NCKHSP DƯ
Đ tài: ềGiáo d c k năng s ngụ ỹ ố và s d ng ngôn ngử ụ ữ cho h c sinh ọTHPT qua tác ph m Chí ẩ
Phèo
1. TÊN Đ TÀIỀ
GIÁO D C K NĂNG S NG Ụ Ỹ Ố VÀ S D NG NGÔN NGỬ Ụ Ữ
CHO H C SINH ỌTRUNG H C PH THÔNG Ọ Ổ
QUA TÁC PH M CHÍ PHÈOẨ
2. TÓM T T Đ TÀIẮ Ề
“ Có m t ngh b i ph n bám vào tay. Ta v n g i là ngh cao quý nh t.ộ ề ụ ấ ẫ ọ ề ấ
Có m t ngh không tr ng cây vào đt. Mà cho đi nh ng đóa hoaộ ề ồ ấ ờ ữ
th m...”. ơNh ng l i hát trong bài ữ ờ “ Ngh giáo tôi yêu”ề đã nói lên t m quanầ
tr ng c a ngh d y hoc. ọ ủ ề ạ S nghi p giáo d c đào t o hi n đang đc toànự ệ ụ ạ ệ ượ
Đng toàn dân quan tâm. Vai trò c a ng i giáo viên trong nhà tr ng g nả ủ ườ ườ ắ
li n v i hai nhi m v : V a gi ng d y v a làm công tac giao duc. M c đích la ề ớ ệ ụ ừ ả ạ ừ ụ
đao tao ra nh ng h c sinh v a có ki n th c văn hóa, v a có nhân cách làm ữ ọ ừ ế ứ ừ
ng i. ườ Đc bi t ph i trang b cho các em nh ng k năng s ng, k năng sặ ệ ả ị ữ ỹ ố ỹ ử
d ng ngôn ng đ giao ti p và t o l p văn b n là r t c n thi t đ các em tụ ữ ể ế ạ ậ ả ấ ầ ế ể ự
hoàn thi n b n thân. ệ ả
K năng s ng và vi c s dung ngôn ng đ giao ti p không ph i là v nỹ ố ệ ử ữ ể ế ả ấ
đ m i m nh ng giáo d c n i dung này cho h c sinh m t cách hi u quề ớ ẻ ư ụ ộ ọ ộ ệ ả
cũng không ph i là đn gi n. Đc bi t là h c sinh THPT. Đây là l a tu i vả ơ ả ặ ệ ọ ứ ổ ị
thành niên, đ tu i không còn là tr con nh ng cũng ch a thành ng i l n,ộ ổ ẻ ư ư ườ ớ
m i suy nghĩ và hành đng còn nông n i, c m tính; giàu c m , ham hi uọ ộ ổ ả ướ ơ ể
bi t, thích tìm tòi, khám phá nh ng còn thi u kinh nghi m s ng, d b lôi kéo,ế ư ế ệ ố ễ ị
mua chu c,ộ kích đng… Vì v y, n u thi u nh ng k năng s ng c b n,ộ ậ ế ế ữ ỹ ố ơ ả các
em d m c nh ng sai l m nghiêm tr ng nh th c t chúng ta đã ch ng ki n,ễ ắ ữ ầ ọ ư ự ế ứ ế
có nh ng h c sinh b h c, có h c sinh tìm l s ng cho mình trò ch i đi nữ ọ ỏ ọ ọ ẽ ố ở ơ ệ
t , có h c sinh nghi n ng p…H n ử ọ ệ ậ ơ n a, ữ b cở ậ THPT các em h c sinh b tọ ắ
đu t p cho mình m t cu c s ng t l p, mu n t mình gi i quy t t t c m iầ ậ ộ ộ ố ự ậ ố ự ả ế ấ ả ọ
vi c mà không mu n có s can thi p, giúp đ c a ng i l n tu i. Vì th giáoệ ố ự ệ ỡ ủ ườ ớ ổ ế
d c k năng s ng cho các em h c sinh THPT càng quan tr ng h n bao giụ ỹ ố ọ ọ ơ ờ
h t.ế
Ng i th c hi n: ườ ự ệ Tr n Th Ngaầ ị - Lê Th Tuy tị ế - THPT Lê L iợ - Đông Hà - Qu ng Trả ị
1
NCKHSP DƯ
Đ tài: ềGiáo d c k năng s ngụ ỹ ố và s d ng ngôn ngử ụ ữ cho h c sinh ọTHPT qua tác ph m Chí ẩ
Phèo
Vì nh ng lí do trên, ữnh m th c hi n th ng l i m c tiêu “Đi m i cănằ ự ệ ắ ợ ụ ổ ớ
