ƯỜ
Ủ Ầ
Ộ
TR
NG Đ I H C
Ạ Ọ TH D U M T
KHOA HÀNH CHÍNH – LU TẬ
oOo
Ậ
Ể BÀI TI U LU N
Ộ
Ậ
MÔN LU T LAO Đ NG
ƯỜ
PHÁP LU T VẬ
Ộ Ề LAO Đ NG LÀ NG
Ệ I GIÚP VI C
GIA ĐÌNH
2
3
Ụ Ừ Ế Ắ DANH M C T VI T T T
ụ ừ ầ ủ Ký hi uệ C m t đ y đ
ậ ộ ộ BLLĐ B Lu t Lao Đ ng
ệ ộ LĐGVGĐ Lao Đ ng Giúp Vi c Gia Đình
Trung tâm Nghiên c u Gi GFCD ể i, Gia đình và Phát tri n ồ ứ ớ ộ c ng đ ng
ợ ồ ộ HĐLĐ H p Đ ng Lao Đ ng
Ủ UBNĐ y Ban Nhân Dân
4
Ụ
Ụ
M C L C
ể
ặ
ộ
ườ
ủ 1.1.2.Đ c đi m c a lao đ ng là ng
ệ 6 i giúp vi c gia đình ................................................
ậ ố ớ
ộ
ộ
ườ
1.2.N i dung pháp lu t đ i v i lao đ ng là ng
ệ 8 i giúp vi c gia đình ..................................
ậ ố ớ
ệ
ộ
ườ
1.2.1.Khái ni m pháp lu t đ i v i lao đ ng là ng
ệ i giúp vi c gia đình
9 .........................
ậ ề
ủ
ộ
ị
ườ
1.2.2.Quy đ nh c a pháp lu t v lao đ ng là ng
ệ i giúp vi c gia đình
10 ..........................
ƯƠ
CH
14 NG 2 .........................................................................................................................
Ự
ƯỜ
Ộ
Ệ
I GIÚP VI C
Ậ ƯỚ
Ề Ệ
Ị
Ệ Ạ TH C TR NG PHÁP LU T VI T NAM V LAO Đ NG LÀ NG GIA ĐÌNH VÀ Đ NH H
14 NG HOÀN THI N .................................................................
ự
ề
ạ
ộ
ườ
2.1. Th c tr ng v lao đ ng là ng
ệ 14 i giúp vi c gia đình ...................................................
ề ầ
ề
ệ
ề
ấ
ả
ế
Ngh giúp vi c gia đình: Nhi u v n đ c n gi
14 i quy t, laodongxanha.net, 2017. ..........
ộ
ệ 15 Tình hình Lao đ ng giúp vi c gia đình, gfcd.org.vn, 2015. ................................................
ậ
ị
ệ
ề
ộ
ườ
ủ 2.2. Quy đ nh c a pháp lu t Vi
t nam v lao đ ng là ng
ệ 15 i giúp vi c gia đình ..............
ị ề ị
ế
ướ
ả
ệ
ậ
2.3. Ki n ngh v đ nh h
ng gi
28 i pháp hoàn thi n pháp lu t .........................................
ộ
ừ
ộ
ệ Lao đ ng giúp vi c gia đình Nhìn t
giác đ pháp lý, tcdcpl.moj.gov.vn.
28 ......................
ƯƠ CH NG 1
Ơ Ở Ộ Ậ Ệ Ủ C S LÝ LU N C A LAO Đ NG LÀ NG I GIÚP VI C GIA ĐÌNH
Ậ ƯỜ Ệ TRONG PHÁP LU T VI T NAM
ộ ườ
ộ ệ ề ề 1.1. Khái quát v lao đ ng là ng 1.1.1. Khái ni m v lao đ ng là ng
ệ ộ ệ i giúp vi c gia đình ồ ạ ừ ấ i t “Lao đ ng giúp vi c gia đình” đã t ng t n t
ầ ộ ế Ở r t lâu ngay t ả ệ i giúp vi c gia đình ườ ừ ư xã h i đó, g n nh các gia đình khá gi và phong ki n. ệ ừ ờ th i nô l ề trên lên đ u có lao
5
ộ
ộ ng đ ờ ượ ọ ệ c g i là: nô l thì đây không đ
ậ
ộ ả b n, thì đây đ
ạ ệ ượ ể ế ề ư ệ
ệ
ề ề ượ
ở ư
ộ ề ượ ậ ườ
ỏ ẳ ố ẳ ữ
ộ ư
ị ố
ườ ệ ộ , gia nhân, gia nô, nô b c, … đ ng giúp vi c gia đình th ề ọ ị ộ ượ ờ ấ ư c xem là m t ngh h b nh ng trong xã h i th i b y gi ọ ỉ ượ ề ấ ứ ặ ề ạ c h n ch v quy n ho c không có b t c quy n nào. Mà th m chí h ch đ ộ ộ ư ả c xem là m t xem nh là m t lo i “tài s n”. Trong xã h i t ầ ế ngày càng phát tri n thì nhu c u công vi c. Còn hi n nay, khi mà nên kinh t ườ ộ ậ ề i giúp v giúp vi c trong các gia đình ngày càng tăng. Vì v y lao đ ng là ng ố ậ ộ ệ c pháp lu t nhi u qu c gia c tr thành m t ngh và đ vi c gia đình đã đ ế ớ trên th gi i ghi nh n nh : Philippines, Pháp, Campuchia, … Trong m i quan ộ ườ ử ụ ộ ệ i lao đ ng và ng i s d ng lao đ ng đ u bình đ ng và h lao đ ng này, ng ệ ọ ậ ắ ủ nguyên t c c a quan h này là th a thu n, bình đ ng, tôn tr ng nhau gi a các ự ủ ể ề ệ ườ ị ch th . Đ nh nghĩa v lao đ ng là ng i giúp vi c gia đình thì ch a có s ậ ế ớ ấ ố i, mà các qu c gia quy đ nh khác nhau trong pháp lu t th ng nh t trên th gi ủ ướ c a n c mình. ầ ươ ạ ậ ộ Đ u tiên, là t i lu t lao đ ng Philippines. Ch
ụ ị
ệ ố ị
ệ ầ ườ i thuê, theo nhu c u, mong mu n v ồ ệ ạ ưở ự ệ
1.
ả ủ ủ ề ả ệ i thuê
ườ ư
ườ ệ
ể ổ ấ ộ ủ
ả ệ ườ ườ ế n và các ngh
i làm v ọ ể ủ ễ ệ ng t
ề ệ ị
ộ ậ ng 141 lu t lao đ ng ị ộ Philippines đ nh nghĩa: lao đ ng giúp vi c gia đình hay d ch v giúp vi c gia ề ụ ự ủ i nhà c a ng đình là d ch v th c hi n t ả ụ ử ng th , bao g m c vi c chăm nom cho s tho i vi c b o trì nhà c a và h Ở ườ mái c a các thành viên trong gia đình c a ng Campuchia, Đi u 4 ộ ậ ệ ị ộ ộ i lao đ ng giúp vi c gia đình nh sau: B Lu t Lao đ ng đ nh nghĩa ng ệ ể ườ ượ ữ c thuê đ làm các công vi c i đ i lao đ ng giúp vi c là nh ng ng Ng ườ ủ ủ ặ chăm sóc ch nhà ho c tài s n c a ch nhà đ đ i l y thù lao. Nhóm ng i ề ệ ả ồ ườ i giúp vi c, b o v , tài x , ng này bao g m ng ệ ươ ự ế ộ ự khác mi n là có m t “ch nhà” thuê h đ làm vi c tr c ti p nghi p t 2. ủ ạ i nhà c a mình t ậ Trong Pháp lu t Pháp có đ nh nghĩa v lao đ ng giúp vi c gia đình t ộ ả ộ ư ề ộ
ệ ộ ộ ườ ượ i đ
ậ ề
ự
ệ
ạ
ướ
ệ
ậ
ạ ng hoàn thi n, Lu n văn th c
ộ
ậ ề
ự
ệ
ạ
ướ
ệ
ậ
ạ ng hoàn thi n, Lu n văn th c
ầ ậ ọ ầ ậ ọ
ộ
1 Tr n Linh Trang, Pháp lu t v lao đ ng giúp vi c gia đình – Th c tr ng và h ộ sĩ lu t h c, Hà N i, 2015. 2 Tr n Linh Trang, Pháp lu t v lao đ ng giúp vi c gia đình – Th c tr ng và h ộ sĩ lu t h c, Hà N i, 2015.
ỏ ướ ế ể ề ị ề ạ ơ ạ i ậ ệ Lao đ ng giúp vi c Kho n 1 Đi u L7221 B Lu t Lao Đ ng Pháp nh sau: “ gia đình là m t ng c thuê làm công vi c gia đình cho các cá nhân” . ữ c lao Không nh ng th đ làm rõ h n v đ nh nghĩa này thì t i Đi u 1 Th a
6
ộ ả ệ
ệ ề ủ
ố ệ ạ ệ ủ t c a ngh nghi p này là làm vi c t ệ ệ ộ
ự ệ ặ
ệ ấ ả ườ ử ụ ộ ộ ệ
ệ ư ộ ấ ả đ ng qu c gia Pháp đã mô t lao đ ng giúp vi c gia đình nh sau: B n ch t ườ ử ụ ặ i s d ng lao đ c bi i nhà riêng c a ng ờ ệ ể ộ đ ng giúp vi c gia đình. Lao đ ng giúp vi c gia đình có th làm vi c toàn th i ẳ ầ ờ ặ gian ho c bán th i gian, th c hi n t t c ho c m t ph n công vi c nhà ch ng ớ ệ ạ i v sinh… Ng h n liên quan t i s d ng lao đ ng giúp vi c gia đình không ậ ượ ợ c l thu đ i nhu n thông qua công vi c này.
ố ậ ề ệ
ữ ể ậ ỉ ộ ấ ị ộ ệ ụ ể
ệ ệ ấ ằ ồ
ọ ộ ể ế ệ
ộ ể ệ ứ ấ lao đ ng giúp vi c gia đình là lao đ ng đ
ể Qua tìm hi u pháp lu t các qu c gia v lao đ ng giúp vi c gia đình có th th y r ng thu t ng này không ch m t công vi c c th nh t đ nh mà nó là ề bao g m nhi u công vi c khác nhau trong các công vi c gia đình. Nhìn chung ể ấ ta có th th y hai tiêu chí đ xem xét th nào g i là lao đ ng giúp vi c gia ư đình nh sau: Th nh t, ệ
ộ ỡ ư ấ ữ ẹ ệ ệ
ạ i già, …
ẳ ườ ẻ t giũ, trông tr , chăm sóc ng ườ ử ụ ộ ợ ệ
ệ ể ể ườ ộ ượ ử ụ c s d ng đ làm các ạ ộ ạ ủ ấ công vi c trong gia đình mang tính ch t giúp đ các ho t đ ng sinh ho t c a ọ gia đình. Đó là nh ng công vi c ch ng h n nh : n u ăn, d n d p v sinh nhà ặ ử c a, gi ứ Th hai, Ng c phép thu l i s d ng lao đ ng không đ
ộ i s d ng lao đ ng là lao đ ng giúp vi c gia đình không i nhu n thông qua công vi c này. Có th hi u tiêu chí này là ử ụ c phép s d ng ng i lao đ ng vào các ạ ươ ậ ộ ế ạ ộ ng m i.
ượ đ ườ ử ụ ượ ng ệ công vi c liên quan đ n ho t đ ng th ể ị ệ ộ Qua hai tiêu chí nêu trên có th đ nh nghĩa lao đ ng giúp vi c gia đình nh ư
sau:
ộ ự ệ ệ
ấ ỡ ộ “Lao đ ng giúp vi c gia đình là lao đ ng th c hi n các công vi c trong gia ườ ử i s
ậ ừ ượ ạ ộ đình mang tính ch t giúp đ ho t đ ng sinh ho t c a gia đình. Và ng ợ ộ ụ d ng lao đ ng không đ c phép thu l ệ ạ ủ ệ công vi c này”. i nhu n t
ộ ể ặ ườ ủ 1.1.2. Đ c đi m c a lao đ ng là ng ệ i giúp vi c gia đình
ộ ệ ạ Phân lo i lao đ ng giúp vi c gia đình
ạ ệ ờ
ở ớ ị chung v i ch ng
ệ ườ ả ươ ạ ủ ộ ượ ở ể Chúng ta có th phân lo i LĐGVGĐ theo th i gian làm vi c. ườ Nhóm m tộ , ng gian. Trong lo i hình lao đ ng này, ng ộ ượ h đ c tr l ứ ờ i LĐGVGĐ làm vi c theo hình th c không xác đ nh th i ủ ườ ộ i lao đ ng th ng theo tháng. c ch h nuôi ăn, ộ và đ
7
ị ờ ệ ườ
ệ
ở ệ ứ ậ ượ ể ủ ộ
ng theo gi ầ c yêu c u rõ ràng, tr ứ hình th c này ng
ặ
ề i LĐGVGĐ làm vi c theo hình th c xác đ nh th i gian. ề ờ ỏ th a thu n, đi u đó có nghĩa là i LĐGVGĐ còn có th làm vi c theo gi ả ệ ự chung v i ch h . Công vi c th c hi n đ ườ ệ Ở i ng công vi c. ề ộ ệ i giúp vi c gia đình ể ấ
ớ ể ụ
ố ặ ể ể ộ ọ
ổ ấ ả
ừ 40 tr lên. B i l ề ộ ổ LĐGVGĐ có t
ọ ế t c các nhóm t ở ừ ộ ổ ủ ế ở độ tu i trung niên t ổ ớ Nhóm hai, ng ườ Ng ọ ớ h không ố ượ ươ ặ ờ l ho c theo kh i l ệ ể ự ệ LĐGVGĐ có th th c hi n công vi c cho nhi u h gia đình khác nhau. ườ ộ ủ ể Đ c đi m c a lao đ ng là ng ề ộ ướ i nhi u góc đ khác nhau có th th y LĐGVGĐ có nhi u Qua quan sát d ư ề ộ ặ ộ ộ ố ạ ệ đ c đi m đ phân bi t so v i m t s lo i lao đ ng khác. Ví d nh v đ ề ấ ổ tu i, trình đ h c v n, chuyên môn, … Có b n đ c đi m chính sau đây v LĐGVGĐ. ứ Th nh t ậ ầ ớ
ề
ể ọ ơ
ộ ộ
ộ
ườ ở i ườ ng không đ ắ ắ ng có s c kh e y u, n m b t công vi c ch m không làm đ
ườ ạ
ộ ổ ỉ
ứ ề ể ườ m và b t ti n khi đ ng ở ộ ổ ở ọ ị ườ i này th ệ ặ ấ ệ đ tu i này ầ nông thôn đa ph n các em gái th
ủ
ể ố ượ ậ ơ ộ ệ ề ạ
ơ
ỏ ố ậ ặ ng tr
ề ế
ế ố ứ ạ ấ ổ ị
ổ ấ ư ộ ổ ưở
ề ề ễ ị ẻ ấ ợ ụ ộ ủ
ễ ắ ng thành nh tr m c p, d b k x u l ư ậ ớ ầ ề ế ấ , v đ tu i 15 đ n 60 tu i, tuy ở ẽ ở ộ ổ đ tu i nhiên t p trung ch y u ệ ọ ề này ph n l n h đã có con cái l n và đ n tu i lao đ ng do đó h đi u ki n ộ ữ ơ thoát ly gia đình đ đi làm xa, h n n a nhi u gia đình cũng thích thuê lao đ ng ệ ể ở ạ ớ ở ộ ổ đ tu i này vì h có th i v i gia đình lâu h n và có kinh nghi m làm l ư ố ơ ệ vi c gia đình cũng nh chăm sóc các thành viên trong gia đình t t h n. Bên ộ ổ ộ ữ ậ ạ ngoài đ tu i lao đ ng tham gia c nh đó, có m t b ph n là nh ng ng ượ ư ư ộ c “ a chu ng” vì nhóm ng lao đ ng này nh ng th vào th tr ỏ ế ượ ậ ệ ườ ườ ng c ộ i già vì hay đau công vi c n ng nên nhi u h gia đình có tâm lí ng i thuê ng ở ố i già chăm sóc gia đình. Và ch ít đ tu i 16 18, s ườ ng không còn đi h c nên dĩ khi gia đình khó khăn thì đ có thêm thu nh p thì các em tranh th làm thêm ộ ngh giúp vi c gia đình, đ i t ng này có c h i tham gia lo i hình lao đ ng ể ệ ọ ở ễ ả b i d b o, h c vi c nhanh và có th ch i và trông em nh , tuy nhiên nhóm ộ ườ ở ạ này th i quê nhà l p gia đình ho c có mong mu n tìm ki m m t l ệ công vi c khác khi đ n 1920 tu i nên tâm lí nhi u gia đình không mu n thuê ố ượ ng này vì tính n đ nh th p và d phát sinh nhi u v n đ ph c t p vì đ i t ụ ế ư i d ng, xúi gi c, ch a đ n tu i tr ồ ừ ệ ấ 4055 là ngu n quan h b t chính v i ch nhà,… Nh v y, nhóm lao đ ng t ti m năng cho nhu c u LĐGVGĐ.
