“ Đổi mới phương pháp dạy và học phân môn thường thức mĩ thuật lớp 6”
1 / 26
M
ỤC LỤC
MỤC LỤC…………………………………………………...................
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT...............................................................
I. ĐẶT VẤN ĐỀ…………………………………………………..........
1. Lí do chọn đề tài………………………………………………….......
2. Mục đích nghiên cứu………………………………………................
3. Đối tượng nghiên cứu………………………………...........................
4. Phạm vi đề tài……………………………………………………........
5. Phương pháp nghiên cứu......................................................................
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ……………………………………………...
1. Cơ sở lí luận ………………………...……………..............................
2. Thực trạng khi giảng dạy phân môn TTMT……………………….....
3. Một số biện pháp đã tiến hành……………...………………………...
4. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm…………...………………………....
III. KẾT LUẬN………………...………………………...……………...
IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................
Trang
1
2
3
3
4
4
4
4
5
5
6
8
18
25
26
“ Đổi mới phương pháp dạy và học phân môn thường thức mĩ thuật lớp 6”
2 / 26
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
MT: Mĩ thuật
TTMT: Thường thức mĩ thuật
GV Giáo viên
HS: Học sinh
GDTM:
THCS:
Giáo dục thẩm mĩ
Trung học cơ sở
“ Đổi mới phương pháp dạy và học phân môn thường thức mĩ thuật lớp 6”
3 / 26
MỞ ĐẦU
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài
Giáo dục thẩm mĩ (GDTM) là một trong nhiều yếu tố hình thành nhân
cách và phát triển toàn diện con người hiện nay. Trước đây, GDTM chưa được
coi trọng trong giáo dục nhà trường, những năm gần đây rất được chú trọng và
phát triển, thể hiện ở việc các nhà giáo dục đã đưa các môn năng khiếu nói
chung và mĩ thuật (MT) nói riêng vào nhà trường. Là môn học vừa giúp học
sinh (HS) có kiến thức về thẩm mĩ, cái đẹp bằng hình vẽ, ngoài ra giúp người
học cảm nhận được vẻ đẹp trong cuộc sống, trong thiên nhiên nhằm phục vụ nhu
cầu tinh thần, vật chất, của con người, ngày càng phong phú và đa dạng như một
phần không thể thiếu được trong cuộc sống. Như chúng ta biết rằng, MT gồm
nhiều loại hình nghệ thuật với đặc điểm và ngôn ngữ tạo hình khác nhau, chúng
hỗ trợ cho nhau để hoàn thành tác phẩm bằng tư tưởng, cảm xúc của người nghệ
sĩ thông qua ngôn ngữ tạo hình là sử dụng màu sắc, đường nét, hình mảng, bố
cục và chất liệu...
Trong chương trình giảng dạy môn MT tại trường Trung học cơ sở
(THCS) với nhiều phân môn như: trang trí, vẽ tranh, vẽ theo mẫu, nhằm tạo cho
các em có kĩ năng và kiến thức nhất định về MT. Để các em hiểu và yêu thích
môn MT thì không thể thiếu phân môn “ Thường thức mĩ thuật”(TTMT). Đây là
một phân môn rất quan trọng, bởi vì HS học tập bộ môn MT không chỉ rèn
luyện kĩ năng, sự sáng tạo, khả năng cảm thụ cái hay, cái đẹp mà còn một số
kiến thức về MT thế giới và Việt Nam, MT cổ đại đến MT đương đại. Bồi
dưỡng khả năng thưởng thức tranh nghệ thuật nói chung, tranh dân gian Việt
Nam và tranh vẽ của chính các em nói riêng. Qua phân môn này, HS thêm yêu
mến và tự hào về nghệ thuật của dân tộc và có kiến thức về MT trên thế giới.
Trên cơ sở đó thấy được vai trò của MT trong cuộc sống, biết trân trọng, yêu quí
và giữ gìn những giá trị văn hóa, nghệ thuật của cha ông ta.
Thực tế hiện nay việc giảng dạy phân môn TTMT tại các trường THCS
chưa phát huy hết được những giá trị to lớn vốn có của nó, bởi nhiều những
nguyên nhân khác nhau, nhưng chủ yếu vẫn là từ những nguyên nhân sau:
Một là: Trong quá trình đào tạo GV dạy MT tại các trường nghệ thuật chuyên
nghiệp một số học phần lý thuyết như "Lịch sử Mĩ thuật Việt Nam, Lịch sử Mĩ
“ Đổi mới phương pháp dạy và học phân môn thường thức mĩ thuật lớp 6”
4 / 26
thuật thế giới, Phân tích tranh..." không được chú trọng nhiều. Người học hứng
thú với các môn học thực hành như: Trang trí, Hình họa, Bố cục, Điêu khắc...
Hai là: Sự thiếu đam mê với phân môn này của phần lớn giáo viên (GV) dạy
môn MT, GV rất ngại nghiên cứu tài liệu, hay học bồi dưỡng nâng cao trình độ,
cập nhật kiến thức, áp dụng những phương pháp mới vào môn học để có sự
tương tác giữa GV và HS qua môn TTMT là chưa nhiều .
