mỡ” vô cùng đau khổ điêu linh. Một câu ca được lưu truyền khắp làng quê, kẻ <br /> chợ thuở ấy:<br /> “Trời làm một trận lăng nhăng,<br /> Vua hóa ra thằng, thằng hóa ra vua”.<br /> Giữa thời buổi hỗn quân, hỗn quan  ấy, có bao chuyện buồn nôn. “Vua quỷ” vừa bị giết  <br /> thì “Vua lợn" đã  ủn  ỉn bò lên ngai vàng. Em giết anh, thái tử  thông dâm với thứ  phi của  <br /> cha, nghịch thần nhan nhản trong triều, gian phu dâm phụ nhung nhúc trong hậu cung. Có  <br /> kẻ đem lòng thương muốn cứu người mà gây mầm tai họa. Có bao kẻ ngu trung làm đau <br /> khổ dân lành. Đan Thiềm và Vũ Như Tô là những con người đáng thương hại, luẩn quẩn <br /> mãi trong vòng chữ tình và chữ danh cuối cùng bị bao thế lực căm phẫn, bị khinh bỉ rồi bị <br /> giết chết, thật đáng thương!<br /> Đan Thiềm là một cung nữ có chút ít nhan sắc và lòng nhân hậu, biết quý trọng nhân tài.  <br /> Nàng đã dành cho Vũ Như  Tô bao tình cảm đặc biệt. Vũ Như  Tô lúc đầu không muốn  <br /> đem tài năng phục vụ tên hôn quân “tướng lợn” vì hắn xa xỉ và hoang dâm. Người nghệ sĩ  <br /> này có thể bị giết, bị tru di. Trước tình cảnh đó, Đan Thiềm đã mách đường cho Vũ Như <br /> Tô chạy trốn, đã khuyên “không nên trái lệnh vua”. Nhưng khi quân khởi loạn đốt phá <br /> kinh thành, lùng sục kẻ  xây dựng Cửu Trùng Đài, cho đó là “thủ  phạm” thì Đan Thiềm <br /> chạy hớt ha hớt hải, mặt cắt không còn hột máu đi tìm Vũ Như  Tô. Đan Thiềm thiết tha  <br /> van xin vị công trình sư tài ba: “Ông phải trốn đi. Ông phải trốn đi… trốn đi để chờ cơ hội <br /> khác. Đại sự  hỏng rồi”. Khi tiếng quân  ầm  ầm, tiếng trống, tiếng chiêng, tiếng tù và,  <br /> tiếng ngựa hí nổi lên, khi quân khởi loạn truy tìm “thủ phạm” để giết, để phá Cửu Trùng  <br /> Đài, thi Đan Thiềm không hề lo đến tính mạng của mình mà chỉ lo Vũ Như Tô bị sát hại.  <br /> Nàng đã hết lời van xin: “Tài kia không nên để uổng. Ông mà có mệnh hệ nào thì nước ta <br /> không còn ai tô điểm nữa”. Lòng nhân ái và sự  quý trọng nhân tài của Đan Thiềm thật <br /> đáng trọng. Nhưng cách suy nghĩ của người cung nữ  này thì nông nổi, phiến diện, đáng <br /> thương. Có đúng là, nếu Vũ Như  tô bị  giết chết thì “nước ta không còn ai tô điểm nữa”  <br /> không? Có đúng là “khi dân nổi lên, họ nông nổi vô cùng. Họ không phân biệt phải trái?”.<br /> Đan Thiềm có biết hay không biết, vua Lê Tương Dực đã ra sức vét thuế, đã “rán mỡ dân”  <br /> xây dựng Cửu Trùng Đài để sống xa hoa, hưởng lạc giữa hàng trăm, hàng nghìn cung nữ. <br /> Đan Thiềm có biết hay không biết, vì xây dựng Cửu Trùng Đài mà hàng vạn dân phu, thợ <br /> thuyền bị lao dịch vất vả, bị đói rét, bị chết vì ốm đau, bị tai nạn, nhiều người bỏ trốn đã <br /> bị Vũ Như Tô bắt giết?