BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ
…………/………… ……/……
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGUYỄN THỊ LAN
QUẢN LÝ NGUỒN LỰC TÀI CHÍNH TỪ TÀI SẢN CÔNG
TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP THUỘC BỘ TÀI CHÍNH
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG
Chuyên ngành: Quản lý công
Mã số: 8 34 04 03
HÀ NỘI - NĂM 2024
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
Người hướng dẫn khoa học: TS. PHẠM THỊ THANH HƯƠNG
Phản biện 1: TS. Phạm Thị Thanh Vân
Học viện Hành chính Quốc gia
Phản biện 2: TS. Nguyễn Minh Tân
Văn phòng Quốc hội
Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện
Hành chính quốc gia.
Địa điểm: Phòng họp 7A, Nhà G
, Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ,
Học viện Hành chính quốc gia.
Số: 77 - đường Nguyễn Chí Thanh - Quận Đống Đa - Hà Nội.
Thời gian: vào hồi 9 giờ ngày 22 tháng 01 năm 2024
Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc
trên trang Web Ban QLĐT Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Tài sản công (TSC) được xem là nguồn lực nội sinh của mỗi quốc gia, là
điều kiện cần để thực hiện quá trình sản xuất cũng như quản lý xã hội, cung cấp
nguồn lực tài chính cần thiết cho quá trình đầu tư, phát triển, phục vụ công cuộc
thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước, bảo đảm an ninh, quốc phòng của mỗi địa
ph ương nh ằm thực hiện các mục tiêu chung của quốc gia trong mỗi thời kỳ.
TSC là những TS được hình thành từ NSNN. Chính vì vậy Nhà nước là chủ sở
hữu các TSC này. Nhà nước giao quyền quản lý, quyền sử dụng TSC cho các cơ
quan, các đơn vị thuộc bộ máy nhà nước. TSC cho các đơn vị sự nghiệp bao
gồm: trụ sở làm việc, phương tiện vận chuyển, phương tiện đi lại và các tài sản
gắn liền với đất. Một trong những tiêu chí quan trọng để đánh giá chất lượng
công tác quản lý TSC của quốc gia đó là quản lý hiệu quả.
Trong thời gian qua, việc quản lý nguồn lực tài chính từ TSC tại hầu hết
các đơn vị hành chính sự nghiệp và các đơn vị sự nghiệp thuộc Bộ Tài chính nói
riêng đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, do chưa có sự đồng
bộ về cơ chế, chính sách và tổ chức thực hiện nên kết quả đạt được chưa thực sự
tương ứng với quy mô của TSC và nhu cầu huy động nguồn lực của đất nước.
Cùng với đó, mô hình tổ chức nguồn lực tài chính từ TSC đang được áp dụng tại
các ĐVSNCL thuộc Bộ Tài chính do nhiều chủ thể cùng thực hiện, chưa tập
trung, manh mún, nhỏ lẻ, dẫn tới thiếu chuyên nghiệp, gây ra một số vi phạm
làm thất thoát, lãng phí nguồn lực quốc gia.
Từ những lý do trên, học viên chọn đề tài “Quản lý nguồn lực tài chính từ
tài sản công tại các đơn vị sự nghiệp thuộc Bộ Tài chính” làm đề tài nghiên cứu
cho luận văn tốt nghiệp của mình. Đây là đề tài có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn.
2. Một số đề tài nghiên cứu liên quan hiện nay
1. Nguyễn Tân Thịnh (2019), Khai thác nguồn lực tài chính từ tài sản
công ở Việt Nam, Luận án tiễn sĩ, Học viện Hậu Cần.[21] Nghiên cứu, hệ
thống hóa và giải thích rõ hơn cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác khai thác
nguồn lực tài chính từ TSC. Trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng tác giả
đã đưa ra một số giải pháp mang tính khoa học và có tính thực tiễn cao, phù
hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam nhằm tăng cường khai thác nguồn lực
tài chính từ TSC.
2
2. Trần Đức Thắng và cộng sự (2016), Khai thác nguồn lực tài chính từ
TSC để phát triển kinh tế - xã hội, Tạp chí Tài chính [3]. Kết quả nghiên cứu đã
hệ thống hóa và làm rõ hơn các khái niệm về TSC, nguồn lực tài chính từ TSC.
Cụ thể: Tác giả và cộng sự cho rằng TSC là nguồn lực quan trọng đối với bất kỳ
quốc gia nào và nguồn lực tài chính là tổng hợp các khả năng mà TSC có thể sử
dụng thông qua các hình thức cụ thể theo quy định của pháp luật để đạt được lợi
ích tài chính tạo nguồn lực góp phần phát triển kinh tế xã hội. Kết quả nghiên
cứu cũng khẳng định nguồn lực tài chính được khai thác từ TSC có ý nghĩa quan
trọng trong việc phát triển kinh tế - xã hội.
