UBND HUYỆN GIA LÂM TRƯỜNG THCS LỆ CHI
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH
THÔNG QUA GIỜ SINH HOẠT LỚP
Tác giả: Đào Thị Hạnh
Lĩnh vực: Chủ nhiệm
Cấp học : THCS
NĂM HỌC 2017 – 2018
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
MỤC LỤC
Trang
02 PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
04 PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
04 I. Những vấn đề liên quan đến giáo dục đạo đức học sinh
06 II. Thực trạng vấn đề
06 III. Các biện pháp tiến hành
9 1. Lập kế hoạch công tác chủ nhiệm
10 2. Quan tâm tới từng đối tượng học sinh
11 3. Phát hiện nhân tố tích cực làm nòng cốt
12 4. Giao việc cụ thể cho đội ngũ cán bộ lớp
13 5. Công tác giáo dục đạo đức thông qua giờ sinh hoạt lớp
15
23
27 Giáo án minh họa 6. Phối hợp với các lực lượng giáo dục khác để đạ tđược mục tiêu giáo dục. IV. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm
27 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
29 I. Kết luận
29 II. Bài học kinh nghiệm
29 III. Kiến nghị
31 TÀI LIỆU THAM KHẢO
1
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
Nhiệm vụ cơ bản của ngành giáo dục là đào tạo con người có kiến thức nhưng đồng thời cũng có đủ nhân cách và phẩm giá. Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện có tri thức, đạo đức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp; trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc chủ nghĩa xã hội, hình thành và bồi dưỡng nhân cách, đạo đức, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Một trong những tư tưởng đổi mới GD& ĐT hiện nay là tăng cường giáo dục đạo đức cho học sinh, được thể hiện trong nghị quyết của Đảng, Luật giáo dục và các văn bản của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Luật giáo dục 2005 đã xác định: “Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp cho học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách con người Việt Nam Xã hội Chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân…” ( Điều 23-Luật giáo dục). Thực hiện nhiệm vụ năm học 2017 - 2018: Tiếp tục triển khai Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/ 2013 Hội nghị lần thứ tám BCH Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Tiếp tục thực hiện có hiệu quả, sáng tạo việc “ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” theo Chỉ thị số 03-CT/TW ngày 14/5/2011 của Bộ Chính trị, các cuộc vận động, các phong trào thi đua của ngành. Ngành giáo dục Hà Nội đã và đang chuyển mình mạnh mẽ trên con đường đổi mới nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, tạo ra những con người thực sự hữu ích, toàn diện cả về tri thức và nhân cách nhằm đáp ứng yêu cầu của đất nước hiện nay. Trên cơ sở lý luận, khẳng định tầm quan trọng của nhà giáo trong các nhà trường; song trên thực tế, mỗi giáo viên trong nhà trường hiện nay, họ vừa tham gia giảng dạy chuyên môn, vừa làm công tác chủ nhiệm. Bên cạnh đó, họ còn gặp nhiều trở ngại không nhỏ đó là cuộc sống phần nào khó khăn, một bộ phận cha mẹ học sinh chưa quan tâm đến con cái, xã hội còn nhiều vấn đề bức xúc về đạo đức lối sống, về tệ nạn xã hội … Song, không vì những khó khăn và hạn chế đó mà làm giảm đi lòng nhiệt tình say mê với những người làm công tác giáo dục. Hơn lúc nào hết, vấn đề giáo dục đạo đức cho học sinh ngày càng được quan tâm đúng mức hơn, nó đóng góp không nhỏ vào vấn đề nâng cao chất lượng giáo dục. Mà ở đó, vai trò của người giáo viên chủ nhiệm là rất quan trọng và có ý nghĩa quyết định vấn đề giáo dục nhân cách cho học sinh. Vậy họ phải làm gì đây? Một bên là chuyên môn là chỗ đứng trong nhà trường, trong tổ chuyên môn, còn bên kia là giáo dục đạo đức, là sự tâm huyết và lòng nhiệt thành. Việc giáo dục ý thức trách nhiệm của bản thân đối với tập thể với cộng đồng không khi nào là sớm và nó không giới hạn kết thúc. Đặc biệt đối với lứa tuổi học
2
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
sinh cấp THCS - lứa tuổi đang phát triển mạnh mẽ về thể chất cũng như đang hình thành và hoàn thiện về mặt nhân cách đạo đức, tâm hồn thì điều này càng trở nên quan trọng. Đây chính là điểm khởi đầu quan trọng để các em ý thức được trách nhiệm của bản thân với chính mình, với tập thể và đặc biệt các em có thể chia sẻ những vướng mắc, những băn khoăn với thầy cô và bạn bè, tự tin trong giao tiếp. Vai trò của GVCN trong việc hình thành nhân cách đạo đức cho trẻ là đặc biệt quan trọng.Trong hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ cấp THCS năm học 2017 – 2018 của phòng GD và ĐT có hướng dẫn Công tác GVCN cần quan tâm:
- Kế hoạch công tác chủ nhiệm lớp bám sát nhiệm vụ năm học. - Tổ chức các tiết sinh hoạt lớp theo định hướng phát triển năng lực , phẩm chất học sinh và cần đủ các nội dung (sơ kết công tác tuần, triển khai sinh hoạt lớp theo chủ đề, hướng dẫn chuẩn bị nội dung sinh hoạt tuần sau). Tham gia diễn đàn mạng: trên trang trường học kết nối .
- Quan tâm rèn nề nếp tự quản cho học sinh trong lớp, tổ chức các buổi toạ đàm để học sinh trao đổi tâm tư tình cảm, ước muốn của mình về bạn bè, thầy cô giáo, gia đình…
- Phối hợp tốt với TPT, CMHS trong trong tác giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh. Cần quan tâm trao đổi thông tin hai chiều với phụ huynh học sinh ít nhất 1 lần/tháng/1HS. Đối với với các học sinh đặc biệt cần quan tâm thường xuyên.
Chính vì những lý do và yêu cầu trên đây, tôi mạnh dạn chọn đề tài “Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp” với mong muốn được cùng trao đổi và chia sẻ với đồng nghiệp để góp phần giáo dục và đào tạo thế hệ trẻ phát triển về mọi mặt, tạo nguồn nhân lực dồi dào cho đất nước.
3
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. Những vấn đề liên quan đến giáo dục đạo đức học sinh 1. Giáo dục
- Nghĩa rộng: Giáo dục là một quá trình hoạt động có mục đích, có tổ
chức của thầy và trò dưới tác động chủ đạo của thầy nhằm hình thành cho học sinh tính tự giác, tích cực, độc lập, quan điểm, niềm tin, định hướng giá trị lý tưởng xã hội chủ nghĩa, những động cơ thái độ, kỹ năng, kỹ xảo, thói quen đối xử trong quan niệm chính trị, đạo đức, pháp luật…. thuộc các lĩnh vực đời sống xã hội.
- Nghĩa hẹp: Giáo dục là một bộ phận của quá trình sư phạm toàn vẹn.
Chức năng của nó là xây dựng ý thức, tình cảm, hành vi chính trị xã hội, đạo đức cho học sinh. 2. Đạo đức
- Khái niệm đạo đức: Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội bao gồm những nguyên tắc và chuẩn mực xã hội, nhờ đó con người tự giác điều chỉnh hành vi cho phù hợp với lợi ích, hạnh phúc của mình và sự tiến bộ của xã hội trong mối quan hệ người với người và con người với tự nhiên.
- Sự hình thành đạo đức, nhiệm vụ, nội dung giáo dục đạo đức ở trường học: + Đạo đức nảy sinh từ nhu cầu xã hội, điều hòa thống nhất các mâu thuẫn giữa lợi ích chung của tập thể cộng đồng xã hội và lợi ích riêng của cá nhân nhằm đảm bảo trật tự của xã hội và khả năng phát triển của cá nhân. Quan hệ đạo đức tồn tại xen kẽ và đan kết trong mọi lĩnh vực ý thức xã hội, mọi hoạt động xã hội và quan hệ xã hội.
+ Giáo dục đạo đức cho học sinh là cần thiết vì trong xã hội có giai cấp thì đạo đức mang tính giai cấp. Việc nghiên cứu cũng như thực hiện công tác giáo dục đạo đức học sinh ở trường THCS không vượt ra khỏi định hướng của công tác giáo dục tư tưởng chính trị. Phải căn cứ vào đường lối quan điểm giáo dục của Đảng trong giai đoạn hiện nay: Giáo dục lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa Mác- Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Giáo dục đạo đức là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân.
+ Nhiệm vụ của nhà trường là giáo dục đạo đức cho học sinh để đạt được mục tiêu : “Giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất…” (Luật giáo dục) và xem đây là vấn đề cơ bản trọng tâm số một của nhà trường.
+ Nội dung giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường phổ thông là làm cho học sinh hiểu và nhận thức được rõ các hành vi ứng xử của mình phù hợp với lợi ích của xã hội, giúp học sinh lĩnh hội các li tưởng đạo đức, nguyên tắc đạo đức, chuẩn mực đạo đức, chuẩn mực pháp luật. Bồi dưỡng tình cảm đạo đức tích cực bền vững và những phẩm chất ý chí bảo đảm hành vi đạo đức, hành vi pháp luật luôn nhất quán với yêu cầu đạo đức, quy định pháp luật. Thông qua các hoạt động giáo dục rèn cho học sinh thói quen hành vi đạo đức làm cho chúng thành bản tính
4
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
tự nhiên cá nhân và duy trì lâu bền thói quen đó để ứng xử, đúng đắn trong mọi hoàn cảnh. Giáo dục cho các em văn hóa ứng xử thể hiện sự tôn trọng, quý trọng lẫn nhau, tính nhân đạo và trình độ thẩm mỹ trong các quan hệ cuộc sống.
+ Giáo dục đạo đức, tư tưởng chính trị là giáo dục thế giới quan, lý tưởng cách mạng XHCN, lòng yêu nước XHCN, ý thức lao động, ý thức học tập, giáo dục pháp luật, kỷ luật và lòng yêu thương con người, những hành vi ứng xử có văn hóa. + Giáo dục đạo đức được thông qua nhiều con đường khác nhau và không có con đường nào là duy nhất và tốt nhất. Mỗi con đường là một cách thức riêng biệt. Điều tốt nhất là biết kết hợp liên thông các con đường đó để tối ưu hóa quá trình giáo dục. 3. Vì sao phải giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
Giáo dục đạo đức là quá trình tác động có mục đích, có kế hoạch đến học sinh nhằm giúp cho nhân cách mỗi học sinh được phát triển đúng đắn, giúp học sinh có những hành vi ứng xử đúng mực trong các mối quan hệ: của cá nhân với xã hội, của cá nhân với lao động, của cá nhân với mọi người xung quanh và của cá nhân với chính mình.
Trong tất cả các mặt: Giáo dục đạo đức giữ một vị trí hết sức quan trọng. Vì Hồ Chủ tịch đã nêu: “Dạy cũng như học, phải biết chú trọng cả tài lẫn đức. Đức là đạo đức Cách mạng, đó là cái gốc rất quan trọng, nếu không có đạo đức Cách mạng thì có tài cũng vô dụng”.