b n” n n giáo d c n c nhà. N i dung ch ng trình trong h th ng giáo d cả ề ụ ướ ộ ươ ệ ố ụ
qu c dân nói chung, n i dung ch ng trình b c THPT nói riêng hi n nay,ố ộ ươ ậ ệ
ngoài nh ng n i dung đc pháp ch hóa b ng chu n ki n th c k năng c aữ ộ ượ ế ằ ẩ ế ứ ỹ ủ
b c h c, t ng môn h c b Giáo d c và ậ ọ ừ ọ ộ ụ đào t o đã có r t nhi u n i dung tíchạ ấ ề ộ
h p (tích h p giáo d c môi tr ng, tích h p gi a các môn h c, giáo d c hòaợ ợ ụ ườ ợ ữ ọ ụ
nh p...) và m t trong nh ng n i dung tích h p đc bi t quan tr ng là tích h pậ ộ ữ ộ ợ ặ ệ ọ ợ
giáo d c k năng s ng trong các môn h c và khuy n khích các nhà tr ng tụ ỹ ố ọ ế ườ ổ
ch c nh ng ti t d y k năng s ng cho các em h c sinh. ứ ữ ế ạ ỹ ố ọ Môn Ng văn trongữ
nhà tr ng THPT là môn h c có nhi u u th trong vi c giáo d c k năngườ ọ ề ư ế ệ ụ ỹ
s ng cho h c sinh nói chung và cho h c sinh ố ọ ọ THPT nói riêng.
V i t cách là m t giáo viên d y Ng văn, tôi đã trăn tr và th nghi mớ ư ộ ạ ữ ở ử ệ
cách rèn luy n nh ng k năng s ngệ ữ ỹ ố và s d ng ngôn ngử ụ ữ cho h c sinh ọTHPT
qua b môn mình gi ng d y nh m m c đích nâng cao hi u qu thi t th c c aộ ả ạ ằ ụ ệ ả ế ự ủ
vi c d y văn, đng th i góp ph n vào vi c kh c ph c v n đ nh c nh i c aệ ạ ồ ờ ầ ệ ắ ụ ấ ề ứ ố ủ
ngành giáo d c hi n nay là tình tr ng thi u k năng s ng c a m t b ph nụ ệ ạ ế ỹ ố ủ ộ ộ ậ
không nh h c sinh. ỏ ọ Trong bài nghiên c u này tôi xin trình bày giáo d c kứ ụ ỹ
năng s ng ốvà s d ng ngôn ng cho h c sinh ử ụ ữ ọ THPT qua m t tác ph m vănộ ẩ
h c c th là tác ph m “Chí Phèo”.ọ ụ ể ẩ
3. GI I THI UỚ Ệ
3.1. Hi n tr ngệ ạ
Trong lu t giáo d c Vi t Nam năm 2005 đi u 2 ch ng 3 đã quy đnhậ ụ ệ ề ươ ị
“M c tiêu giáo d c là đào t o con ng i phát tri n toàn di n, có đo đc, trụ ụ ạ ườ ể ệ ạ ứ i
th c, s c kh e, th m m và ngh nghi p, trung thành v i lí t ng đc l pứ ứ ỏ ẩ ỹ ề ệ ớ ưở ộ ậ
dân t c và chộ ủ nghĩa xã h i, hình thành và b i d ng nhân cách, ph m ch tộ ồ ưỡ ẩ ấ
và năng l c c a dân, đáp ng yêu c u c a s nghi p xây d ng và b o v ự ủ ứ ầ ủ ự ệ ự ả ệ Tổ
qu c”.ố
Theo t ch c UNESCO, K năng s ng là năng l c cá nhân đ th cổ ứ ỹ ố ự ể ự
hi n đy đ các ch c năng và tham gia vào cu c s ng h ng ngày.ệ ầ ủ ứ ộ ố ằ K năngỹ
s ng g n v i b n tr c t c a giáo d c, đó là:ố ắ ớ ố ụ ộ ủ ụ
- H c đ bi t.ọ ể ế
Ng i th c hi n: ườ ự ệ Tr n Th Ngaầ ị - Lê Th Tuy tị ế - THPT Lê L iợ - Đông Hà - Qu ng Trả ị
2
NCKHSP DƯ
Đ tài: ềGiáo d c k năng s ngụ ỹ ố và s d ng ngôn ngử ụ ữ cho h c sinh ọTHPT qua tác ph m Chí ẩ
Phèo
- H c ọđ ểlàm.
