BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
______________________________________
NGUYỄN THỊ THU HÀ
PHÁT TRIỂN DU LỊCH TỈNH LÂM ĐỒNG TRONG LIÊN KẾT
VỚI VÙNG PHỤ CẬN
Chuyên ngành: Địa lý học
Mã số: 62310501
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ ĐỊA LÝ HỌC
Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2024
Công trình được hoàn thành tại:
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS. TS. PHẠM XUÂN HẬU
2. TS. ĐÀM NGUYỄN THÙY DƯƠNG
Phản biện 1: PGS. TS. Đào Ngọc Cảnh
Trường Đại học Nam Cần Thơ
Phản biện 2: PGS. TS. Phạm Viết Hồng
Trường Đại học Sài Gòn
Phản biện 3: TS. Thân Trọng Thụy
Trường Đại học Công Thương TP. Hồ Chí Minh
Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Trường
họp tại:
Trường Đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí Minh
Vào lúc …… giờ …… ngày …… tháng …… năm 2024.
Có thể tìm hiểu luận án tại:
- Thư viện Quốc gia Việt Nam
- Thư viện Đại học Sư phạm TP.HCM
- Thư viện Khoa học Tổng hợp TP.HCM
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Du lịch (DL) với tính chất là ngành kinh tế tổng hợp có tính liên
ngành, liên vùng và xã hội hóa cao. Sự phát triển du lịch (PTDL) không
chỉ nằm trong một vùng lãnh thổ, trong một tỉnh mà luôn phải vươn ra
khỏi phạm vi hành chính địa phương, một quốc gia, một khu vực.
Ngoài ra DL không chỉ là một ngành có khả năng tạo ra nguồn thu
nhập lớn cho xã hội mà còn góp phần thực hiện chính sách mở cửa,
giao lưu văn hóa, thúc đẩy sự đổi mới và phát triển của nhiều ngành
kinh tế khác,... Để đạt được mục tiêu PTDL thì liên kết DL là một trong
những biện pháp hiệu quả và thiết thực nhất. Ở nước ta ngành DL đang
ngày càng khẳng định vai trò của mình trong quá trình phát triển đất
nước. “Chiến lược PTDL Việt Nam đến năm 2030” ban hành ngày 22
tháng 1 năm 2020 đã khẳng định thêm vai trò của ngành DL qua quan
điểm: "PTDL thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, tạo động lực
thúc đẩy sự phát triển các ngành và lĩnh vực khác, góp phần hình thành
cơ cấu kinh tế hiện đại" (Thủ tướng chính phủ, 2020). Chiến lược còn
nhấn mạnh đến việc PTDL bền vững, sử dụng hiệu quả tài nguyên
thiên nhiên và bảo vệ môi trường. Quan điểm phát triển của “Quy
hoạch tổng thể PTDL vùng Tây Nguyên đến năm 2020, tầm nhìn đến
năm 2030” (Thủ tướng chính phủ, 2013) đề cập đến vấn đề “PTDL
Vùng theo hướng tăng cường liên kết giữa vùng Tây Nguyên với các
vùng khác trong cả nước... để phát huy tối đa tiềm năng, thế mạnh về
DL của mỗi địa phương và của toàn vùng”. Điều này đã tạo tiền đề để
các địa phương trong đó có Lâm Đồng có cơ hội để liên kết, hợp tác
với các địa phương khác trong PTDL.
Lâm Đồng là một tỉnh có nhiều tiềm năng về tài nguyên thiên
nhiên, tài nguyên văn hóa phong phú, đa dạng thuận lợi cho phát triển
các loại hình DL. Bên cạnh đó Lâm Đồng có vị trí nằm giáp ranh giữa
khu vực Tây Nguyên với khu vực duyên hải Nam Trung Bộ, Đông
Nam Bộ - là những khu vực có nhiều TNDL, thuận lợi cho việc phát
triển và liên kết với các tỉnh lân cận để cùng nhau PTDL.
Trên thực tế Lâm Đồng đã tập trung phát triển, đưa ngành DL trở
thành ngành kinh tế mũi nhọn và đồng thời chú trọng tăng cường mối
quan hệ với các địa phương khác để đạt được mục tiêu đưa Lâm Đồng
trở thành một điểm đến DL hấp dẫn của Việt Nam. Tuy nhiên thực
trạng PTDL chưa đạt được kết quả tương xứng với những thế mạnh và
2
tiềm năng vốn có của Lâm Đồng.
Xuất phát từ những nhận thức trên luận án lựa chọn đề tài: “Phát
triển du lịch tỉnh Lâm Đồng trong liên kết với vùng phụ cận” với mong
muốn thúc đẩy PTDL của tỉnh Lâm Đồng bằng giải pháp mang tính
lâu dài, góp phần đa dạng sản phẩm du lịch từ việc liên kết với vùng
phụ cận (VPC).
