C NG HÒA XÃ H I CH NGHĨA VI T NAMỘ Ộ Ủ Ệ
Đc l p – T do – H nh phúcộ ậ ự ạ
SÁNG KI N KINH NGHI MẾ Ệ
“PH NG PHÁP GI I BÀI TOÁN B NG CÁCH ƯƠ Ả Ằ
L P PH NG TRÌNH - H PH NG TRÌNH TOÁN 9”Ậ ƯƠ Ệ ƯƠ
Qu ng Bình, tháng 11 năm 2017ả
Trang 1
C NG HÒA XÃ H I CH NGHĨA VI T NAMỘ Ộ Ủ Ệ
Đc l p – T do – H nh phúcộ ậ ự ạ
SÁNG KI N KINH NGHI MẾ Ệ
“PH NG PHÁP GI I BÀI TOÁN B NG CÁCH ƯƠ Ả Ằ
L P PH NG TRÌNH - H PH NG TRÌNH TOÁN 9”Ậ ƯƠ Ệ ƯƠ
H và tên: Ph m Th Thàọ ạ ị
Ch c v : Giáo viênứ ụ
Đn v công tác: Tr ng THCS M Th yơ ị ườ ỹ ủ
Trang 2
Qu ng Bình, tháng 11 năm 2017ả
1. PH N M ĐUẦ Ở Ầ
1.1. Lí do ch n đ tài:ọ ề
Toán h c là môn khoa h c c b n, đã r t quen thu c v i các em h c sinh ngayọ ọ ơ ả ấ ộ ớ ọ
t ti u h c, song vi c d y t t và h c t t môn Toán h c đang là yêu c u và mongừ ể ọ ệ ạ ố ọ ố ọ ầ
mu n c a toàn xã h i, nó góp ph n hình thành nhân cách và là c s khoa h c đố ủ ộ ầ ơ ở ọ ể
h c t p, lao đng và t o ra c a c i v t ch t cho xã h i. Nh chúng ta đã bi t,ọ ậ ộ ạ ủ ả ậ ấ ộ ư ế
Toán h c là m t ngành, m t môn h c đòi h i tính suy lu n và trí thông minh cao,ọ ộ ộ ọ ỏ ậ
nó nghiên c u v các s , c u trúc, không gian và các phép bi n đi. Do kh năngứ ề ố ấ ế ổ ả
ng d ng r ng rãi trong nhi u khoa h c, Toán h c đc m nh danh là “ngôn ngứ ụ ộ ề ọ ọ ượ ệ ữ
c a vũ tr ” hay nhủ ụ nhà bác h c ư ọ Carl Friedrich Gauβ đã nói, “Toán h c là n hoàngọ ữ
c a các môn khoa h c”. Toán h c là n n t ng cho t t c các ngànhủ ọ ọ ề ả ấ ả khoa h cọ tự
nhiên khác. Có th nói r ng không có Toán h c, s không có ngành khoa h c nàoể ằ ọ ẽ ọ
c . Do đó môn Toán có v trí đc bi t quan tr ng trong vi c phát tri n các năng l cả ị ặ ệ ọ ệ ể ự
và ph m ch t trí tu cho h c sinh. Tuy nhiên, qua quan sát vi c h c môn Toán c aẩ ấ ệ ọ ệ ọ ủ
h c sinh nhìn chung v n còn b h n ch , không ít em s Toán, coi vi c h c Toán làọ ẫ ị ạ ế ợ ệ ọ
m t công vi c n ng nh c, căng th ng. Nguyên nhân d n đn hi n tr ng trên cóộ ệ ặ ọ ẳ ẫ ế ệ ạ
th do các em ch a nh n bi t t m quan tr ng và ý nghĩa c a vi c h c Toán, ch aể ư ậ ế ầ ọ ủ ệ ọ ư
đc kích thích hành đng tích c c, sáng t o trong quá trình gi i toán; cũng có thượ ộ ự ạ ả ể
do n i dung môn Toán khô khan, ph ng pháp d y c a giáo viên ch a th t s h pộ ươ ạ ủ ư ậ ự ấ
d n, cũng nh ch a t o ra b u không khí tích c c trong các nhóm h c sinh khi h cẫ ư ư ạ ầ ự ọ ọ
Toán.