- H c đ ọ ể chung s ng. ố
- H c đ ọ ể t kh ng đnh mìnhự ẳ ị .
Trong đó, h c đ cùng chung s ng đc coi là m t tr c t quan tr ng,ọ ể ố ượ ộ ụ ộ ọ
then ch t c a giáo d c hi n đi. Giúp con ng i nói chung và h c sinh nóiố ủ ụ ệ ạ ườ ọ
riêng không th không quan tâm đn vi c rèn luy n kể ế ệ ệ ỹ năng s ng nh m thíchố ằ
ng v i m i bi n đng ph c t p c a hoàn c nh.ứ ớ ọ ế ộ ứ ạ ủ ả
Giáo d c và đào t o b t c th i đi m nào cũng đu có m c tiêu làụ ạ ở ấ ứ ờ ể ề ụ
giáo d c toàn di n h c sinh c v đc, trí và các năng l c khác cho h c sinh.ụ ệ ọ ả ề ứ ự ọ
Đng ta xác đnh con ng i v a là m c tiêu v a là đng l c cho s phát tri nả ị ườ ừ ụ ừ ộ ự ự ể
xã h i, đ th c hi n thành công s nghi p công nghi p hóa, hi n đi hóa đtộ ể ự ệ ự ệ ệ ệ ạ ấ
n c, c n ph i có nh ng con ng i lao đng m i phát tri n toàn di n. N uướ ầ ả ữ ườ ộ ớ ể ệ ế
đn thu n ch thiên v đào t o tri th c, s t o nên th h h c sinh không toànơ ầ ỉ ề ạ ứ ẽ ạ ế ệ ọ
di n. Khó ng phó v i th c t c a cu c s ng. Xã h i n c ngày càng phátệ ứ ớ ự ế ủ ộ ố ộ ướ
tri n, nhi u v n đ đòi h i m i ng i c n có nh ng kể ề ấ ề ỏ ỗ ườ ầ ữ ỹ năng s ng nh t đnhố ấ ị
đ có th gi i quy t m t cách hi u qu .ể ể ả ế ộ ệ ả
Tr ng h c có m c đích quan tr ng nh t là d y ch , truy n đt nh ngườ ọ ụ ọ ấ ạ ữ ề ạ ữ
tri th c khoa h c đ các em chu n b đy đ hành trang tri th c b c vào đi.ứ ọ ể ẩ ị ầ ủ ứ ướ ờ
Các em h c sinh khi đn tr ng ngoài ti p xúc v i môi tr ng giáo d c cácọ ế ườ ế ớ ườ ụ
em còn ti p xúc v i xã h i mà đó nhi u v n đ c a cu c s ng đòi h i cácế ớ ộ ở ề ấ ề ủ ộ ố ỏ
em ph i có kả ỹnăng gi i quy t h p lí m i đem l i hi u qu tích c c. Líả ế ợ ớ ạ ệ ả ự
thuy t đã ch ra r ng con ng i là t ng hòa các quan h xã h i. M i conế ỉ ằ ườ ổ ệ ộ ỗ
ng i đu b chi ph i b i các quan h đa ph ng, đa chi u. Cu c s ng là m tườ ề ị ố ở ệ ươ ề ộ ố ộ
b c tranh đa d ng, sinh đng nh ng cũng đy thách th c, ph c t p. Đ t nứ ạ ộ ư ầ ứ ứ ạ ể ồ
t i và phát tri n trong th gi i ngày nay và đng đu m t cách có hi u quạ ể ế ớ ươ ầ ộ ệ ả
v i hàng lo tớ ạ nh ng v n đ g p ph i, m i ng i c n ph i có b n lĩnh, cóữ ấ ề ặ ả ỗ ườ ầ ả ả
nh ng kữ ỹ năng riêng đ x lí. B i vây, chúng ta ch quan tâm đn vi c d yể ử ở ỉ ế ệ ạ
n i dung ki n th c s r t khó t o ra th h h c sinh có đy đ ph m ch tộ ế ứ ẽ ấ ạ ế ệ ọ ầ ủ ẩ ấ
trong công cu c đi m i hi n nay.ộ ổ ớ ệ
Th c t hi n nay r t nhi u h c sinh thi u các kự ế ệ ấ ề ọ ế ỹ năng c b n c n cóơ ả ầ
