Quan niệm sức khỏe trong cuộc sống hiện đại
Các Nhà tâm lý học phát hiện trong cuộc sống hằng ngày, những người bị chướng
ngại và mắc bệnh tâm lý ở các mức độ khác nhau đạt đến 20%. Số lượng thống kê
này còn cao hơn con số của những người mắc bệnh về thân. Các chuyên gia còn
chỉ ra những chướng ngại về tâm lý nếu như không được giải tỏa kịp thời, sẽ không
chỉ ảnh hưởng đến cuộc sống, công tác và giao tiếp xã hội của con người, mà có
thể phát triển thành những bệnh tật về thân hoặc tinh thần.
Thống kê cho thấy, ở những thành phố lớn, bệnh nhân được khám lâm sàng có
60% ca bệnh trở lên thuộc về bệnh tâm lý hoặc do ách tắc tâm lý tạo nên. Những tư
liệu nghiên cứu về lâm sàng cho thấy, những năm gần đây, con số của những người
chết vì bệnh nghẽn mạch máu tim, vỡ mạch máu não, ung thư đã chiếm 70% tổng
số tử vong, giới y học quốc tế đã vạch rõ phạm trù của những bệnh này thuộc về
bệnh của thân và tâm. Vì nguyên nhân của những bệnh này, ngoài nhân tố sinh lý
ra, nhân tố tâm lý và xã hội cũng không thể xem thường.
Ở vào thời đại mà lượng thông tin không ngừng gia tăng, công việc, học tập căng
thẳng, giao tiếp phức tạp, nhịp sống quay cuồng, rất nhiều người rất dễ phát sinh
tính tiêu cực. Thêm vào những ảnh hưởng không tốt bên ngoài như tiếng ồn, chen
lấn, ô nhiễm môi trường v.v.., đã góp phần giúp những bệnh tật về thân và tâm
phát huy tác dụng. Trước mặt những tòa kiến trúc hiện đại nguy nga đồ sộ đứng
chen chúc là một mạng lưới giao thông hiện đại chằng chịt, khiến người ta dễ dàng
nảy sinh cảm giác nhỏ bé, tự ty, cô độc, lạnh nhạt. Nếu thêm vào bị trắc trở hoặc
gặp phải hoàn cảnh bất hạnh, cảm giác áp lực tâm lý quá nặng nề, thân tâm mệt
mỏi rã rời, sẽ dễ đưa đến mất lòng tin, thậm chí có người bị suy sụp tinh thần.
Nhiều sự thật đã chứng minh, giữ gìn tâm lý mạnh khỏe, phác họa một nhân cách
kiện toàn, tăng cường năng lực thích ứng xã hội, không chỉ giúp ích cho việc nâng
cao hiệu suất công tác, chất lượng đời sống và duy trì đươc trạng thái tinh thần vui
vẻ, mà còn giúp chiến thắng được nghịch cảnh và những trắc trở, khiến người ta
bình thản, điềm tĩnh, thung dung trước những biến cố xã hội cũng như những tai
nạn trong cuộc sống. Người có tâm lý khỏe mạnh, tấm lòng luôn rộng mở thăng
bằng, có đủ tinh thần độc lập sáng tạo, năng lực quan hệ và thích ứng xã hội tốt.
Người đó không lấy mình làm trung tâm, khi gặp phải sự việc có tính đột phát hoặc
xung đột tâm lý, sẽ không bị khó khăn và nghịch cảnh tác động, giỏi về điều tiết,
cải thiện, giải thoát và thăng hoa chính mình. Ngược lại, những người có tâm lý
yếu đuối ở trong một xã hội mà hiệu suất hiện đại hóa cao, nhịp sống quay cuồng,
tâm trạng sẽ rơi vào trạng thái sợ này sợ nọ, luôn có tánh ỷ lại, quan hệ với mọi
người trở nên xấu đi, thường tự “chuốt lấy sầu khổ”. Năng lực thích ứng với sự
thay đổi của hoàn cảnh xã hội thấp, thì khi có nguy cơ tâm lý, tự mình khó giải
thoát ra được. Loại người này rất khó thích ứng với môi trường xã hội hiện đại, do
đó cũng không có đủ sức giành thắng lợi trong cạnh tranh. Cũng có người do tinh
thần bạc nhược, chán chường mà tìm đến sự kích thích, nữ sắc, rượu chè, hút chích
v.v.. Người bị nặng có thể dẫn đến bệnh tật về tinh thần, thậm chí trở thành tội
phạm, hoặc nhảy xuống vực sâu tự sát, đã có hại cho xã hội, còn gây khổ cho gia
đình.