<br /> Đan Thiềm quá thương Vũ Như Tô, quá trọng cái tài của ông Cả, mà nàng như  mê, càng <br /> ngày càng trở nên  “lẩn quẩn”. Khi quân khởi loạn đã đốt phá kinh thành, đập phá tan tành <br /> Cửu Trùng Đài, nhưng bà ta còn quỳ  lạy, van xin Ngô Hạch (một võ sĩ, một đứa tiểu  <br /> nhân): “Tướng quân tha cho ông Cả. Nước ta còn cần nhiều thợ  tài để  tô điểm”. Lửa đã  <br /> cháy đến chân, đầu sắp lìa khỏi cổ, nhưng bà ta vẫn “lẩn thẩn", u mê, van lạy: “Tướng <br /> quân hãy nghe tôi, đừng phạm tội ác. Đừng giết ông Cả. Tôi xin chịu chết”.<br /> Đan Thiềm quá thương Vũ Như Tô, quá quý trọng cái tài của Vũ Như Tô mới có ngôn từ <br /> và cách hành xử  ấy. Nhưng tình cảnh đất nước loạn lạc, vua thì xa xỉ, hoang dâm, nhân  <br /> dân lầm than đau khổ, một trong những "thủ  phạm” làm cho dân chúng oán hận là Vũ <br /> Như Tô, kẻ đã xây Cửu Trùng Đài, bà ta có biết hay không? Trước dư luận, trước những  <br /> lời khen chê của đồng loại (dù đó là lời thị  phi) thì cũng phải biết lắng tai nghe mà suy  <br /> ngẫm. Nhưng Đan Thiềm vẫn bỏ  ngoài tai tất cả, Thậm chí cho đến lúc đầu sắp lìa cổ <br /> vẫn lẩn thẩn, u mê!<br /> Loading...<br /> Xây Cửu Trùng Đài, phá Cửu Trùng Đài là chuyện đại sự quốc gia. Thế mà một cung nữ <br /> (cũng như hàng trăm hàng nghìn cung nữ khác chỉ biết đem nhan sắc thỏa mãn dục vọng <br /> bọn quân vương), trí lực có là bao, thế mà vẫn “nói nhảm”, vẫn “dây vào” những chuyện <br /> tày đình! Cái chết của Đan Thiềm là một bi kịch: bi kịch về tình thương và lẽ phải, bi kịch <br /> về nhận thức mơ hồ, bi kịch giữa nghệ thuật và tội ác! Cái chết của Đan Thiềm là một bi  <br /> kịch. Đúng như câu ca của dân gian đã lưu truyền:<br /> “Giúp người mà chẳng lo xa,<br /> Gây mầm tai họa, máu sa ngập đường”.<br /> Đan Thiềm đã “giúp”, đã “thương" Vũ Như Tô, bà ta đã quý trọng tài năng người thợ giỏi, <br /> bà ta muốn bảo vệ Cửu Trùng Đài, nhưng bà ta có biết hay không vì Vũ Như Tô xây Cửu  <br /> Trùng Đài mà công khố hao hụt, dân gian lầm than! Xét cho cùng, Đan Thiềm cũng là một <br /> “đồng thủ phạm” với Vũ Như Tô, là kẻ đã “gây mầm tai họa”.<br /> Nghệ thuật không phải là sự lừa dối. Nghệ thuật cũng không chỉ để  thỏa mãn cuộc sống <br /> xa hoa, ăn chơi trụy lạc của những vua quỷ, vua lợn, của bọn c ường quy ền, c ủa m ột  <br /> thiểu số  người trong xã hội. Nghệ  thuật không phải là cái bánh vẽ. Nghệ  thuật càng  <br /> không thể  gây đau khổ  cho dân chúng. Và những chuyện đại sự  quốc gia không phải ai  <br /> cũng có thể can dự vào. Đó là bài học, không chỉ cho những Đan Thiềm xưa nay mà còn là  <br /> những điều cần suy nghĩ nghiêm túc cho bất cứ ai trong xã hội. Bởi vậy, Đan Thiềm là  <br /> một nhân vật đáng thương hại.<br /> Trong bài thơ “Dại khờ” (Tập “Gửi hương cho gió”), thi sĩ Xuân Diệu có viết:<br /> “Người ta khổ vì thương không phải cách,<br /> Yêu sai duyên, và mến chẳng nhằm người.<br />  Có kho vàng nhưng chẳng tặng tùy nơi,<br /> Người ta khổ vì xin không phải chỗ”<br /> Qua cuộc đời đầy bi kịch và cái chết của nhân vật Đan Thiềm trong lịch sử. trong vở kịch  <br /> "Vũ Như  Tô” của Nguyễn Huy Tưởng, ta càng thấm thìa những vần thơ  trên đây của <br /> Xuân Diệu.<br />