8
ố ấ ộ ọ v trình đ h c v n nh ng thành ph n tham gia v i m i quan h
ữ ườ ờ ấ
ườ ữ ườ ượ
ớ i s ng
ệ ệ ề ng là nh ng ng ng xem LĐGVGĐ đ ở ườ ố ữ
ấ ấ ỉ ạ ế
ể ấ ầ ớ ệ ộ ọ ủ ườ
ấ ặ ệ ộ ố
ư c ngoài t i Vi
ạ ộ ư ớ ỉ
ứ ẹ ệ
ề ộ ề ậ ở
ộ ề ề ườ ộ V đi u ki n gia đình có th th y đa s ng
ể ậ
ọ ố ổ ươ ả ị i các gia đình ng ể ấ ề ố nhi u trình đ khác nhau mu n gia nh p. ọ ự ệ ố ể ấ i lao đ ng l a ch n ề ế khó khăn. H đi làm đ có thêm thu nh p vì ti n công ầ ủ ọ ng đ i n đ nh giúp h trang tr i các nhu c u c a LĐGVGĐ t
ệ ầ ứ ề Th hai, ệ ấ ộ ọ ộ i có trình đ h c v n th p. Quan ni m lao đ ng này th ỉ ấ ệ ườ ư c coi là công vi c th p hèn và th ng ch x a nay th ấ ộ ọ ữ nông thôn và có trình đ h c v n th p m i làm công có nh ng ng ườ ề vi c này. Nh ng quan ni m v ngh giúp vi c gia đình ch dành cho ng i ế ữ ỹ nông thôn, có trình đ h c v n th p và k năng giao ti p h n ch là nh ng ệ ộ ư i LĐGVGĐ. Hi n nay trong xã h i đi m khá đ c tr ng c a ph n l n ng ườ ộ i LĐGVGĐ có trình đ cao nh sinh viên cũng xu t hi n thêm m t s ng ệ ườ ướ ờ ạ ạ ọ đ i h c đi làm LĐGVGĐ theo gi t i n t ượ ng ít nh ng có th th y đây cũng là m t công Nam, tuy nhiên m i ch có l ề ớ ậ ạ vi c đem l i thu nh p cao so v i nhi u ngành ngh khác và h a h n có nhi u ầ thành ph n lao đ ng ứ Th ba, ệ công vi c là do kinh t ượ ừ ậ nh n đ c t gia đình và cá nhân.
ạ ề Th t i LĐGVGĐ
ữ ,ứ ư V đào t o chuyên môn ph n l n ng ầ ầ ớ ườ ạ ườ ợ ượ ng h p đ ư ở ướ c ta ch a n ệ ể c đào t o đ đi giúp vi c
ườ ữ ể ề ặ i LĐGVGĐ đ u có nh ng đ c đi m chung v đ
ả ộ
ư ặ ấ ạ t. Chính nh ng đ c thù này đã t o nên nét đ c tr ng trong đ i t
ầ ượ ả ạ ề có qua đào t o ngh . Đa ph n nh ng tr ở ướ c ngoài. cho gia đình n ầ ề ộ ạ i, đa ph n là ng Tóm l ặ ớ ư ổ i tính, trình đ văn hóa không cao, có hoàn c nh xu t thân tu i, đ c tr ng gi ố ượ ữ ệ ặ ng đ c bi ộ lao đ ng c n đ ặ ệ c b o v này.
ậ ố ớ ộ ộ ườ 1.2. N i dung pháp lu t đ i v i lao đ ng là ng ệ i giúp vi c gia đình
ậ ệ ộ
ữ ề ấ ế ạ ậ Pháp lu t Vi ậ B Lu t Lao đ ng 1994, đã đ c p đ n v n đ này t
ư
ộ
ư ị ế khái ni m đ n nghĩa v
ệ ữ ế ạ ộ ệ ề t Nam đã có nh ng ghi nh n v lao đ ng giúp vi c gia đình. ề ề ề ấ ộ Ở ộ i các Đi u 2, Đi u ư ư ơ ồ ư ượ ề ẫ c rõ ràng và cũng nh ch a 28, Đi u 139 nh ng v n còn khá m h ch a đ ộ ẫ ụ ể ậ ở ộ ượ ướ B Lu t Lao đ ng 2012 thì lao đ ng giúp đ ng d n c th . Nh ng c h ụ ừ ộ ượ ệ c quy đ nh m t cách rõ ràng t vi c gia đình đã đ ệ ủ c a các bên khi tham gia quan h lao đ ng này. Không nh ng th t i năm
9
ộ ấ ệ ẫ ộ ng d n m t các c ượ ướ c h
ậ
ổ ủ ề ể ở ộ ậ ộ
ệ ề ữ ậ ộ ụ ề ề 2014, các v n đ v lao đ ng giúp vi c gia đình đ ớ ự ị ị ư và Ngh đ nh đi kèm. V i s thay đ i c a pháp lu t này, th b i các Thông t ư ộ ượ c công nh n nh m t ngh . Và xã h i cũng có lao đ ng giúp vi c gia đình đ ệ ườ i là lao đ ng giúp vi c gia đình. nhìn nh n khác v nh ng ng
ậ ố ớ ộ ệ ườ 1.2.1. Khái ni m pháp lu t đ i v i lao đ ng là ng ệ i giúp vi c gia đình
ộ ệ ệ
ị ệ ườ ậ ộ ữ t Nam, thu t ng “Lao đ ng là ng ự
ộ ộ ớ ị
ế ự
ộ ệ ườ ậ ể ệ ộ
ệ ọ ệ ề ả
ọ ệ ề ữ i l a ch n công vi c giúp vi c gia đình th
ệ ộ ộ ố ườ ệ
ị ọ ữ ả ạ ố ổ
ệ ệ ẽ ở ộ ậ ươ ỉ ự i thu nh p t ọ ợ ả
ấ ủ ọ ệ
ạ ề ệ ể ọ ậ ng h p h ch th c hi n công vi c giúp vi c gia đình ả ụ ệ ể
ư ộ ợ
ạ ộ ươ ệ ạ
ấ ủ ụ ỉ ơ ệ ầ ớ
ụ ạ ằ ạ ố
ẽ ộ
ứ ườ ạ ấ ợ
ặ ạ ườ ậ Ngoài ra pháp lu t lao đ ng còn quy đ nh ng
ộ ệ ượ ứ
ệ ệ ệ ộ ộ
ệ ủ ở ấ ườ ng xuyên.Tính th ng xuyên
ệ ộ ỳ ườ ậ Ở i giúp vi c gia đình” pháp lu t Vi ủ ượ ệ i lao đ ng th c hi n các công vi c trong gia đình c a c đ nh nghĩa là ng đ ườ ề ộ m t hay nhi u h gia đình khác nhau m t cách th ng xuyên. V i đ nh nghĩa ệ ủ ạ ạ ấ ằ này ta th y r ng nhà làm lu t không h n ch ph m vi th c hi n công vi c c a ặ ng i LĐGVGĐ, h có th làm vi c cho m t ho c nhi u h gia đình. Quy ậ ừ ọ ạ ị đó c i thi n cu c s ng. đ nh này t o đi u ki n cho h nâng cao thu nh p t ườ ự ố ở B i vì đa s nh ng ng ng có ặ hoàn c nh khó khăn ho c không có trình đ chuyên môn, và công vi c này ộ ố ơ ng đ i n đ nh cho h . H n n a cũng s có m t s mang l ờ ệ ườ m t kho n th i tr ậ gian trong ngày, đây không ph i là công vi c duy nh t c a h , nên pháp lu t ộ ờ đã t o đi u ki n đ h t n d ng th i gian đó đ lao đ ng giúp vi c cho gia ể ề ệ ườ ệ i LĐGVGĐ có th làm nhi u công vi c đình khác. Các công vi c mà ng ườ ệ ườ ẻ ả i b nh, chăm sóc ng i nh : n i tr , qu n gia, chăm sóc tr , chăm sóc ng ư ộ ệ ườ n và các công vi c khác cho h gia đình nh ng không liên già, lái xe, làm v ừ ả ấ ế b n ch t c a công vi c giúp quan đ n ho t đ ng th ng m i. Xu t phát t ệ vi c gia đình, đó ch đ n thu n là các công vi c v i m c đích chăm sóc gia ậ ề đình v ăn u ng, sinh ho t,… ch không nh m m c đích t o ra thu nh p cho ệ ườ ử ụ i LĐGVGĐ s không làm các công vi c liên i s d ng lao đ ng nên ng ng ậ ị ườ ế ả ng. i nh n ho c c nh tranh trên th tr quan đ n s n xu t, kinh doanh t o ra l ị i làm công vi c trong gia c xem là lao đ ng giúp vi c gia đình. đình theo hình th c khoán vi c không đ BLLĐ có quy đ nh này do tính ch t công vi c c a lao đ ng giúp vi c gia đình ạ ả ệ đây không ph i là tình tr ng là làm vi c th ặ ạ ấ ặ ả ặ ạ ặ l p đi l p l i ị ườ i trong m t chu k làm vi c mà ph i là tính ch t l p đi l p l
10
ệ ủ
ặ
ượ ấ ổ ươ ệ ủ ệ ầ ườ ụ ớ ạ ủ
ỉ
ộ ụ ằ ị ng và đ ứ ờ ệ ư ộ ữ ẳ ườ ể ạ
ướ ứ
ấ ị ộ ượ ự ụ ậ
ữ
ệ ệ ủ ọ ượ ự ệ ỉ
ậ ộ i LĐGVGĐ mang tính liên t c h ng ngày c a công vi c. Công vi c c a ng ấ ự ọ ch t n đ nh, hàng ngày h có m t th c hi n nghĩa v v i tính ch t làm công ư ế ăn l c biên ch vào thành ph n sinh ho t c a gia đình. Nh ng ờ ụ ễ ệ trong hình th c khoán vi c thì nh ng công vi c ch mang tính th i v di n ra ộ ấ ị c thuê trong m t th i đi m nh t đ nh. Ch ng h n nh m t ng i lao đ ng đ ệ ạ ộ ứ ế m n theo hình th c c đ n m t ngày nh t đ nh trong tháng l i th c hi n ị ề ả ạ ượ ấ ị ệ c nh n m t kho n ti n cho d ch v đó thì công vi c nh t đ nh sao đó l i d ọ ượ ứ ườ i làm vi c theo hình th c không đ c coi là LĐGVGĐ mà h là nh ng ng ệ ở ề ệ ệ khoán vi c. Vi c th c hi n công vi c khoán vi c c a h đ c đi u ch nh b i ự B Lu t Dân s .