Một đời người không phải lúc nào cũng gió êm sóng lặng, do đó phải rèn luyện cho
mình tính dẻo dai chiến thắng ngịch cảnh và tinh thần tìm tòi mạnh mẽ. Người biết
phấn đấu nắm lấy cơ hội, tích cực tiến tới, hy vọng có thể đến được bến bờ thành
công. Người an phận thủ thường, cho dù không bị trào lưu thời đại đào thải, cũng
bị dồn vào bốn chân tường, không việc gì thành tựu. Đời người, ai cũng có lần gặp
phải trắc trở, thậm chí trải qua những biến cố chấn động tâm hồn. Người có tâm lý
mạnh khỏe, bất luận ở trong tình cảnh khó khăn gian khổ thế nào cũng đều tìm
thấy một tia hy vọng, từ trong gian khó rèn luyện cho mình một sức mạnh, kiên
gan thẳng tiến trong cơn gió bão cuộc đời. Trái lại, người tâm lý yếu đuối thì co
rúm sợ hãi, không đợi mưa gió đến nơi, đã sớm tháo chạy, do vậy nếu không phải
lạc hậu thì cũng là chưa đánh mà đã bại trận.
Trong thực tế, có người biếng nhác thích trốn tránh, không có chí lớn, không học
lấy một nghề, thường đắm chìm vào những cuộc đỏ đen. Cũng có người vừa gặp
phải khó khăn thì đã suy sụp, than ngắn thở dài, rơi vào vũng sình đơn độc mà
không tự thoát ra được. Lại có người thích xoi mói kẻ khác, gặp việc liền chối bỏ
trách nhiệm, thiếu tinh thần khoan dung và tha thứ, y như người khác nợ mình
ngập đầu; không khéo điều hòa và làm chủ được tính khí của mình, động chút là
nổi cáu, thường nảy sinh xung đột với người, như thế sẽ không có lợi cho mình,
cho người và cho công việc. Hay như có người nhiệt tình nghe ngóng tin tức và
loan truyền một cách méo mó, thích dùng nước bọt của mình để sanh chuyện thị
phi; thường khơi nguồn cho những mối họa, đó cũng là hành động tự nhen lửa đốt
mình, suốt ngày sợ hãi không yên. Những ai có các biểu hiện như trên đều được
xếp vào hạng tâm lý bệnh hoạn.
Tâm lý mạnh khỏe không phải mới sinh ra đã có, cũng không phải một sớm một
chiều mà có thể tập thành, phải luyện tập bồi dưỡng trong một thời gian dài, thậm
chí phải chui rèn rất gian khổ. Mỗi người đều nên ra sức huấn luyện tâm lý, hun
đúc cho mình một phẩm chất cao thượng, vun đắp thói quen tích cực tiến tới và
niềm vui sở thích tốt đẹp, nâng cao tố chất văn hóa khoa học, nổ lực tu dưỡng tư
tưởng tri thức, phát triển toàn diện bản thân là con đường hữu hiệu để đạt được sức
khỏe tâm lý.
Vậy, như thế nào là tăng cường tố chất tâm lý cho bản thân trong hoàn cảnh xã hội
hiện đại?
