SÁCH LINH KHU
THIÊN 81: UNG THƯ
Hoàng Đế hỏi: "Ta nghe nói Trường Vị đón nhận cốc khí[1]. Thượng
tiêu làm xuất ra vệ khí, nhằm làm ấm vùng phận nhục, làm nuôi dưỡng các
cốt tiết, làm thông tấu lý[2]. Trung tiêu làm xuất doanh khí như mưa móc,
lên trên nó rót vào các vùng khê cốc, thấm nhập vào các khổng mạch, làm
cho tân dịch được hòa điệu, rồi biến hóa thành màu đỏ để được huyết[3].
Khi huyết được hòa thì các khổng mạch trước hết bị đầy và tràn để rồi từ đó
rót vào các lạc mạch, lạc mạch đã đầy, nó lại rót vào các kinh mạch, thế là
huyết khí, Âm Dương đều được sung túc, nó sẽ theo con đường hô hấp để
vận hành toàn chu thân[4]. Sự vận hành đều có độ số, vòng vận hành tròn
cũng có con đường riêng của nó, tất cả đều hợp và đồng với sự vận hành của
Thiên đạo, không bao giờ ngừng nghỉ[5]. Muốn điều hòa ta phải chẩn mạch,
ta phải theo đúng để trừ cái hư tà, theo đúng để đuổi cái thực tà, bởi vì nếu
không cẩn thận, ta dùng tả pháp 1 cách quá độ sẽ làm tổn thương đến
nguyên khí, còn nếu đợi đúng lúc tà khí đến, ta dùng phép tả 1 cách nhanh
chóng thì có thể làm suy giảm khí thế của tà khí, còn nếu ta dùng phép lưu
kim lâu mà không biết gì đến phép tả đúng thời mà tà khí đến, thì bệnh tình
trước sau vẫn như nhau không thuyên giảm được[6]. Ta cũng có thể dùng
phương pháp làm cho chính khí sung thực để nó tiêu trừ được tà khí hư
nhược, nhưng trường hợp bệnh tà chưa hết hẳn, nếu ta dùng phép bổ thái
quá, sẽ có thể trợ thêm cho khí thế của tà khí[7]. Mục đích chính của bổ tả là
nhằm làm cho huyết khí được điều hòa, nhờ đó mà hình và khí mới giữ vững
được sự sống chính thường của mình[8]. Ta đã biết rõ tình huống huyết khí
bình hay không bình, nhưng ta chưa biết được chứng UNG THƯ sinh ra từ
đâu, sự hình thành hoặc ác hóa, sự sống còn hay chết chóc, mỗi tình huống
đều có lẽ gần xa của nó, ta dùng tiêu chuẩn nào để đo lường được ? Ta có
thể nghe thầy giải thích về những vấn đề đó hay không ?”[9].
Kỳ Bá đáp : "Kinh mạch lưu thông và vận hành không ngừng nghỉ,
cùng khớp với độ số của Thiên, cùng hợp với địa hình của Địa[10]. Cho nên,
tinh tú của Thiên vận hành thất thường sẽ thành nhật thực và nguyệt
thực[11]; Địa hình của Đất làm cho các con sông trôi chảy thất thường sẽ
làm cho đường thủy đạo chảy tràn khắp nơi, cây cỏ bị khô héo không sinh
trưởng được, ngũ cốc bị mất mùa[12]. Cũng ví như những đường ngay thẳng
không còn thông nữa thì người dân không qua lại với nhau được, họ chỉ còn
tụ họp nơi ngõ hẻm, nơi thôn ấp, như vậy tức là họ bị chia nhau để ở rải rác
khắp nơi[13]. Huyết khí của con người cũng thế, Thần xin nói rõ nguyên
nhân giống nhau giữa quan hệ của Thiên Địa Nhân[14]. Ôi ! Huyết mạch,
doanh vệ luôn luôn vận hành khắp chu thân mà không ngừng nghỉ[15]. Bên
trên, nó ứng với tinh tú, bên dưới nó ứng với sự trôi chảy của các con
sông[16]. Khi hàn tà ở khách nơi kinh lạc, nó sẽ làm cho huyết bị khấp, khí
huyết bị khấp thì không còn thông nữa, nơi nào không thông thì vệ khí cũng
sẽ quay về nơi đó để tụ lại mà không còn vận hành theo sự thông sướng,
phục rồi phản nữa, do đó mà thành nơi ung thũng[17]. Hàn khí sẽ hóa thành
Nhiệt, Nhiệt thắng thì sẽ làm hủ nát cơ nhục, cơ nhục bị hủ nát sẽ thành
mủ[18]. Mủ mà không được tả sạch thì sẽ làm mềm nát đến cân[19]; Cân bị
mềm nát sẽ làm thương đến cốt[20]; Cốt bị thương thì tủy sẽ tiêu dần, không
sung vào nơi giao nhau của cốt tiết nữa, do đó mà nhiệt tà không chỗ thoát tả
ra, huyết sẽ bị khô và hao tổn, vì thế cân, cốt, cơ nhục không còn làm tươi
cho nhau nữa, kinh mạch sẽ bị bại hoại, hàng trăm lỗ nhỏ sẽ đưa nước độc
của bệnh sang ngũ tạng, ngũ tạng bị thương, sẽ chết”[21].
