TOÙM TAÉT HOÏC THUYEÁT

GENDERLECT STYLES

Deborah Tannen

(PHONG CAÙCH GIÔÙI TÍNH)

PHAÀN I

TOÙM TAÉT TIEÅU SÖÛ

TAÙC GIAÛ DEBORAH TANNEN

DEBORAH TANNEN

Chöùc danh cuûa Deborah Tannen:

- Deborah Tannen sinh ngaøy 07 thaùng 04 naêm 1945 taïi Myõ.

- Deborah Tannen hieän ñang laø giaùo sö vaø laø nhaø ngoân ngöõ hoïc ôû

tröôøng ñaïi hoïc Geortown , Myõ.

- Vaøo naêm 1979 , Baø nhaän chöùc danh nhaø ngoân ngöõ hoïc taïi tröôøng ñaïi

hoïc Berkeley , California , Myõ.

Saûn phaåm cuûa Deborah Tannen:

- Deborah Tannen laø taùc giaû cuûa moät soá cuoán saùch noùi veà quan ñieåm

soáng cuûa con ngöôøi, trong moät vò theá xaõ hoäi con ngöôøi soáng phaûi yeâu

thöông nhau. Saùch vieát veà ñeà taøi naøy cuûa Baø ñöôïc nhieàu ngöôøi yeâu

thích .

- Deborah Tannen vieát saùch noåi tieáng trong caùc vaán ñeà ñeà caäp ñeán

nhö: Caùch luyeân taäp giao tieáp , caùch ñaøm thoaïi vaø troø chuyeän .

Chuyeân ñeà naøy ñöôïc baùo caùo trong baøi thuyeát trình giao tieáp ôû tröôøng

ñaïi hoïc Cambbridge vaøo naêm 1989.

- Deborah Tannen ñöôïc ñeà cao vaø Baø vieát ra nhieàu baøi baùo vaø taäp chí

noåi tieáng nhö: You Just Don’t Understand ( Nam – Nöõ trong giao

tieáp ), The New York time Best Seller , Newsweek, USA Today,

People, The Washington Post, and Time, . . .

- Noùi veà phong caùch giao tieáp thì saùch cuûa Deborah Tannen vieát haøng

ñaàu trong quaàng chuùng. Saùch cuûa Baø noùi veà söï khaùc nhau theå hieän

trong giao tieáp giöõa nam vaø nöõ. Cuoán saùch thöù 16 cuûa Baø noùi veà söï

khaùc nhau theå hieän trong giao tieáp giöõa nam vaø nöõ ñöôïc coâng boá bôûi

Random House vaøo thaùng 03 naêm 1999.

- Saùch cuûa Deborah Tannen vieát ñaõ ñöôïc phieân dòch ra 24 thöù tieáng.

- Deborah Tannen baét ñaàu nghieân cöùu “ An Act of Devotion “ bao goàm

The Best American Short Play vaøo naêm 1993 – 1994 . Ñaây laø saûn

phaåm Baø nghieân cöùu veà “ Sisters “ ( Giôùi nöõ ) bôûi Horizons Theater in

PHAÀN II

Arlington , VA , vaøo thaùng 5 – 6 naêm 1995.

NOÄI DUNG CUÛA HOÏC THUYEÁT

PHONG CAÙCH GIÔÙI TÍNH

I. Khaùi nieän Genderlect :

Coù nhieàu khía caïnh noùi veà ngoân ngöõ phong caùch giôùi tính. Moãi

ngöôøi coù moät phöông ngoân , thaùi ñoä vaø phong caùch giôùi tính. Ngöôøi ta ñeàu

döïa vaøo giôùi tính nam vaø nöõ cuûa noù, töông töï ñeå hieåu bieát veà Genderlect

( phong caùch giôùi tính ), maëc duø chuùng ta suy nghó giôùi tính trong phaïm vi

heïp.

Khoâng phaûi taát caû caùc nhaø nghieân cöùu noùi theo ñuùng quan ñieåm, ñöôøng

loái nhö theá . Coù moät vaøi ñaëc tröng cuûa phong caùch giôùi tính coù theå ñöa ra

tình tieát nhö Tracey Weigel : caùch noùi then choát hoaëc laõnh ñaïo seminar (

chuyeân ñeà thaûo luaän ), taát caû ñeàu coù beà ngoaøi taïo neân söï haáp daãn vaø noù

cuõng ñoùng goùp moái quan heä giöõa truyeàn ñaït , giôùi tính vaø moái quan heä

giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi.

Ñaëc tröng phong caùch giôùi tính:

Ñaøn oâng vaø ñaøn baø ly thaân ( chia caùch ) do bôûi yeáu toá taâm sinh lyù,

ñeàu naøy döïa treân ngoân ngöõ hoïc ñaëc tröng.