Ba là: Cơ sở vật chất, đồ dùng dạy học, phòng học chuyên biệt còn nhiều bất
cập. Do vậy tình trạng chung của giờ TTMT là đơn điệu nhàm chán, HS thường
có thái độ thờ ơ với giờ học này. Điều đó cho thấy việc đổi mới phương pháp
dạy và học trong trường THCS đối với phân môn này còn chậm, chưa đáp ứng
được yêu cầu của ngành và các nhà trường hiện nay.
Vì thế đề tài này hướng tới việc vận dụng hợp lí, hiệu quả một số phương
pháp dạy học nhằm gây hứng thú cho HS khi học môn TTMT và cũng để giờ
học TTMT đạt được hiệu quả cao nhất. Do vậy tôi lựa chọn đề tài “Đổi mới
phương pháp dạy và học phân môn thường thức mĩ thuật khối lớp 6” nhằm
nâng cao chất lượng giờ dạy MT trong các trường THCS, khơi gợi niềm đam mê
nghệ thuật với mong muốn tạo hứng thú thật sự cho HS trong mỗi giờ học.
2. Mục đích nghiên cứu
Khi chọn đề tài “Đổi mới phương pháp giảng dạy phân môn thường thức
mĩ thuật” tôi muốn qua đề tài này hướng tới việc đổi mới phương pháp trong
dạy và học, quan trọng hơn tôi muốn khơi dậy trong các em niềm đam mê, yêu
thích học bộ môn này, mong muốn các em luôn hứng thú trong giờ học MT.
3. Đối tượng nghiên cứu
HS khối 6.
4. Phạm vi đề tài
Trong đề tài này tôi đề cập đến các nội dung sau: Đổi mới phương pháp
giảng dạy phân môn TTMT - Phần MT Việt Nam lớp 6.
5. Phương pháp nghiên cứu
Quá trình thực hiện đề tài này tôi đã sử dụng các phương pháp sau:
- Phương pháp thu thập, sưu tầm tư liệu, hệ thống hóa kiến thức liên quan đến
bài dạy.
- Phương pháp hướng dẫn, sử dụng sơ đồ kiến thức, các nguyên vật liệu MT, sử
dụng băng hình để thuyết trình, hiểu, nhớ về bài học.
“ Đổi mới phương pháp dạy và học phân môn thường thức mĩ thuật lớp 6”
5 / 26
II.GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lý luận:
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện
giáo dục và đào tạo nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học
theo hướng hiện đại, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến
thức, kỹ năng của người học, khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ
máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để
người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển
từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt
động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ
thông tin và truyền thông trong dạy và học”.
Đổi mới phương pháp dạy học đang thực hiện bước chuyển từ chương
trình giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học, nghĩa là
từ chỗ quan tâm đến việc HS học được cái gì đến chỗ quan tâm HS vận dụng
được cái gì qua việc học. Để đảm bảo được điều đó, phải thực hiện chuyển từ
phương pháp dạy học theo lối "truyền thụ một chiều" sang dạy cách học, cách
vận dụng kiến thức, rèn luyện kỹ năng, hình thành năng lực và phẩm chất. Tăng
cường việc học tập trong nhóm, đổi mới quan hệ GV- HS theo hướng cộng tác
có ý nghĩa quan trọng nhằm phát triển năng lực xã hội. Bên cạnh việc học tập
những tri thức và kỹ năng riêng lẻ của các môn học chuyên môn cần bổ sung các
chủ đề học tập tích hợp liên môn nhằm phát triển năng lực giải quyết các vấn đề
phức hợp. Phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động của người học, hình
thành và phát triển năng lực tự học (sử dụng sách giáo khoa, nghe, ghi chép, tìm
kiếm thông tin...), trên cơ sở đó trau dồi các phẩm chất linh hoạt, độc lập, sáng
tạo của tư duy. Có thể chọn lựa một cách linh hoạt các phương pháp chung và
phương pháp đặc thù của môn học để thực hiện. Tuy nhiên dù sử dụng bất kỳ
phương pháp nào cũng phải đảm bảo được nguyên tắc “HS tự mình hoàn thành
nhiệm vụ nhận thức với sự tổ chức, hướng dẫn của GV”. Cần sử dụng đủ và
hiệu quả các thiết bị dạy học môn học tối thiểu đã qui định. Có thể sử dụng các
đồ dùng dạy học tự làm nếu xét thấy cần thiết với nội dung học và phù hợp với
đối tượng HS. Tích cực vận dụng công nghệ thông tin trong dạy học nhất là các
môn học đặc thù và môn năng khiếu.
Trong chương trình MT ở THCS, TTMT là một phân môn có thời lượng
ít hơn các phân môn khác, cung cấp những hiểu biết, nhận thức s¬ lược về MT