ậ ề ủ ộ ị ườ 1.2.2. Quy đ nh c a pháp lu t v lao đ ng là ng ệ i giúp vi c gia đình
ộ ệ ệ
ượ
ộ ệ ậ
ệ ườ ữ ữ ườ ộ ọ ộ ợ
ộ
ị ữ ệ ề ệ ủ ộ ề ộ
ệ i giúp vi c gia đình. ứ ố ớ ề ợ ấ ộ ộ ầ ử ụ Hi n nay, nhu c u s d ng lao đ ng giúp vi c gia đình ngày càng tăng cao. ư ộ ờ ộ c xem nh Tuy nhiên trong m t th i gian dài lao đ ng giúp vi c gia đình đ ườ ử ể ượ ệ ộ i s c xã h i tôn tr ng. Vì v y, đ làm cho ng m t công vi c không đ ớ ộ ụ ợ ộ i lao đ ng giúp d ng lao đ ng có nh ng hành vi và thái đ phù h p v i ng ể ạ ệ i lao đ ng giúp vi c gia vi c gia đình, t o nh ng đi u ki n thích h p đ ng ề ư ố t công vi c c a mình, cũng nh ràng bu c quy n và nghĩa đình hoàn thành t ụ ủ ộ ậ v c a các bên. B lu t Lao đ ng đã có nh ng quy đ nh riêng v lao đ ng là ườ ng Th nh t
ụ ể ồ ề ệ
ấ , đó là v n đ h p đ ng lao đ ng đ i v i lao đ ng là ng ườ ạ ề ớ ụ ủ ự ả ấ ổ
ồ
ộ ợ ề ặ
ả ơ ở ậ ủ ứ ắ
ư ự ỏ ợ ộ ồ
ể ể ộ
ậ ế ợ ờ ạ ợ
ể ự ộ ệ ợ ờ ạ ờ ạ ặ ụ ồ ướ ồ ộ i giúp ằ ơ ở vi c gia đình. Nh m c th hóa v quy n và nghĩa v v a các bên, t o c s ế ệ cho vi c gi i quy t các tranh ch p, BLLĐ 2012 đã có s thay đ i so v i BLLĐ ợ ồ ứ ủ ề 1994 v hình th c c a h p đ ng LĐGVGĐ. BLLĐ 2012 bu c h p đ ng lao ứ ứ ả ả ượ ậ ệ ủ ộ c l p thành văn b n. T c là v m t hình th c đ ng c a quan h này ph i đ ứ ả ượ ậ ồ ợ c l p thành văn b n ch không nh BLLĐ 1994 thì h p đ ng này ph i đ ọ ộ ề ặ không b t bu c v m t hình th c. Trên c s tôn tr ng s th a thu n c a hai ờ ạ ự ỏ th a thu n th i h n h p đ ng lao d ng. bên, BLLĐ 2012 cho phép hai bên t ồ ọ Có th hi u là các bên có th l a ch n giao k t h p đ ng lao đ ng không xác ộ ị ị đ nh th i h n, h p đ ng lao đ ng xác đ nh th i h n, h p đ ng lao đ ng theo ế ấ ị i 12 tháng. Ti p mùa v ho c theo m t công vi c nh t đ nh có th i h n d
11
ả ươ
ỳ ạ ng, k h n tr l ầ
ượ ướ ả
ứ ộ ữ ậ ạ c ghi nh n t ồ ợ
ộ
ờ ạ ủ ợ ờ ờ ờ
ườ
ề
ề ỗ ợ ọ ữ ồ ồ ườ ườ ộ ủ ng c a ng
ờ ả ươ ồ ủ ợ ề ộ ng, th i theo là v n i dung c a h p đ ng, hình th c tr l ờ ồ ợ ỗ ở ệ là nh ng n i dung c n ghi rõ trong h p đ ng. làm vi c hàng ngày, ch gi ẫ ồ ụ ể ủ ợ ộ i các văn b n h ng d n thi N i dung c th c a h p đ ng đ ộ ị ệ ủ ồ g m: thông tin cá nhân c a các bên ký h p đ ng lao đ ng; công vi c và đ a ề ồ ệ ế ưở ề ươ ể ng (n u ng; ti n th đi m làm vi c; th i h n c a h p đ ng lao đ ng; ti n l ị ả ỉ ể ả ộ ộ ơ ệ ờ ngh ng i; trang b b o h lao đ ng; b o hi m làm vi c, th i gi có); th i gi ề ơ ư ộ ỗ ở ủ ế ể ả ộ i lao đ ng; ti n tàu xe v n i c c a ng xã h i, b o hi m y t ; ăn và ch ứ ợ ờ ạ ộ ấ trú khi ch m d t h p đ ng lao đ ng đúng th i h n; h tr h c ngh , văn hóa ệ ế (n u có); trách nhi m b i th i lao đ ng; nh ng hành vi nghiêm c m.ấ
ề ấ
ộ ụ ủ ượ ứ Th hai ườ ề , đó là v v n đ quy n và nghĩa v c a ng ồ
ụ ủ
ắ
3. Nghĩa v đ u tiên ph i đ ả ượ ậ
ệ ự ụ ầ ầ
ợ ỏ ỏ ủ ỏ ể
ứ ề ợ i LĐGVGĐ. Khi h p đ ng lao đ ng đ ể ọ ế ủ c nh c đ n c a ng ế ề ờ ạ ỳ ạ ng, k h n tr l
ỉ ng, hình th c tr ờ
ầ ộ ố ề
ỉ ả ỏ c chăm sóc s c kh e khi đau m, b nh t
ườ
ố ụ ả ậ ể ọ ự ủ
ể ế
ườ ử ụ ệ i giúp vi c gia đình. Ng
ườ
ả ự ả ố ỏ ệ ườ ệ i giúp vi c gia đình đ
ậ ọ ườ ệ ượ i LĐGVGĐ đ h tr v n i c
ọ ế ượ
ụ ố ứ
ề ủ
ề
ẽ ươ ứ
ụ ủ
ớ
3 Quy n và nghĩa v đ i ng: Là quy n c a bên này s t
ng ng v i nghĩa v c a bên kia. Và ng
ượ ạ c l
i.
ộ ấ ườ ả ườ ử ụ i s d ng LĐGVGĐ ế ẽ c ký k t s làm phát sinh và ng ụ ố ề ề “quy n và nghĩa v đ i quy n và nghĩa v c a các bên. Đây có th g i là ườ ử ụ ng”ứ i s d ng LĐGVGĐ ộ ồ ợ là: Th c hi n đ y đ th a thu n đã giao k t trong h p đ ng lao đ ng. Các ậ ự ậ ệ ỏ ồ th a thu n này có th là th a thu n v th i h n th c hi n h p đ ng; th a ả ươ ề ả ươ ề ề ươ ậ ậ ỏ l ng; th a thu n v thu n v ti n l ờ ơ ờ ỉ ế ỉ ễ ệ ờ th i gi làm vi c, th i gi t. Cũng ngh ng i, ngh hàng tu n, ngh l , ngh t ộ ặ ư ố ớ ể ả nh đ i v i các lao đ ng khác, đ đ m b o cu c s ng v già ho c không có ờ ượ ườ ậ ủ ứ ồ ậ ệ thu nh p, đ ng th i đ i t c a ng ườ ử ụ i LĐGVGĐ LĐGVGĐ, ng cho ng i s d ng LĐGVGĐ có nghĩa v tr ể ả ị ề ả ộ m t kho n ti n theo quy đ nh c a pháp lu t đ h t lo đóng b o hi m xã ọ ả ạ ộ i s d ng LĐGVGĐ ph i tôn tr ng . Bên c nh đó ng h i, b o hi m y t ủ ườ ườ ử ụ ẩ i s d ng LĐGVGĐ danh d , nhân ph m c a ng ở ạ ế ẽ ợ ỗ s ch s , h p v sinh cho ng i giúp vi c gia đình, n u ph i b trí ch ăn, ề ọ ệ ạ có th a thu n.T o đi u ki n cho ng c tham gia h c ể ọ ở ề ơ ư ề ả ề văn hóa, h c ngh . Tr ti n tàu xe cho ng ợ ế ọ ẽ c thanh toán chi phí này n u h k t thúc h p trú, tuy nhiên h s không đ ầ ề ờ ờ ạ ướ ồ c th i h n. Đây là nh ng quy n l đ ng lao đ ng tr i đáp ng các nhu c u ứ ườ ử ụ ơ ả i LĐGVGĐ. c b n nh t mà ng ứ ữ i s d ng LĐGVGD ph i đáp ng cho ng
12
ơ ậ ề ứ ươ ng ch m d t HĐLĐ b t k
ư
ị ườ i LĐGVGĐ s ề ng, tuy BLLĐ không quy đ nh nh ng ta có th th y r ng ng
ứ ữ
ớ ườ
ộ
ị ố ệ
ệ ự
ồ ế ụ ủ ủ ỏ i LDGVGĐ làm vi c n u h làm h
ả ủ ệ ả ồ ế ọ ườ
ị ấ ậ ụ ế
ậ ữ
ả ạ
ố ả ả ủ ớ ơ
c đãi, qu y r i tình d c, c Ở
ấ ố ấ ố ườ ấ ớ
ưỡ ư
ễ ướ ị ượ ọ ủ ặ
ườ ọ ằ ể ừ ủ i khác lao đ ng trái ý mu n c a h . Quy đ nh này đã chuy n t
ự ộ ụ ể ắ ộ
ườ ử ụ ụ
ệ ị
ng làm vi c t
ộ ụ ườ ườ ạ ớ ẩ i LĐGVGĐ, ng ọ ộ ố ng t
ậ
ạ ữ ấ ượ ư
ộ i giúp vi c gia đình không theo h p đ ng lao đ ng. Gi ữ ấ ờ gi y t
ườ ộ ấ ỳ ấ ị ộ Lu t cũng quy đ nh m t bên có quy n đ n ph ụ ố ướ ả c 15 ngày. Vì đây là quy n và nghĩa v đ i lúc nào nh ng ph i thông báo tr ẽ ư ể ấ ằ ứ ề ươ ữ ườ ử ụ ụ ủ i s d ng LĐGVGĐ ng ng v i nh ng nghĩa v c a ng có nh ng quy n t ạ ụ ữ ấ ị i LĐGVGĐ cũng có nh ng nghĩa v nh t đ nh đã nêu trên. Bên c nh đó ng ụ ụ ể ự ệ ộ ồ g m b n nghĩa v chính trong đó có m t nghĩa v mà pháp bu c th c hi n đ ườ ọ ượ ụ ể ạ ả i LĐGVGĐ. Nghĩa v c a h đ i c quy đ nh c th t b o v chính ng ụ ể ậ ầ BLLĐ 2012. C th là:Th c hi n đ y đ th a thu n hai bên đã ký k t trong ư ườ ộ ợ h p đ ng lao đ ng. Trong quá trình ng ườ ử ụ ỏ i s d ng LĐGVGĐ thì ph i b i th ng theo h ng, m t mát tài s n c a ng ủ ặ ỏ th a thu n ho c theo quy đ nh c a pháp lu t. Nghĩa v ti p theo là thông báo ạ ơ ề ộ ườ ử ụ ờ ị k p th i cho ng i s d ng lao đ ng v nh ng kh năng, nguy c gây tai n n, ườ ử ụ ỏ ứ ọ i s d ng đe d a an toàn, s c kh e, tính m ng, tài s n c a gia đình ng ẩ ế ề ố cáo v i c quan có th m quy n n u LĐGVGĐ và b n thân. Cu i cùng là t ườ ử ụ ứ ưỡ ụ ượ ng b c i s d ng LĐGVGĐ có hành vi ng ng ậ ể ể ụ ặ ộ đây qu y r i tình d c có th hi u lao đ ng ho c hành vi trái pháp lu t khác. ưỡ ủ ớ ứ i gi ng t ng là hình th c qu y nhi u h i tính c a ng i có liên quan, còn c ứ ạ ộ ứ i BLLĐ 2012 nh sau: C ng b c lao b c lao đ ng cũng đ c đ nh nghĩa t ộ ạ ự ộ đ ng là dùng vũ l c, đe d a dùng vũ l c ho c các th đo n khác nh m bu c ị ố ề quy n ng ả ố ủ ườ i LĐGVGĐ ph i t thành nghĩa v đ b t bu c ng giác các hành vi đó c a ề ớ ơ ủ ủ i s d ng LĐGVGĐ v i c quan có th m quy n. M c đích c a c a quy ng ế ể ả ế ơ ườ ườ ị i có v trí y u th h n đ nh này là đ b o v chính ng ấ ệ ố ườ ạ ệ trong quan h lao đ ng này và t o cho h m t môi tr t nh t. ấ i LĐGVGĐ t nh t này cho ng Bên c nh đó v i m c đích t o môi tr ườ ử ụ ố ớ ấ i s d ng BLLĐ 2012 còn ghi nh n nh ng hành vi nghiêm c m đ i v i ng ứ ưỡ ụ ấ ố ng b c lao c đãi, qu y r i tình d c, c LĐGVGĐ nh sau: Nghiêm c m ng ệ ệ ườ ự ố ớ ộ đ ng, dùng vũ l c đ i v i lao đ ng là ng i giúp vi c gia đình. Giao vi c cho ộ ồ ợ ườ ng tùy thân ủ c a ng ệ i lao đ ng.
13
ủ ữ
ư ậ ụ ể ồ
ề ệ ề ộ ậ ề ị ể ấ Nh v y có th th y nh ng quy đ nh c a pháp lu t v LĐGVGĐ ngày ả ợ ệ ự ơ ồ ướ ỏ c đó v khái ni m, h p đ ng, hay c càng c th , xóa b đi s m h tr ụ ủ quy n và nghĩa v c a các bên tham gia quan h lao đ ng này.
14
ƯƠ CH NG 2
Ạ Ự Ộ Ậ ƯỜ I
Ề ƯỚ Ệ Ệ Ị Ệ TH C TR NG PHÁP LU T VI T NAM V LAO Đ NG LÀ NG NG HOÀN THI N GIÚP VI C GIA ĐÌNH VÀ Đ NH H
ự ộ ề ạ ườ 2.1. Th c tr ng v lao đ ng là ng ệ i giúp vi c gia đình
ề , ngh LĐGVGĐ mang l
ỏ ậ ươ ể i lao đ ng, đóng góp không nh cho s phát tri n kinh t
ấ ế ủ ự ế ộ ườ ế t c a nhi u gia đình, nh t là t ạ i thu nh p t ự i giúp vi c là nhu c u nh t thi
ộ
ừ ở ố ệ ế ự ượ ư ầ
ự i năm 2008 lên 246 nghìn ng
ả ườ i ng ế i LĐGVGĐ ch y u ườ c có kho ng 350 nghìn ng
ổ ộ ộ ườ ườ 4. Hi n nay, ệ ạ ậ
ộ ườ ở i
ngoài đ tu i lao đ ng (trên 55 tu i) tham gia vào th tr ủ ề ả
ộ ở
ở ộ ổ ườ ở ườ ề
ệ ạ ờ
ườ
ề i. Nhìn chung, ng ầ ớ ộ ị ộ ộ ừ trung h c c ủ ấ ả ề ố
ườ ấ i lao đ ng có trình đ h c v n THCS tr xu ng. T l ng
ộ ọ ế ộ ộ ể ạ ộ ọ ố ứ ở
ộ
ầ ộ
4
ề
ệ
ấ
ề
ề ầ
ế
Ngh giúp vi c gia đình: Nhi u v n đ c n gi
i quy t, laodongxanha.net, 2017.
