GV: Lê Quốc Huy SĐT : 0966289968
Đề-hóa.vn – Hóa học là Cuộc sống
1
ph-¬ng ph¸p b¶o toµn nguyªn tè
I. c¬ së lý thuyÕt
Dùa vµo ®Þnh luËt b¶o toµn nguyªn tè (BTNT) "Trong c¸c ph¶n øng ho¸ häc th«ng
th-êng th× c¸c nguyªn tè lu«n ®-îc b¶o toµn".
NghÜa lµ: "Tæng sè mol nguyªn tö cña mét nguyªn tè M bÊt kú nµo ®ã th× tr-íc vµ
sau ph¶n øng lu«n b»ng nhau".
Th-êng sö dông cho viÖc tÝnh to¸n mét kim lo¹i, mét phi kim, mét chÊt,… trong
nhiÒu chÊt, cÇn ph¶i viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng nhiÒu … th× ph¶i nghÜ ®Õn ®Þnh luËt b¶o
toµn nguyªn tè.
II. Bµi to¸n ¸p dông:
Bµi to¸n 1: (TrÝch ®Ò tuyÓn sinh §H- C§ Khèi A 2008). Cho hçn hîp 2,7 gam nh«m vµ
5,6 gam s¾t vµo 550 ml dung dÞch AgNO3 1M. Sau khi ph¶n øng xÉy ra hoµn toµn th×
®-îc m gam chÊt r¾n( biÕt Fe3+/Fe2+ ®øng tr-íc Ag+/Ag). Gi¸ trÞ m gam lµ:
A. 59,4 gam B. 64,8 gam C. 32,4 gam D. 54,0 gam
Bµi gi¶i:
Ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn, nªn: AgNO3 Ag + NO3
-
¸p dông §LBT nguyªn tè b¹c: 0,55 0,55mol
3
Ag AgNO Ag
Ag
n n n 0,55mol; m 0,55.108 59,4g
A ®óng
Chó ý: - NÕu ph¶n øng kh«ng hoµn toµn hoÆc AgNO3 ph¶n øng ®ang cßn d- th× kh«ng ¸p
dông ®-îc §LBT nguyªn tè
- NÕu
Al Fe
Ag
n 3n 2n 0,5mol
mAg = 0,5 . 108 = 54,0g D sai
Bµi to¸n 2: (TrÝch ®Ò tuyÓn sinh §H- C§ Khèi B 2008). Nung mét hçn hîp r¾n gåm a
mol FeCO3 vµ b mol FeS2 trong b×nh kÝn chøa kh«ng khÝ d-, sau khi c¸c ph¶n øng xÉy ra
hoµn toµn, ®-a b×nh vÒ nhiÖt ®é ban ®Çu th× ®-îc chÊt r¾n duy nhÊt lµ Fe2O3 vµ hçn hîp
khÝ. BiÕt ¸p suÊt tr-íc vµ sau ph¶n øng ®Òu b»ng nhau. Mèi liªn hÖ gi÷a vµ b lµ: ( biÕt sau
c¸c ph¶n øng l-u huúnh cã sè «xi hãa +4, thÓ tÝch c¸c chÊt r¾n kh«ng ®¸ng kÓ)
A. a=0,05b B. a=b C. a=4b D. a=2b
Bµi gi¶i:
3 2 3
a a / 2
2 2 3
b b/2
2FeCO Fe O
2FeS Fe O
¸p dông §LBT nguyªn tè s¾t
ab
22
a = b B ®óng
Chó ý: + NÕu ¸p dông §LBT e :
23
14
Fe Fe 1e
(a b) (a b)
S S 5e
b 5b





a +b =5b a = 4b C sai (do ch-a biÕt sè mol (oxi)
GV: Lê Quốc Huy SĐT : 0966289968
Đề-hóa.vn – Hóa học là Cuộc sống
2
Bµi to¸n 3: Hỗn hợp chất rắn A gồm 16 gam Fe2O3 và 23.2 gam Fe3O4. Hoà tan hoàn
toàn A bằng dung dịch HCl d- thu ®-îc dd B. Cho NaOH dư vào B, thu được kết tủa C.
Lọc lấy kết tủa, rữa sạch rồi đem nung trong kh«ng khÝ đến khối lượng kh«ng đổi thu
được m gam chất rắn D. Gi¸ trÞ m lµ:
A. 80 gam. B. 32.8 gam. C. 40 gam D. 16 gam.
Bµi gi¶i:
2 3 3 2
3 4 2 3 2
2
22
33
2 2 2 3
3 2 3 2
Fe O 6HCl 2FeCl 3H O
Fe O 8HCl FeCl 2FeCl 4H O
HCl NaOH NaCl H O
FeCl 2NaOH Fe(OH) 2NaCl
FeCl 3NaOH Fe(OH) 3NaCl
4Fe(OH) 2H O O 4Fe(OH)
2Fe(OH) Fe O 3H O