Giöõa ñaøn oâng vaø ñaøn baø coù ñaëc ñieåm sau :

Ñaøn baø khoâng ñöôïc ñeå yù chu ñaùo. Phong caùch giôùi nöõ laøöùng xöû nheï

nhaøng , lich thieäp khoâng phaân xöû thoâ maõn hoaëc laø caùc hoaït ñoäng khaùc

ngoaøi xaõ hoäi. Hoï caân nhaéc kyû töø nhöõng caùi raát bình thöôøng.

Ñaøn oâng coù nhieàu phaàn nhoû cho söï bieán ñoåi trong khaû naêng noùi cuûa hoï.

Neáu moät ngöôøi ñaøn oâng coù nhieàu ñaëc tröng thì hoï seõ chieám nhieàu ñieåm

öu hôn.

II. Noäi dung hoïc trhuyeets phong caùch giôùi tính:

Hoïc thuyeát phong caùch giôùi tính cuûa Deborah Tannen ñeà caäp chuû

yeáu ñeán caùch theå hieän giôùi tính trong quaù trình giao tieáp giöõa 2 giôùi tính

laø nam vaø nöõ . Baø cho raèng giao tieáp giöõa nam vaø nöõ laø quaù trình truyeàn

ñaït lieân caù vaên hoùa . Khi giao tieáp thì giöõa 2 phaùi, ñaøn oâng vaø ñaøn baø coù

söï khaùc nhau , nhö khaùc nhau veà caùch truyeàn ñaït , caùch bieåu loä thaùi ñoä

khi giao tieáp vaø quan ñieåm , suy nghó cuûa moãi giôùi tính ( nam vaø nöõ )

( Khoâng phaûi giao tieáp giöõa nam vaø nöõ laø hoaøn toaøn khaùc nhau ).

Trong giao tieáp ñaøn oâng thöôøng bieåu hieän giao tieáp theo caùch

thuyeát trình , baùo caùo nhö thuyeát trình , baùo caùo , dieãn thuyeát caùc chuyeân

ñeà , ñeà taøi veà vaán ñeà khoa hoïc , xaõ hoäi, … ( coâng trình nghieân cöùu khoa

hoïc , phaùt minh khoa hoïc kyõ thuaät hay ñeà taøi veà daân soá , moâi tröôøng,… )

ôû tröôùc quaàng chuùng, ñaùm ñoâng hay caùc cuoäc hoäi hoïp,….Caùch giao tieáp

naøy taäp trung vaøo tình traïng vaø ngöôøi giao tieáp coù söï ñoäc laäp khoâng bò

phuï thuoäc vaøo ngöôøi khaùc. Trong phong caùch giao tieáp naøy ngöôøi trình

baøy seõ coù ñöôïc söï chuaån bò, saáp xeáp keá hoaïch tröôùc vaø laøm chuû, ñieàu

khieån ñöôïc haønh ñoäng cuûa mình.

Trong giao tieáp, ñaøn oâng ít theå hieän taâm tö, nguyeän voïng, tình caûm

cuûa mình, maø chuû yeáu theå hieän phong thaùi laøm chuû vaø söï maïnh meû cuûa

giôùi nam. Khi noùi chuyeän ñaøn oâng hay noùi veà coâng vieäc, chí höôùng ñòa vò

xaõ hoäi vaø thôøi söï, hoï cho raèng ñoù laø ñieàu quan troïng. Hoï quan taâm ñeán vò

theá xaõ hoäi hôn laø quan taâm ñeán vaán ñeà gia ñình. Khi noùi chuyeän, phuï nöõ

noùi nhieàu veà chuyeän rieâng tö, caù nhaân cuûa baûn thaân hôn ñaøn oâng.

Trong giao tieáp, ñaøn baø thöôøng theå hieän taâm tö , nguyeän voïng,

tình caûm, mong muoán cuûa hoï vaø hoï coù söï lieân keát vôùi nhieàu ngöôøi. Chính

vì theá, khi giao tieáp ñaøn baø thöôøng noùi chuyeän theo caù nhaân. Khi noùi

chuyeän ñaøn baø hay noùi veà chuyeän gia ñình nhö chuyeän hoïc haønh cuûa con

caùi, coâng vieäc cuûa con vaø cuûa gia ñình hay chuyeän choàng con trong gia

ñình vaø hoï noùi ít veà vaán ñeà vò theá xaõ hoäi cuûa hoï, ñaøn baø coi troïng vaán ñeà

gia ñình vaø hoï xem ñoù laø ñieåm döïa tinh thaàn cuûa hoï. Hoï cuõng noùi veà

coâng vieäc nhöng hoï chæ döøng laïi ôû möùc ñoä giôùi haïn nhaát ñònh. Trong giao

tieáp, khi ñaøn baø coù söï keát hôïp thì thöôøng quaáy raøy vaø loâi cuoáng, quyeán ruû

ñaøn oâng bôûi phong caùch beân ngoaøi vaø caùch noùi chuyeän tình caûm, meàn deûo

vaøo ñeà taøi cuûa hoï. Khi giao tieáp, ñaøn baø noùi chuyeän tình caûm, meàn deûo

hôn ñaøn oâng.