ệ
ả ớ Institute For Family and Gender Studies).
i (
5 Vi n nghiên c u gia đình và gi ứ
ả ề ườ ữ ủ ế ế ộ ị ố ổ ng đ i n đ nh cho Trên th c t ậ ộ ườ , xã h i. Vì v y, ng ạ ấ ề ầ ử ụ i s d ng ng ữ ị ớ ng lao đ ng này tăng nhanh trong nh ng năm các đô th l n... B i th , l c l ệ ộ ủ ầ 157 g n đây. Theo th ng kê ch a đ y đ , lao đ ng giúp vi c gia đình tăng t i năm 2016, d báo đ n năm 2020, nghìn ng ủ ế ở ả ướ c n ể ộ ổ đ tu i trung niên (3655 tu i). Bên c nh đó, có m t b ph n đáng k là ộ ổ ị ườ ổ ữ ng nh ng ng 5 2011, có 61,5% ng iườ ế ộ lao đ ng này. Theo k t qu đi u tra c a IFGS ở ộ ổ ở ộ ổ ố đ tu i 35 tr i lao đ ng đ tu i 3655, 23,8% ng LĐGVGĐ xu ng; ộ ứ ả ế . Các k t qu nghiên c u v giúp đ tu i 56 tr lên i lao đ ng 14,8% ng ộ ậ ể ệ t Nam th i đi m 2015 đ u có chung nh n đ nh: lao đ ng i Vi vi c gia đình t ệ ữ ớ ủ ế ệ i lao đ ng giúp vi c giúp vi c gia đình ch y u là n gi ọ ơ gia đình có trình đ h c v n không cao. Ph n l n có trình đ t ở ở i Hà N i và TP. HCM c a IFGS, 2011 s tr xu ng. Theo k t qu đi u tra t ườ ở ố ỷ ệ có 85,7% ng i ề ỷ ệ ươ ọ ộ lao đ ng có trình đ ti u h c tr xu ng là 31,8%. T l ng ng theo đi u t ủ ự ệ tra c a GFCD, 2012 là 84,6% và 22%. Lao đ ng giúp vi c gia đình là lĩnh v c ữ ớ ề ư ủ ự i. có s tham gia c a lao đ ng ch a thành niên, trong đó ph n nhi u là n gi ở i lao đ ng n , có 3% K t qu đi u tra c a IFGS cho bi ố t trong s 371 ng
15
ệ ệ ư
ộ ề
ệ ư ữ
6. Tuy là công vi c không quá khó nh ng giúp vi c gia đình đòi ệ ỹ ề i lao đ ng ph i có nhi u k năng v các công vi c trong gia đình. ủ ể ứ ầ ố ượ c nh ng yêu c u t i thi u c a ồ ộ ớ i, gia đình và phát tri n c ng đ ng cho
ứ ể
ế ớ ơ ạ
ộ ổ đ tu i 1618 ả ườ ỏ h i ng ườ ộ i lao đ ng hi n nay ch a đáp ng đ Ng ề trung tâm nghiên c u gi ngh . Theo t, LĐGVGĐ có t bi ể ấ Có th th y LĐGVGĐ ở ướ n
ữ ừ
ậ ư ủ ầ ẳ
ề ẫ ư ề
ể ủ ộ ệ ộ ọ ườ ọ ủ i h n 90% c a qua đào t o. ề ạ ầ ể c ta ngày càng phát tri n, nhu c u v lo i lao ư ộ ộ đ ng này cũng tăng cao và có nh ng nhìn nh n khác nhau t xã h i nh ng ự ư ch a đ y đ . Tuy công vi c này bình đ ng nh các ngh khác, s đóng góp ể ề ư ượ cho s phát tri n c a xã h i là đáng k nh ng ngh này v n ch a đ c nhi u ớ ượ ắ c g n v i tên th ng ự ườ i trong xã h i xem tr ng, và đ ng g i “ Ô Sin”.
ậ ị ệ ộ ề ườ ệ ủ 2.2. Quy đ nh c a pháp lu t Vi t nam v lao đ ng là ng i giúp vi c gia
đình
ị ệ
ạ ả ộ i BLLĐ 2012 và các văn b n h
ấ ậ ị ề ướ ẫ ấ ụ ể ề ấ ẫ ướ ng d n chi ti
ư ệ ấ
ệ ặ ậ ẩ ặ ầ ề Tuy pháp lu t lao đ ng hi n nay quy đ nh r t c th v v n đ LĐGVGĐ. ng d n đi kèm thì quy ế ề ệ ữ t v vi c ề ự ế ầ v n còn r t nhi u khó khăn và ề ề t là các c qua có th m quy n g p khó khăn trong v n đ
ộ
ề ợ ồ ộ ớ V i các quy đ nh t ủ ấ ị đ nh c a v n đ này đã r t rõ ràng và có nh ng h ự ệ ệ ự th c hi n. Nh ng vi c th c hi n trên th c t ấ ơ b p c p. Đ c bi ệ ả qu n lý quan h lao đ ng này. 2.2.1. V h p đ ng lao đ ng
ề ứ ụ ữ
ố ộ
ệ
ề ệ ả
ủ ệ ậ ỗ ộ
ố ớ ề ợ ườ ệ ộ ộ ộ ị i giúp vi c.
ườ ộ HĐLĐ là căn c làm phát sinh quy n và nghĩa v gi a ng i lao đ ng và ườ ử ụ ữ ậ ự ỏ ớ i s d ng lao đ ng. HĐLĐ đ i v i LĐGVGĐ là s th a thu n gi a ng ộ ườ ử ụ ớ ệ ườ i s d ng i lao đ ng làm công vi c giúp vi c giúp cho gia đình v i ng ng ụ ủ ề ề ệ ộ lao đ ng v vi c làm có tr công, đi u ki n lao đ ng, quy n và nghĩa v c a ư m i bên trong quan h lao đ ng. Sau đây là quy đ nh c a pháp lu t cũng nh ầ yêu c u v h p đ ng lao đ ng đ i v i ng Th vi c ử ệ ướ ườ ử ụ ườ ộ i s d ng và ng
6
ế c khi kí k t HĐLĐ, ng ề ệ Tr ậ ử ề ể ỏ i lao đ ng có th th a ế ử ệ ờ ụ thu n v vi c làm th , quy n, nghĩa v hai bên trong th i gian th vi c và k t
ộ
ệ
, gfcd.org.vn, 2015.
Tình hình Lao đ ng giúp vi c gia đình
16
ờ ử ệ
ậ ệ ị ỏ ỉ ượ
ử ệ ử ố ớ ờ ng xuyên ph i làm khi ký HĐLĐ. Ti n l
ậ ườ ả ứ ươ ỏ ng đã th a thu n, tr
ứ
ơ ể ề ươ ạ ị
ị ườ ử ụ ự ế i lao đ ng làm vi c. Th c t ư ờ ề ệ ề ươ ỏ ư ng h p ch a th a thu n đ ấ ằ ử ệ ộ ệ ạ
ơ
ườ ư ộ ờ ườ i đ a bàn n i ng ộ i s d ng lao đ ng vi ph m quy đ nh này nh : yêu c u ng ớ ả ươ
ờ ờ
ộ ặ ậ ệ ệ
ộ
ề 19/2014/TTBLĐTBXH, ng
ủ ộ ư i Đi u 3 Thông t i s d ng LĐGVGĐ là: Ch h ; ng
ặ ườ ượ i đ
ủ ề ặ
ườ i LĐGVGĐ t
ườ ổ ệ ế
ư ậ ẻ ậ
ể
Nh v y, pháp lu t lao đ ng cho phép tr em t ệ ờ ế ượ ủ ệ ờ ị
ứ ợ ồ ị ồ ố ộ
ộ
ượ ờ i nói. B i vì, ph n l n ng
ụ ữ ườ ươ ườ i chính là nh ng ng
c l p thành văn b n. ồ ạ ự ế . Trên th c t ở ầ ớ ườ ữ i có quan h đ ng h ể ệ ọ ộ
ử ụ ả ế ộ ế thúc th i gian th vi c theo quy đ nh BLLĐ. Th i gian th vi c không quá 06 ệ c th a thu n v vi c làm th đ i v i công vi c ngày làm vi c. Hai bên ch đ ử ệ ườ ng trong th i gian th vi c th ứ ượ ợ ậ ằ c m c b ng 85% m c l ứ ươ ề ng ti n thì m c ti n l ng trong th i gian th vi c ít nh t b ng 85% m c l ấ ề ố có r t nhi u i thi u vùng t t ườ ầ ợ ườ i ng h p ng tr ị ử ệ LĐGVGĐ th vi c dài h n so v i quy đ nh 06 ngày nh 10 ngày, 15 ngày hay ử i lao đ ng trong th i gian th th m chí là 1 tháng; không tr l ng cho ng ằ ử ế ớ ả vi c; không ký HĐLĐ b ng văn b n v i LĐGVGĐ khi đã h t th i gian th ẫ ườ ế ụ ử ụ vi c m c dù v n ti p t c s d ng ng i lao đ ng. ể ợ ồ Chủ th h p đ ng lao đ ng ườ ị ạ i ký Theo quy đ nh t ủ ộ ườ ượ ườ ử ụ c ch h i đ HĐLĐ bên phía ng ộ ợ ề ủ ộ ủ c các thành viên trong h gia ho c các ch h y quy n h p pháp; ng ườ ợ ế ộ i ký k t HĐLĐ bên phía đình ho c các h gia đình y quy n h p pháp. Ng ừ ổ ở ừ ủ ộ ườ i lao đ ng là: ng đ 18 tu i tr lên; ng ng i LĐGVGD t ướ ủ ườ ạ ủ ồ ả i đ i di n theo pháp i 18 tu i và có văn b n đ ng ý c a ng đ 15 đ n d ừ ộ ườ ậ ủ lu t c a ng i LĐGVGĐ. ợ ẹ ổ ở ủ đ 15 tu i tr lên có th làm LĐGVGĐ n u công vi c đó nh nhàng, phù h p ổ ớ ứ v i l a tu i, th i gian làm vi c không v t quá th i gian quy đ nh c a pháp lu t.ậ Hình th c h p đ ng ị ị ả ượ ậ ắ LĐGVGĐ b t bu c ph i đ ớ ẫ ậ ề pháp lu t v HĐLĐ v i LĐGVGĐ v n còn t n t ả ế ự ế tranh cãi và thi u kh thi trên th c t ế ằ c giao k t b ng l LĐGVGĐ đ ạ ph n nông thôn, th ng l ớ quan h h hàng v i gia đình s d ng lao đ ng, hi u bi ch , c ng thêm tâm lý, thói quen gi ớ ợ Theo quy đ nh Ngh đ nh 27/2014/NĐCP h p đ ng lao đ ng đ i v i ả Tuy nhiên, các quy đ nhị ướ ề ắ ng m c gây i nhi u v ớ ố , đa s HĐLĐ v i i LĐGVGĐ là ệ ồ ng, ạ ậ t pháp lu t còn h n ọ ả ế ệ ằ i quy t các quan h b ng tình c m nên h
17
ồ ợ ặ ế ộ t ho c không mu n ký h p đ ng lao đ ng.
ữ ậ ỏ
ượ
ườ ả ườ ỏ ề ị ế ằ ằ ả ồ ủ ả Theo kh o sát c a ủ ệ ệ i giúp vi c và ch ỉ c h i v ý đ nh giao k t HĐLĐ b ng văn b n thì ch có 48,6% ử ụ i lao s d ng lao ớ ng
ố không bi GFCD, có trên 90% HĐLĐ là th a thu n mi ng gi a ng ị ộ h . Khi đ ợ LĐGVGĐ có ý đ nh ký h p đ ng b ng văn b n v i đ ngộ 7. N i dung c a h p đ ng ộ
ủ ợ ồ ụ ể ả ướ ượ c h Các n i dung c th ph i có trong HĐLĐ đ
ị ồ ệ
ế ệ ng (n u có); th i gi
ể ờ ộ
ứ ượ ườ
ủ ế ệ
ượ ộ ộ ị i s d ng lao đ ng và ng c ng
ượ ế ố ị ị ị i Đi u 5, Ngh đ nh s 27/2014/NĐCP n u ng
ề ướ ử ụ ề
ộ ớ ừ i s d ng lao đ ng ký k t HĐLĐ v i t ng ng
ượ ậ ả ỗ ế c l p ít nh t thành 2 b n, m i bên gi m t b n. Ng
ườ ườ ữ ộ ả ườ ớ
ề ộ ẫ ạ i Đi u 6 ng d n t ư ủ 19/2014/TTBLĐTBXH g m: Thông tin cá nhân c a các bên ký Thông t ờ ạ ủ ề ể ề ươ ng; ti n HĐLĐ; công vi c và đ a đi m làm vi c; th i h n c a HĐLĐ; ti n l ỉ ơ ờ ờ ị ả ờ ộ ệ ưở ngh ng i; trang b b o h lao th làm vi c, th i gi ỗ ở ủ ả ể ườ ả ề ộ ế ộ c a ng ; ăn và ch i lao đ ng; ti n đ ng; b o hi m xã h i, b o hi m y t ờ ạ ề ơ ư ứ ề ọ ỗ ợ ọ ấ tàu xe v n i c trú khi ch m d t HĐLĐ đúng th i h n; h tr h c ngh , h c ủ ườ ữ ế ườ ồ ệ ng c a ng văn hóa (n u có); trách nhi m b i th i LĐGVGĐ; nh ng hành ượ ự ế ầ ấ ằ ế c không đ c ký b ng hình vi nghiêm c m. Trên th c t , h u h t HĐLĐ đ ộ ả ấ ơ ằ ượ ế ả c ký b ng văn b n thì n i dung th ng cũng r t s th c văn b n n u có đ ề ề ươ ữ ệ ể ộ ng; công vi c và đ a đi m làm vi c, nh ng sài ch y u là n i dung v ti n l ậ ườ ườ ử ụ ộ i lao đ ng ghi nh n n i dung khác ít đ ợ ồ trong h p đ ng. Ký k t h p đ ng ế ợ ồ ạ Đ c quy đ nh t ộ ườ ử ụ ộ ộ ộ ệ ề ệ ử ụ ệ v vi c s d ng LĐGVGĐ
ề ợ ệ
ể ả ư ữ ế
ữ ư ộ
ứ
ổ
Báo cáo tóm t
t:ắ T ng quan tình hình lao
ừ
ệ
7 Trung tâm nghiên c u gi ể ộ ồ ớ i, gia đình và phát tri n c ng đ ng (2013), , Hà N i.ộ ế ạ ệ ộ năm 2007 đ n nay i Vi đ ng giúp vi c gia đình t
t nam t
ườ ử ụ ộ ộ ể ộ ọ ườ ử i s ệ ụ i giúp vi c gia d ng lao đ ng có thuê m n, s d ng nhi u lao đ ng là ng ợ ộ ộ i lao đ ng. H p đình thì ng ườ ử ấ ồ i s đ ng lao đ ng đ ơ ị ấ ụ ng, th tr n n i d ng lao đ ng có trách nhi m thông báo v i UBND xã, ph ờ ạ ườ trong th i h n 10 ngày, i lao đ ng làm vi c ng ườ ữ ạ ể ừ i i cho nh ng ng ngày ký HĐLĐ. Bên c nh đó đ b o v quy n l k t ề 19/2014/TTBLĐTBXH đã nêu rõ t ch Đi u 4 Thông t LĐGVGĐ không bi ế ố ớ ộ ồ ế ợ ề ệ t ch nh sau: v vi c ký k t h p đ ng lao đ ng đ i v i lao đ ng không bi ộ ườ i lao đ ng nghe i s d ng lao đ ng đ c toàn b n i dung HĐLĐ đ ng ng
18
ố ệ ự ấ ộ
ứ c khi ký HĐLĐ; ng ầ
ợ ứ ỉ ườ ườ ờ
ứ
ị ỉ ộ ẩ ợ ườ
ữ ứ ứ ầ ộ ườ i lao đ ng th c hi n ký ộ ườ ế i lao đ ng yêu t, ng ng h p c n thi ủ ả i th ba không ph i là thành viên c a ả ồ c khi ký HĐLĐ và trong h p đ ng ph i ghi rõ tên, ặ ạ ế ộ ng trú, đ a ch liên l c i làm ch ng.