Giáo dục đạo đức có ý nghĩa lâu dài, được thực hiện thường xuyên và trong mọi tình huống chứ không phải chỉ được thực hiện khi có tình hình phức tạp hoặc có những đòi hỏi cấp bách.
Trong nhà trường THCS, giáo dục đạo đức là mặt giáo dục phải được đặc biệt coi trọng, nếu công tác này được coi trọng thì chất lượng giáo dục toàn diện sẽ được nâng lên vì đạo đức có mối quan hệ mật thiết với các mặt giáo dục khác.
Việc tổ chức giáo dục học sinh là một quá trình phức tạp. Đây là quá trình quản lý thể hiện ở góc độ quản lý cá nhân, quản lý tập thể qua việc tổ chức hoạt động ở trên lớp trong sự hòa nhập cộng đồng. Đạo đức học sinh được phát triển tốt hay xấu phụ thuộc vào việc tổ chức giáo dục ở nhà trường và ngoài giờ học. Ở nhà trường các em được giáo dục thông qua các bài giảng, tiết học giúp hình thành và phát triển đạo đức. Một trong những tiết học giáo dục đạo đức quan trọng nhất là các giờ sinh hoạt lớp; về mặt này nhà trường đã tổ chức thực hiện tuy nhiên vẫn còn GVCN biến các giờ sinh hoạt lớp thành các buổi trách phạt, mắng nhiếc các em, làm cho không khí buổi sinh hoạt lớp nặng nề và đem lại hiệu quả giáo dục không cao. Mặt khác thời gian ở ngoài nhà trường, ngoài sự quản lý trực tiếp của thầy cô giáo, nếu không được giáo dục cẩn thận thì việc hình thành và phát triển đạo đức ở học sinh sẽ không đạt được mục tiêu giáo dục. Ngoài giờ học trên lớp, học sinh tiếp xúc giao lưu và quan hệ trong nhiều hoạt động với nhiều đối tượng và
5
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
chiếm khoảng thời gian khá lớn. Vì thế giáo dục đạo đức học sinh thông qua các giờ sinh hoạt lớp là vấn đề cần thiết và rất quan trọng trong quy trình giáo dục. II. Thực trạng vấn đề Qua một thời gian làm công tác chủ nhiệm tôi nhận thấy giờ sinh hoạt lớp là một trong những hoạt động giáo dục quan trọng ở nhà trường phổ thông trong việc giáo dục HS phát triển toàn diện. Hoạt động này có ý nghĩa hỗ trợ cho giáo dục chính khóa, góp phần phát triển và hoàn thiện nhân cách, đạo đức, bồi dưỡng năng khiếu và tài năng sáng tạo của học sinh, kích thích thiên hướng của HS về một mặt hoạt động nào đó. Đây cũng là một trong những việc làm của tôi để hưởng ứng phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện - học sinh tích cực” mà Bộ Giáo dục đã đề ra. Tôi luôn tạo điều kiện để các em cảm nhận được không khí thân thiện với mái trường, thầy cô, bạn bè với gia đình và với mọi người qua các giờ sinh hoạt lớp. Để giúp các em có tinh thần tự học, sáng tạo và biết vận dụng linh hoạt những điều đã học vào thực tiễn, trong quá trình dạy tôi luôn tìm tòi, sáng tạo những phương pháp phù hợp. Tôi cũng nhận thấy đây là lứa tuổi có nhiều thay đổi về mặt tâm sinh lý, thích tìm tòi học hỏi cái mới, điều lạ nhưng nhiều em lại chưa phân biệt được cái tốt - cái xấu; điều nên làm và điều không nên làm nên đôi khi còn lẫn lộn. Do đó, người giáo viên phải dẫn dắt các em vượt qua những khó khăn, thử thách để giúp các em nhận thức sâu sắc về những việc cần thiết phải làm đối với cuộc sống của bản thân và mọi người ở lứa tuổi học sinh. Giáo dục các em tự phân tích, tổng hợp và giải quyết tình huống nào đó cụ thể. Luôn tạo điều kiện, động viên các em tham gia, hoạt động tốt công tác Đội, Đoàn và những sân chơi bổ ích, lành mạnh như tham gia các câu lạc bộ, thường xuyên động viên các em tham gia tích cực, đưa ra ý kiến, tâm tư nguyện vọng của bản thân. Để từ đó học sinh có thể hỗ trợ, bổ khuyết cho nhau để phát triển nhân cách tốt nhất. Ngoài những giờ dạy kiến thức trên lớp, tôi cũng dành thời gian tìm hiểu học sinh để kịp thời chia sẻ, giúp đỡ động viên các em vượt qua khó khăn, lắng nghe những tâm tư, nguyện vọng của các em. Trong các tiết sinh hoạt lớp, tôi luôn tạo điều kiện, phân công công việc cụ thể, khuyến khích, động viên, hướng dẫn các em để các em phát huy được năng lực của các em.Trong quá trình giao tiếp với học sinh tôi luôn bày tỏ sự chân thành, gần gũi, chủ động xóa bỏ khoảng cách giữa học sinh và giáo viên; luôn lựa chọn những ngôn từ thích hợp, bổ ích nhằm giúp các em có thêm kiến thức trong cuộc sống, phát huy được năng lực giao tiếp của bản thân. III. Các biện pháp đã tiến hành
Trong chúng ta, ai cũng thấy được tầm quan trọng của công việc chủ nhiệm lớp cũng như vai trò của GVCN đối với một tập thể học sinh. Có thể nói “GVCN là linh hồn của lớp”. Vậy người GVCN cần phải làm gì để đáp ứng được yêu cầu này? Để lãnh đạo được tập thể lớp trở thành tập thể có nề nếp, có ý thức tự giác, tích cực trong học tập, trong các hoạt động tập thể, có tinh thần đoàn kết nhất trí cao thì người GVCN cần phải có những chủ trương, biện pháp gì? Thực hiện khi
6
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
nào? Cần sự hỗ trợ, giúp đỡ từ đâu? Trăn trở với những câu hỏi này và tôi cũng tìm được cho mình câu trả lời xác đáng giúp tôi hoàn thành được công việc chủ nhiệm lớp của mình. Vâng! Đúng vậy. Bản thân tôi – một GVCN lớp sẽ là người chịu trách nhiệm chính cho mọi hoạt động của lớp mình. Bên cạnh đó là sự phối hợp của phụ huynh học sinh, giáo viên Tổng phụ trách,
giáo viên bộ môn và sự hỗ trợ về tinh thần của Ban giám hiệu – là sự tin tưởng của Ban giám hiệu đối với tôi khi giao lớp cho tôi chủ nhiệm. Và không để phụ lòng tin của Ban giám hiệu đối với tôi, tôi đã xây dựng kế hoạch cụ thể cho công việc chủ nhiệm của mình với những công việc cụ thể:
Để có thể lãnh đạo lớp đi lên, GVCN cần nắm rõ tình hình đặc điểm, cá tính của từng em để từ đó đưa ra biện pháp quản lý giáo dục phù hợp nhằm xây dựng một tập thể lớp đoàn kết thành một khối thống nhất. GVCN cũng cần xây dựng kế hoạch chủ nhiệm rõ ràng, có mục tiêu hình thức giáo dục thích hợp, có những tác động chuẩn mực, hợp quy luật mang lại chất lượng giáo dục và hiệu quả công việc cao. Chính vì những lí do được nêu ở trên, khi tôi được phân công chủ nhiệm lớp 8B, tôi xác định nhiệm vụ cụ thể đối với mình để lãnh đạo quản lí lớp cho tốt, bởi một lí do lớp 8B là một tập thể lớp có nhiều đặc điểm đặc biệt hơn so với lớp khác, tình hình khó khăn, thuận lợi như sau:
* Thuận lợi: - Được Ban giám hiệu nhà trường quan tâm. - Đội ngũ cán bộ lớp tự giác, tích cực trong công việc, chăm chỉ học hành. - Ban thường trực hội CMHS nhiệt tình, trách nhiệm phối hợp tốt với GVCN
trong các hoạt động giáo dục học sinh.
* Khó khăn: - Lớp có nhiều học sinh nam cá biệt. - Có nhiều học sinh có hoàn cảnh khó khăn: + Hộ nghèo: 2 em. + Hộ cận nghèo: 3 em. + Học sinh có vấn đề về trí tuệ: 2 em (1 em chậm phát triển, 1 em tự kỉ). - Các em là học sinh lớp 8, tâm sinh lí có nhiều thay đổi. Đứng trước những thuận lợi và khó khăn đó, tôi đã xây dựng cho mình kế hoạch chủ nhiệm cụ thể với mục tiêu phấn đấu: “Giúp lớp trở thành một khối một khối đoàn kết, đồng lòng, đồng sức”. Để làm được việc này, tôi xây dựng phương hướng, mục tiêu phấn đấu cho tập thể lớp.
Phương hướng:
- 100% học sinh trong lớp thực hiện đúng nội qui, qui định của trường, lớp. - Xây dựng lớp có tinh thần tập thể, đoàn kết tốt. - Học sinh có ý thức trong học tập và rèn luyện. - Tạo tính tự học và giúp đỡ nhau trong học tập, rèn luyện.
7
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
- Tham gia và thực hiện tốt các hoạt động trong giờ sinh hoạt lớp, giờ sinh hoạt của trường và Đội như: Chào mừng ngày 20-10, ngày 20-11, tham quan ngoại khóa, ngoài giờ lên lớp của các khối theo chủ đề, nhiệt tình với các hoạt động ủng hộ, tham gia đầy đủ các bài dự thi tìm hiểu...
- Tham gia tích cực, sôi nổi trong các giờ sinh hoạt lớp theo chủ đề. - Cố gắng không có học sinh vi phạm qui chế kiểm tra, thi cử, vi phạm pháp
luật, ATGT.
- 95% hs được lên lớp thẳng, không có học sinh bị hạnh kiểm trung bì Nhiệm vụ:
*Đối với giáo viên chủ nhiệm:
- Quan hệ với học sinh và CMHS đúng mực, có tinh thần trách nhiệm với học sinh, với tập thể và sự phát triển chung của nhà trường, đặc biệt là trong công tác giảng dạy và giáo dục đạo đức cho học sinh.
- Luôn quan tâm theo dõi các hoạt động của học sinh của lớp mình, giúp đỡ, động viên những học sinh có hoàn cảnh khó khăn, học yếu; khuyến khích những em học khá. Có những biện pháp cụ thể với những em vi phạm nội quy.
- Vận động học sinh nộp đầy đủ các khoản tiền: Bảo hiểm y tế và các khoản
đóng góp theo quy định.
- Luôn nhắc nhở, động viên các em tham gia mọi hoạt động tập thể trong giờ
sinh hoạt lớp, phong trào thi đua do các đoàn thể phát động.
- Nhắc nhở và yêu cầu các em nộp đủ, đúng các khoản tiền theo đúng thời
gian qui định.
- Tìm hiểu hoàn cảnh học sinh để phối hợp cùng với CMHS giáo dục học
sinh.
- Lập kế hoạch cho năm học và kế hoạch tháng, tuần, khuyến khích thi đua
giữa các tổ và các cá nhân trong tập thể.
- Là tấm gương sáng cho học sinh noi theo.