trong cu c s ng nh : kộ ố ư ỹ năng giao ti p, kế ỹ năng sinh ho t t p th , kạ ậ ể ỹ năng
hóa gi i căng th ngả ẳ , k năng kiên đnh ỹ ị … Đ cùng h c t p sinh s ng và làmể ọ ậ ố
Ng i th c hi n: ườ ự ệ Tr n Th Ngaầ ị - Lê Th Tuy tị ế - THPT Lê L iợ - Đông Hà - Qu ng Trả ị
3
NCKHSP DƯ
Đ tài: ềGiáo d c k năng s ngụ ỹ ố và s d ng ngôn ngử ụ ữ cho h c sinh ọTHPT qua tác ph m Chí ẩ
Phèo
vi c trong xã h i hi n đi, nh ng kệ ộ ệ ạ ữ ỹ năng trên là không th thi u. Trong nhàể ế
tr ng ph thông trong su t th i gian dài chúng ta ch quan tâm đn giáo d cườ ổ ố ờ ỉ ế ụ
trí d c, nhi u tr ng, nhi u đa ph ngụ ề ườ ề ị ươ l y t l h c sinh đ t t nghi p, h cấ ỉ ệ ọ ỗ ố ệ ọ
sinh đt đi m cao là th c đo ch t l ng giáo d c mà ít quan tâm đn sạ ể ướ ấ ượ ụ ế ự
chăm ngoan, chuyên c n, phát tri n nhân cách c a h c sinh.ầ ể ủ ọ
M t khác, tình tr ng b o l c h c đng ngày càng gia tăng, không ít bặ ạ ạ ự ọ ườ ộ
ph n h c sinh thi u t tin, t l p, s ng ích k , vô tâm, thi u trách nhi m v iậ ọ ế ự ự ậ ố ỷ ế ệ ớ
gia đình và b n thân, vi ph m pháp lu t đo đc, xâm ph m tình d c, đmả ạ ậ ạ ứ ạ ụ ắ
chìm trong th gi i o c a Internet… ế ớ ả ủ gây b c xúc cho nhà tr ng, gia đình vàứ ườ
xã h i. Nguyên nhân sâu xa là do các em thi u h t v kộ ế ụ ề ỹ năng s ng. Do v y,ố ậ
các tr ng ph thông c n giáo d c kườ ổ ầ ụ ỹ năng s ng cho h c sinh, v i b n ch tố ọ ớ ả ấ
là hình thành và phát tri n cho các em kh năng làm ch b n thân, kh năngể ả ủ ả ả
ng x v i m i ng i xung quanh. Kh năng ng phó thích h p tr c nh ngứ ử ớ ọ ườ ả ứ ợ ướ ữ
tình huống ph c t p c a cu c s ng. ứ ạ ủ ộ ố
Trong tr ng ph thông c n giáo d c cho h c sinh m t s kườ ổ ầ ụ ọ ộ ố ỹ năng
s ng c b n nh sau:ố ơ ả ư
- Kỹ năng s ng v s c kh e: chố ề ứ ỏ ế đ dinh d ng, phòng ng a b nh t tộ ưỡ ừ ệ ậ
và tai n n, s c kh e sinh s n, tác h i c a ch t gây nghi n, HIV/AIDS, thạ ứ ỏ ả ạ ủ ấ ệ ư
gi n, gi i t a stress…ả ả ỏ
- K năng s ng v môi tr ng: phòng tránh thiên tai, chăm sóc và b oỹ ố ề ườ ả
v môi tr ng s ng, s d ng hi u qu tài nguyên thiên nhiên…ệ ườ ố ử ụ ệ ả
- K năng s ng v b n thân: ki m soát c m xúc, t nh n th c, t tin,ỹ ố ề ả ể ả ự ậ ứ ự
xây d ng nhân cách, xác đnh giá tr cu c s ng.ự ị ị ộ ố
- K năng s ng v ngh nghi p: giao ti p so sánh, phân tích, t ng h p,ỹ ố ề ề ệ ế ổ ợ