ấ ề ứ ấ ấ ộ ự ệ ướ và th ng nh t n i dung tr ể ằ HĐLĐ b ng hình th c đi m ch ; tr ộ ườ ử ụ ầ c u ng i s d ng lao đ ng m i ng ướ ộ h gia đình làm ch ng tr ố s ch ng minh nhân dân ho c h chi u, h kh u th ườ ủ khi c n và ch ký c a ng Ch m d t h p đ ng lao đ ng ứ ợ ồ ứ
ế
ụ ứ
ị ị ạ ấ ệ ủ ị ứ
ợ ứ ườ
ậ
ộ
ộ ặ ươ ộ ơ
ườ ử ụ i lao đ ng đ n ph ướ i s d ng lao đ ng là cá nhân ch t; ng ấ ấ ộ
ườ ươ
i LĐGVGĐ ướ
ộ c 03 ngày trong các tr ng h p:
ợ ng ệ ạ ạ
ệ ầ ỉ ệ ấ
ỏ ộ ọ ặ ộ
ườ ử ụ ạ ụ ự ự ẩ
ệ ệ ấ ộ
ủ ả ỏ
ườ ử ụ ặ ộ ả ụ ắ ỏ
ắ
ự ệ ệ ồ ả i s d ng lao đ ng bi ấ ư ụ ườ i LĐGVGĐ t Hi n nay, ng
ậ ị
ọ ơ
ụ ủ Ch m d t HĐLĐ là s ki n pháp lý làm ch m d t quy n và nghĩa v c a ư ị ị các bên theo HĐLĐ đã giao k t. Ngh đ nh 27/2014/NĐCP và Thông t ứ ấ ụ ể ề 19/2014/TTBLĐTBXH quy đ nh c th v căn c ch m d t, nghĩa v , trách ề ị nhi m c a các bên khi ch m d t HĐLĐ. Theo quy đ nh t i Đi u 10 Ngh đ nh ế ạ ấ ng h p sau: h t h n HĐLĐ; 27/2014/NĐCP, HĐLĐ ch m d t trong các tr ứ ấ ỏ ệ đã hoàn thành công vi c theo HĐLĐ; hai bên th a thu n ch m d t HĐLĐ; ế ườ ử ụ ườ ế Ng i s d ng i lao đ ng ch t; ng ứ ườ ộ ng ch m d t HĐLĐ. lao đ ng ho c ng Th i h n báo tr ứ ợ ồ ươ ơ ờ ạ ng ch m d t h p đ ng lao đ ng c khi đ n ph ồ ứ ợ ấ ơ ố ố ớ Đ i v i ng ng ch m d t h p đ ng lao , khi mu n đ n ph ộ ườ ử ụ ả ọ ộ i s d ng lao đ ng 15 ngày, tuy nhiên c cho ng đ ng, h ph i thông báo tr ườ ử ụ ườ ướ ọ ỉ ầ i s d ng lao đ ng vi h ch c n báo tr ệ ặ ề ề ề ươ ồ ợ ng, công vi c, đi u ki n làm vi c) ho c ph m h p đ ng (vi ph m v ti n l ị ướ ể ề ề ứ c khi b có v n đ v s c kh e. Và h có th ngh vi c mà không c n báo tr ượ c đãi, xúc i s d ng lao đ ng ho c thành viên trong h gia đình ng ng ứ ấ ố ặ ưỡ ph m danh d , nhân ph m, qu y r i tình d c, dùng vũ l c ho c c ng b c ọ ệ ề lao đ ng; khi phát hi n th y đi u ki n làm vi c có kh năng đe d a an toàn, ư ế ứ t mà ch a s c kh e c a b n thân, đã báo cho ng ượ ạ c kh c ph c; do thiên tai, h a ho n ho c lý do b t kh kháng khác mà đ ộ ể ế ụ ệ ườ i lao đ ng đã tìm m i bi n pháp kh c ph c nh ng không th ti p t c ng ợ ỏ ệ ự th c hi n h p đ ng lao đ ng. ý b vi c mà ủ không tuân th quy đ nh c a pháp lu t. ườ ử ụ ố ớ Đ i v i ng ớ ồ ọ ộ ủ i s d ng lao đ ng ộ ươ ướ ề ả ườ ộ , h cũng có quy n đ n ph ư i LĐGVGĐ nh ng ph i báo tr ứ ấ ng ch m d t ườ i c cho ng ợ h p đ ng lao đ ng v i ng
19
ế ườ i LĐGVGĐ vi ph m HĐLĐ ho c khi h
ề ư ả
ướ
ố ộ
ạ ự ắ ự ấ ố ả ạ ẩ
ạ ử ụ ỏ
ọ ả ườ ử ụ
ệ ự
ộ ộ ườ ườ ử ụ ợ i lao đ ng khi h p i s d ng lao đ ng và ng ọ ặ ạ LĐGVGĐ 15 ngày. Nh ng n u ng ộ ườ ử ụ ụ ị ậ ệ ị ố i s d ng lao đ ng t ph i đi u tr 30 ngày liên t c thì ng b m đau b nh t ỉ ầ ườ ế ướ i LĐGVGĐ có c n u ng ch c n báo tr c 03 ngày. Và không ph i báo tr ươ ữ ng tích, có các hành nh ng hành vi sau đây: tr m c p, đánh b c, c ý gây th ườ ử ụ ụ i s d ng vi ng c đãi, xúc ph m danh d nhân ph m, qu y r i tình d c ng ặ ệ ấ ộ LĐGVGĐ ho c các thành viên trong h gia đình; s d ng các ch t gây nghi n, ợ ườ ư ặ ạ ng h p m i dâm; ho c do các nguyên nhân nh thiên tai, h a ho n và các tr ấ ụ ắ b t kh kháng khác mà ng i s d ng LĐGVGĐ đã tìm m i cách kh c ph c ể ế ụ ư nh ng không th ti p t c th c hi n HĐLĐ. Trách nhi m c a ng ủ
ấ ứ
ẽ ả ộ ườ
ộ ợ ệ ề ợ ủ ể ả
ể ườ ộ ộ ư ỉ
ườ ườ ữ c a ng
ề ế ả ỏ ọ ề ng khi ng
ườ ệ ườ ộ ừ ườ tr
ươ i 12 tháng đ n ph ủ ấ ị ệ ị ơ ị
ượ ự ệ
ư ệ ủ i lao đ ng ch a ngh , tr
ầ ườ ng cho nh ng ngày ngh hàng năm mà ng ộ ườ ứ ấ ư ộ ng, khi ch m d t HĐLĐ, ng ộ ỉ i lao đ ng. Thông th
ườ ả
ộ ế ườ ộ ộ ng còn thi u và ti n tàu xe đi đ ườ ỉ ỏ ng khi ng
ể
ề ơ ư ế ề ề ề ề ộ ế ộ i lao đ ng làm cho ng
ạ ậ ủ ạ ậ ủ
ườ ấ ứ ề ề ươ ộ ả ế ể ể ng, b o hi m xã h i, b o hi m y t
ệ ộ ứ ấ ồ đ ng lao đ ng ch m d t ườ ử ụ ồ ữ Khi h p đ ng lao đ ng ch m d t, ng i s d ng LĐGVGĐ s có nh ng ư ố ớ i LĐGVGĐ nh sau: thanh toán các kho n liên quan trách nhi m đ i v i ng ề ươ ả ế i c a ng i lao đ ng (ti n l ng, b o hi m xã h i, b o hi m y đ n quy n l ỉ ề ươ ế ng cho nh ng ngày ngh hàng năm mà ng i lao đ ng ch a ngh , t ); ti n l ỗ ợ ọ ỗ ở ủ ộ i lao đ ng, ti n h tr h c văn hóa, h c ngh , các chi phí ăn, ch ề ậ ườ i kho n th a thu n khác trong HĐLĐ (n u có); ti n tàu xe đi đ ộ ợ ề ơ ư i lao đ ng làm vi c theo HĐLĐ ng h p ng lao đ ng v n i c trú, tr ặ ờ ạ ị ệ ụ xác đ nh th i h n và HĐLĐ theo mùa v ho c theo công vi c nh t đ nh có ợ ấ ứ ấ ướ ờ ạ ng ch m d t HĐLĐ; tr c p thôi vi c cho th i h n d ườ ộ i lao đ ng theo quy đ nh c a BLLĐ. Tuy nhiên, hi n nay các quy đ nh này ng ườ ử ụ ư i s d ng lao đ ng th c hi n đ y đ nh : không thanh toán c ng ch a đ ỉ ợ ữ ề ươ ti n l ườ ệ ấ c p thôi vi c cho ng i ề ậ ử ụ i lao đ ng ch th a thu n thanh toán kho n ti n s d ng lao đ ng và ng ườ ươ i lao đ ng v n i c trú. l ự t v pháp Tình tr ng này do nhi u nguyên nhân trong đó có s thi u hi u bi ệ ườ ử ụ lu t c a ng i s d ng lao đ ng có đi u ki n vi ph m và ý th c ch p hành pháp lu t c a các bên. ả 2.2.2. V ti n l Ti n l ề ươ ng
20
ả Ti n l ng là kho n ti n mà ng
ậ ứ ườ ử ụ ỏ
ợ ệ ậ
ộ ả ở ủ ộ ả i s d ng lao đ ng tr cho ng ề ươ m c ti n l ộ ứ ạ i gia đình ng
ấ ứ ươ ứ ề ươ ố i thi u vùng t ườ ượ ơ c th p h n m c l ồ ố i lao đ ng s ng t t quá 50% m c ti n l ể ng t ườ i lao ẽ ng s do ề ươ ẽ ng s bao ườ ử ụ i s d ng lao ồ ợ ng trong h p đ ng lao ườ ạ ơ i lao i n i ng
ườ ử ụ ng ng:
ờ ể ỏ ờ
ỏ ậ ộ ầ ộ ườ ử ụ ậ ờ ạ ờ
ờ ầ ng l ặ ng theo gi
ưở ộ i lao đ ng h ầ ờ ườ ng sau gi ả ả ể i s d ng lao đ ng th a thu n, th i đi m ợ ng c đ nh trong ngày, trong tu n ho c trong tháng và ghi trong h p ầ ươ , ngày, tu n, tháng thì ả ộ ặ ệ , ngày, tu n, tháng làm vi c ho c tr g p do hai bên
ươ ượ ng làm thêm đ
ộ ờ ị thì đ
i lao đ ng là thêm gi ệ ờ
ườ ng theo gi ề ươ ờ ư c quy đ nh c th Thông T 19/2014/TT ấ ằ ng ít nh t b ng 150% ấ ả ươ l ng ít nh t c tr ề ả c tr thêm 20% ti n ụ ể ả ươ ượ c tr l ỉ ễ ế ượ t đ , t ; làm vi c vào ngày ngh l ượ vào ban đêm thì đ ng ngày; làm thêm gi
ỉ ễ ế ượ ỉ ằ ả t đ
ướ ng tính tr cho ngày ngh h ng năm, ngh l ủ ng ghi trong HĐLĐ c a tháng tr , t ề ướ c li n k tr c khi ng
t chia cho s ngày làm vi c bình th ễ ế , t
ườ ỉ ằ ệ ộ
ị ỉ ữ ọ , t
ầ ủ
ề ươ ừ ệ Ngh đ nh 27/2014/NĐCP
ị ấ ễ ể ợ ị
ề ươ ề ể ự ệ ộ đ ng đ th c hi n công vi c theo th a thu n. Theo đó ỏ hai bên th a thu n và ghi trong h p đ ng lao đ ng. M c ti n l ồ c a ng g m c chi phí ăn, ư ế ộ đ ng (n u có, nh ng không v ượ ộ đ ng) và không đ ộ ệ đ ng làm vi c. ả ươ ứ V ề hình th c tr l i s d ng lao đ ng có th th a thu n tr ộ ườ ươ i lao đ ng theo th i gian (tháng, tu n, ngày, gi ). Th i h n tr l ng cho ng ộ ườ ươ i lao đ ng và ng l ng do ng ố ị ả ươ tr l ộ ồ đ ng lao đ ng. Ng ượ ả ươ c tr l đ ậ ỏ th a thu n. ề Ti n l BLĐTBXH. Ng ề ươ ti n l 300% ti n l ươ ng ngày. l ề ươ c tính nhau Ti n l ề ươ ườ ề sau: ti n l i lao ố ỉ ằ ộ ệ ng trong tháng đ ng ngh h ng năm, l ậ ỉ ỏ ớ ố do hai bên th a thu n ghi trong HĐLĐ, nhân v i s ngày ngh h ng năm, ngh ườ ằ ườ ề ạ ỉ ế ủ ễ i lao đ ng. Quy đ nh nh m t o đi u ki n cho ng t c a ng l i , ngh t ề ẹ ễ ế ượ ượ ưở c tr n v n v tinh t đ c nh ng ngày ngh năm, l ng đ LĐGVGĐ h ấ ư ậ th n c ng nh v t ch t. ề ị Theo Đi u 16 ộ ầ
ườ ử ụ ỗ ủ i c a ng ườ ủ ươ ế ộ ệ ượ ng ng ng vi c đ c ộ i s d ng lao đ ng ườ ử i s ộ i lao đ ng thì ợ ườ i lao đ ng ngh vi c do l i trong vi c ngh vi c c a ng
ươ ả thì ti n l quy đ nh m t cách r t d hi u và h p tình h p lí. Ng ỉ ệ ng khi ng thanh toán đ y đ l ỉ ệ ủ ỗ ộ ụ d ng lao đ ng; n u không có l không ph i thanh toàn l ng.