*Đối với học sinh: Tất cả các em phải thực hiện đúng nội qui như:
- Để xe đúng nơi qui định. - Trang phục phải gọn gàng, giản dị, đúng tác phong người Đội viên. - Hành vi, ngôn ngữ phải có văn hoá, không vô lễ xúc phạm danh dự nhân phẩm, xâm phạm thân thể của cán bộ - giáo viên - nhân viên nhà trường, người lớn tuổi, bạn bè…
- Cấm hút thuốc, uống rượu, bia, đánh bạc, tàng trữ và sử dụng ma tuý,… - Giữ gìn vệ sinh chung, có trách nhiệm bảo quản cơ sở vật chất. - Thực hiện ATGT. - 100% học sinh tham gia các hoạt động tập thể, các buổi sinh hoạt dưới cờ,
các hoạt động ngoại khóa.
- Học sinh phải chú ý tập trung trong giờ học, tuyệt đối không nói chuyện
riêng, làm mất trật tự trong giờ học.
8
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
- Các em phải học bài, soạn bài, làm bài tập và chuẩn bị bài trước khi đến
lớp.
- Tham gia trao đổi bài, phát biểu ý kiến xây dựng bài. - Xây dựng thời khoá biểu hợp lý, phải có góc học tập riêng ở nhà. - Không được gian lận, quay cóp, sử dụng tài liệu trong kiểm tra, trong thi
cử.
* Đối với cha mẹ học sinh: - Luôn nhắc nhở, động viên con em mình trong việc học tập và rèn luyện
đạo đức tác phong, giờ giấc.
- Luôn quan tâm theo dõi các hoạt động của con em mình, đặc biệt là thời
khóa biểu chính khóa, học ôn, quan hệ bạn bè, giải trí.
- Phối hợp và hợp tác cùng giáo viên chủ nhiệm để tìm ra biện pháp thích
hợp nhằm giáo dục con em mình tốt hơn.
- Chuẩn bị đầy đủ sách, vở, quần áo, góc học tập thích hợp cho học sinh khi
học ở nhà.
- Cha mẹ luôn là chỗ dựa tinh thần cho các em trong cuộc sống. - Tạo điều kiện cho các con tham gia các hoạt động tập thể trong giờ sinh
hoạt lớp, trường cũng như các hoạt động ngoại khóa của trường.
* Chỉ tiêu thi đua của lớp năm học 2017 - 2018:
- Các danh hiệu:
+ Lớp tiên tiến. + Chi đội mạnh cấp trường. + Các đợt thi đua xếp thứ nhất hoặc nhì. Với mục tiêu trên, khi bắt đầu chủ nhiệm lớp, ngay từ những ngày mới tập trung học hè, tôi đã đến nhà lần lượt từng em học sinh chưa ngoan, gặp gỡ trao đổi với phụ huynh các em về mọi mặt và chỉ bảo động viên các em, giúp các em nhận ra được mục tiêu của mình. Bên cạnh đó, tôi lập sổ để theo dõi sự thay đổi của các em để giúp các em tiến bộ nhanh nhất và cũng chính là giúp tôi có biện pháp giáo dục tốt nhất. Vì nhà giáo dục cần ghi nhật kí nghiên cứu học sinh, thường xuyên ghi chú những sự kiện quan trọng nhất về hành vi của học sinh, từ đó thấy được xu hướng phát triển của chúng (Theo A Maccarenco).
Bên cạnh việc gặp gỡ học sinh, trao đổi với phụ huynh học sinh, GVCN cần
thực hiện tốt những nhiệm vụ sau đây:
1. Lập kế hoạch công tác của GVCN
Muốn công tác chủ nhiệm đạt được kết quả, một trong những điều kiện quan trọng là GVCN phải lập ra kế hoạch chủ nhiệm thật khoa học và nghiêm túc thực hiện theo đúng kế hoạch đã đề ra. Kế hoạch này thể hiện sự sáng tạo, năng động của mỗi GVCN, nó phản ánh năng lực xây dựng kế hoạch công tác theo học kì, theo năm học. Để có kế hoạch đúng đắn, GVCN cần nắm chắc và xử lí tốt các thông tin về các mặt:
9
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
- Kế hoạch, nhiệm vụ công tác theo năm học của nhà trường. - Đặc điểm tình hình của lớp (thuận lợi, khó khăn, hạn chế, yếu điểm... của
lớp).
- Đặc điểm gia đình của các em học sinh. - Những học sinh cần quan tâm đặc biệt. - Kế hoạch, nhiệm vụ, mục tiêu công tác của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và
Đội TNTP Hồ Chí Minh trong nhà trường. - Đặc điểm của địa phương hiện nay. Dựa vào những vấn đề đã nêu trên, GVCN phải suy đoán, nhận định được khả năng phát triển đi lên của lớp mình: cả về tập thể, cả về cá nhân. Đồng thời GVCN cũng phải tính tới những thuận lợi, khó khăn và hướng khắc phục những khó khăn này.
Người GVCN cũng cần giúp học sinh nắm vững chủ đề năm học, chỉ tiêu
phấn đấu về đạo đức, văn hoá và các hoạt động khác của lớp mình. Từ đó định
hướng cho học sinh xây dựng kế hoạch học tập của chính mình dựa trên chỉ
tiêu chung của lớp.
Bên cạnh đó, trong quá trình thực hiện người GVCN cũng cần có sự điều chỉnh rút kinh nghiệm với những việc còn hạn chế. Bởi một lí do bản kế hoạch công tác chủ nhiệm được đặt ra trên cơ sở tính toán tiền đề và điều kiện thực tế nhất định. Do đó không thể tránh khỏi những hạn chế. Chính vì vậy, người GVCN cần hoàn thiện kế hoạch linh hoạt, không máy móc, giáo điều. 2. Quan tâm tới từng đối tượng học sinh
Muốn giáo dục học sinh thì phải hiểu được tâm tư tình cảm nguyện vọng của các em. Nhưng làm thế nào để hiểu được những điều ấy một cách tường tận? Theo tôi, đó là tiếp cận với lớp chủ nhiệm nghĩa là chúng ta phải tiếp xúc gần gũi trò chuyện tìm hiểu về hoàn cảnh, đặc điểm tâm sinh lí, tính tình sở thích… của các em. Vì vậy, trước tiên khi phụ trách một lớp, tôi đã tìm hiểu học sinh qua các mặt. Để tìm hiểu và nắm vững được học sinh, tôi vận dụng được nhiều cách khác nhau : - Nghiên cứu hồ sơ học sinh (học bạ, sơ yếu lý lịch,... ) sẽ nắm được hoàn cảnh của từng học sinh.
- Nghiên cứu các sản phẩm học tập, lao động… của học sinh (Báo
tường, bài viết…) phát hiện tài năng của học sinh.
- Quan sát hàng ngày về hoạt động, thái độ và hành vi của học sinh (ở
trong và ngoài giờ) thấy được tính cách của học sinh.
- Đàm thoại với cá nhân, tập thể học sinh, với các giáo viên, cán bộ
Đoàn, Đội những vấn đề cần tìm hiểu.
- Thăm gia đình học sinh và trò chuyện với cha mẹ các em.
Nhờ vậy những thông tin sẽ được phong phú, cụ thể và có độ tin cậy, giúp GVCN nắm được đặc điểm của học sinh và quá trình phát triển của chúng, GVCN xử lý
10
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
một cách khoa học những thông tin này, tuyệt đối không hời hợt, tùy tiện chủ quan. A.Maccarenco cho rằng: Nhà giáo dục cần ghi nhật ký nghiên cứu học sinh, thường xuyên ghi chú các sự kiện quan trọng nhất về hành vi của học sinh, từ đó thấy được xu hướng phát triển của chúng.
Với phương pháp như vậy, đầu năm học 2017 – 2018, tôi nhận chủ nhiệm lớp 8B, qua thăm dò học sinh, tôi thấy em Nguyễn Thị Lệ, Vũ Thị Thủy gia đình thuộc hộ nghèo, em Phan Thùy Linh, Nguyễn Anh Đào, Vũ Thị Lý gia đình thuộc hộ cận nghèo. Trong đó, em Nguyễn Thị Lệ có hoàn cảnh hết sức khó khăn: Bố mẹ làm ruộng, bố em bị tàn tật, nhà đông anh em. Em Vũ Thị Lý mẹ mất sớm, nhà đông anh em, bố làm ruộng. Em Nguyễn Quang Vinh chậm phát triển. Em Nguyễn Nam Phương nhút nhát, gặp khó khăn trong giao tiếp, không hòa nhập được với các bạn trong lớp. Hầu hết những em này có hoàn cảnh khó khăn nên mỗi khi các em mắc lỗi hoặc đóng tiền học phí chậm tôi cũng chỉ nhẹ nhàng nhắc nhở động viên. Bản thân các em cũng biết được cô giáo thông cảm và quan tâm với mình nên các em luôn tích cực tham gia các hoạt động của lớp của trường. Như em Phan Thùy Linh mặc dù gia đình khó khăn nhưng em vẫn nhiệt tình tham gia các hoạt động của trường lớp tổ chức,em luôn hòa đồng với các bạn trong lớp,luôn cố gắng vượt lên trên hoàn cảnh…. Từ việc quan tâm đến đối tượng học sinh, tôi biết được hoàn cảnh của từng em, tạo điều kiện tốt nhất để các em tham gia hoạt động trong giờ sinh hoạt lớp, các hoạt động ngoại khóa khác của trường lớp. 3. Phát hiện nhân tố tích cực làm nòng cốt
Khi bắt đầu nhận lớp, tôi đã tạo cơ hội cho các em học sinh trong lớp nói lên suy nghĩ, ý tưởng, mong muốn của mình về tương lai, kết quả của lớp trong năm học này dựa trên mục tiêu, định hướng mà tôi đã đề ra cho lớp. Đó là “Chi đội mạnh cấp trường”.Và tôi cũng chỉ rõ những việc mà mỗi cá nhân cần phấn đấu thực hiện. Các em đã hăng hái thảo luận và đưa ra được nhiều ý kiến rất hay. Ngay lúc đó, tôi liền cảm ơn các em, khích lệ các em và tôi đã cảm nhận được niềm vui, niềm tự hào và sự tự tin được toát ra từ những khuôn mặt của những học trò thơ ngây đáng yêu của tôi. Bên cạnh lấy ý kiến theo tập thể học sinh, tôi đã gặp gỡ trao đổi riêng với từng em học sinh chưa ngoan trong lớp. Tìm hiểu tâm tư nguyện vọng của các em, tâm sự với các em để chỉ ra cho các em thấy được những thế mạnh, những yếu điểm của mình để giúp các em có được mục tiêu, định hướng đúng đắn cho bản thân mình. Cụ thể như trường hợp của em Vũ Anh Tuấn – là một học sinh ngoan, sức học tốt, gương mẫu song còn còn rụt rè. Em Nguyễn Duy Huy - thông minh song hành động đôi khi mất kiểm soát, thường xuyên bị ghi sổ đầu bài và sao đỏ, không tôn trọng các bạn… Em Nguyễn Mạnh Hữu thông minh xong hành vi khó kiểm soát, trong lớp chỉ ngồi nói chuyện, trêu chọc các bạn hoặc gục xuống bàn ngủ… Chính vì vậy khi gặp các em để trao đổi, tôi đã phải đóng nhiều vai trò khác nhau: khi là người cha người mẹ thương con, khi là người cô nghiêm khắc,
11
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
khi là người bạn chân thành và có lúc lại trở thành một người cảnh sát, một người luật sư,... để phân tích hết được những điểm mạnh, điểm yếu của các em. Một số em nữ: Dương Ánh Hoài, Nguyễn Thị Quỳnh Nga, Nguyễn Thị Hương Giang, Hoàng Bảo Long… thường xuyên tham gia các hoạt động của trường, lớp như: “Kỉ niệm 20/10 năm ngày Phụ nữ Việt Nam”, “Kỉ niệm ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11”, các hoạt động ngoài giờ lên lớp… 4. Giao việc cụ thể cho đội ngũ cán bộ lớp
Mỗi tập thể học sinh là một môi trường để giáo dục học sinh. Môi trường giáo dục tốt sẽ giúp các em phát triển toàn diện hơn các năng lực của mình cũng như hoàn thiện nhân cách của mình. Và một thành phần không thể thiếu trong môi trường này đó là đội ngũ cán bộ lớp với ý thức tổ chức kỉ luật tốt, tinh thần trách nhiệm cao, nhiệt tình trong công tác và gương mẫu về mọi mặt. Thành phần này cực kì quan trọng có vai trò nòng cốt, là cánh tay phải đắc lực của GVCN trong việc giáo dục học sinh. Từ ban đầu, GVCN nhìn nhận đánh giá và chọn ra những hạt nhân nòng cốt và giao trọng trách làm cán bộ lớp vào tay các em. Tiêu chuẩn cần thiết của người cán bộ lớp gồm:
- Học lực giỏi, hạnh kiểm tốt - Có tinh thần trách nhiệm cao, tích cực tự giác trong mọi mặt. - Luôn gương mẫu, có tinh thần phê và tự phê. - Trung thực, thẳng thắn, dám đấu tranh bảo vệ lẽ phải. - Được sự tín nhiệm cao của các bạn trong lớp.
Bên cạnh đó, GVCN cần giúp học sinh ý thức được vai trò trách nhiệm của mình đối với lớp để có hướng phấn đấu. GVCN cũng là người bồi dưỡng cho các em phát triển năng lực lãnh đạo, giúp các em có sự tự tin, năng động và sáng tạo trong công việc của mình, từ đó có biện pháp cụ thể để đưa lớp đi lên. Cụ thể trong các giờ sinh hoạt lớp thì đội ngũ cán bộ lớp là người chịu trách nhiệm chính:
- Lớp trưởng: là người thay mặt cho giáo viên chủ nhiệm quản lí lớp. Kịp thời nắm bắt thông tin của lớp và báo cáo kịp thời cho giáo viên chủ nhiệm. Đầu tuần, trong tiết sinh hoạt, lớp trưởng tổng kết đưa ra nhận xét đánh giá về quá trình hoạt động của lớp và phân công, triển khai các nhiệm vụ của tuần tới.
- Lớp phó học tập: Đôn đốc nhắc nhở các thành viên trong lớp học tập. Giúp đỡ những bạn yếu trong khả năng của mình. Kiểm tra việc báo cáo tình hình học tập của các tổ trưởng.
- Lớp phó lao động: Phân công theo dõi, đôn đốc các bạn trong lớp ở các buổi lao động theo dõi trực nhật hàng ngày của các tổ, ý thức giữ gìn vệ sinh chung của lớp.
- Lớp phó văn nghệ: Chịu trách nhiệm về các hoạt động văn nghệ, thể dục
thể thao.
- Tổ trưởng: Phân công theo dõi, đôn đốc các thành viên trong tổ làm trực
nhật vệ sinh, kiểm tra các bài cũ các thành viên trong tổ vào giờ truy bài.
12
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
- Các chức danh khác tương tự, kết quả bầu chọn cán bộ lớp 8B như sau: + Lớp trưởng: Chu Đức Anh. + Lớp phó học tập: Nguyễn Thị Diệp. + Lớp phó lao động: Vũ Minh Hồng. + Lớp phó văn nghệ: Nguyễn Thị Hương Giang. + Tổ trưởng tổ 1: Vũ Ngọc Lan Anh. + Tổ trưởng tổ 2: Vũ Văn Đại + Tổ trưởng tổ 3: Dương Ánh Hoài + Tổ trưởng tổ 4: Nguyễn Thị Quỳnh Nga Bằng việc giúp đỡ, bồi dưỡng năng lực lãnh đạo cho đội ngũ cán bộ lớp, giao trọng trách và tin tưởng vào khả năng lãnh đạo của các em đã giúp các em có sự tự tin trong công việc và trở thành những người cán bộ gương mẫu, tích cực. Do vậy công việc của người GVCN được nhẹ đi rất nhiều. Trong thời gian vừa qua, với sự đóng góp to lớn của đội ngũ cán bộ lớp, tập thể học sinh lớp 8B đã có nhiều bước tiến bộ rõ nét so với những thời gian trước kia. Điều đó cho thấy cán bộ lớp có vai trò to lớn đối với sự phát triển của một tập thể lớp. Cán bộ lớp đóng vai trò rất quan trọng trong các hoạt tập thể của lớp. 5. Giáo dục dạo đức học sinh qua giờ sinh hoạt lớp
Việc giáo dục đạo đức học sinh qua giờ sinh hoạt lớp là cung cấp cho học sinh những tri thức cơ bản về kĩ năng sống, kĩ năng tổ chức, kĩ năng giao tiếp và kinh nghiệm sống cho học sinh. Trên cơ sở đó, giúp các em hình thành niềm tin vào bản thân. Học sinh phải hiểu và nhận thấy rằng cần làm cho mình có những năng lực, thói quen hoạt động, hành động phù hợp với những tư tưởng, nguyên tắc và chuẩn mực đạo đức của xã hội, phù hợp với lợi ích của xã hội. Một trong những hoạt động thu hút học sinh tham gia học tập xây dựng các hoạt động vừa học, vừa chơi. Khi tham gia vào các hoạt động này, các em học sinh sẽ trở nên thân thiện, hoà đồng hơn, tích cực hơn và trên hết là các em được sống, hoạt động, vui chơi, học tập trong một môi trường thật lành mạnh. Các em sẽ hiểu, rút kinh nghiệm, tránh xa được những thói hư tật xấu do tác động từ môi trường bên ngoài. Đặc biệt trong thời đại công nghệ thông tin hiện nay, các em được tiếp xúc với nhiều kênh thông tin khác nhau mà không phải chỉ có từ nhà trường và gia đình. Do vậy, các em rất dễ bị nhiễm những thói hư tật xấu nếu thiếu sự nhận thức đúng đắn. Nhưng vấn đề đặt ra là “Cần tổ chức các hoạt động tập thể trong giờ sinh hoạt lớp như thế nào để có thể thu hút được các em tham gia sôi nổi?”. Đó là vấn đề không dễ đối với mỗi GVCN và tôi cũng là một trong số những GVCN đó. Cá nhân tôi nghĩ rằng các giờ sinh hoạt lớp đó cần đảm bảo các yếu tố vui vẻ, hấp dẫn, phù hợp với tâm lý lứa tuổi, lành mạnh bổ ích và mang tính giáo dục cao. Bên cạnh đó, tôi thấy rằng người GVCN cũng cần phải giảng giải cho các em thấy lợi ích các giờ sinh hoạt lớp tập thể. Đó là các em sẽ được trau dồi, rèn luyện kỹ năng sống của mình - một kỹ năng cực kì quan trọng trong thời đại hiện nay. Và khi các
13
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
em đã thấy rõ được ý nghĩa của việc này thì các em sẽ chủ động tham gia vào các hoạt động do GVCN khởi xướng. Qua những hoạt động trong giờ sinh hoạt lớp, tôi giáo dục, khơi gợi những rung động, những cảm xúc đối với những hiện thực xung quanh, làm cho các em biết yêu, biết ghét rõ ràng và có thái độ đúng đắn với các hiện tượng phức tạp trong xã hội và tập thể. Thái độ thờ ơ là “sản phẩm” xấu không mong muốn của những nhà giáo dục. Giáo dục thái độ, tình cảm cho học sinh THCS là bồi dưỡng cho các em tình cảm, đạo đức tích cực, bền vững và các phẩm chất, ý chí, tình cảm tích cực được hình thành trên cơ sở đúng đắn và được củng cố, khẳng định qua hành động, ngược lại nó có tác dụng thúc đẩy tạo động cơ cho nhận thức chuẩn mực và thực hiện hành vi, hành động tích cực, lạc quan. Qua các giờ sinh hoạt lớp học sinh tích cực chủ động, sáng tạo, tự tin từ đó hình thành thói quen bền vững. Cụ thể:
Trong thời gian vừa qua, tôi nhận thấy tình hình tai nạn giao thông tại địa phương nơi các em sinh sống có diễn biến phức tạp. Tôi đã quyết định tổ chức tiết sinh hoạt lớp theo chủ đề “An toàn giao thông với 8B”. Hoạt động này nằm trong kế hoạch giáo dục học sinh của nhà trường. Tôi đã dành rất nhiều tâm huyết của mình vào đó. Qua đó, GVCN giáo dục các em về các nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng tai nạn giao thông như: ý thức người tham gia giao thông; cơ sở hạ tầng giao thông chất lượng chưa cao; phương tiện giao thông quá thời gia sử dụng… Trong đó, tôi nhấn mạnh nguyên nhân chủ yếu là ở ý thức người tham gia giao thông như: uống rượu, bia; không đội mũ bảo hiểm, kẹp ba, không hiểu biết Luật, đặc biệt lỗi do chưa đủ tuổi khi tham gia giao thông… Người GVCN giáo dục cho học sinh biết, hiểu một số loại biển cấm, biển báo nguy hiểm; biển chỉ dẫn; các loại đèn: …Qua đó các em nhận biết được những lỗi sai hàng ngày khi tham gia giao thông từ đó các em rút kinh nghiệm cho bản than, hình thành cho các em thói quen khi tham gia giao thông phải chấp hành đúng Luật. Tôi cùng các em theo dõi một số clip về lỗi sai người tham gia giao thông từ đó các nhóm phân tích các lỗi sai của các đối tượng tham gia giao thông để rút ra kinh nghiệm cho bản thân khi gặp các tình huống tương tự. Các em rất thích thú buổi sinh hoạt lớp này.
Tháng 11, nhân dịp kỉ niệm “Ngày nhà giáo Việt Nam”, tôi đã tổ chức buổi sinh hoạt lớp với chủ đề “Tôn sư trọng đạo: Thảo luận theo chủ đề tình nghĩa thầy trò”. Buổi sinh hoạt lớp này thực sự là sân chơi bổ ích cho các em.
14
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
GIÁO ÁN MINH HỌA TIẾT 5: SINH HOẠT THEO CHỦ ĐỀ: TÔN SƯ TRỌNG ĐẠO “THẢO LUẬN THEO CHỦ ĐỀ TÌNH NGHĨA THẦY TRÒ”
I. MỤC TIÊU : giúp học sinh: 1. Kiến thức - Khắc sâu tình nghĩa mái trường, thầy trò, quê hương. - Biết cách ứng xử, giao tiếp với các thầy, cô giáo, có trách nhiệm hơn với tập thể lớp. - Kính trọng, yêu quý, lễ phép và tin tưởng với thầy cô giáo, tự hào về quê hương. 2. Kĩ năng - Kỹ năng ứng xử với thầy cô giáo, bạn bè ,quê hương. - Rèn luyện tính kiên trì, tự giác, chăm chỉ học tập. - Biết điều khiển tổ chức sinh hoạt tập thể, sinh hoạt ngoại khóa. 3. Thái độ. - Có tinh thần tự giác, có ý thức kỷ luật cao. - Có thái độ tích cực, nghiêm túc trong học tập, rèn luyện cố gắng vươn lên, tích cực phát biểu xây dựng bài. - Tạo cho học sinh tình yêu thương bạn bè, kính trọng, lễ phép, biết ơn thầy cô. 4. Phương pháp. - Biểu đạt sáng tạo, hát tập thể, hát đơn ca. - Thảo luận, kể chuyện. II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH. Chuẩn bị của giáo viên. Sổ chủ nhiệm, giáo án sinh hoạt lớp. Nội dung và kế hoạch tuần tới. Các tư liệu sưu tầm: Bài thơ, bài hát, câu chuyện, tranh ảnh về thầy 1. - - -
cô giáo, về tình nghĩa thầy trò.
Chuẩn bị của học sinh. Sưu tầm, lựa chọn những bài hát, bài thơ... Báo cáo tình hình hoạt động của lớp trong tuần (Báo cáo của 4 tổ 2. - -
trưởng, lớp trưởng, lớp phó)
Chuẩn bị các phương hướng kế hoạch cho tuần tới. -
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP. 1. Ổn định lớp: (2 phút) cả lớp hát bài “ Bụi phấn” Tiến trình Giới thiệu :Cô giáo chủ nhiệm giới thiệu chủ đề tiết sinh hoạt lớp. Tiến trình:
15
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
Hoạt động của Thầy và Trò Nội dung Thời gian
10’ Hoạt động 1: Sơ kết tuần I. SƠ KẾT TUẦN 9
Giáo viên (GV): Hướng dẫn lớp trưởng dẫn dắt chương trình.
Học sinh (HS): - Lớp trưởng giới thiệu đại
biểu (nếu có), thư kí, cố vấn.
- Lớp trưởng gọi 4 tổ trưởng, lớp phó học tập và lớp phó văn thể lên sơ kết thi đua tuần 9.
(Tổ trưởng treo bảng phụ và
tổng kết theo tổ)
- 4 bạn tổ trưởng: lên nhận xét thi đua của từng tổ về (Chuyên cần, ý thức học tập, ý thức trên lớp, làm bài học bài ở nhà vv) . - Lớp phó học tập: báo cáo tình hình học tập của lớp: Kiểm tra bài cũ, truy bài đầu giờ và làm bài tập về nhà. - Lớp phó văn thể: báo cáo tình hình hoạt động văn nghệ và ý thức trong các buổi thể dục giữa giờ. - Lớp trưởng: nhận xét nề nếp trong tuần và công bố thi đua tuần 9. - Công bố tổ xuất sắc, cá nhân tiêu biểu.
- Lớp trưởng nhận xét nề nếp trong tuần. * Ưu điểm: Tích cực tham gia lao động làm bài đầy đủ, truy bài và thể dục giữa giờ nghiêm túc. * Nhược điểm: Một số bạn chưa tập trung trong giờ học toán, tiếng Anh, đồng phục chưa sạch đẹp vv. Một số bạn có thái độ chưa đúng đối với GVBM: Trả lời các câu hỏi của GV còn trống không, chào hỏi thầy cô chưa to, rõ. - Lớp trưởng công bố thi đua tuần 9 . GV: Cô giáo chủ nhiệm lên nhận xét và trao thưởng cho tổ xuất sắc
16
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
và cá nhân tiêu biểu. HS: Lớp trưởng đọc bản phương hướng tuần 10. (Đây là bản tổng kết thi đua tuần 9 và phương hướng tuần 10, nếu các bạn nhất trí cho 1 tràng pháo tay. Để đảm bảo sự công bằng tôi phân công chấm chéo giữa các tổ (Tổ1 chấm 2, Tổ 2 chấm Tổ 3,Tổ 3 chấm tổ 4, Tổ 4 chấm tổ 1).
5
- Sau đây em xin mời ý kiến nhận xét và bổ sung vào bản phương hướng tuần 10 của cô giáo chủ nhiệm.) GV- Giáo viên chủ nhiệm nhận xét và bổ xung vào bản phương hướng tuần 10. ( Muốn có kết quả học tập tốt thì các em phải làm thế nào? Cô mong các em thảo luận sôi nổi để tìm ra cách học tích cực nhất.)
8’
Hoạt động 2: Thảo luận + Cá nhân có kết quả thi đua thấp đăng ký kết quả thi đua tuần tới + Các tổ đăng ký thi đua tuần sau Nội dung bản phương hướng tuần 10: + Các bạn tổ trưởng theo dõi sát sao hơn nề nếp trong tổ mình. Mỗi bạn trong lớp cần phát huy những ưu điểm đã đạt được và khắc phục những hạn chế. + Về học tập: Các bạn học bài và làm bài đầy đủ trước khi đến lớp, hăng hái giơ tay phát biểu, tích cực ôn tập để chuẩn bị cho các bài kiểm tra 1 tiết...Phấn đấu giành nhiều điểm tốt để chào mừng các ngày lễ lớn. + Về nề nếp: Thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy, nội quy của nhà trường. + Về vệ sinh: Tham gia lao động vệ sinh trường lớp, đóng cửa tắt điện trước khi ra về. Bổ xung vào bản phương hướng tuần 10 của cô giáo chủ nhiệm: Các em: - Tích cực thi đua học tập chào mừng các ngày lễ lớn: (20/10 ngày PNVN, 20/11 ngày NGVN..) - Vệ sinh lao động: Tích cực hơn để giữ gìn trường học xanh sạch đẹp. - Thi đua học tập tốt để giành nhiều hoa điểm tốt. II. THẢO LUẬN Cá nhân, tập thể lớp thảo luận để đăng ký thi đua tuần 10 – chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11
17
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
12’
III. Trò chơi Nội dung ô chữ kỳ diệu
Hoạt động 3: Trò chơi HS: - Lớp trưởng dẫn dắt các bạn chơi trò chơi ô chữ kỳ diệu: - Lớp trưởng mời hai đội lên chơi (đặt tên hai đội là: Đội măng non và đội tiến lên) và phổ biến luật chơi: (Đội chơi được quyền chọn ô chữ hàng ngang bất kì. Người dẫn chương trình đưa ra câu hỏi gợi ý để tìm ra những ô chữ đó. Trả lời đúng được 10 điểm. Mỗi ô chữ hàng ngang được mở sẽ xuất hiện một chữ cái đoán ra từ khóa bất kì. Từ khóa chỉ được mở khi đã tìm ra ô chữ hàng ngang.) Tìm được từ khóa khi còn 6-7 ô chữ hàng ngang được 40 điểm, 4- 5 ô chữ hàng ngang được 30 điểm, 2-3 ô chữ hàng ngang được 20 điểm, mở hết được 10 điểm. - Câu hỏi: Hàng ngang số 1: Có 6 chữ cái (Người dạy học ngày xưa gọi là gì?) Hàng ngang số 2: Có 10 chữ cái (Giáo sư trẻ nhất Việt Nam đạt giải Nobel Toán học năm 2010. Ông là ai?) Hàng ngang số 3: Có 8 chữ cái (Ông là nhà bác học nổi tiếng, thần đồng của quê hương Hưng Hà – Thái Bình, tác giả của bài thơ “Rắn đầu biếng học”. Ông là ai?) Hàng ngang số 4: Có 4 chữ cái. Điền từ còn thiếu vào câu ca dao
18
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
sau?
Ô chữ từ khóa cần tìm: Tôn sư trọng đạo.
(“Muốn .......thì bắc cầu Kiều Muốn con hay chữ thì yêu lấy thầy”) Hàng ngang số 5: Có 16 chữ cái (Văn bản “ Hai cây phong” ( Ai ma tốp) ngữ văn 8 được trích từ tác phẩm nào?) Hàng ngang số 6: Có 14 chữ (Tên một văn bản trong chương trình văn 7, viết về đề tài nhà trường, thể hiện một cách xúc động, thấm thía tình cảm, tâm trạng của người mẹ đối với con trong đêm trước ngày khai trường của con. Đó là văn bản nào?) Hàng ngang số 7: Có 8 chữ cái (Tổng Bí thư đầu tiên của nước ta?) Hàng ngang số 8: Có 7 chữ cái. (Người lớn tuổi còn đi học gọi là gì?) Hàng ngang số 9: Có 8 chữ cái (Một ấn phẩm các lớp đang làm chuẩn bị chào mừng ngày 20/11?) Hàng ngang số 10: Có 9 chữ cái (Anh mặt đen, anh da trắng Anh mình mỏng, anh đầu nhọn Khác nhau mà rất thân nhau Khi đi khi ở chẳng bao giờ rời?) (Là cái gì?) Hàng ngang số 11: Có 15 chữ cái (Vào thế kỉ 18, có một người thầy vừa là nhà trí thức, vừa là thầy thuốc, nhà thơ, tác giả tác phẩm “Lục Vân Tiên” Ông là ai?) Hàng ngang số 12: Có 12 chữ cái ( Bài thơ hạt gạo làng ta của tác
19
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
giả nào?) Hàng ngang số 13: Có 9 chữ cái (Loài hoa gần gũi gắn với thế hệ học trò là hoa gì?) GV hỏi: Qua trò chơi trên ? Em hãy đưa ra ý kiến “Thế nào Tôn sư trọng đạo? Để rèn luyện trở thành một học sinh ngoan thì mỗi học sinh cần phải làm gì ? HS trả lời, GV chốt
Tôn sư: (tôn: là tôn trọng, kính trọng và đề cao; sư: là thầy dạy học, dạy người, dạy chữ). Vậy tôn sư là người học trò thì phải biết tôn trọng, kính trọng và đề cao vai trò của người thầy trong quá trình học tập và trong cuộc sống. Trọng đạo: (trọng: coi trọng, tôn trọng; đạo: đạo lí, con đường làm người, đạo đức, đạo lí truyền thống tốt đẹp của con người): Vậy trọng đạo: là người học trò phải biết tôn trọng, lễ phép, kính trọng người thầy, vì người thầy đã giảng dạy, truyền dạy cho chúng ta biết thế nào là đạo nghĩa, đạo đức, đạo học làm người và những tri thức khác về mọi mặt của đời sống tự nhiên, đời sống xã hội,... Để rèn luyện trở thành một học sinh ngoan em cần: Bản thân: Rèn luyện đạo đức, yêu thương, kính trọng, lễ phép với mọi người trong gia đình. Luôn kính trên nhường dưới, tôn trọng những người lớn tuổi. Đối với bạn bè thương yêu đoàn kết, đùm bọc, giúp đỡ lẫn nhau. Đối với thầy cô luôn kính trọng, nghe lời ...Ngoài ra học sinh cần: tự tin say mê, yêu thích các môn học, tự giác trong việc học trên lớp chú ý nghe giảng, ghi chép bài đầy đủ,
20
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
5’
Hoạt động 4: Hát về mái trường và Thầy cô mến yêu. HS: - Lớp phó văn thể lên bắt nhịp cho các bạn hát:
không làm việc riêng nói chuyện trong giờ học. Về nhà có thời gian biểu, thường xuyên đọc sách báo tham khảo, nâng cao kiến thức, học trên mạng internet, hỏi bạn bè người thân... IV. HÁT VỀ MÁI TRƯỜNG QUÊ HƯƠNG - Hát tập thể bài “ Khi tóc Thầy bạc trắng”. - Hát đơn ca bài “ Bông hồng tặng cô”.
- Lớp phó văn thể điều khiển cho các bạn chơi trò chơi hái hoa dân chủ để trả lời những câu hỏi ngắn. VD: (Bài “khi tóc thầy bạc” nói lên điều gì? Cảm nghĩ của em khi được nghe những bài hát trên?)
- Đại diện 4 tổ lên đọc thơ.
4’
trao
V. Nhận xét đánh giá. - Cô giáo nhận xét và thưởng.
- Lớp phó mời 4 bạn ở 4 tổ đọc thơ về chủ điểm mái trường và Thầy cô. Hoạt động 5: Nhận xét đánh giá HS: Lớp trưởng mời cô giáo chủ nhiệm (Ban giám khảo nếu có) lên nhận xét, đánh giá phần trò chơi và các tiết mục hát về chủ đề của tuần. 4 GV: Cô giáo chủ nhiệm lên trao thưởng cho các bạn. p
3. Củng cố: ( 3 phút) - GV: Tổng kết tiết học: Em hãy nêu nội dung chính trong tiết học hôm nay?
Điều gì khiến em tâm đắc nhất? Điều gì em thấy chưa hài lòng?
- GV: Cho học sinh xem đoạn clip: Để khen ngợi tiết sinh hoạt rất thành công của lớp ta hôm nay cô gửi đến các em một món quà: Mời các em xem clip với nội dung: “Người Thầy đáng kính” (Trích: Quà tặng cuộc sống) 4. Hướng dẫn các hoạt động tiếp theo: (1 phút). - Nhắc nhở các em vi phạm cố gắng khắc phục trong các tuần sau. - Ban cán sự lớp phân công kèm các bạn yếu. - Chuẩn bị cho tiết sinh hoạt tiếp theo với chủ đề: “ Uống nước nhớ nguồn” Ngày 20/10 ngày Phụ nữ Việt Nam, học sinh nam lớp 8B đã trao đổi riêng với tôi: Xin phép cô cho chúng em tự chuẩn bị quà, các tiết mục văn nghệ tặng cô và các bạn nữ trong lớp. Tôi đồng ý và có dặn dò các em: Tất cả phải đồng sức, đồng lòng, đoàn kết thì các con mới thành công được. Không phụ lòng tôi, các con
21
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
chuẩn bị bóng, quà, các tiết mục văn nghệ chúc mừng tôi và các học sinh nữ trong lớp. Qua buổi sinh hoạt, tôi giáo dục các con biết trân trọng, yêu quý, vâng lời bà, mẹ hơn nữa. Bà là người sinh ra cha mẹ chúng ta. Mẹ là người mang nặng đẻ đau để chúng ta có thể khôn lớn và trưởng thành, sống hạnh phúc như ngày hôm nay. Tôi có chuẩn bị các nguyên liệu làm thiệp để các con viết vào đó những lời yêu thương đối với người mẹ thân yêu của mình. Các con sau khi thấy vậy đều rất chăm chú chuẩn bị, làm thiệp của mình. Sau ngày hôm đó, tôi nhận được những lời tâm sự của các con: “Cô ơi! Con chưa bao giờ viết những điều mà con không dám nói với mẹ! Đây là lần đầu tiên cô ạ!”. Phụ huynh sau đó tâm sự với tôi: “ Cảm ơn cô giáo! Cảm ơn cô vì cô đã dạy các cháu biết nói lời cảm ơn, lời yêu thương đối với những người làm mẹ”! Nhân dịp “Lễ kỉ niệm ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11”, lớp 8B đã có những hoạt động thiết thực nhất chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam. Đầu tiên, tôi phối hợp với Đội TNTP HCM cùng các con lao động cải tạo công trình măng non, vệ sinh, trang trí lớp học. Qua các buổi lao động, tôi có tâm sự, giáo dục các con biết quý trọng thành quả người khác và bản thân mình làm ra. Các con rất may mắn khi được là những người tham gia, dự buổi lễ trang trọng này. Lao động vệ sinh lớp học và công trình măng non giúp các con đoàn kết, chia sẻ khó khăn với nhau. Tôi nhìn thấy sự háo hức, phấn khởi và cả những giọt mồ hôi lăn dài trên má các con. Hoạt động trang trí lớp, 100% học sinh lớp 8B tham gia. Các con tự lên ý tưởng, mua sắm những đồ dùng cần thiết… Niềm vui, sự sáng tạo, những tiếng gọi nhau í ới khiến tôi vui hơn bao giờ hết. Các hoạt động đó giúp tôi giáo dục các con kí năng làm việc nhóm, sự sáng tạo, tự tin trong các giờ sinh hoạt này. Cũng trong đợt thi đua: “Chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam”, tập thể lớp đã tham gia làm bảng hoa điểm tốt và báo tường, tham gia thi văn nghệ. Sự sáng tạo, say mê của các con đã giúp lớp giành giải nhi văn nghệ và là một trong 2 tập thể được chọn đi biểu diễn trong buổi “Tri ân các thầy cô giáo, các cựu giáo chức của xã Lệ Chi”. Khi nhận được sự khen ngợi của các ông, các bà đã từng là các thầy cô giáo: “Cảm ơn các con, tiết mục văn nghệ rất hay và ý nghĩa” hay cô hiệu trưởng khen: “Lớp 8B rất tuyệt. Cảm ơn các con”,…Từ đó các em càng có động lực hơn nữa để phấn đấu trở thành con ngoan, trò giỏi. Bảng hoa điểm tốt được các con tiết kiệm tối đa khi được các con làm bằng vỏ sữa tươi. Những sản phẩm ấy không có giá trị vật chất nhưng nó là món quà thiết thực nhất mà lớp dành tặng các thầy cô. Vì thế, tôi luôn nhắc nhở các con về truyền thống “Tôn sư trọng đạo”. Dạy các con biết tôn trọng, kính yêu thầy cô đã và đang dạy mình. Thực tế cho thấy, rất nhiều học sinh sau khi học xong thậm chí gặp mặt các thầy, cô giáo cũ không chào, không hỏi. Tôi nhắc nhở các con, tâm sự để các con hiểu “Một chữ cũng là thầy, nửa chữ cũng là thầy”. Thầy cô là những người dạy cho các con tri thức, dạy các con điều hay lẽ phải, biết lễ phép với người lớn tuổi… để các con vững tin bước vào đời. Vì vậy,cô mong rằng các con luôn yêu quý, tôn trọng, biết ơn những người
22
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
thầy, cô giáo đã cô mong rằng các con luôn yêu quý, tôn trọng, biết ơn những người đã và đang dạy dỗ mình…
6. Phối kết hợp với các lực lượng giáo dục khác để đạt được mục tiêu
Buổi sinh hoạt theo chủ đề của khối 8 với chủ đề “Mừng Đảng- Mừng Xuân” vào tháng 2, lớp 8B đã gây được nhiều ấn tượng tốt đẹp tới các em. Qua đó, tôi giáo dục các em về ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam 3/2: “Dân tộc Việt Nam trong những thập kỷ đầu của thế kỷ XX khi chưa có Đảng chìm đắm trong đêm dài nô lệ, bởi sự nô dịch, đàn áp, bóc lột của thực dân-phong kiến. Nhưng từ khi có Đảng ra đời, tổ chức và lãnh đạo, cách mạng Việt Nam từng bước phát triển, giành những thắng lợi vĩ đại. Cách mạng tháng Tám thành công là một dấu mốc lịch sử khởi đầu cho sự nghiệp giải phóng dân tộc của nhân dân ta và tiếp đó là công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Những thắng lợi oanh liệt đó đều gắn liền với vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh bằng đường lối độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội đúng đắn, sáng tạo”. Từ đó hình thành niềm tin của các em về Đảng, yêu nhà nước XHCN. Trong các hoạt động của Đội TNTP HCM, tập thể 8B luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao: kế hoạch nhỏ, mua tăm ủng hộ người mù, tham gia quỹ đền ơn đáp nghĩa.... Không những vậy, trong buổi sinh hoạt lớp tổ chức vào ngày 5/3/2018 vừa qua, lớp 8B của tôi có 18/18 học sinh nam tham gia tổ chức các trò chơi, chúc mừng các cô giáo và các bạn học sinh nữ. Đồng thời 100% học sinh tham gia viết bưu thiếp tặng bà, mẹ, chị gái, em gái, các bạn nữ trong lớp...Qua những hoạt động này, các em học sinh sẽ gần gũi nhau thêm, tinh thần đoàn kết được nâng cao hơn, tình cảm giữa các thành viên trong lớp đối với nhau sẽ trở nên gắn bó hơn. Ở hoạt động này, tôi giáo dục học sinh tình yêu quê hương, đất nước, biết ơn bà, mẹ người thân yêu nhất của mỗi chúng ta. Đặc biệt, tôi nhận thấy được một điều khi các em cũng tham gia các hoạt động tập thể, các em trở nên đáng yêu hơn rất nhiều, không còn nhìn thấy sự ngổ ngáo, bướng bỉnh của các em đâu nữa. giáo dục
Để có thể đạt được mục tiêu giáo dục, GVCN cần phối kết hợp với các lực
lượng giáo dục khác để giáo dục đạo đức học sinh một cách tốt nhất.
6.1. Phối hợp công tác với các tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và Đội
TNTP Hồ Chí Minh
Ở trường THCS các chủ điểm phát động thi đua, giáo dục đạo đức cho học sinh phần nhiều là do Đoàn THCS Hồ Chí Minh và Đội TNTP Hồ Chí Minh phối hợp tổ chức. Vì vậy, GVCN cần phải có kế hoạch phối hợp, tiến hành các hoạt động giáo dục cho lớp mình theo chỉ đạo của Đoàn, Đội. Mặt khác, GVCN cũng phải giúp đỡ hai tổ chức này hoàn thành nhiệm vụ bằng việc hỗ trợ xây dựng kế hoạch công tác tổ chức các hoạt động giáo dục đạo đức: bồi dưỡng, giáo dục cán bộ nòng cốt làm cánh tay phải đắc lực của Đoàn, Đội. Tổ chức Đoàn, Đội là một trong những lực lượng quan trọng góp phần không nhỏ vào việc giáo dục đạo đức học
23
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
sinh thông qua các phong trào thi đua. GVCN cần định hướng chỉ đạo học sinh tích cực, hưởng ứng các đợt thi đua của Đoàn, Đội để hoàn thành mục tiêu giáo dục chung của trường và giúp học sinh trong lớp của mình trưởng thành hơn, tự tin hơn trong mọi lĩnh vực . Tóm lại, GVCN cần quan tâm toàn điện đến hoạt động của lớp trên cơ sở liên kết các lực lượng giáo dục, phát huy năng lực làm chủ tập thể, đẩy mạnh các hoạt động giáo dục học sinh thông qua các tiết sinh hoạt lớp, xây dựng tập thể lớp thành một tập thể vui tươi, lành mạnh.
6.2. Phối hợp giữa GVCN với giáo viên bộ môn GVCN và các giáo viên bộ môn dạy trong lớp hợp lại thành một tập thể sư phạm có tác dụng chỉ đạo trong toàn bộ quá trình giáo dục học sinh. Kinh nghiệm cho thấy: Hiệu quả giáo dục của lớp phụ thuộc một phần không nhỏ vào hoạt động của tập thể sư phạm này. Chính vì vậy, GVCN là hạt nhân nòng cốt tập hợp xung quanh mình tất cả các giáo viên bộ môn khác rồi cùng phối hợp với họ để thực hiện những tác động sư phạm một cách đồng bộ nhất tới tập thể học sinh để tạo ra sự chuyển biến tích cực. Đồng thời, GVCN phải cùng các giáo viên khác thống nhất các yêu cầu đối với việc giáo dục học sinh. Sự thống nhất này có tác dụng định hướng cho mọi hoạt động sư phạm của giáo viên, tạo ra sức mạnh tổng hợp nhằm đạt được mục tiêu giáo dục. Bên cạnh đó, GVCN phải thường xuyên có mối liên hệ hai chiều với các giáo viên bộ môn khác để nắm bắt kịp thời mọi thông tin về lớp cũng như về mỗi cá nhân học sinh trong lớp của mình. Từ đó đưa ra được những biện pháp cụ thể và chính xác nhằm tác động cho sự tiến bộ của lớp.
Ngoài ra khi đánh giá kết quả học tập, rèn luyện toàn diện của học sinh, GVCN không thể không lấy ý kiến của giáo viên bộ môn, vì sự tu dưỡng đạo đức, rèn luyện kĩ năng của học sinh được thể hiện ở mọi tiết học. Mà giáo viên bộ môn là những người cùng quan sát, theo dõi giúp GVCN có cái nhìn đúng đắn nhất về học sinh của mình.
Trong quá trình giáo dục, rèn luyện học sinh, GVCN cần đưa yêu cầu cao đối với học sinh. Đồng thời cũng phải công tâm, gương mẫu trong đánh giá học sinh, luôn tôn trọng yêu quý học sinh, đề cao ý thức làm chủ của các em, giúp các em có tinh thần tự lực tự cường. Bên cạnh đó, GVCN cần xử lý học sinh nghiêm khắc khi nhận được những thông tin về lỗi lầm của học sinh do giáo viên bộ môn cung cấp. Ngoài ra, GVCN có thể quan sát học sinh kĩ hơn thông qua việc dự giờ lớp chủ nhiệm của mình để có thể thấy rõ tinh thần học tập của lớp cũng như của từng em. Khen ngợi kịp thời mỗi khi nhận được thông tin về học sinh do giáo viên bộ môn cung cấp, cũng như phê bình nghiêm khắc khi có học sinh vi phạm. Điều này giúp học sinh thấy rằng việc rèn luyện tu dưỡng về mọi mặt không phải chỉ thực hiện ở giờ của GVCN mà còn thực hiện ở mọi giờ học khác nhau.
6.3. Phối kết hợp với cha mẹ học sinh Gia đình là môi trường giáo dục đầu tiên của mỗi con người. Môi trường này có ảnh hưởng rất nhiều đến mỗi học sinh từ nề nếp, tác phong, suy nghĩ đến lối
24
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
sống của các em đều có mang hình ảnh gia đình. Vì vậy giáo dục gia đình trở thành một bộ phận hữu cơ trong sự nghiệp giáo dục chung của toàn xã hội. Vậy thì giáo dục gia đình và giáo dục nhà trường sẽ kết hợp với nhau như thế nào? Làm thế nào để giáo dục học sinh có sự phối hợp đồng bộ và kịp thời với GVCN? Trước hết, người GVCN cần làm cho các bậc CMHS nắm được mục đích giáo dục nói chung, mục tiêu cấp học có liên quan đến con cái họ nói riêng. Để họ nắm rõ được kế hoạch, nội dung hoạt động giáo dục của trường, của lớp. Dựa trên cơ sở đó, GVCN và CMHS sẽ thống nhất những yêu cầu giáo dục và có biện pháp phối hợp hoạt động nhằm góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng học tập, rèn luyện của học sinh. Đồng thời cũng tạo thêm sân chơi cho học sinh để các em bộc lộ tài năng, năng khiếu của mình.
Thông thường trong quá trình giáo dục học sinh, GVCN cần định ra kế hoạch thông báo cho gia đình học sinh biết kết quả tu dưỡng, rèn luyện của học sinh theo định kì qua sổ liên lạc. Sổ này thể hiện được các nội dung: Điểm số các môn học, kết quả rèn luyện đạo đức, ý thức tham gia lao động, hoạt động tập thể và ưu nhược điểm chính của các em qua hoạt động này.
Đồng thời, GVCN cũng yêu cầu CMHS sau khi xem xong sổ liên lạc phải có sự phản hồi với GVCN để giáo viên nắm được tình hình học tập rèn luyện ở nhà của học sinh. Bên cạnh đó phụ huynh học sinh có thể đưa ra những ý kiến đề nghị với GVCN của con mình nếu thấy cần thiết. Thông qua việc trao đổi qua lại giữa GVCN và phụ huynh học sinh như vậy, GVCN sẽ thu được những thông tin cần thiết về học sinh để có thể không ngừng điều chỉnh và hoàn thiện những tác động sư phạm của mình tới học sinh, để hoạt động giáo dục học sinh đạt được hiệu quả cao nhất.
Bên cạnh cuốn sổ liên lạc, một hoạt động quan trọng không bao giờ thiếu đó là họp cha mẹ học sinh với cuộc họp đầu năm, GVCN cần cho cha mẹ học sinh biết kế hoạch nhiệm vụ năm học của trường nói chung và của lớp nói riêng. Qua đó cũng gửi tới cha mẹ học sinh các thông tin về biện pháp và nhiệm vụ phối hợp giáo dục giữa gia đình và nhà trường. Trên cơ sở đó, GVCN và cha mẹ học sinh thống nhất được chương trình hoạt động của năm học. Còn ở cuộc họp sơ kết học kì I, GVCN thông báo cho gia đình biết kết quả đạt được chung của trường, kết quả riêng của lớp và của mỗi cá nhân trong lớp.Đồng thời cũng cần đưa ra được phương hướng phấn đấu cho học kì II. Và để những cuộc họp này đạt hiệu quả, GVCN cần chuẩn bị cho các cuộc họp sao cho nội dung đầy đủ, phong phú, thiết thực và hấp dẫn. Không làm tác động xấu đến nhân cách học sinh và danh dự của cha mẹ học sinh.
Một trong những hình thức tôi đã từng áp dụng đó là tới thăm nhà học sinh. Trước khi đi thăm tôi thông báo cho CMHS được biết và đồng thời xác định rõ mục đích của cuộc đi thăm này. Khi đến thăm nhà các em, tôi hiểu rõ hơn về điều kiện, hoàn cảnh sống của các em, hiểu được nếp giáo dục của gia đình đối với các em.
25
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
Qua đó có những thông tin trao đổi tới CMHS được phù hợp hơn, chính xác hơn. Tuy vậy khi sử dụng hình thức này, GVCN cần lưu ý tuyệt đối tránh những hành vi, lời nói thiếu tế nhị đối với CMHS vì việc làm này sẽ gây ảnh hưởng không tốt đến hoạt động giáo dục của GVCN đối với học sinh. Thực tế, tôi đã đến nhà tương đối nhiều em học sinh trong lớp, trong đó có em Vũ Thị Lý. Tôi có theo sát lớp và nắm được trong các giờ sinh hoạt lớp, các giờ sinh hoạt ngoại khóa do trường tổ chức, em Lý không tham gia. Khi đến nhà, qua tìm hiểu, tôi được biết mẹ Lý đã mất, em hiện đang sống bố và dì đang có con nhỏ. Bố Lý là trụ cột gia đình. Tôi đã động viên Lý tham gia vào các hoạt động, phong trào của lớp, trường, không nên mặc cảm về hoàn cảnh của gia đình. Tôi và Ban phụ huynh học sinh của lớp cũng xin được hỗ trợ em trong thời gian học tập tại lớp, trường. Và sau cuộc gặp gỡ đó, Lý gần gũi các bạn, tham gia nhiệt tình vào các hoạt động tập thể trong giờ sinh hoạt lớp. Em vui vẻ, hoạt bát, tự tin hơn rất nhiều. Đến bay giờ em là một cây văn nghệ của lớp. Những tiết mục văn nghệ của em đã góp phần không nhỏ cho thành công của các giờ sinh hoạt lớp.
Cùng với sự kết hợp giáo dục với CMHS, một lực lượng không thể thiếu là ban thường trực hội CMHS của lớp. Những CMHS nhiệt tình, trách nhiệm luôn bên cạnh, hỗ trợ giúp đỡ GVCN khi chúng ta gặp khó khăn. Ngoài việc trao đổi với gia đình học sinh bằng sổ liên lạc, tôi còn trao đổi bằng điện thoại, như vậy sẽ trực tiếp cập nhật thông tin để đỡ mất nhiều thời gian cho cha mẹ học sinh so với việc mời đến trường. Cái gì cũng có hai mặt của nó, với học sinh ngoan thì rất tốt. Còn học sinh chưa ngoan thì chưa hẳn là tốt.
Ví dụ trường hợp em Vũ Ngọc Lan Anh, một học sinh có học lực khá. Gia đình rất quan tâm thường xuyên gọi điện thoại hỏi thăm tình hình học tập. Gần đây nhất không thấy em tham gia các hoạt động cùng tập thể lớp, trong lớp không chú ý nghe giảng, điểm kiểm tra thường xuyên các môn thấp. Qua trao đổi, tôi được biết Lan Anh được rất nhiều học sinh nam lớp trên để ý nên khi tham gia các em thường bị trêu, tán tỉnh nên em ngại không muốn tham gia, đồng thời mất tập trung trong việc học…. Tôi đã gọi điện thoại trao đổi với Ban thường trực CMHS của lớp bàn bạc phương hướng giải quyết. Sau đó, tôi mời phụ huynh em đến trường bàn bạc, trao đổi. Ngồi nghe sự phân tích đúng sai của cô giáo và bố mẹ, em đã nhận thấy lỗi sai và hứa sẽ trú tâm vào việc học. Bây giờ, em đã tiến bộ rõ rệt, học kì I em được học sinh Khá với kết quả tổng kết 7,7 tiến bộ vượt bậc so với năm lớp 7..
Bằng trao đổi điện thoại, tôi cũng xin đề cập một tình huống xảy ra trong học kì I năm học 2017 – 2018, lớp tôi chủ nhiệm có em Phạm Minh Quân. Gia đình cũng rất quan tâm, thường xuyên gọi điện thoại trao đổi tình hình học tập và sức khỏe của em. Trong khoảng tháng 11, em thường xuyên nghỉ tiết sinh hoạt lớp vào sáng thứ 2, các ngày khác thì thường đến lớp muộn mà không có lí. Qua tìm hiểu được biết vì mải chơi điện tử, em đã trốn học đi chơi, sức khỏe và học tập ngày càng sa sút. Thấy được tình hình nghiêm trọng của vấn đề, tôi đã bàn với bố mẹ
26
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
phải đưa đón con đi học đúng giờ, thường xuyên hỏi han bạn bè của em và liên lạc với GVCN. Mặt khác, tôi còn phân tích những điều đúng sai. Sau một thời gian cùng với sự nỗ lực của bản thân em và của mọi người, học kì I em đạt học sinh Khá.
Việc phối hợp với học sinh thông qua viết giấy mời giúp GVCN trao đổi trực tiếp bàn nhiều biện pháp giúp học sinh nhất là học sinh chưa ngoan. Thực tế cho thấy mỗi lần mời phụ huynh đến họp, sau đó các em đã có sự thay đổi rõ rệt.
Bên cạnh các hình thức tổ chức phối hợp giáo dục trên thì chi hội cha mẹ học sinh của lớp cũng có vai trò đặc biệt quan trọng. Đây là tổ chức quần chúng của cha mẹ học sinh được thành lập theo Điều lệ ban cha mẹ học sinh với sự gợi ý và hỗ trợ của nhà trường. Chi hội cha mẹ học sinh có các chức năng:
- Phối hợp với GVCN lớp và các giáo viên bộ môn, tổ chức các hoạt động
giáo dục học sinh.
- Phối hợp với GVCN lớp chuẩn bị nội dung của các cuộc họp cha mẹ học
sinh trong năm học.
- Tham gia giáo dục đạo đức cho học sinh: Bồi dưỡng, khuyến khích học sinh giỏi, giúp đỡ học sinh yếu kém, vận động học sinh đã bỏ học trở lại tiếp tục học tập, giúp đỡ học sinh nghèo, học sinh khuyết tật và học sinh có hoàn cảnh khó khăn khác.
Xác định được tầm quan trọng của GVCN với hội cha mẹ học sinh, ngay từ buổi họp đầu năm học, tôi đã không quên nhiệm vụ bầu hội cha mẹ học sinh của lớp. Để chi hội cha mẹ học sinh làm việc có hiệu quả, tôi đã mạnh dạn đề ra tiêu chuẩn:
- Người năng động nhiệt tình, có trách nhiệm. - Có con xếp loại học lực giỏi, hạnh kiểm tốt. - Mỗi một thôn có một phụ huynh để dễ hoạt động. * Kết quả bầu ban đại diện hội cha mẹ học sinh lớp 8B: 1. Ông Nguyễn Văn Trung - Hội trưởng.( Thôn Cổ Giang) 2. Bà Trần Thị Phương - Ủy viên.( Thôn Chi Nam) Đối với GVCN việc phối hợp chi hội cha mẹ học sinh nhất là chi hội trưởng
rất cần thiết cho các hoạt động của một năm học.
Năm học này, tôi nhận thấy ban CMHS làm việc rất hiệu quả, tham gia chuẩn bị, giúp đỡ đầy đủ cho các hoạt động tập thể của lớp trong các giờ sinh hoạt lớp, cũng như các buổi sinh hoạt ngoại khóa của nhà trường. Đối với các thầy cô, tổ chức kỉ niệm các ngày 20/10, 20/11, 8/3,... Đối với học sinh, tổ chức các ngày 20- 10; 8/3, động viên phát phần thưởng cho học sinh đạt thành tích trong học kì I.
Ngoài làm tốt phong trào của lớp, chi hội cha mẹ còn giúp GVCN giáo dục
các em học sinh chưa ngoan.
IV. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm
27
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
Trong quá trình chủ nhiệm lớp 8B, bằng sự nỗ lực của bản thân cùng với sự quan tâm của Ban giám hiệu nhà trường, sự phối hợp của các tổ chức Đoàn, Đội, các giáo viên bộ môn, hội cha mẹ học sinh, tôi đã đạt được kết quả khả quan. Qua các tiết sinh hoạt lớp, các em học sinh của tôi biết xác định đúng động cơ học tập, mục tiêu phấn đấu cụ thể nên tập thể lớp có nhiều tiến bộ. Cụ thể, trong gần một năm qua, tập thể 8B đã đạt được những kết quả sau:
- Chi đội 8B luôn ở tốp đầu trong các hoạt động của trường, của Liên đội. - Kết quả thi đua theo tuần, theo tháng đều được xếp loại tốt với điểm phẩy
thi đua trung bình từ 9,4 đến 9,7.
- Hoàn thành tốt các chỉ tiêu các đợt ủng hộ, kế hoạch nhỏ,... - Thi đua 20/11 đạt giải văn nghệ. Giải nhì đá cầu. Kết quả hai mặt giáo dục:
Hạnh kiểm Học lực
Tốt Khá Giỏi Khá Yếu
30 (78,9%) 5 (13,5%) 6 (16,2%) 17 (46%) Trung bình 2 (7,6%) Trung bình 8 (21,6 %) 6 (16,2%)
0 31 (83,8%) 6 (16,2%) 6 (16,2 %) 17 (46 %) 8 (21,6 %) 6 (16,2%) Lớp 7 Học kì I Lớp 8
28
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
I. Kết luận
Để có được một chút kinh nghiệm trong việc giáo dục đạo đức học sinh qua các giờ sinh hoạt lớp, ngoài những nỗ lực của bản thân, tôi đã phải tham khảo học hỏi và được sự giúp đỡ rất nhiều từ đồng nghiệp. Qua một quá trình khá dài như vậy tôi nhận thấy, để đạt được kết quả giáo dục như mong muốn, bản thân người giáo viên phải thực sự tâm huyết với nghề, phải cố gắng rất nhiều và ở mọi khía cạnh khác nhau.
- Phải thương yêu gần gũi, quan tâm động viên học sinh thì mới đạt kết
quả cao trong giáo dục.
- Một yếu tố then chốt để giáo dục học sinh có hiệu quả là phải phối hợp, cộng tác chặt chẽ với CMHS trong việc tạo điều kiện cho các hoạt động, chủ động phối hợp với giáo viên bộ môn, Đoàn TNCS HCM, Đội TNTP HCM, các tổ chức xã hội có liên quan để đưa ra chương trình hay, chính xác và đa dạng.
- Phát huy tài năng sẵn có của các em, nâng cao ý thức tự giác, tính tích
cực, chủ động, sáng tạo.
- Thường xuyên giáo dục tư tưởng cho các em biết đoàn kết, yêu thương giúp đỡ nhau cùng tiến bộ, luôn hướng tới cuộc sống tốt đẹp, có ích, hình thành một công dân có đầy đủ tri thức và phẩm chất góp phần xây dựng đất nước phồn vinh, thịnh vượng.
II. Bài học kinh nghiệm
Theo PGS-TS Đặng Quốc Bảo: “GVCN trường phổ thông là người quản lí không dấu đỏ trong nhà trường có sứ mệnh hình thành phát triển nhân cách toàn vẹn thế hệ trẻ”. Vâng như vậy thì mỗi người GVCN đều mang trên mình một trọng trách vô cùng to lớn. Và để hoàn thành xuất sắc trọng trách này, người GVCN cần có sự đam mê và yêu thích với công việc, sự tận tâm, yêu nghề mến trẻ cùng với sự nghiêm túc khi thực hiện nhiệm vụ chủ nhiệm của mình.
Với các vấn đề tôi đã trình bày trên đây thể hiện được rằng công tác chủ nhiệm lớp có ý nghĩa quan trọng trong quá trình giáo dục toàn diện học sinh. Chính vì vậy, người GVCN không những phải nêu cao tấm gương sáng về mọi mặt mà còn phải không ngừng nâng cao khả năng tổ chức, quản lí giáo dục học sinh của mình, đảm bảo kế hoạch công tác của mình được thực hiện tốt, đạt hiệu quả cao, góp phần tích cực và việc hoàn thành nhiệm vụ giáo dục chung của toàn trường để ngày càng có thêm những bông hoa tươi thắm trong vườn hoa chung của ngành giáo dục nước nhà. III. Kiến nghị Trước thực trạng đạo đức hiện nay của học sinh trường THCS có chiều hướng giảm sút nghiêm trọng, việc giáo dục đạo đức học sinh qua các giờ sinh hoạt lớp là thực sự cần thiết nhằm góp phần tạo ra những con người phát triển toàn diện cả về năng lực và phẩm chất. Song để làm tốt công tác giáo dục đạo đức học sinh qua các
29
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
giờ sinh hoạt lớp, tôi xin mạnh dạn đề xuất một số vấn đề sau:- Các cấp, các ngành quản giáo dục quan tâm hơn nữa đến công tác chủ nhiệm lớp, mở các lớp bồi dưỡng công tác chủ nhiệm cho giáo viên chủ nhiệm.
- Tổ chức các chuyên đề, hội thảo về “Giáo dục đạo đức học sinh” cho giáo
viên chủ nhiệm.
- Tạo lập ra Câu lạc bộ “Giáo viên chủ nhiệm” là nơi trao đổi những kinh nghiệm về công tác giáo dục đạo đức của đồng nghiệp, của các chuyên gia giáo dục. Trên đây là kinh nghiệm về: “Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh qua các giờ sinh hoạt lớp” của tôi trong thời giangần đây. Với mong muốn được chia sẻ với các bạn đồng nghiệp rất mong có sự góp ý, trao đổi chân thành của các đồng nghiệp để ngày càng hoàn thiện hơn trong công tác chủ nhiệm của mình.
Tôi xin trân trọng cảm ơn!
30
Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách giáo viên hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cấp T.H.C.S, NXB Giáo dục 2. Tài liệu tập huấn lớp chuyên đề giáo viên chủ nhiệm của trường Lê Duẩn ( Năm 2011, 2012) 3. Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên chu kì III (2004 – 2007) hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp quyển 1, 2, NXB Giáo dục 4. Luật giáo dục 2005, NXB Tư pháp 5. Phương tiện, dụng cụ tổ chức trò chơi, NXB Thanh niên, năm 2002 6. Nghiệp vụ quản lý trường THCS – tập 4- Trường Cán bộ quản lý giáo dụcnăm 2003. 7.Lý luận quản lý giáo dục và phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục trường THCS- tập 2-Trường Cán bộ quản lý giáo dục TP. HồChí Minh. Năm 2003. 8. Tài liệu đổi mới phương pháp Quản lý lớp học– Bộ giáo dục và đào tạo (2009). 9. Quyết định số 07/2007/QĐ-BGDĐT về việc ban hành điều lệ trường THCS, trường THPT và trường PT có nhiều cấp học. 10.Quy định mới nhất về điều lệ trường trung học và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật giáo dục,Nhà xuất bản Lao động. 11. Nâng cao năng lực lập kế hoạch dạy học của giáo viên, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, Nhà xuất bản Đại học Sư phạm. 12. Từ Đức Văn, Trần Quốc Thành, Nâng cao năng lực hiểu biết về môi trường giáo dục và xây dựng môi trường học tập, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, Nhà xuất bản Đại học Sư phạm. 13. Đỗ Thị Hạnh Phúc, Nguyễn Kế Hào, Nguyễn Thanh Bình, Nâng cao năng lực hiểu biết về đối tượng giáo dục, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, Nhà xuất bản Đại học Sư phạm.
31