Trong giao tieáp, Ñaøn oâng thöôøng quaáy raøy vaø loâi cuoáng, quyeán ruû

ñaøn baø bôûi phong caùch noùi chuyeän maïnh meû, mang phong caùch nam tính

vaøo ñeà taøi cuûa hoï.

Baøi dieãn thuyeát hay baøi trình dieãn theå hieän phong caùch giôùi tính

nam vaø nöõ laø hai phöông ngöõ vaên hoùa khaùc nhau roû raøng ( hai phöông

thöùc ngoân ngöõ vaên hoùa khaùc nhau roû raøng ) hôn laø phong caùch theå hieän

möùc ñoä noùi chuyeän thaáp hay cao cuûa giôùi nam vaø nöõ .

Caùch truyeàn ñaït ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu:

10 ñieåm ñaëc tröng sau noùi leân “ Caùch dieãn ñaït cuûa ñaøn baø “:

1. Haøng raøo caûn, theå loaïi vaø söï phaùn ñoaùn.

2. Lòch söï, … ,ñaùnh giaù ñuùng söï vieäc.

3. Ñaëc caâu hoûi kín.

4. Söï phaùt bieåu kieåu intalic , maïnh meû.

5. Bieát theâm vaøo choã hoûng , choã thieáu soùt , duyeân daùng , ngoït ngaøo

ñaùng yeâu .

6. Ngöõ phaùp vaø caùch ñoïc ( caùch phaùt aâm ).

7. Thieáu söï haøi höôùc laøm cho cuoäc giao tieáp theâm haáp daãn.

8. Tích cöïc ghi laïi caùc ñoaïn trích daãn.

9. Ñaëc bieät coù voán töø.

PHAÀN III

10. Ngöõ ñieäu caâu hoûi trong ngöõ caûnh töôøng thuaät.

ÖÙNG DUÏNG

GENDERLECT STYLES

( HOÏC THUYEÁT PHONG CAÙCH GIÔÙI TÍNH )

Hoïc thuyeát phong caùch giôùi tính noùi ñeán söï khaùc nhau trong phong

caùch noùi chuyeän giöõa ñaøn oâng vaø ñaøn baø vôùi söï truyeàn ñaït baát hoøa vaø

thieáu soùt .

Deborah Tannen phaùt trieån thuyeát phong caùch giôùi tính vôùi söï

quan saùt cuoäc chuyeän troø giöõa ñaøn oâng vaø ñaøn baø thoâng qua söï uûng hoä

cuûa chuû nghóa nhaân vaên vaø vaø khoa hoïc töông lai. Noäi dung chính trong

thuyeát phong caùch giôùi tính laø traïng thaùi khaùc nhau giöõa caùch truyeàn ñaït

cuûa ñaøn oâng vaø ñaøn baø duøng trong moät lónh vöïc vaên hoùa. Khi truyeàn ñaït

trong giao tieáp thì taâm traïng ñaøn oâng khaùc taâm traïng ñaøn baø nhö caùch

truyeàn ñaït , caùch theå hieän vaø quan ñieåm cuûa hoï,… trong giao tieáp.

Deborah Tannen cho raèng, trong giao tieáp ôû moät caáp ñoä traïng thaùi khaùc

nhau giôùi haïn naøo ñoù thì seõ traùnh ñöôïc söï maâu thuaãn do phöông phaùp

truyeàn ñaït khaùc nhau cuûa 2 giôùi nam vaø nöõ . Trong giao tieáp, ñaøn oâng vaø

ñaøn baø ñeàu moâng muoán laø hieåu quan ñieåm khaùc nhau ñeå keát quaû giao

tieáp toát hôn.

Ví duï nhö , ñaøn baø ñaùng ñeå nhôù laïi taâm traïng chaêm soùc vaø quyeàn

töï trò cuûa ñaøn oâng. Coøn ñaøn oâng ñaùng nhôù laø ñaøn baø muoán coù moät yù nghóa

truyeàn ñaït thoâng qua keát quaû cuoäc noùi chuyeän cuûa hoï.

Caùc tính chaát coù theå aùp duïng thuyeát phong caùch giôùi tính. 5

tính chaát :

Söï hieåu bieát môùi cuûa con ngöôøi:

Thuyeát phong caùch giôùi tính gaëp phaûi tính chuaån naøy thoâng qua vieäc

giaûng giaûi söï khaùc nhau trong truyeàn ñaït giöõa ñaøn oâng vaø ñaøn baø .