21
ộ ấ ế ế ự
ủ ấ Kh u tr ệ
ấ ưở ậ ủ
ộ
ề ươ ườ
ớ ộ ả ế ừ ề ươ đây là m t ch tài r t thi t th c,tăng tính trách ng, ti n l ự ấ ạ ể ườ ỷ ậ i làm” và “ch nhà”. Tuy đ trách s b t công, l m nhi m k lu t cho “ng ề ả ườ ử ụ ụ ể ị i s d ng LĐGVGĐ thu các kho n ti n vô lí gây d ng quy đ nh này đ ng ị ườ ừ ề ợ ế ả i LĐGVGĐ. Quy đ nh kh u tr i, thu nh p c a ng ng đ n quy n l nh h ố ớ ố ườ ề ươ ươ i lao đ ng không s ng cùng l ng đ i v i ng ng không quá 30% ti n l ủ ộ ở ố ừ ch h và không quá 60% ti n l i lao chi phí ăn ) đ i ng ng (khi đã tr ủ ộ ố ộ đ ng s ng chung v i ch h . B o hi m xã h i, b o hi m y t ể
ộ
ộ ả ng đ
ộ i lao đ ng m t kho n ti n t ể ươ ệ ớ ủ thu c trách nhi m c a ng
ả ủ ộ ị ả ộ
ườ ự ể ả ộ ớ ỳ ả ả ứ ng v i m c đóng b o ườ ử ụ i s d ng ế ể ể đ i lao đ ng không tham gia lo b o hi m. Nh ng th ể ng ng
ườ ử ụ ườ ị ố ủ ộ ộ ệ ả ể ệ ườ ử ụ Ng i s d ng lao đ ng có trách nhi m chi tr thêm cùng lúc v i k tr ề ươ ườ ủ ả ươ ng c a ng l ộ ộ ắ ế ể hi m xã h i b t bu c, b o hi m y t ộ ậ ề ả lao đ ng theo quy đ nh c a pháp lu t v b o hi m xã h i, b o hi m y t ườ ư ộ ườ i lao đ ng t ng ể ả b o hi m. Trách nhi m c a ng i s d ng lao đ ng khi ng i lao đ ng b m, b ị
ố ộ ộ ợ ng h p ng i lao đ ng s ng cùng gia đình ng
ộ ề ệ
ộ ệ ữ
ỏ ợ ậ ư ườ ạ ườ ử ụ i s d ng lao đ ng t o đi u ki n đ ng ườ ệ ượ ạ c l
i s d ng lao đ ng không ph i tr l
ị ệ ộ ị ố ả ả ươ ả ằ ị ườ ử ụ i s d ng lao đ ng b ườ ỉ ộ i lao đ ng ngh ả i lao đ ng chi tr , ị i cũng quy đ nh ộ ườ i lao đ ng ườ ử ụ i s d ng lao ng h p hai bên có th a thu n khác. Nh ng ng ữ ng cho nh ng ngày ng ề ợ ủ i c a ng
ế ộ ệ
ệ ờ ờ
ờ
ờ ợ ị
ậ ơ ờ
ươ ườ ờ ấ ờ ỉ , trong đó có 6 gi
ả ả ả ụ liên t c trong 24 gi ế ướ ư ộ b nhệ ườ Tr ị ệ ố ể m, b b nh, ng ơ ữ ng i, khám, ch a b nh. Chi phí khám, ch a b nh do ng ừ ườ tr tr ườ ử ụ ng ỉ ệ ả ph i ngh vi c do b m, b b nh nh m b o quy n l đ ng.ộ ạ ề ề 2.2.3. V đi u ki n làm vi c, ch đ sinh ho t ỉ ơ ệ ề ờ ờ V th i gi ngh ng i làm vi c, th i gi ờ ị ề ơ ả V c b n, các quy đ nh v th i gi ư ượ nh các tr c quy đ nh t LĐGVGĐ đ ệ ủ ặ đ c thù công vi c c a ng ệ ờ thu n th i gi làm vi c, th i gi ỉ ộ c ngh ít nh t 8 gi đ ng ph i đ ệ ố ớ ờ Th i gi ờ ả ượ ờ làm vi c đ i v i lao đ ng ch a thành niên t ề ờ ơ ố ớ ỉ ệ ngh ng i đ i v i làm vi c, th i gi ự ớ ợ ể ườ ng t ng h p khác. Đ phù h p v i ự ỏ ậ th a i LĐGVGĐ pháp lu t cho phép hai bên t ườ i lao ngh ng i, tuy nhiên ph i đ m b o ng ờ . ổ i 18 tu i ờ ừ ủ đ 15 đ n d
22
ờ
ỉ ụ c quá 08 gi ượ trong 01 ngày và 40 gi ờ ờ c ngh ít nh t 24 gi
ỏ ệ ệ ấ ữ ầ trong 01 tu n. M i tu n ng ự ế ư liên t c. Nh ng trên th c t ặ
ể ườ ệ ủ
ờ ụ
ả ả ạ ế ể ệ ủ
ớ ủ s ng
ố ậ ệ
ằ
ị ườ đ 12 tháng tr
ưở ẽ ượ
ớ ươ ng. Ng ỉ
ườ ượ
ưở ủ ị ượ ườ ử ụ ộ ầ i đa 03 năm m t l n. Ng ễ ế , t ể i LĐGVGĐ đ t theo quy đ nh c a BLLĐ.
ng trong các ngày l ệ ề ượ ỗ ườ ầ không đ i ệ ộ lao đ ng đ , các công vi c ể ễ giúp vi c gia đình là nh ng công vi c nh nh t, không tên có th di n ra vào ộ ờ ấ ỳ ờ i lao đ ng có b t k th i đi m nào trong ngày nên th i gian làm vi c c a ng ể ỉ ờ ẽ ữ th không kéo dài liên t c mà xen k gi a th i gian làm vi c và th i gian ngh ị ấ ơ ng i, nên khó có th phân đ nh r ch ròi. K t qu kh o sát c a GFCD cho th y ệ ỏ ệ ờ ườ ỉ ệ ố i giúp vi c th a thu n th i gian làm vi c v i gia ch là 30,8%, t l ườ ề ờ ơ ế ọ /ngày và 35% s ng trong đó 61,1% cho bi t h làm vi c nhi u h n 8 gi i 8. Theo quy đ nh đi u 23 ề ị ờ ọ ệ ệ giúp vi c cho r ng h làm vi c trên 10 gi trên ngày ở ị ệ ừ ủ ế i LĐGVGD làm vi c t Ngh đ nh 27/2014/NĐCP n u ng ườ ỉ c ngh hàng năm 12 ngày đ lên thì s đ i c h ng nguyên l ậ ể ỏ i s d ng LĐGVGĐ đ ngh hàng năm LĐGVGĐ có th th a thu n v i ng ỉ ộ ố ỉ ặ ề ầ nhi u l n, ho c ngh g p t c ngh ươ ng nguyên l làm và h V an toàn lao đ ng, v sinh lao đ ng ộ
ề ộ ị ượ c
ị
ị ườ ử ụ ướ ộ ố ớ ụ ể ư ệ i s d ng lao đ ng có trách nhi m h ng d n cách s
ộ ệ Các quy đ nh v an toàn lao đ ng, v sinh lao đ ng đ i v i LĐGVGĐ đ ề ạ i Đi u 24 Ngh đ nh 27/2014/NĐCP. C th nh sau: ộ ấ Ng ệ ẫ ổ ố
ế ị ồ ế ườ ệ
ệ ủ ế ộ ả ệ
ế ộ ườ ệ ả i giúp vi c gia đình.
ườ ệ ệ ấ Lao đ ng là ng
ế ị ồ ng d n s d ng máy, thi
i s d ng lao đ ng ph i b trí đ ng ế ườ ử ụ ợ ộ ng h p c n thi t, ng
ị quy đ nh t ứ ử Th nh t, ụ d ng máy, thi t b , đ dùng, các bi n pháp phòng, ch ng cháy, n trong gia ự i giúp vi c gia đình; th c đình có liên quan đ n công vi c c a lao đ ng là ng ỏ ủ ứ hi n các ch đ có liên quan đ n b o đ m an toàn và chăm sóc s c kh e c a ộ lao đ ng là ng ứ Th hai, ướ đúng h ứ Th ba, ứ ườ ỳ ườ ả ứ ộ ỏ i giúp vi c gia đình có trách nhi m ch p hành ổ t b , đ dùng và phòng, ch ng cháy, n . ộ ườ i lao đ ng i s d ng lao đ ng yêu ườ ử i s
ứ
ồ
ắ
ổ
t: T ng quan tình hình lao
ể ộ ế
ừ
ệ
ộ
8Trung tâm Nghiên c u gi ớ i, gia đình và phát tri n c ng đ ng (2013), Báo cáo tóm t ạ ệ ộ năm 2007 đ n nay, Hà N i. i Vi đ ng giúp vi c gia đình t
t Nam t
ầ ộ ỏ i lao đ ng ph i khám s c kh e, chi phí khám s c kh e do ng ộ ố ể ả ố ườ ử ụ ứ ậ ả ừ ườ ợ ỏ ộ ẫ ử ụ ằ H ng năm, ng ị ỏ khám s c kh e đ nh k , tr ầ c u ng ụ d ng lao đ ng chi tr , tr tr ng h p hai bên có th a thu n khác.
23
ỏ ẫ ệ ề ượ ụ ể ạ đ ng d n c th t
ứ i lao đ ng khám s c kh e đ nh k ít nh t m t năm m t l n
ộ ầ ệ ự
ế ườ ử ụ
ộ
ỏ ả ừ ườ
ứ ỉ ườ ử ụ ứ kh eỏ theo yêu c u c a ng . ng h p hai bên có th a thu n khác ộ
ỏ ầ ệ ị ả ậ ợ ộ i s d ng lao đ ng chi tr , tr tr ề ệ ả ứ ư ướ ứ i Đi u 19 Thông t Vi c khám s c kh e này c h ể ả ố ộ ườ ử ụ ư i s d ng lao đ ng ph i b trí đ g 19/2014/ TTBLĐTBXH nh sau: N ấ ỏ ị ộ ợ ườ ộ ầ ; Tr ỳ ộ ườ ng h p ng ứ ườ ộ ườ ử ụ ế ầ i lao đ ng th c hi n khám s c i s d ng lao đ ng yêu c u ng t ng c n thi ; Chi phí khám s cứ ị ộ ỏ ạ ơ ở i s d ng lao đ ng ch đ nh i c s y t kh e t do ng ầ ủ ỏ ỳ ị i s d ng lao đ ng do kh e đ nh k và khám s c ậ ợ ườ ử ụ ng ệ ườ Các quy đ nh v vi c khám s c kh e c a ng ề i cho h đ
ị ệ
ộ ụ ườ
ậ ữ ư ượ c áp d ng r ng rãi trên th c t c trang b t
ầ ớ ứ ế c nh n. Và ng
ợ ụ ậ ườ ượ t c a ng ườ ử ụ i LĐGVGĐ mà t
i đáng ra h ph i đ ượ ề ợ c các quy n l i d ng s không hi u bi ng.
ự ể ả ượ ưở c h ườ ử ụ ọ ủ ườ ộ ị i s d ng lao đ ng khi ng ộ i lao đ ng b tai
ạ
ườ ử ụ ộ ỏ ủ i lao đ ng giúp vi c gia đình ọ ượ ư ạ góp ph n đ m b o s c kh e cũng nh t o đi u ki n thu n l c ẫ ệ khám ch a b nh trong quá trình làm vi c. Tuy nhiên, các quy đ nh này v n ự ế ở i LĐGVGĐ có . B i vì ph n l n ng ch a đ ộ ấ ọ ề ị ố t các ki n th c v pháp lu t, nên h trình đ th p và không đ ọ ế ượ i s d ng lao i mà h đáng đ không bi t đ ướ ế ủ ộ đ ng cũng l c đi ề ợ quy n l Trách nhi m c a ng ệ ộ i lao đ ng b tai n n lao đ ng, ng
ị
n n lao đ ng Khi ng ệ ườ ị ờ ự ệ ế ộ
ườ ử ụ ứ ệ ố ợ
ủ ạ ộ
ộ ị ủ t; th c hi n trách nhi m c a ng ớ ơ ị ươ ơ ồ ấ i s d ng lao đ ng không đ
ượ ạ ề ờ ị ơ c đ n ph ộ i lao đ ng b tai n n lao đ ng trong th i gian đi u tr , tr
ộ ộ ị ễ ụ ườ ạ ộ i s d ng lao đ ng có trách ứ ấ ề ủ ườ nhi m là c p c u k p th i và đi u tr chu đáo; thông báo cho ng i thân c a ộ i lao đ ng bi i s d ng lao đ ng theo ng ủ ị ẩ quy đ nh c a BLLĐ; Khai báo và ph i h p v i c quan ch c năng có th m ể ề ề ữ ậ quy n đ đi u tra tai n n lao đ ng theo quy đ nh c a pháp lu t. Và h n n a ườ ử ụ ứ ợ ng ch m d t h p đ ng lao ng ộ ừ ớ đ ng v i ng ườ tr
ộ i lao đ ng
́ ̣ ̣ ̣
̀ ̣ ̣ ̉ ̣
̀ ̀ ươ i giup viêc trong gia đinh nên quyên cua ng ̃ ̀ ̣ ̣ ̉ ̣ ̣
̀ ̀ ̣ ̣ ườ ị ề ệ ợ ng h p vi c đi u tr di n ra trên 30 ngày liên t c. V quy n l ườ ề ợ ủ ề i c a ng ́ ̀ ̀ ặ ̉ M c dù trong cac quy đinh tai B LLĐ không co quy đinh riêng vê quyên cua ́ ̀ ̀ ̀ ươ ươ i lao đông la ng ng i lao đông ́ ̀ ̀ ̀ ượ ươ ử ̉ ư nghia vu cua ng la giup viêc trong gia đinh đ c hiêu t i s dung lao đông ̀ ̀ ́ ́ ́ ươ ơ i lao đông la giup viêc trong gia đinh, bao gôm đôi v i ng :
24
̀ ́ ự ̣ ̣ ̣ ̉ ̉ ̣ ̃ ̀ ươ ử i s dung lao đông th c hiên đây đu cac thoa thuân đa
̣ .
̃ ̀ ̀ ượ ̣ ̉ ̉ ̉ ̉ ̣ ̉ ứ Th nh t, ́ ứ Th hai, ấ Đ c ng ượ ̀ ợ giao kêt trong h p đông lao đông ̀ ươ i giup viêc gia đinh đ Ng
̉ ̣ ̉ ̣ ̉ ̣ ̉ ̉ lo bao hiêm c tra khoan tiên bao hiêm xa hôi, bao ự . Quy
ị ạ ́ ề c c th hóa t ̀ ươ i lao đông t ị i Đi u 19 Ngh đ nh 27/2014/NĐCP.
ự ̣ ̣ ̉ ̣ ̉
̣ ̣ ng .
́ ́ ́ ̃ ở ợ ̣ ̣ ̉ ̣
. ̀ươ ̣ ̣ ̣ ̣
́ ̀ ơ ̣ ̣ ̣ ̣
̀ ́ ̣ ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ ́ ́ hiêm y tê theo quy đinh cua phap luât đê ng ượ ụ ể ị đ nh này đ ̀ươ ử ứ ̉ Th ba, i s dung lao đông phai tôn trong danh d , nhân phâm cua Ng ̀ ́ ̀ ̀ ươ i lao đông la giup viêc trong gia đinh ̃ ́ ,ứ ư đ ượ Th t sach se, h p vê sinh (nêu co thoa thuân) c bô tri chô ăn, ̀ ́ Th nămứ ượ ơ i lao , đ c tao c hôi tham gia hoc văn hoa, hoc nghê . Khi ng ̀ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ̉ ươ ươ ử i lao đông hoc i s dung lao đông bô tri th i gian đê ng ̀ ́ ̀ ̉ ươ ơ i lao đông hoc văn hoa, hoc nghê do
̉ ̣
̀ ̀ ̣ ̉ , Ng
c tra tiên tau xe đi đ ́ ́ Th sáuứ ̀ ̀ ̀ ̀ ̣ ̣
̣ ̣ đông co yêu câu, ng ̀ văn hoa, hoc nghê. Th i gian cu thê đê ng hai bên thoa thuân. ́ ̀ ̀ ̀ ươ ượ ươ ng khi thôi i giup viêc gia đinh đ ́ ̀ ̀ ́ ơ ư ư ợ ươ ợ ư ươ viêc vê n i c tru, tr tr ng h p ng i giup viêc gia đinh châm d t h p đông ̀ ́ ơ ươ c th i han. lao đông tr
̀ ̣ ̣ ̣
̀ ̀ ́ ̀ ơ ̀ ượ ̃ ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ̣ Th i gian qua, Bô Luât Lao đông năm 2012 đ ̀ ươ i giup viêc gia đinh đa nhân đ
̀ ̀ ượ ̀ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ̉ ̉
̀ ̀ ợ ̣ ̉ ̉ ̣
ự ự ệ ̣ ̀ ướ ớ ạ c t
ủ ấ i s d ng lao đ ng
ứ ề ộ ị ư ậ
ượ ụ ứ ộ ố ớ ng b c lao đ ng, dùng vũ l c đ i v i
ườ ́ ơ c thông qua v i 05 điêu quy ́ ̀ c nhiêu y kiên đông đinh vê lao đông la ng ư tinh cua d luân. Viêc công nhân loai hinh lao đông nay không chi đam bao ̀ ̀ ̀ ươ ươ ử ợ i cho ng i cho ng i lao đông ma con đam bao quyên l quyên l i s dung lao ẳ ế ớ ừ ừ i t o d ng s bình đ ng trong quan h lao i t ng b đông. T đó ti n t ạ ả ố ộ đ ng v n khá nh y c m này. ườ ử ụ Các hành vi nghiêm c m c a ng ộ ộ Căn c Đi u 183 B Lu t Lao Đ ng năm 2012 quy đ nh nh sau: ự ưỡ ấ ố “Ng c đãi, qu y r i tình d c, c ệ ộ i giúp vi c gia đình. lao đ ng là ng
ườ ợ ồ ộ i giúp vi c gia đình không theo h p đ ng lao đ ng.