3. Nguyễn Thị Ngọc Loan (2016), Tự chủ tài chính đối với Đại học công
lập: Lý luận và giải pháp”, Luận văn thạc sỹ quản lý tài chính. Tác giả đã phân
tích thực trạng việc sử dụng TSC tại một số trường Đại học công lập ở Viêt Nam
trong giai đoạn đổi mới, tác giả đã trình bày 6 giải pháp và điều kiện cần để thực
hiện 6 giải pháp này nhằm tăng cường khai thác, quản lý và sử dụng TSC.
Trong số các giải pháp đưa ra, tác giả tập trung và nhấn mạnh đến những giải
pháp liên quan đến việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp
luật để đảm bảo sự đồng bộ về cơ chế, chính sách trong quá trình quản lý, khai
thác nguồn lực tài chính từ TSC. Nghiên cứu mới chỉ đề cập đến việc sử dụng
TSC trong khu vực công nói chung và chưa đề cập đến việc quản lý khu vực
dịch vụ công. [8, tr23].
4. Chu Thị Thùy Chung và cộng sự (2016), Hoàn thiện cơ chế quản lý
TSC trong khu vực hành chính và công cộng ở Việt Nam, Các tác giả đã hệ
thống hóa cơ sở lý luận về cơ chế quản lý TSC theo mô hình hoạt động (cơ quan
nhà nước, cơ quan hành chính sự nghiệp công…) và làm rõ sự khác biệt giữa
các cơ chế.
5. Chu Xuân Nam (2010), Một số vấn đề về quản lý TSC ở miền Nam Việt
Nam hiện nay, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội [4]. Trong nghiên cứu này, tác
giả đã hệ thống hóa và tích hợp đầy đủ nền tảng lý luận về TSC và cơ chế quản
lý TSC, đồng thời đề xuất hệ thống giải pháp đổi mới cơ chế quản lý, quản lý
TSC tại Việt Nam.
Có nhiều công trình nghiên cứu đề cập đến TSC, sử dụng TSC, cơ chế
quản lý tài sản nhà nước tại các đơn vị công. Mỗi nghiên cứu đề cập đến các
hướng khác nhau về TSC, nguồn lực tài chính từ TSC, quản lý và sử dụng TSC
trong bối cảnh, lĩnh vực dịch vụ công, đánh giá khách quan thực trạng và đưa ra
3
các giải pháp nâng cao hiệu quả của TSC.
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là nghiên cứu cơ sở lý luận, khái niệm
về tài sản công, về quản lý nguồn lực tài chính từ tài sản công tại các đơn vị sự
nghiệp, phân tích và đánh giá thực trạng quản lý nguồn lực tài chính từ TSC tại
các đơn vị sự nghiệp tại Bộ Tài chính, từ đó đưa ra những giải pháp nhằm tăng
cường quản lý nguồn lực tài chính từ tài sản công tại các đơn vị sự nghiệp này.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục tiêu nêu trên, đề tài cần thực hiện các nhiệm vụ nghiên
cứu sau: (i) hệ thống hóa và làm rõ hơn cơ sở lý luận về TSC, nguồn lực tài
chính từ TSC, xây dựng khung lý thuyết về quản lý sử dụng nguồn lực tài chính
từ TSC; (ii) dựa trên cơ sở lý thuyết để đánh giá thực trạng quản lý nguồn lực tài
chính từ TSC tại các ĐVSNCL thuộc Bộ tài chính, (iii) đề xuất những quan
điểm, giải pháp nhằm tăng cường quản lý, kiến nghị vơi Chính phủ về nguồn lực
tài chính từ TSC tại các ĐVSNCL thuộc BTC trong thời gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn: nghiên cứu quản lý nguồn lực tài
chính từ TSC của ĐVSNCL
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Về nội dung: quản lý nguồn lực tài chính từ TSC có phạm vi nghiên cứu
khá rộng nên trong bài luận văn này tác giả chủ yếu tập trung vào nội dung quản
lý khai thác nguồn lực tài chính từ TSC, bao gồm: nguồn từ việc cho thuê TSC;
chuyển nhượng cho thuê quyền khai thác sử dụng TSC; sử dụng TSC vào mục
đích liên doanh liên kết và bán thanh lý TSC.
Không gian nghiên cứu: Nguồn lực tài chính từ TSC tại các ĐVSNCL
thuộc Bộ Tài chính.
Thời gian nghiên cứu: giai đoạn (2019 – 2022) và định hướng, đề xuất
quan điểm, giải pháp tăng cường quản lý nguồn lực tài chính từ TSC tại các
ĐVSNCL thuộc Bộ Tài chính đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030.
5. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, kết hợp
giữa phương pháp phân tích logic với phương pháp lịch sử, là phương pháp