2. Mục tiêu nghiên cứu
Vận dụng cơ sở lý thuyết và thực tiễn về PTDL và liên kết trong
PTDL. Mục tiêu của luận án nghiên cứu sự PTDL tỉnh Lâm Đồng trong
liên kết với VPC, trong đó tập trung đánh giá các nhân tố ảnh hưởng
đến PTDL, phân tích thực trạng PTDL tỉnh Lâm Đồng trong liên kết
với VPC. Từ đó đề xuất định hướng và giải pháp cho PTDL tỉnh Lâm
Đồng trong tương lai.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống hóa có chọn lọc cơ sở lý luận và thực tiễn về PTDL và
liên kết trong PTDL.
- Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến DL tỉnh Lâm Đồng trong
liên kết với VPC.
- Xây dựng hệ thống tiêu chí đánh giá điểm DL (vận dụng cho địa
bàn tỉnh Lâm Đồng) và điểm TNDL (vận dụng cho địa bàn VPC).
- Phân tích thực trạng PTDL tỉnh Lâm Đồng trong liên kết với
VPC.
- Đề xuất định hướng và giải pháp cơ bản nhằm PTDL tỉnh Lâm
Đồng trong mối liên kết với VPC trong tương lai.
4. Giới hạn nghiên cứu
4.1. Nội dung nghiên cứu:
- Đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển DL tỉnh Lâm
Đồng (bao gồm các nhân tố trong tỉnh và VPC ).
- Phân tích sự phát triển của DL tỉnh Lâm Đồng theo ngành, dựa
trên các tiêu chí (Khách DL, doanh thu DL, lao động DL,
CSVCKTDL,...) và theo lãnh thổ, tập trung vào một số hình thức tổ
chức lãnh thổ DL: điểm DL, khu DL, tuyến DL.
- Phân tích khả năng và thực trạng PTDL tỉnh Lâm Đồng trong
liên kết với VPC.
4.2. Thời gian nghiên cứu: Từ 2010 - 2020, định hướng đến năm
2030.
4.3. Không gian nghiên cứu: Giới hạn và phạm vi ranh giới toàn
3
tỉnh Lâm Đồng và VPC thuộc 5 tỉnh: Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình
Thuận, Đắk Lắk, Đắk Nông. Tác giả lựa chọn 5 tỉnh VPC trên bởi các
tỉnh này có nhiều điều kiện thuận lợi để thực hiện liên kết trong PTDL
của tỉnh Lâm Đồng. Cụ thể, Đắk Lắk và Đắk Nông có nhiều nét tương
đồng về văn hóa, tự nhiên với Lâm Đồng bởi cùng thuộc vùng Tây
Nguyên. Với Khánh Hòa, Bình Thuận và Ninh Thuận, sự khác biệt khá
nhiều về các TNDL và vị trí gần kề là cơ sở để các địa phương thuận
lợi thực hiện liên kết trong PTDL với Lâm Đồng.
5. Quan điểm, phương pháp nghiên cứu
5.1. Quan điểm nghiên cứu:
Luận án được tiếp cận dựa vào: Quan điểm hệ thống, quan điểm
tổng hợp, quan điểm lãnh thổ, quan điểm lịch sử - viễn cảnh, quan
điểm phát triển bền vững.
5.2. Phương pháp nghiên cứu:
Luận án sử dụng các phương pháp: Phương pháp thu thập và xử
lý tài liệu, phương pháp phân tích - so sánh - tổng hợp, phương pháp
khảo sát thực địa, phương pháp thang điểm tổng hợp, phương pháp
điều tra xã hội học, phương pháp chuyên gia, phương pháp bản đồ và
hệ thống thông tin địa lý (GIS).
6. Tổng quan các công trình nghiên cứu
6.1. Trên thế giới:
- Nghiên cứu về tài nguyên PTDL đã nhận được sự quan tâm của
nhiều nhà nghiên cứu trên thế giới, tiêu biểu có I.A. Vedenhin và
N.N.Misonhitrenco (1969), N.X.Kandaxkia (1973), B.N.Likhanov
(1973), I.I.Prirôjnik (1985), John Bryson, Secretary of Commerce
(2012),…Các công trình nghiên cứu tập trung vào các điều kiện phát
triển và đánh giá tài nguyên du lịch.
- Nghiên cứu về liên kết trong PTDL đã có nhiều công trình của
các nhà khoa học như: Tove Oliver & Tim Jenkins (2003), Inskeep.E
(1991) và Mathildavan Niekerk (2014).Các công trình đã đưa ra các
đặc điểm, vài trò của liên kết trong PTDL.
6.2. Ở Việt Nam:
- Các nhà nghiên cứu đã xây dựng cơ sở lý luận chung cho DL,
hình thành các cơ sở khoa học khác cho các nghiên cứu về các điều
kiện và thực trạng PTDL ở nước ta: Vũ Tuấn Cảnh, (1995), Phạm
Trung Lương (2000), Nguyễn Minh Tuệ cùng các cộng sự (2010),
Nguyễn Minh Tuệ - Vũ Đình Hòa (chủ biên) (2017).