ủ tùy thân c a ng
ự ấ
ệ ườ ị ố ớ ộ
ủ ể ặ ầ i th xác ho c và tinh th n c a h (ng
ượ ụ ấ ố ọ ạ ưỡ ụ ộ ệ Giao vi c cho ng ữ ấ ờ ộ i lao đ ng.” Gi gi y t ệ ủ ộ ố ề Đi u 183 BLLĐ 2012 quy đ nh m t s hành vi nghiêm c m th c hi n c a ệ ườ ộ ườ ử ụ i lao đ ng giúp vi c gia đình. Trong đó i s d ng lao đ ng đ i v i ng ạ ớ c đãi, ứ ự ứ ng b c lao đ ng, dùng vũ l c); hành vi l m d ng s c ng có nhóm hành vi xâm h i t qu y r i tình d c, c
25
ộ ệ ố ớ
ợ ậ ộ ồ ườ ộ
ộ ế ệ ườ ử ụ ữ ấ ờ gi y t
ưỡ ữ ụ ấ ố
ứ ố
ộ ộ
ượ
ữ ệ ở ộ
ườ ậ ả
ạ ạ ườ i lao đ ng ý th c đ
ệ ự ả c vi c t ụ
ộ ị
ế ườ ệ ừ ề ấ
ệ ậ
ị ọ ủ ặ ồ ị
ệ ả ậ ấ ả ệ i giúp vi c gia đình (giao vi c không đúng lao đ ng đ i v i lao đ ng là ng ế ườ ủ ể ỏ ợ i ch đ i th ng th a thu n trong h p đ ng lao đ ng) và hành vi s d ng l ủ ườ ố tùy thân c a ng i lao kh ng ch ng i lao đ ng giúp vi c (gi ộ ượ ườ ử ụ ể ộ ấ i s d ng lao đ ng “Ng c đ ng). Có th nói gi a hành vi nghiêm c m ng ự ộ ố ớ ộ ng b c lao đ ng, dùng vũ l c đ i v i lao đ ng là đãi, qu y r i tình d c, c ộ ệ ườ ụ ủ ườ ệ ớ i lao đ ng i giúp vi c gia đình” có m i liên h v i nghĩa v c a ng ng ơ ố ở ả ị ượ ề ậ kho n 4 đi u 182 B Lu t Lao Đ ng 2012 “T cáo c quan c qui đ nh đ ế ẩ ề ấ ố ườ ử ụ ộ c đãi, qu y r i có th m quy n n u ng i s d ng lao đ ng có hành vi ng ậ ạ ứ ưỡ ụ ặ ộ ữ ng b c lao đ ng ho c có nh ng hành vi khác vi ph m pháp lu t”. tình d c, c ị ầ ố ượ ấ ệ ng lao đ ng đa ph n là n nên vi c b B i do tính ch t công vi c và đ i t ụ ố ề ng xuyên x y ra nên các nhà làm lu t mu n xâm h i, l m d ng là đi u th ộ ề ỉ ệ ả ứ ượ b o v b n thân không ch là quy n cho ng ả ự ệ ọ ặ ề ợ ả ố ộ ắ giác khi h g p ph i s vi c l i mà còn là đi u b t bu c, là nghĩa v ph i t ườ ậ ự ầ ả K t quế ự ả t cho s b o v ng trên. Quy đ nh này th t s c n thi i lao đ ng. ị ộ ố i lao đ ng đã t ng b các thành viên trong đi u tra cho th y, có 20,2% s ng ẩ ử ạ ườ ắ i giúp vi c b đánh đ p/tát, đ y gia đình ch lăng m , m ng ch i; 2,4% ng ậ ụ ụ ơ ị ạ ngã; 16% g p nguy c b l m d ng tình d c; 0,8% b đe d a/đ p phá đ dùng cá nhân9. ộ ề 2.2.4. V qu n lý, k lu t lao đ ng, trách nhi m v t ch t và gi ế i quy t
ấ ỷ ậ ộ tranh ch p lao đ ng
ệ ề ả
ị ị ị ố ệ ượ Trách nhi m qu n lý đ
ườ
V qu n lý lao đ ng giúp vi c gia đình ộ ạ ả c quy đ nh t ư ố s 19/2014/TTBLĐTBXH. Trong đó, UBND xã, ph ệ ườ
ộ ợ ả ế
ế ậ
gi ộ ườ ử ụ
ặ
ứ
ổ
Báo cáo tóm t
t:ắ T ng quan tình hình lao
ừ
ệ
9 Trung tâm nghiên c u gi ể ộ ồ ớ i, gia đình và phát tri n c ng đ ng (2013), , Hà N i.ộ ế ạ ệ ộ năm 2007 đ n nay i Vi đ ng giúp vi c gia đình t
t nam t
ứ ệ ủ ấ ả ộ i Ngh đ nh s 27/2014/NĐCP và ị ấ ng, th tr n có Thông t ế ộ ệ ử ụ ậ i giúp vi c gia đình trách nhi m ti p nh n thông báo s d ng lao đ ng là ng ứ ợ ấ ộ ộ ấ ồ i quy t tranh ch p lao đ ng khi và ch m d t h p đ ng lao đ ng; h tr ế ầ ườ ộ ườ ử ụ ả ặ i quy t i lao đ ng ho c ng i s d ng lao đ ng yêu c u; ti p nh n, gi ng ượ ộ ộ ườ ủ ố cáo c a ng i lao đ ng khi ng c đãi, i s d ng lao đ ng có hành vi ng t ụ ấ ố ạ ộ ưỡ ng b c lao đ ng ho c có hành vi khác vi ph m pháp qu y r i tình d c, c ệ ị ệ ậ lu t. Vi c quy đ nh trách nhi m c a UBND c p xã qu n lý lao đ ng giúp vi c
26
c
ồ ươ ơ ố
ớ ẫ ế ư ử ụ ợ ự ế ộ
ế ề ụ ệ ễ ị ộ
ớ ệ ướ ề ả ả ạ ộ c v i các trung tâm gi ệ i thi u vi c làm v
ồ ụ Ho t đ ng qu n lý nhà n ỏ ở ẽ ướ ở ị đây là c quan hành chính nhà n gia đình là khá phù h p, b i l đ a ề ộ ế ợ , do không mu n ký k t h p đ ng lao đ ng, nhi u ng. Nh ng trên th c t ph gia đình s d ng lao đ ng này không trình báo v i chính quy n, d n đ n công ả tác qu n lý còn nhi u thi u sót, khi n y sinh v vi c d b đ ng, lúng túng. ớ ệ
ạ ề ệ
ặ ử ườ ườ
ườ ả ở ườ ử ụ ng i LĐGVGĐ và ng
ệ ệ
ộ ẫ ả ề ườ ử ụ
ậ ề ấ i lao đ ng nên nhi u khi m t phí mà ng c lâu dài. ệ ề ể LĐGVGĐ đang còn buông l ng. Hi n nay, ngoài ngu n tuy n d ng thông qua ử ụ ớ ọ i thân, bà con, h hàng, b n bè gi i thi u thì nhi u gia đình s d ng ng ệ i giúp vi c còn thông qua các trung tâm. M c dù, thu phí “hai c a”, nghĩa ng là các trung tâm thu phí c i s d ng LĐGVGĐ. ư Nh ng trung tâm không có trách nhi m gì v kh năng làm vi c, nhân thân ộ ườ ng i s d ng lao đ ng v n không ượ ể th thuê LĐGVGĐ đ K lu t lao đ ng, trách nhi m v t ch t ấ
ộ ị ế ị Đi u 26 Ngh đ nh 27/2014/NĐCP quy đ nh chi ti
ệ ộ i giúp vi c gia đình quy đ nh v k ộ ố ề t thi hành m t s đi u ề ỷ ị
ỉ ậ ị ề ề ủ ộ ậ c a b lu t lao đ ng v lao đ ng là ng ộ ậ lu t lao đ ng và trách nhi n v t ch t nh sau:
ề
ườ ạ ợ ườ ư ộ các tr ạ ng h p quy đ nh t
ậ V kĩ lu t lao đ ng ộ ồ ị ề ộ
ườ ứ ộ
ộ
ạ ướ ươ ấ ộ ồ ấ ộ i lao đ ng có hành vi vi ph m các n i dung ả ừ i Kho n 2 và ử i s d ng lao đ ng x lý ộ i lao đ ng tái ể ấ ứ i s d ng lao đ ng có th ch m d t ồ ứ ợ ng ch m d t h p đ ng c 15 ngày khi đ n ph báo tr
ộ ậ ệ ườ ộ , khi ng ợ ị trong h p đ ng lao đ ng, ngoài tr ườ ử ụ ị ả Kho n 3 Đi u 12 Ngh đ nh 27/2014/NĐCP thì ng ợ ườ ể ỷ ậ ng h p ng k lu t lao đ ng theo hình th c khi n trách; tr ườ ử ụ ứ ộ ạ ph m, tùy theo m c đ vi ph m mà ng ơ ợ h p đ ng lao đ ng khi lao đ ngộ . ề ụ ậ ấ Ng
ụ ộ
ườ ủ ng theo quy c a B lu t Lao đ ng, tr
ườ ệ ạ ộ ậ ư 19/2014/TTBLĐTBXH h
ướ ị ị
ồ ư ỏ ế ị ộ t b i lao đ ng làm h h ng d ng c , thi ả ườ ử ụ ả ủ i s d ng lao đ ng ph i t h i tài s n c a ng ỏ ợ ừ ườ ộ ng h p hai bên có th a tr ướ ẫ ng d n thi hành ế ẫ t thi hành ng d n chi ti ủ ườ ệ ng c a t h i. Trách nhi m b i th
ệ ạ ư ẫ ệ V trách nhi m v t ch t, ặ ho c có hành vi khác gây thi ồ b i th ề ậ thu n khác. Đi u 21 Thông t ố ộ ố ề ủ m t s đi u c a ngh đ nh s 27/2014/NĐCP đã h ộ ố ề ủ ề ồ ườ ng thi m t s đi u c a BLLĐ v b i th ệ ự ườ ng d n th c hi n nh sau: ng ộ i lao đ ng đ ượ ướ c h
27
ườ Th nh t, ứ ấ Tr
ị ạ ị t h i do vô ý cho ng i thi u vùng t
ọ ể ề
ộ ồ ợ ấ ệ ạ ố ng t ườ ứ ườ ử i s i đ a bàn ấ ng nhi u nh t là 03 tháng ừ ề ươ ng hàng i LĐGVGĐ gây thi ươ ệ i LĐGVGĐ làm vi c thì h ph i b i th ằ ng theo h p đ ng lao đ ng b ng hình th c kh u tr ti n l
ườ ườ ấ ơ Tr
ạ ị ể ố
ườ ử ụ ươ i s d ng LĐGVGĐ căn c vào nhi u y u t
ế ị ườ ứ ồ
ươ ớ ộ t h i. Tr ng thi
ề ế ầ ả ặ ả i LĐGVGD không ph i do s su t ho c gây ơ ọ i đ a bàn n i h làm i thi u vùng t ng t ể ứ ề ế ố khác nhau đ xem ờ ạ ồ ứ ng th c b i ng, th i h n b i th ng và ph ế ị ồ i lao đ ng không đ ng ý v i quy t đ nh ệ ồ i quy t. Vi c b i
ả
ườ ồ ợ ườ ng h p ng ộ ả ượ ậ ườ ệ ạ ị
ể
ng tr ọ ượ ườ ầ ệ ạ ị ạ ả t h i do thiên tai, ho ho n, đ ch ho , d ch b nh ắ ướ ượ c và không th kh c c đ ả ế ệ i LĐGVGĐ đã áp d ng m i bi n pháp c n thi c dù ng t và kh
ườ ợ ườ ng h p ng ớ ụ d ng LĐGVGĐ v i giá tr không quá 10 tháng l ơ ả ồ ườ n i ng ề ươ ti n l tháng. ứ ợ Th hai, ng h p, ng ị ệ ạ ớ t h i v i giá tr trên 10 tháng l thi ệ vi c thì ng xét quy t đ nh m c b i th ườ ệ ạ ườ th ườ ử ụ ủ i s d ng lao đ ng thì có quy n yêu c u Toà án gi c a ng ằ ườ c l p thành b ng văn b n. ng này ph i đ th ợ ứ Th ba, ng h p thi Tr ặ ể ườ ho c nguyên nhân khách quan không th l ụ ụ ph c đ ng. năng cho phép thì không ph i b i th
ộ ạ Khi ng
ỳ ừ ể ị ộ ặ ợ ả ồ ệ ườ
ế
ồ ộ ườ ử ụ ộ ả ồ ườ ể ộ ườ ộ ứ ợ t h i cho ng ợ i lao đ ng giúp vi c gia đình có hành vi vi ph m n i dung h p ể ị ể ng h p có th b khi n trách ho c có th b i lao đ ng có hành vi gây ườ ng theo quy i s d ng lao đ ng còn có th ph i b i th
ế ả ồ đ ng lao đ ng thì tu t ng tr ấ ch m d t h p đ ng lao đ ng. Ngoài ra n u ng ệ ạ thi ị đ nh. Gi
ả ữ i quy t tranh ch p lao đ ng ườ ấ ấ ớ
ớ ộ Khi x y ra tranh ch p gi a ng ặ
ươ i LĐGVGĐ v i ng ườ ế ế ả ườ ử ụ i LĐGVGĐ và ng i quy t. N u không đ t đ
ộ ượ ng l ả ậ ặ ả i s d ng LĐGVGĐ ườ ử ụ i s d ng ạ ượ ự ồ c s đ ng ấ ế i quy t tranh ch p lao ng, gi i viên ho c toàn án gi
ị ho c v i thành viên trong h gia đình, ng LĐGVGĐ cùng nhau th ầ ể thu n thì có th yêu c u hòa gi ộ đ ng cá nhân theo quy đ nh c a BLLĐ.