sáng t o, ra quy t đnh, gi i quy t v n đ, l p k ho ch, qu n lí th i gian,ạ ế ị ả ế ấ ề ậ ế ạ ả ờ
làm vi c nhóm, di n đt, gi i quy t mâu thu n, đàm phán, so n th o vănệ ễ ạ ả ế ẫ ạ ả
b n, qu n tr công vi c…ả ả ị ệ
3.2. Gi i pháp thay thả ế
Qua tác ph m Chí Phèo, đa các câu h i, các tình hu ng có v n đ, cẩ ư ỏ ố ấ ề ac
biên phap nâng cao hi u qu giao duc ky năng sông cho hoc sinh. ệ ả
3.3. V n đ nghiên c uấ ề ứ
Ng i th c hi n: ườ ự ệ Tr n Th Ngaầ ị - Lê Th Tuy tị ế - THPT Lê L iợ - Đông Hà - Qu ng Trả ị
4
NCKHSP DƯ
Đ tài: ềGiáo d c k năng s ngụ ỹ ố và s d ng ngôn ngử ụ ữ cho h c sinh ọTHPT qua tác ph m Chí ẩ
Phèo
V n d ng ậ ụ các câu h i, các tình hu ng có v n đ, cỏ ố ấ ề ac biên phap giáo d cụ
tích c c khi gi ng d y tác ph m Chí Phèo có nâng k t qu giáo d c ự ả ạ ẩ ế ả ụ k năngỹ
s ngố cho h c sinh không? ọ
3.4. Gi thuy t nghiên c uả ế ứ
V n d ng ậ ụ các câu h i, các tình hu ng có v n đ, cỏ ố ấ ề ac biên phap giáo d cụ
tích c c s trong quá trình gi ng d y tác ph m Chí Phèo nâng cao k t quự ẽ ả ạ ẩ ế ả
giáo d c ụk năng s ngỹ ố cho h c sinh THPT. ọ
4. PH NG PHÁPƯƠ
4.1. Khách th nghiên c uể ứ
Tôi ch n khách th nghiên c u là l pọ ể ứ ớ 11A1 và11B7 Tr ng THPT Lêườ
L iợ - Đông Hà - Qu ng Tr , ả ị năm h cọ 2021-20202. L pớ 11A1 g m 40 h c sinh,ồ ọ
l p 11Bớ7 g mồ 38 h c sinh, h u h t các em h c sinh trong l p đu có ý th cọ ầ ế ọ ớ ề ứ
h c t p và rèn luy n.ọ ậ ệ
4.2.Thi t k nghiên c uế ế ứ
Tôi l a ch n thi t k : Ki m tra sau tác đng.ự ọ ế ế ể ộ
4.3. Quy trình nghiên c uứ
Giáo viên s d ng các ử ụ ph ngươ pháp tích c c ựđ ểgiáo d c kụ ỹ năng s ngố
và vi c s d ng ngôn ngệ ử ụ ữ thông qua các ti t d y.ế ạ
C U TRÚC N I DUNGẤ Ộ :
1. Ky năng sông la gi?
1.1 Khai niêm ky năng sông
Các t ch c trên th gi i đã đa ra r t nhi u quan ni m v kổ ứ ế ớ ư ấ ề ệ ề ỹ năng
s ng:ố
* Theo UNESCO
Ky năng s ng là năng l c cá nhân đ th c hi n đy đ các ch c năngố ự ể ự ệ ầ ủ ứ
và tham gia vào cu c s ng h ng ngày. Ky năng sông bao g m m t lo t các ky ộ ố ằ ồ ộ ạ
năng c th c n thi t cho cu c s ng h ng ngày c a con ng i. B n ch t c aụ ể ầ ế ộ ố ằ ủ ườ ả ấ ủ
ky năng sông là ky năng t qu n b n thân và ky năng xã h i c n thi t đ cá ự ả ả ộ ầ ế ể
nhân t l cự ự
trong cu c s ng, h c t p và làm vi c hi u qu .ộ ố ọ ậ ệ ệ ả
*Theo T ch c y t th gi i ( WHO)ổ ứ ế ế ớ
Ng i th c hi n: ườ ự ệ Tr n Th Ngaầ ị - Lê Th Tuy tị ế - THPT Lê L iợ - Đông Hà - Qu ng Trả ị
5