UBND HUYỆN ĐAN PHƯỢNG
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ PHƯƠNG ĐÌNH
––––––––––––––––––––
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC
GẮN VỚI STEM TRONG CHƯƠNG CƠ HỌC – VẬT LÍ 6
Môn: Vật lí
Cấp học: Trung học cơ sở
Tác giả: Đinh Thị Hà
Đơn vị công tác: Trường THCS Phương Đình
Xã Phương Đình, huyện Đan Phượng.
Chức vụ: Giáo viên
NĂM HỌC: 2019 - 2020
“Dạy học theo định hướng phát triển năng lực gắn với Stem
Trong Chương cơ học môn Vật lí lớp 6
1/13
A. ĐẶT VẤN ĐÊ
I. Lý do chọn đề tài:
Đáp ứng mục tiêu giáo dục trong chiến lược phát triển giáo dục mới
chuyển từ chương trình giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực người
học, lấy người học là trung tâm, gắn lí thuyết với thực hành, tư duy và hành
động, nhà trường và xã hội, hướng đến sự hình thành, phát triển năng lực và khả
năng học tập suốt đời cho học sinh...
Từ đặc trưng của bộ môn Vật lí: là môn khoa học tự nhiên có nhiều ứng
dụng trong thực tiễn, ngoài ra còn có mối liên kết với nhiều môn học khác như
Hóa học, Sinh học, Địa lí, Công nghệ... Do đó việc ứng dụng kiến thức của môn
Vật lí trong cuộc sống rất phong phú, liên quan đến nhiều vấn đề, nhiều ngành
nghề trong xã hội.
Từ ưu điểm của phương pháp dạy học: Dạy học theo định hướng phát
triển năng lực gắn với Stem trong môn Vật lí THCS nhằm nâng cao nghệ thuật
dạy học, cũng như phát huy tính sáng tạo trong việc dạy và học. Góp phần nâng
cao chất lượng dạy học trong trường trung học nói chung và bộ môn Vật lí nói
riêng, góp phần phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo trong học tập của
người học, giúp học sinh vận dụng được kiến thức liên môn trong việc giải quyết
tình huống thực tiễn. Trên cơ sở đó định hướng năng lực cho học sinh. Rèn
luyện cho học sinh kỹ năng giao tiếp, kỹ năng hợp tác, kỹ năng giải quyết vấn đề
và tư duy phản biện ở góc độ là nhà nghiên cứu, một nhà sản suất, một người sử
dụng sản phẩm. Học sinh luôn tự tin bày tỏ ý tưởng và luôn có những ý tưởng
mới trong học tập phần nào đáp ứng việc hướng tới mục tiêu giáo dục Ba phẩm
chất, tám năng lực cho học sinh.
Do đó, tôi đã nghiên cứu đề tài “Dạy học theo định hướng phát triển
năng lực gắn với Stem trong Chương cơ học môn Vật lí lớp 6", với giải pháp
này tôi hi vọng sẽ mang lại cho bản thân, đồng nghiệp và các em học sinh một
tài liệu nghiên cứu, học tập bổ ích.
II. Mục đích của đề tài
* Tạo hứng thú cho học sinh trong việc nêu và giải quyết vấn đề liên quan
đến nội dung kiến thức khoa học để phát triển kỹ năng tư duy.
* Học sinh được rèn luyện tư duy logic, tư duy phản biện, được rèn luyện
nhiều kĩ năng sống như kỹ năng giao tiếp, hợp tác (khi làm viêc nhóm), kĩ năng
thực hành…
“Dạy học theo định hướng phát triển năng lực gắn với Stem
Trong Chương cơ học môn Vật lí lớp 6
2/13
III. Đối tượng và thời gian nghiên cứu
1. Đối tượng nghiên cứu
- Nội dung: Chương I cơ học – Vật lí 6
- Thực tế dạy và học môn Vật lí tại trường THCS
2. Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 8/2017 đến tháng 12/2019
IV.Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu một số tài liệu về môn Vật lí
- Phương pháp quan sát: quan sát học sinh, dự giờ đồng nghiệp.
- Phương pháp thực nghiệm.
“Dạy học theo định hướng phát triển năng lực gắn với Stem
Trong Chương cơ học môn Vật lí lớp 6
3/13
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Thực trạng trước khi áp dụng đề tài:
1. Giải pháp cũ thường làm
1.1. Nội dung phương pháp dạy học theo giải pháp cũ.
Thực tế hiện nay, việc đổi mới phương pháp dạy học môn Vật lí chưa
mang lại hiệu quả cao. Truyền thụ tri thức một chiều vẫn là phương pháp dạy
học chủ đạo của nhiều giáo viên.
Số giáo viên thường xuyên chủ động, sáng tạo trong việc phối hợp các
phương pháp dạy học cũng như sử dụng các phương pháp dạy học phát huy tính
tích cực, tự lực và sáng tạo của học sinh còn chưa nhiều. Dạy học vẫn còn nặng
về truyền thụ kiến thức lý thuyết.
Việc rèn luyện kỹ năng sống, kỹ năng giải quyết các tình huống thực tiễn
cho học sinh thông qua khả năng vận dụng tri thức tổng hợp chưa thực sự được
quan tâm, việc ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng các phương tiện dạy học
chưa được thực hiện rộng rãi và hiệu quả trong các trường THCS.
Thực trạng trên đây dẫn đến hệ quả là nhiều học sinh còn thụ động trong
việc học tập môn Vật lí khả năng sáng tạo và năng lực vận dụng tri thức đã học
đế giải quyết các tình huống thực tiễn cuộc sống còn hạn chế như:
Thứ nhất: Thiếu động cơ học tập
Chương trình bộ môn Vật lí còn nặng tính hàn lâm chưa phù hợp vớí mọi
đối tượng. Tư tưởng nhiều HS coi môn Vật lí là môn phụ nên học sinh không lo
sợ kết quả, không có hứng thú học tập. Chủ yếu học sinh tập trung vào Văn,
Toán, Anh nên đa số các em không đầu tư nhiều thời gian cho bộ môn này.
Mặc dù khoa học và công nghệ đang từng ngày, từng giờ thay đổi, các
hiện tượng thực tế học sinh phải tiếp xúc rất phong phú, thế nhưng việc cập
nhật, khai thác thông tin để phục vụ vào cuộc sống chưa hiệu quả.
Thứ hai: Hạn chế về giáo viên
Phương pháp dạy học mà giáo viên sử dụng vẫn chủ yếu là phương pháp
truyền thống: thầy giảng - trò nghe, thầy đọc - trò ghi, phương pháp này mang
tính chất thông báo, tái hiện. Hiện nay các phương pháp dạy học tích cực đã và
đang được nghiên cứu và vận dụng vào thực tiễn dạy học. Đại đa số giáo viên
đều thấy đổi mới phương pháp dạy học là cần thiết, nhưng đổi mới như thế nào,
triển khai thực hiện ra sao đối với môn học, bài học cụ thể vẫn còn lúng túng.
“Dạy học theo định hướng phát triển năng lực gắn với Stem
Trong Chương cơ học môn Vật lí lớp 6
4/13
Thứ ba: Thiếu sự hỗ trợ từ thiết bị
Cơ sở vật chất thiết bị phục vụ dạy học còn hạn chế do các thiết bị được
cấp từ lâu nên đã cũ hỏng, nhà trường mua mới bổ sung nhưng không đồng bộ.
Như vậy phương pháp dạy học cũ không khắcc sâu được kiến thức cho
học sinh và không tạo được hứng thú học tập cho các em. Chưa tạo được sự chủ
động chiếm linh kiến thức của người học và học sinh khó áp dụng vào thực tiễn
đời sống.
1.2. Kết quả dạy học theo giải pháp cũ.
Học sinh chưa hứng thú khi học tập đối với bộ môn được tiếp mới (là môn
học lên THCS các em mới được làm quen) và kiến thức khá trừu tượng. Do đó,
chưa định hướng phương pháp học tập hợp lí để chiếm lĩnh kiến thức một cách
chủ động.
Đối với học sinh THCS các em chưa có nhiều định hướng nghề nghiệp
cho tương lai nên ý thức học tập các bộ môn chưa cao, các em chỉ thích môn nào
mình học có kết quả cao hoặc thích giáo viên nào thì thích học môn đó.
Môn Vật lí trong trường trung học là một trong những môn học khó, nếu
không có những bài giảng và phương pháp hợp lý phù hợp dễ làm cho học sinh
thụ động trong việc tiếp thu.
Vấn đề vận dụng kiến thức vào thực tiễn nhằm tăng khả năng tư duy của
học sinh sau khi học xong lí thuyết là hết sức khó khăn.
Thực trạng môn Vật lí lớp 6 khi chưa áp dụng giải pháp
Chất lượng học kỳ I qua các năm học:
Năm học Giỏi Khá Trung bình Yếu
2017 - 2018 39.44% 33.89% 19.44% 7.22%
2018 - 2019 18.99% 41.9% 32.96% 6.15%
- Số học sinh yêu thích môn Vật lí (tỉ lệ % qua các năm học)
Năm học Tổng số học sinh Số học sinh yêu thích
Số học sinh %
2017 - 2018 180 48 26.67
2018- 2019 179 46 25.7