ươ ủ ộ ả ượ i đ
ả c xem là m t trong nh ng ph ế
ườ ả ộ ả i s d ng lao đ ng và ng ộ i lao đ ng có th tháo g
ườ ử ụ ấ ợ ữ Hòa gi ấ ế i quy t tranh ch p nói chung và gi gi i, ng Thông qua hòa gi ẫ nh ng mâu thu n, tranh ch p l ố ư ữ ng án t i u trong quá trình ấ i quy t tranh ch p lao đ ng nói riêng. ỡ ộ ộ i ích ể ạ ượ ợ c l i ích m t cách nhanh chóng, đ t đ
28
ộ ả ớ i m i quan h
ị ư ưở ng t ả ố ả ủ
ậ ộ ả ả ộ
ặ ẫ ộ ồ ng đ ượ ưỡ c c
ả ng h p hai bên tham gia hòa gi
ườ ậ ự ườ ế ấ ả ẫ ủ c a mình m t cách nhanh chóng mà không làm nh h ủ c a hai bên. Nh ng theo quy đ nh c a pháp lu t thì Biên b n hoà gi ủ ấ ch p lao đ ng c a H i đ ng hoà gi ố ượ ả không ph i là đ i t ợ tr ẫ thu n. D n đ n các tranh ch p này tòa án v n th ệ i các tranh ơ ở i viên i lao đ ng c s ho c Hoà gi ề ấ ậ ế ng ch thi hành. V y nên v n còn r t nhi u ỏ ệ i không th c hi n các cam k t đã th a ả ng ph i gi ế ế i quy t.
ị ề ị ế ướ ả ệ ậ 2.3. Ki n ngh v đ nh h ng gi i pháp hoàn thi n pháp lu t
ị ấ ặ ữ ự ế Th c t
ề ề
ẫ ủ ế ế
ộ ự t đ n quy đ nh này hay n u bi i s d ng lao đ ng và ng
ỏ ộ ệ
ộ ả ạ ạ ỏ ề
ị ờ
ề ệ ộ
ệ ị ắ
ả ộ ố
ể ỏ ệ ộ ố ế ạ ạ ề ị ố ử i LĐGVGĐ b đ i x tàn t ộ ệ i giúp vi c tr m c p tài s n, t ọ10. Vì v y d ậ ướ ị ườ ị ườ ng h p gia đình b ng ủ ng đ n cu c s ng c a gia đình h ướ ể ố ầ ậ ươ ng đ i đ y cho th y, m c dù đã có nh ng quy đ nh pháp lu t t ư ệ ỉ ườ ủ i LĐGVGĐ và đ , rõ ràng đi u ch nh quan h LĐGVGĐ nh ng nhi u ng ị ọ ế ế ế ườ t đ n thì h i ch gia đình v n không bi ng ườ ử ụ ộ ườ ệ i lao đ ng cũng không th c hi n. Tình tr ng ng ậ ấ ơ ủ ế ậ không ký HĐLĐ, ch y u là th a thu n mi ng, n i dung th a thu n r t s sài; ả ờ ề ờ ề ậ ỏ ể không th a thu n v kho n ti n đóng b o hi m xã h i; vi ph m v th i gi ơ ỉ ườ ờ i ngh ng i; vi ph m quy đ nh v đăng ký t m trú cho ng làm vi c, th i gi ợ ạ ườ ng h p ng , b xâm ph m lao đ ng; nhi u tr ườ ự ề ả thân th hay nhi u tr ưở ý b vi c làm nh h i đây là ị m t s ki n ngh đ nh h ợ ế ng đ hoàn thi n pháp lu t v các quy đ nh này:
ị ệ ư
ậ ề ự ự ệ ợ Th nh t, ổ ả ệ ứ ệ ợ ả i ích h p pháp c a ng
ạ ầ ườ ộ
ự ế ể ố ơ
ở ị ươ ữ ả đ a ph
ơ ở ở ộ ị ư ộ khu dân c . Trong đó c n quy đ nh rõ cá nhân, b ph n
ả ườ ệ ề
ể ố ố
ệ ị
10
ộ
ừ
ộ
ệ Lao đ ng giúp vi c gia đình Nhìn t
giác đ pháp lý, tcdcpl.moj.gov.vn.
ủ ệ ấ ượ ụ ể ẩ ệ ệ ậ ầ ậ ứ ấ hi n nay, công tác qu n lý ch a th c s hi u qu vì v y c n l p ườ ề ủ ể ả ch c đ i di n đ b o v quy n và l i ra t ẽ ả ặ ng công tác qu n lý LĐGVGĐ m t cách ch t ch . LĐGVGĐ. C n tăng c ộ ả ầ t công tác này, c n xây d ng c ch qu n lý LĐGVGĐ m t cách Đ làm t ệ ớ ố ợ ọ ng v i vi c khoa h c trên c s ph i h p gi a qu n lý lao đ ng ậ ở ầ ư qu n lý c trú ư ộ ị ng, xã ch u trách nhi m v công tác khai báo, đăng ký LĐGVGĐ, đ a n i ph ầ ạ ấ ẫ dung th ng kê LĐGVGĐ vào bi u m u th ng kê các c p. Bên c nh đó, c n ệ ớ ơ ở i thi u vi c làm trong quy đ nh c th trách nhi m c a các c s , trung tâm gi ụ ị ng d ch v . vi c thúc đ y nâng cao ch t l
29
ỉ ờ ờ ị ườ ủ ị ệ ạ ơ Hi n t
ngh ng i. ấ ơ
ậ ệ ờ ế ầ ề ợ ợ
ậ ệ
ộ ơ
ồ ệ ứ
ả ộ ả
ạ ự ệ ủ ủ ơ ả ệ ề ượ ậ c l p b ng văn b n ngoài vi c xu t pháp t
ấ ề ệ ẩ ấ ế
ị ề
ế ẽ ị ị ườ ử ụ
ớ ầ ả ạ ả ậ ế
ơ ạ ằ ẳ ộ
ạ ư
ầ
ụ ể ị
ờ
ườ ấ
6h 11h t ượ
ườ ị c t
ể ị ườ ướ ữ ệ ớ t sang nh ng ngày khác v i đi u ki n ng
ệ
ườ
v phía ng ừ Ng ả
ự ệ
ệ c khi làm công vi c giúp vi c gia đình th ở ị do khác ẫ đ a ph ể ề ữ ệ ng d n LĐGVGĐ đ làm vi c nhà khi nh ng ng
ớ ự ỗ ợ ủ ữ ấ
ộ ọ ổ ế ị ầ ườ ấ ố ộ ậ ờ ồ ề ợ ệ ứ Th hai, hoàn thi n các quy đ nh c a pháp lu t quy đ nh v h p đ ng, th i ượ ậ ệ i HĐLĐ th c l p gi ng không đ làm vi c, th i gi ả ả ủ ộ ầ ả thành văn b n, n u có cũng r t s sài, không đ m b o đ y đ n i dung mà ế ủ ưở ả i h p pháp c a ng đ n quy n l pháp lu t yêu c u. Vi c này làm nh h ự ứ ữ ế ợ ườ ầ ồ i lao đ ng. Vì v y, vi c ký k t h p đ ng gi a hai bên c n có s ch ng ng ự ủ ả ằ ị ấ ườ ả ng, th tr n) nh m đ m th c c a c quan có trách nhi m qu n lý (xã, ph ầ ờ ề ả b o v hình th c, n i dung c a HĐLĐ; đ ng th i, vi c này cũng góp ph n ề nâng cao hi u qu qu n lý c a c quan có th m quy n v LĐGVGĐ. HĐLĐ ừ ằ ệ không đ tâm lý ng i s ràng ư ị ừ ệ ậ ộ ủ vi c ch tài quy đ nh v vi c này ch a bu c c a pháp lu t, còn xu t phát t ị ể ạ ủ ứ đ s c răn đe. Theo quy đ nh t i Đi m a Kho n 1 Đi u 20 Ngh đ nh i s d ng LĐGVGĐ s b ph t c nh cáo n u không ký 95/2013/NĐCP, ng ả ế ị ườ i LĐGVDGĐ. Vì v y, c n quy đ nh ch tài k t HĐLĐ b ng văn b n v i ng ị ơ ề ứ ặ ạ ư ạ ề n ng h n, ch ng h n nh ph t ti n. Và quy đ nh m t m c ti n ph t cao h n ườ ử ụ ẫ ế ị ệ i s d ng LĐGVGĐ v n ch a có n u hành vi vi ph m đã b phát hi n mà ng ổ ườ ằ ế ạ ớ ả C n b sung thêm quy i LĐGVGĐ. i HĐLĐ b ng văn b n v i ng ký k t l ề ơ ỉ ệ ờ ề ờ ị ổ ờ ờ làm vi c, th i gi đ nh v th i gi ngh ng i. C th là: B sung quy đ nh v ộ ớ ạ ổ ố ệ ờ ờ ớ ạ ả i h n trong m t kho ng th i gian nào làm vi c bu i t i h n th i gi gi i, gi ẩ ườ ử ợ ề ị ố ụ ừ ng h p kh n c p ng i); quy đ nh v các tr đó (ví d t i s ườ ả ệ ộ ộ ề ộ ụ i lao đ ng làm vi c trong kho ng c quy n huy đ ng ng d ng lao đ ng đ ộ ượ ừ ố ọ ơ ỉ ờ ch i; quy đ nh linh th i gian ng i lao đ ng ngh ng i mà h không đ ỉ ễ ế ậ ể ỏ ạ ề ờ , t ng hai bên có th th a thu n đ d ch t theo h ho t v th i gian ngh l ỉ ễ ế ề ố ể , t chuy n s ngày ngh l i lao ồ ả ự ộ nguy n đ ng ý. đ ng ph i t ườ ề ứ Th ba, ế ấ y u xu t thân t ướ tr công vi c t ạ t o, h làm vi c v i s h tr c a máy móc thi ươ ng ủ ệ ộ ộ i lao đ ng giúp vi c gia đình ch i lao đ ng. ệ ủ ọ ế nông thôn, có hoàn c nh kinh t khó khăn, công vi c c a h ệ ặ ườ ng là làm nông ho c làm các ươ ng, nên gây ra nhi u khó khăn trong vi c đào ườ i này không quen ủ ơ t b . H n n a trình đ h c v n c a ng đ i th p và đa ph n là lao đ ng ph thông, không ệ ướ ệ i LĐGVGĐ t
30
ế ứ ậ c trang b các ki n th c pháp lu t. Vì v y, c n t ch c các ho t đ ng đ
ỡ ế
ể i LĐGVGĐ hi u bi ụ ư ự
ề ồ ứ ầ ổ ứ ậ ị ể ạ ộ ượ đ ể ậ ế ề ườ ỹ t v pháp lu t và hi u bi t các k năng giúp đ ng ệ ệ ả trong công vi c ví d nh : d án “B o v quy n cho LĐGVGĐ” do Trung tâm ể ộ ớ nghiên c u Gi i, Gia đình và Phát tri n c ng đ ng t ổ ứ . ch c
31
Ụ Ệ H OẢ
ả DANH M C TÀI LI U THAM K ạ ậ 1. Văn b n quy ph m pháp lu t
B lu t Lao Đ ng năm 1994.
ộ ậ ộ
ậ ộ ộ B Lu t Lao Đ ng năm 2012.
ị ế
Ngh Đ nh 27/2014/NĐCP do Chính Ph ban hành ộ ậ
ị ộ ố ề ủ ề ủ ộ ộ quy đ nh chi ti ườ ệ t thi hành i giúp vi c gia
ị m t s đi u c a B lu t Lao đ ng v lao đ ng là ng đình.
Ngh Đ nh 95/2013/NĐCP do Chính Ph ban hành
ị ủ ử
ể ả ị ộ ính trong lĩnh v c lao đ ng, b o hi m xã h i, ạ quy đ nh x ph t ườ ư ộ đ a ng i
ợ ệ t Nam đi làm vi c c ngoài theo h p đ ồng. ự ệ ở ướ n ị ạ vi ph m hành ch ộ lao đ ng Vi
Thông t
B Lao Đ ng Th
ư 19/2014/TTBLĐTBXH
ộ ộ ố ề ướ ẫ ng d n thi hành m t s đi u c a
ủ
ườ ề ộ ộ ộ ươ ộ ng Binh và Xã H i ủ Ngh đ nh s 27/2014/NĐ ố ị ị ban hành h CP ngày 07 tháng 4 năm 2014 c a ủ Chính ph quy đ nh chi ti ị ộ ế t thi hành m t ệ ộ ậ Lao đ ng v lao đ ng là ng ố ề ủ B lu t i giúp vi c gia đình s đi u c a .
2. Các tài li u khác
ệ
ệ ế ộ ị Đào M ng Đi p, “Pháp lu t v lao đ ng giúp vi c gia đìnhvà ki n ngh
ộ ệ ệ ạ ậ ề ậ ọ ố hoàn thi n”, T p chí lu t h c s 12/2014.
ệ ậ ộ ễ Nguy n Th Vi
ạ t Anh, “Pháp lu t lao đ ng giúp vi c gia đình và th c ti n ạ ệ ậ ọ ậ ố ộ ộ thi hành t ự ễ ị i thành ph Hà N i”, Lu n văn th c sĩ lu t h c, Hà N i, 2015.
ự ệ ạ ộ
Tr n Linh Trang, “Pháp lu t v lao đ ng giúp vi c gia đình – Th c tr ng ạ ng hoàn thi n”, Lu n văn th c sĩ lu t h c, Hà N i, 2015
ậ ề ậ ậ ọ ướ ệ ộ ầ và h
Trung tâm Nghiên c u gi ắ
ứ ớ ồ
ệ ạ ộ t: T ng quan tình hình lao đ ng giúp vi c gia đình t ể ộ i, gia đình và phát tri n c ng đ ng (2013), “Báo ệ t Nam i Vi
ổ ế ộ cáo tóm t ừ t năm 2007 đ n nay”, Hà N i.
Luattrungnguyen.vn, “Quy n l
ề ợ ủ ệ ộ
i c a lao đ ng giúp vi c gia đình”, 2014 (http://www.luattrungnguyen.vn/2014/05/quyenloicualaoonglanguoi giup.html).
32
ệ ừ ộ ộ Tcdcpl.moj.gov.vn , “Lao đ ng giúp vi c gia đình Nhìn t giác đ pháp lý”
(http://tcdcpl.moj.gov.vn/qt/tintuc/Pages/xaydungphap luat.aspx? ItemID=282).
Vietnamplus.vn, “Th tr
ị ườ ườ ộ ng ng ệ i lao đ ng giúp vi c gia đình”, 2009
(https://www.vietnamplus.vn/thitruongnguoigiupviecgiadinhnhieubat cap/11769.vnp).
33
