Phương pháp bao kín bằng phim pô-li-ét-te sử dụng băng dính hai mặt
Sherelyn Ogden - Trưởng bộ phận Bảo quản, Minnesota
Historical Society
Phương pháp bao kín là một kỹ thuật đơn giản với mục đích l
à
bảo vệ tài liệu không bị sờn, rách và bụi. Tài liệu được cất
giữa hai tấm phim pô-li-ét-te trong, mép được dán kín bằng
băng dính hai mặt. Sau khi được bọc kín, thậm chí tài liệu
thuộc loại giấy giòn cũng có thể được sử dụng một cách an
toàn. Khi mở ra cũng rất dễ dàng bằng cách cắt cẩn thận bì
phim dọc theo mép vào khoảng trống giữa băng dính và tài
liệu.
Phim pô-li-ét-te cũng có thể đư
ợc dán bằng cách sử dụng thiết
bị tạo ra hàn siêu âm hoặc hàn hơi nóng. Tuy nhiên băng dính
hai mặt vẫn là cách phổ biến nhất khi mà số lượng làm bao
kín giới hạn bởi vì chi phí cho thiết bị cần thiết để h
àn siêu âm
và hàn hơi nóng rất cao.
Tài liệu đóng bao được giữ nguyên vị trí trong bao phim bởi
tĩnh điện. Tĩnh điện còn giúp gắn kết các trang rách lại với
nhau, giảm bớt việc cần thiết phải sửa chữa miếng rách nhỏ
trước khi đóng bao. Tuy nhiên tĩnh điện lại làm lỏng phụ trợ
gắn kèm vào giấy. Chính vì lý do này mà k
ỹ thuật không thích
hợp với tài liệu có phụ trợ không được gắn chặt vào giấy như
màu phấn, than chì và bút chì. Nếu như không chắc chắn hãy
kiểm tra: thử ở một nơi kín đáo, nếu phụ trợ bay mất th
ì không
nên bao kín tài liệu đó.
Nghiên c
ứu của Thư viện Quốc hội đã cho thấy giấy axít lão
hóa nhanh hơn sau khi được đóng bao. Nghiên cứu cũng chỉ
ra rằng nếu để một khoảng trống không khí ở góc của bao
phim cũng không làm chậm lại việc lão hóa. Nên để một
người có kinh nghiệm làm việc kiềm hóa tài liệu trước khi
đóng bao. Nếu như việc làm này không thực hiện được thì v
ẫn
có thể đóng bao để bảo vệ tài liệu dễ rách hoặc tài liệu nặng.
Thư viện Quốc hội nhận thấy rằng trong trường hợp như vậy
hãy đặt giấy đệm có cùng kích thước và hình dạng như tài li
vào phía sau thì có thể giảm được tốc độ lão hóa.
Tài liệu chưa kiềm hóa trước khi đóng bao nên được dán nh
ãn
để sau này chăm sóc đặc biệt. Đánh máy nhãn lên giấy đệm
rồi đưa vào bao thì tốt hơn là dính ở ngoài bao. Nếu sử dụng
giấy đệm ở phía sau thì có thể dán nhãn cho nó.
Cần phải nhớ rằng giống như bất kỳ một kỹ thuật bảo quản
nào, kỹ thuật đóng bao kín không phải được áp dụng cho mọi
loại tài liệu. Việc quyết định sử dụng cách bảo quản này cần
được đánh giá, cân nhắc sự cần thiết bảo vệ tài liệu tránh đư
ợc
khả năng xuống cấp về mặt hóa chất có thể xảy ra ngày một
nhiều.
Vật liệu:
Pô-li-ét-te là một chất tương đối trơ, mềm dẻo và dai. Nếu nh
ư
không có chất làm dẻo, chất U-V inhibitor, thuốc nhuộm và
lớp phủ bề mặt thì nó sẽ không có ảnh hưởng tương hỗ với tài
liệu. Mylar Type D và Melinex 516 là hai loại pô-li-ét-te an
toàn cho việc sử dụng đối với tài liệu có giá trị. Loại này tồn
tại trong độ dầy từ 3-4 và 5 mm. Có thể lựa chọn độ dầy của
phim để đảm bảo khả năng chịu đựng diện tích bề mặt của vật
thể được đóng bao, vật thể càng rộng yêu cầu phim càng phải
dầy.
Thử nghiệm tại Thư viện Quốc hội tìm ra loại băng dính hai
mặt nhãn hiệu Scotch 3M số 415 là loại băng dính duy nhất
phù hợp cho việc đóng bao. Nó đủ độ bền để giảm thiểu các
vấn đề như chất keo dính lan rộng và làm xuống cấp, mặc dù
việc lan rộng đôi khi vẫn xáy ra.
Vật liệu cần thiết:
Dao giải phẫu, dao thường hoặc kéo sắc
Vải mềm (vải thưa và mỏng)
1 vật nặng
1 gạt cao su lau cửa kính (hình 1a)
1 brayer cao su cứng (tùy ý) (hình 1b)
Phim pô-li-ét-te (Mylar Type D, Melinex 516) cắt trước hoặc
thành cuộn, 3-4 mm đối với tài liệu nhỏ hoặc trung bình, 5
mm đối với tài liệu lớn.
Băng dính hai mặt 3M Scoth Branch số 415, rộng 1/4’’ hoặc
1/2’’, phụ thuộc vào kích thước tài liệu.
Bề mặt làm vi
ệc có thể chuẩn bị bằng việc buộc giấy vẽ đồ thị
1/4’’ vào mặt dưới của tấm kính hoặc thủy tinh plêxiglat (tùy
ý). Dòng k
ẻ trên giấy đồ thị giúp đặt băng dính thẳng (hình 2).
Hình 1a..............................Hình 1b....................Hình 2
Chỉ dẫn
1- Nếu như bạn dùng tấm giấy đệm ở phía sau, hãy cắt tấm
giấy theo kích thước của tài liệu.
2- Cắt hai tấm phim pô-li-ét-te ít nhất là mỗi bề rộng hơn 2
inch so với tài liệu.
3- Đặt một tấm phim lên trên bề mặt làm việc phẳng và sạch.
Lau bề mặt phim bằng miếng vải mềm để sạch hết bụi và tăng
tĩnh điện tích,giúp gắn kết phim với bề mặt làm việc.
4- Nếu dùng giấy đệm ở phía sau hãy đặt vào giữa phim và
đặt tài liệu lên trên cùng.
5- Đặt trọng lượng vào giữa tài liệu để nó giữ đư
ợc đúng vị trí
(hình 3).
Hình 3
Chỉ dẫn
6- Dán băng dính vào phim dọc theo mép tài liệu, để một