23
34
Fe O
Fe O
16
n 0,1mol
160
23,2
n 0,1mol
232


¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn nguyªn tè ®èi víi s¾t ta cã:
nFe (trong D) = 0,1 . 2 + 0,1 . 3 = 0,5 mol
mD = 0,25 x 160 = 40 gam C ®óng
Chó ý: + NÕu mD = 0,5 . 160 = 80 gam A sai
+ NÕu mD = 0,1 . 112 + 0,1 . 168 + 0,1 . 48 = 32,8 gam B sai
+ NÕu mD = 0,1 . 160 = 16 gam D sai
Bµi to¸n 4: Sôc khÝ clo vµo dung dÞch NaBr vµ NaI ®Õn ph¶n øng hoµn toµn ta thu ®-îc
1,17 gam NaCl. X¸c ®Þnh sè mol hçn hîp NaBr vµ NaI cã trong dung dÞch ban ®Çu.
A. 0.01 mol. B. 0.02 mol C. 0.04 mol D. 0.03 mol.
Bµi gi¶i:
- Ph-¬ng tr×nh ph¶n øng: Cl2 + 2NaBr 2NaCl + Br2
Cl2 + 2NaI 2NaCl + I2
- ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn nguyªn tè ta cã:
NaBr NaI NaCl 1,17
n n n 0,02mol
58,5
C©u B ®óng
Chó ý: - NÕu
NaBr NaI NaCl 1,17
n n 2n 2. 0,04mol
58,5
C sai
- NÕu
NaCl
NaBr NaI n1 1,17
n n . 0,01mol
2 2 58,5
A sai
Bµi to¸n 5: Hoµ tan hÕt m gam hçn hîp gåm FeO, Fe2O3 và Fe3O4 b»ng HNO3 ®Æc,
nãng thu ®-îc 4.48 lÝt khÝ NO2 (đktc). C« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng ®-îc 145.2 gam
muèi khan. Gi¸ trÞ m lµ:
A. 23.2 gam. B. 46.4 gam. C. 64.2 gam D. 26.4 gam.
Bµi gi¶i:
§Æt a, b, c lµ sè mol cña FeO, Fe2O3, Fe3O4
GV: Lê Quốc Huy SĐT : 0966289968
Đề-hóa.vn – Hóa học là Cuộc sống
3
54
23 2
N 1e N (NO )
Fe 1e Fe 4,48
0,2 0,2mol
a c (a c)mol 22,4





a + c = 0,2 mol: muèi Fe(NO3)3 cã sè mol lµ:
3 3 2 3
Fe(NO ) FeO Fe O 3 4
n n 2n 3Fe O a 2b 3c (a c) 2(b c)
+ Theo ®Þnh luËt b¶o toµn nguyªn tè s¾t:
33
Fe(NO ) 145,2
n 0,6mol
242

(a + c) + 2 (b + c) = 0,6
0,6 0,2
b c 0,2mol
2
34
FeO Fe O FeO
m m m m 72a 160b 232c
= 72(a + c) + 160 (b + c) = 72.0,2 + 160 . 0,2 = 46,4g B ®óng
Bµi to¸n 6: . Hoà tan hoàn toàn hỗn hợp gồm 6 gam FeS2 và x gam Cu2S vào HNO3
vừa đủ thu được dung dịch Y (Y chỉ chứa muối sunfat) và khÝ duy nhất NO2. Gi¸ trÞ x
lµ.
A.`8 gam B. 2 gam C. Kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc D. 4 gam
Bµi gi¶i:
Do Y chØ chøa muèi sunph¸t nªn ta cã s¬ ®å:
24
2 2 4 3
Cu S 2CuSO (1)
x 2x
160 160
2FeS Fe (SO ) (2)
0,05mol 0,025mol
2
2
Cu S
FeS
x
n mol
160
6
n 0,05mol
120

¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn nguyªn tè ®èi víi l-u huúnh ta cã:
x 2.x
0,05.2 3.0.025
160 160
x = 0,025 .160 = 4 gam D ®óng
Chó ý: - NÕu (2)
2 2 4 3 x 2x
FeS Fe (SO ) 0,05.2 3.0,05
160 160
0,05 0,05

kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc C sai
- Ta cã thÓ thay c¸c gi¸ trÞ x gam vµ 6g FeS2 b»ng mét gi¸ trÞ bÊt kú kh¸c (cã thÓ sè mol ,
g,…)
- KhÝ tho¸t ra kh«ng nhÊt thiÕt lµ NO2, cã thÓ NO, N2O, N2… vµ cã thÓ hçn hîp khÝ cña
Nit¬ mµ kh«ng lµm ¶nh h-ëng ®Õn kÕt qu¶ cña bµi to¸n.
Bµi to¸n 7: ĐÓ khử hoàn toàn 3,04 gam hỗn hợp X gồm FeO, Fe3O4, Fe2O3, cần 0,05
mol H2. MÆt kh¸c hoà tan hoàn toàn 3,04 gam X trong dung dÞch H2SO4 đặc thu được
V ml SO2 (đktc). Gi¸ trị V là:
A.112 ml B. 224 ml C. 336 ml D. 448 ml.
Bµi gi¶i: