1
MỤC LỤC
Phần 1. MỞ ĐẦU 2
1.Mục đích của sáng kiến kinh nghiệm...................................................................2
2.Tính mới và ưu điểm nổi bật của sáng kiến..........................................................3
3.Đóng góp của sáng kiến........................................................................................3
Phần 2. NỘI DUNG 6
Chương 1: Mục tiêu hướng tới khi chọn Một số biện pháp giúp học sinh lớp
6 học tốt môn âm nhạc 6 .......................................................................................6
Chương 2. Những giải pháp đã được áp dụng......................................................6
1.Đối với học hát......................................................................................................7
2.Đối với nhạc lí.................................................................................... ................11
3.Đối với tập đọc nhạc ..........................................................................................12
4.Đối với Âm nhạc thường thức.............................................................................13
Chương 3: Kiểm chứng các giải pháp đã được triển khai của sáng kiến kinh
nghiệm...................................................................................................................14
Phần 3: KẾT LUẬN 15
1.Những vấn đề quan trọng nhất được đề cập đến của sáng kiến kinh nghiệm.. ..15
2.Hiệu quả thiết thực của sáng kiến kinh nghiệm..................................................16
3.Kiến nghị với các cấp quản lý.............................................................................16
Phần 4: PHỤ LỤC 18
- Tư liệu tham khảo................................................................................................18
2
Phần 1: MỞ ĐẦU
1- Mục đích của sáng kiến kinh nghiệm:
Từ lâu, Âm nhạc là một “món ăn tinh thần” không thể thiếu của con người.
Nó ngày càng thu hút sự quan tâm của nhiều người đối với việc học môn Âm nhạc
ở trường phổ thông và kích thích sự ham muốn tìm tòi học hỏi của học sinh ở mọi
lứa tuổi.
“Phương châm giáo dục phát huy tính tích cực chủ động, tư duy sáng tạo
của người học; bồi dưỡng cho người học tính tự học, khả năng thực hành, lòng
say mê học tập và ý chí vươn lên”- Luật giáo dục năm 2005 (điều 5) đã quy định.
Với mục tiêu giáo dục phổ thông là: “giúp học sinh phát triển toàn diện về
đạo đức, trí tuệ, tính thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân,
tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ
nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục
học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ tổ quốc”.
Chương trình giáo dục phổ thông ban hành kèm theo quyết định số
16/2006/QĐ-BGDĐT ngày 05/05/2006 của Bộ trưởng Bộ Giáo Dục và Đào Tạo
cũng đã nêu: “Phải phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh; phù
hợp với đặc trưng môn học, đặc điểm đối tượng học sinh; điều kiện của từng lớp
học; bồi dưỡng cho học sinh phương pháp tự học, khả năng hợp tác; rèn luyện kĩ
năng vận dụng kiên thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui,
hứng thú và trách nhiệm học tập cho học sinh”.
Muốn cho học sinh, nhất là học sinh THCS có những tính tích cực, tự giác,
chủ động, tư duy sáng tạo có năng lực tự học, khả năng thực hành, lòng say mê
học tập và ý chí vươn lên thì đòi hỏi người giáo viên phải có một phương pháp
dạy học đạt hiệu quả cao trong từng bài và từng tiết dạy đối với các môn học nói
chung và môn Âm nhạc nói riêng.
Bản thân là giáo viên giảng dạy môn Âm nhạc lớp 6 đã nhiều năm liền và
khi dạy các nội dung như tập đọc nhạc, nhạc lí , âm nhạc thường thức thì vẫn còn
nhiều học sinh còn thấy mới mẻ và tiếp thu chưa nhạy bén. Vì vậy Tôi muốn đưa
3
ra một số kinh nghiệm nhỏ của bản thân giúp cho học sinh có thể học tốt môn Âm
nhạc .
2. Tính mới và ưu điểm nổi bật của sáng kiến
Đưa ra các giải pháp (các bước) để giúp học sinh lớp 6 học tốt môn âm nhạc.
Chọn lọc một số bài tập phù hợp với từng phương pháp, rút ra một số ý cho
từng dạng bài.
Do điều kiện thời gian có hạn nên việc tiến hành nghiên cứu chỉ bó hẹp
trong phạm vi trường.
- Rèn tư duy nhanh nhạy, kỹ năng quan sát, phân tích tổng hợp, khái quát hoá
kiến thức, phát triển kỹ năng phán đoán của học sinh.
- Vận dụng và thực hiện được yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học hiện
nay: giáo viên thực sự là người tổ chức, hướng dẫn, điều khiển hoạt động của học
sinh còn học sinh là đối tượng tham gia trực tiếp, chủ động, linh hoạt, sáng tạo
trong hoạt động học tập của mình tạo ra một không khí phấn khởi, hào hứng trong
học tập Âm nhạc.
- Qua việc hướng dẫn học hát, học nhạc, giáo dục cho các em có tình cảm,
đạo đức trong sáng, lành mạnh, hướng tới những điều thiện và cái đẹp trong cuộc
sống .
- Xây dựng khả năng tham gia hoạt động âm nhạc, giúp cho việc phát triển
toàn diện cân bằng và hài hoà.
- Phát hiện những học sinh có năng khiếu về âm nhạc, động viên và giúp
các em phát triển năng khiếu của mình.
- Giúp học sinh hát đúng, tập hát diễn cảm và bước đầu tập luyện một số kĩ
năng đọc nhạc, giúp các em hiểu biết về một số tác giả, tác phẩm tiêu biểu và một
vài sinh hoạt âm nhạc trong đời sống xã hội, cung cấp cho các em thêm một số
kiến thức mang tính văn hoá âm nhạc.
3. Những đóng góp của sáng kiến kinh nghiệm
Âm nhạc là vốn văn hóa lâu đời mang đậm đà bản sắc dân tộc, khi âm nhạc
tồn tại thì nhu cầu thưởng thức âm nhạc là động lực thúc đẩy khả năng sáng tạo
4
của mỗi con người. Yếu tố đó đã tạo điều kiện cho sự phát triển âm nhạc dân gian
đa dạng và phong phú. Âm nhạc còn là phương tiện giáo dục tích cực góp phần
hình thành ở học sinh một tâm hồn trong sáng, thị hiếu âm nhạc lành mạnh, tư duy
sắc sảo, lòng khát khao sáng tạo, giàu tình cảm luôn tự tin và có cái nhìn đẹp hơn,
hoàn thiện hơn nhằm giúp các em giảm bớt căng thẳng cho những tiết học sau.
Thông qua việc học âm nhạc ở trường THCS nói chung và khối lớp 6 nói
riêng, môn Âm nhạc là một trong những phương tiện hiệu quả nhất để thực hiện
nhiệm vụ giáo dục đạo đức, thẩm mĩ cho học sinh nhằm góp phần giáo dục toàn
diện cho học sinh theo mục tiêu đào tạo, tạo cơ sở hình thành nhân cách con người
mới. Tuy nhiên âm nhạc trong nhà trường THCS với tư cách là một môn học có
mức độ nhất định về mục đích và nội dung, song mục đích của việc dạy và học
môn âm nhạc trong nhà trường phổ thông là giáo dục văn hoá âm nhạc cho học
sinh nhằm trang bị cho các em những kiến thức sơ giản các kỹ năng nhằm tạo điều
kiện cho khả năng cảm thụ, hiểu và thể hiện nghệ thuật âm nhạc, khơi dậy ở các
em những khả năng sáng tạo trong hoạt động âm nhạc, củng cố thêm về tình cảm
đạo đức, về niềm tin thị hiếu nghệ thuật và nhu cầu âm nhạc.