1. Kiện toàn quá trình nhận thức
Một nhận thức mạnh khỏe, đầu tiên là hiểu rõ về chính mình, đánh giá một cách
khách quan, chính xác về đặc tánh khí chất, kết cấu trí năng, năng lực tiềm ẩn và vị
trí của mình trong tập thể v.v.. để tiện cho việc phát huy sở trường và hạn chế sở
đoản, phát huy triệt để ưu thế của mình. Kế đến là nhận định chính xác về người
khác, chú trọng đến điểm tốt của người, học lấy cái hay của họ để bổ khuyết chỗ
dở của mình, đặt một nền tảng tốt đẹp trong mối quan hệ với mọi người. Ngoài ra,
trong quá trình nâng cao nhận thức, nên rèn luyện cho mình một tư duy bén nhạy,
trí nhớ tốt, sức tưởng tượng và khả năng biểu đạt ngôn ngữ phong phú v.v..
2. Cải đổi tánh cầu toàn
Sống trên đời khó tránh khỏi những phiền muộn, là con người thì mừng giận buồn
vui đều có đủ, luôn cất chứa những trạng thái tâm tiêu cực trong lòng là điều không
nên chút nào. Khi trạng thái tâm tiêu cực phát sanh, có thể không điều tiết được,
chi bằng các bạn hãy bắt tay làm một số việc mình ưa thích, tham gia vào những
hoạt động giải trí, có thể ra ngoài tản bộ, hoặc để cho nỗi lòng tuôn ra một cách
thích hợp bằng cách tâm sự với bạn tri âm, một khi thổ lộ được bạn sẽ cảm thấy
nhẹ nhàng hơn. Nên tránh tình trạng mừng giận thất thường, xả bỏ tánh tiêu cực,
mở lòng sống vui vẻ, đó là một sách lược thông minh nhất.
3. Bồi dưỡng cá tánh mạnh mẽ
Cá tính tích cực mạnh mẽ là có một tấm lòng độ lượng, có đầy đủ lòng tin vào
tương lai, đồng thời chú tâm đến hiện thực, sống một cách thực tế, phân định rõ
ràng đâu là chính đâu là phụ, làm tốt tất cả các công việc; có tâm lập nghiệp và tinh
thần cần cù chịu khó; khiêm cung cẩn thận, không cuồng vọng tự cao, hoặc cam
lòng tụt hậu; đối với người nên chân thành thẳng thắn, lễ phép thân thiện, mà
không phải là giả dối bên ngoài hoặc tự cho mình thanh cao; có ý thức sáng tạo
phong phú, có tinh thần trách nhiệm, không tiêu cực lười nhác hay chấp giữ cái cũ.
4. Chú tâm rèn luyện ý chí
Chui rèn ý chí có thể bắt đầu từ nhiều phương diện, như tìm một lý tưởng cho
chính mình, các bạn đừng nên để các lời nói không có căn cứ và các biên kiến xã
hội trói buộc, bồi dưỡng tánh dẻo dai và nghị lực. Có lý tưởng rồi ra sức thực hiện,
sau khi đạt được thành công, mọi người sẽ nhìn theo bạn mà học tập. Ý chí đôi lúc
cần phải khống chế, như khi được yêu cầu chấp hành một kế hoạch, bạn đã không
nhắm mắt xuôi dòng, lại còn khéo léo trong việc trưng cầu và tiếp thu những ý kiến
hay. Khi cần phải đưa ra một quyết định, nên suy nghĩ thấu đáo trước khi đưa ra
chủ ý, có lúc vì để thực hiện một mục tiêu nào đó mà phải khắc chế sự xung động
tình cảm nhất thời, cẩn thận lời nói hành vi của mình.
5. Dung hòa các mối quan hệ xã hội
Quan hệ xã hội tốt có lợi cho sức khỏe tâm lý và thành công trong sự nghiệp.
Người thời nay nên có một thái độ tích cực vui vẻ khi giao tế, tiếp xúc với người
khác, cũng như có thể thấu hiểu và tiếp nhận được tư tưởng của người khác, khéo
léo trong việc biểu đạt tư tưởng của mình. Trong quá trình giao tiếp, không những
vui vẻ tiếp nhận đối phương, mà còn phải vui vẻ tiếp nhận chính mình; không
những có bạn bè rộng rãi, còn phải có tri âm bên mình.