Tính chaát naøy giaûng giaûi söï hieåu bieát môùi cuûa ñaøn oâng vaø ñaøn baø

trong truyeàn ñaït. Khi giao tieáp, con ngöôøi phaùt hieän ñöôïc caùi môùi vaø

hieåu caùi môùi ñoù thì taêng theâm söùc haáp daãn trong giao tieáp vaø cuoäc

truyeàn ñaït naøy coù yù nghóa , keát quaû toát hôn.

Giaù trò cuûa söï saøn loïc ( löïa choïn ) :

Tính chaát naøy giaûng giaûi giaù trò ñoái khaùng ( ñoái laäp ) cuûa ñaøn oâng vaø

ñaøn baø trong giao tieáp maø hoï hy voïng töø truyeàn ñaït lieân vaên hoùa.

Söï cuoán huùt cuûa myõ hoïc ( thaåm myõ ):

Thuyeát phong caùch giôùi tính coù söùc cuoán huùt thaåm myõ bôûi vì noù quan

taâm ñeán söï xung ñoät giöõa ñaøn oâng vaø ñaøn baø trong moät xu höôùng môùi.

Tính daân chuû cuûa söï thoûa thuaän:

Hoïc thuyeát phong caùch giôùi tính laø moät trong soá caùc hoïc thuyeát cuûa

moät vaøi nhaø khoa hoïc thoâng thaùi coù quan ñieåm ñöôøng loái khaùc nhau.

Ví duï nhö Deborah Tannen keát hôïp giöõa caùc nhaø nghieân cöùu Leslie

Baxter vaø Barbara Montgomery laø ñeà taøi nghieân cöùu quen thuoäc ñoù laø

ñeà taøi choáng laïi neà ñoäc laäp.

Söï caûi caùch cuûa xaõ hoäi:

Muïc ñích cuûa hoïc thuyeát phong caùch giôùi tính taùc giaû Deborah Tannen

laø khaúng ñònh söï thay ñoåi chöùc caáp beân trong moái quan heä lieân vaên

hoùa bôûi söï hieåu bieát coù giôùi haïn thoâng qua söï hieåu bieát quan ñieåm xu

KEÁT LUAÄN

höôùng khaùc nhau giöõa ñaøn oâng vaø ñaøn baø trong quaù trình truyeàn ñaït.

Qua phaân tích hoïc thuyeát phong caùch giôùi tính cuûa taùc giaû

Deborah Tannen veà caùch truyeàn ñaït, caùch bieåu loä thaùi ñoä vaø quan ñieåm

giao tieáp giöõa ñaøn baø vaø ñaøn oâng trong quaù trình giao tieáp , ta thaáy trong

giao tieáp giöõa ñaøn baø vaø ñaøn oâng cuõng coù ñieåm gioáng vaø khaùc nhau

nhöng hieäu quaû cuûa cuoäc noùi chuyeän giöõa nam vaø nöõ nhö nhau. Thuyeát

phong caùch giôùi tính thieân veà nam giôùi .

Trong giao tieáp ñaøn baø noùi nhieàu hôn ñaøn oâng veà chuyeän caù nhaân.

Caùch ñoäc thoaïi cuûa ñaøn oâng laø chieám höõu baûn baùo caùo nhöng khoâng cho

moái quan heä . Ñaøn oâng noùi nhieàu veà coâng vieäc vaø ñòa vò xaõ hoäi hôn ñaøn

baø. Trong truyeàn ñaït ñaøn baø chuù yù ñeán caùch trình baøy thoâng qua töø ngöõ

vaø töøng cöû chæ, coøn ñaøn oâng ña soá khoâng chuù yù ñeán caùch trình baøy . Ñaøn

oâng khoâng noùi vaø khoâng toû thaùi ñoä nhôø vaû giuùp ñôõ bôûi vì khi giao tieáp hoï

ít boäc loä, theå hieän söï khoâng bieát cuûa hoï. Ngöôïc laïi , ñaøn baø khi giao tieáp

hoï hay hoûi noùi ñeå thieát laäp moái quan heä vôùi caùc ngöôøi khaùc vaø hoï baøy toû

quan ñieåm cuûa hoï thoâng qua caùch söû duïng caùc caâu hoûi ñeå ño löôøng.

TAØI LIEÄU THAM KHAÛO

1. http://oak.cats.ohiou.edu/%7Ejl433197/genderlect.htm 2. http://www.uky.edu/~drlane/capstone/intercultural/genderlect.html 3. http://changingminds.org/explanations/gender/genderlect.htm 4. http://www.unitedcommunicationexperts.com/index.htm 5. http://oak.cats.ohiou.edu/~dalesand/genderlect.html 6. http://www.putlearningfirst.com/language/index.html 7. http://en.wikipedia.org/wiki/Deborah-Tannen