Hoàng Đế hỏi: "Ta mong được nghe về các loại hình của ung thư và
các tên gọi của nó”[22].
Kỳ Bá đáp : "Mục ung nào:
· Phát ra ở cổ họng, gọi tên là Mãnh thư[23]. Mãnh thư nếu không trị,
nó sẽ hóa ra mủ, mủ nếu không được tả, nó sẽ làm tắc nghẽn cổ họng, trong
nửa ngày phải chết[24]. Nếu nó đã hóa thành mủ thì trong lúc chảy mủ, ta có
thể phối hợp để ăn mỡ heo và thức ăn lạnh, 3 ngày sẽ khỏi[25].
· Phát ra ở cổ, gọi tên như Yểu thư[26]. Mục ung của Yểu thư to mà
màu đỏ đen sậm, nếu không kịp trị cho nhanh thì nhiệt khí sẽ chạy xuống
nhập vào trong hố nách, phía trước nó sẽ làm thương đến mạch Nhậm, bên
trong nó sẽ chưng cất Can Phế[27]. Nếu nó đã chưng cất Can Phế thì trong
hơn 10 ngày sẽ chết[28].
· Dương tà đại phát thịnh lên, làm tiêu và đốt não bộ để sinh ra ở cổ
gáy, tên gọi là Não thước[29]. Sắc diện của người bệnh không vui, cổ gáy
đau như có kim đâm vào, làm cho Tâm bị bứt rứt, đó là tử chứng, không trị
được[30].
· Phát ra ở vai và cánh tay, gọi tên là Tỳ ung[31]. Hình trạng của nó
màu đỏ đen sậm, nên chữa trị cho nhanh, làm thế nào để cho người bệnh
phải ra mồ hôi cho đến dưới chân, nhờ đó mà cho hại đến ngũ tạng[32]. Nếu
như mục ung này phát ra khoảng 4 đến 5 ngày, mau mau thực hiện phép
cứu[33].
· Phát ra ở dưới nách mà màu đỏ cứng, gọi tên là Mễ thư[34]. Phép trị
là phải dùng biếm thạch, miếng đá biếm thạch phải nhỏ mà dài, biếm nhằm
làm cho sơ tán, sau đó dùng mỡ heo bôi lên, trong 6 ngày thì khỏi, nhớ là
đừng băng kín lại[35]. Nếu như mục ung này cứng mà không vỡ ra, đó là
thuộc loại Mã đao hiệp anh, nên trị cho nhanh[36].
· Phát ở ngực, gọi tên là Tỉnh thư[37]. Hình trạng của nó giống như
hạt đậu to, nếu trong 3 đến 4 ngày đầu mà ta không sớm lo trị liệu, nó sẽ đi
xuống dưới bụng, như vậy là bất trị, trong 7 ngày phải chết[38].
· Phát ra ở vùng 2 bên ngực, gọi tên là Cam thư[39]. Mục này màu
xanh, hình trạng của nó như hạt lúa (hạt trái cấu), như hạt quát lâu, thường bị
phát sốt rét, nên trị gấp, chủ yếu là trừ được chứng sốt rét, nhưng dù sao thì
10 năm sau cũng phải chết, khi chết thì nơi đó mới vỡ mủ[40]
· Phát ra ở hông sườn, gọi tên là Bại tỳ[41]. Chứng Bại tỳ là chứng
của phái nữ[42]. Ta dùng phép cứu sai lầm sẽ thành ra ung mủ[43]. Phép trị
ta nên chú ý đến trong ấy có khối thịt sống, to như hạt đậu đỏ, nên dùng rễ
của Lăng, Kiều thảo, mỗi thứ 1 thăng, cho vào 1 đấu 6 thăng để sắc, sắc cạn
còn 3 thăng, ráng mà uống trong lúc còn nóng, uống xong nên mặc quần áo
dầy hơn, ngồi lên trên 1 cái chảo đang nóng, đợi khi nào mồ hôi ra đến chân,
bệnh sẽ khỏi[44].