Thông qua những phương tiện của nghệ thuật âm nhạc để bồi dưỡng khả
năng nhận thức, phát triển tư duy, óc sáng tạo góp phần cùng các môn học khác
phát triển năng lực trí tuệ cho học sinh, bồi dưỡng những năng khiếu nghệ thuật,
đẩy mạnh phong trào văn nghệ quần chúng làm cho không khí của nhà trường
thêm vui tươi lành mạnh. Từ mục tiêu giáo dục và những lí do chung của môn học
Âm nhạc nói trên, bản thân tôi nhận thấy đó là một hướng đi và là một phương
pháp giáo dục đúng đắn mang tính đặc thù của việc giáo dục cái hay cái đẹp, giáo
dục tình cảm, thẩm mĩ âm nhạc góp phần quan trọng vào việc hình thành nhân
cách toàn diện của con người mới: Đức - Trí - Thể - Mĩ. Trong nghệ thuật âm
nhạc, sự sáng tạo của mỗi cá nhân đóng vai trò cực kì quan trọng. Sáng tạo có
nhiều mức độ, có thể phát triển từ những ý tưởng đã có, có thể là thay đổi hệ
thống nguyên tắc.
5
Yêu cầu “ Coi trọng đúng mức” giáo dục thẩm mĩ, giáo dục âm nhạc là mặt
giáo dục đến nay vẫn còn yếu và thiếu, đòi hỏi chúng ta hơn lúc nào hết, lúc này
phải đặt mạnh vấn đề không chỉ là triển khai rộng khắp mà là tổ chức học tập môn
âm nhạc một cách có kết quả ở trường phổ thông, nhất là ở trường THCS làm cho
âm nhạc đích thực đi vào các em, làm cho các em yêu thích, và hơn nữa, còn tham
gia tích cực vào việc sáng tạo nên những cái hay, cái đẹp trong âm nhạc, bằng âm
nhạc và qua âm nhạc.
Học sinh khối lớp 6 ở trường THCS đang trong thời kì phát triển nhanh về
thể chất, tâm sinh lí, giai đoạn này các em có nhiều ước mơ, suy nghĩ về cuộc
sống. Trong quá trình học âm nhạc, đây là giai đoạn rất thích hợp để phát huy tính
sáng tạo của học sinh.
Mục đích giáo dục âm nhạc, bao gồm những mục tiêu yêu cầu giáo dục cụ
thể, là sự phản ảnh kết quả mong muốn sau một quá trình giáo dục - dạy học. Kết
quả ấy cũng chính là mô hình hay kiểu nhân cách cần hình thành, kiểu tập thể cần
xây dựng ở học sinh, thông qua môn học âm nhạc. Có ba mức độ từ thấp lên cao
biểu hiện của học tập tích cực là: bắt chước - tìm tòi - sáng tạo. Sẽ thiệt thòi cho
các em về nghệ thuật âm nhạc, nếu giáo viên không tạo điều kiện để HS học tập,
rèn luyện và thể hiện sự sáng tạo của mình. Môn âm nhạc ở THCS nói chung và
khối lớp 6 nói riêng gồm 3 phân môn là: Học hát, tập đọc nhạc, nhạc lí và âm
nhạc thường thức. Vậy phải dạy như thế nào để phát huy được tính sáng tạo của
học sinh?
Xuất phát từ những lý do và niềm hứng thú đó cá nhân đi vào nghiên cứu
một đề tài hết sức lý thú và không có tham vọng gì hơn ngoài việc trình bày
những kinh nghiệm trong mấy năm qua đứng trên bục giảng, giảng dạy bộ môn
âm nhạc, việc đi vào tìm hiểu, đánh giá việc dạy và học môn âm nhạc là điều cần
thiết góp phần nâng cao chất lượng dạy học - “Một số biện pháp giúp học sinh
khối lớp 6 học tốt môn Âm nhạc” ở Trường THCS Nhân Thắng.