Đc bi t trong ch ng trình Toán l p 9 có d ng toán “Gi i bài toán b ng cáchặ ệ ươ ớ ạ ả ằ
l p ph ng trình - h ph ng trình”. Đây là m t lo i toán có r t nhi u d ng,ậ ươ ệ ươ ộ ạ ấ ề ạ
phong phú v bài t p và đòi h i h c sinh ph i t duy nhi u. Ngoài ra, còn ph iề ậ ỏ ọ ả ư ề ả
bi t tìm m i liên h , g n k t các d ki n đa ra trong bài đ đa ra cách gi i h pế ố ệ ắ ế ữ ệ ư ể ư ả ợ
lý, ng n g n và chính xác nh t. Dung l ng bài t p nhi u và ph c t p vì v y vi cắ ọ ấ ượ ậ ề ứ ạ ậ ệ
v n d ng lý thuy t vào vi c gi i các bài t p c a h c sinh ph i m c đ cao h n.ậ ụ ế ệ ả ậ ủ ọ ả ở ứ ộ ơ
Do đó c n ph i tìm ra m t ph ng pháp gi i bài t p phù h p v i trình đ năng l cầ ả ộ ươ ả ậ ợ ớ ộ ự
c a h c sinh.ủ ọ
Là giáo viên d y Toán, tôi th y vi c giúp h c sinh đi t lý thuy t đn th cạ ấ ệ ọ ừ ế ế ự
hành r t quan tr ng, s giúp ích cho h c sinh áp d ng vào cu c s ng. Ngoài ra,ấ ọ ẽ ọ ụ ộ ố
Trang 3
trong quá trình d y h c nên tìm cách t o ra h ng thú cho h c sinh lĩnh h i ki nạ ọ ạ ứ ọ ộ ế
th c và v n d ng vào t ng d ng bài t p m t cách tích c c và hi u qu nh tứ ậ ụ ừ ạ ậ ộ ự ệ ả ấ để
giúp h c sinh không ch h c t t ph n này mà nó còn kích thích tính h ng thú h cọ ỉ ọ ố ầ ứ ọ
t p đ các em h c t t các ph n ti p theoậ ể ọ ố ầ ế .
Hi n nay đã có các tài li u đa ra đc ph ng pháp gi i bài toán b ng cáchệ ệ ư ượ ươ ả ằ
l p ph ng trình hay h ph ng trình. Tuy nhiên đ phù h p v i trình đ và năngậ ươ ệ ươ ể ợ ớ ộ
l c c a h c sinh c n tri n khai áp d ng m t cách c th chi ti t h n.ự ủ ọ ầ ể ụ ộ ụ ể ế ơ
T nh ng lí do đó tôi m nh d n đa ra nh ng ý ki n, kinh nghi m c a b nừ ữ ạ ạ ư ữ ế ệ ủ ả
thân mình v “Ph ng pháp gi i bài toán b ng cách l p ph ng trình - h ph ngề ươ ả ằ ậ ươ ệ ươ
trình Toán 9”.
1.2. Đi m m i c a đ tài: ể ớ ủ ề
- Trong sáng ki n kinh nghi m này tôi chú tr ng đn ph n k năng gi i bàiế ệ ọ ế ầ ỹ ả
toán b ng cách l p ph ng trình - h ph ng trình. M t m t xây d ng đc c sằ ậ ươ ệ ươ ộ ặ ự ượ ơ ở
lý thuy t c b n, b sung các ki n th c liên quan. M t khác tôi h ng d n các emế ơ ả ổ ế ứ ặ ướ ẫ
h c sinh cách nh n bi t, phân lo i các d ng bài t p và v n d ng ph ng pháp gi iọ ậ ế ạ ạ ậ ậ ụ ươ ả
m t cách nhanh chóng, hi u qu . Bi t cách ch n n tr c ti p hay ch n n giánộ ệ ả ế ọ ẩ ự ế ọ ẩ
ti p.ế
- V i ph ng pháp này s giúp các em h c sinh có h ng thú v i môn h c,ớ ươ ẽ ọ ứ ớ ọ
nh t là h c sinh y u, rèn luy n tính t duy, l p lu n lô gic cho các em.ấ ọ ế ệ ư ậ ậ
1.3. Ph m vi áp d ng c a đ tài:ạ ụ ủ ề
- D ng toán “Gi i bài toán b ng cách l p ph ng trình - h ph ng trình”ạ ả ằ ậ ươ ệ ươ
trong ch ng trình môn Toán 9.ươ
- H c sinh l p 9 b c trung h c c s t i đn v tôi đang công tác.ọ ớ ậ ọ ơ ở ạ ơ ị
- Giáo viên d y Toán 9 THCS.ạ
Trang 4
2. N I DUNGỘ
2.1. Th c tr ng n i dung c n nghiên c u:ự ạ ộ ầ ứ
“Gi i bài toán b ng cách l p ph ng trình”, đây là m t trong nh ng d ng toánả ằ ậ ươ ộ ữ ạ
l p ph ng trình c b n mà l p 8 là ti n đ đ các em đc làm quen nh ngậ ươ ơ ả ở ớ ề ề ể ượ ữ
d ng đn gi n, là c s cho nh ng bài toán ph c t p l p 9. Th nh ng hạ ơ ả ơ ở ữ ứ ạ ở ớ ế ư u h tầ ế
các em h c sinh l p 9 đu r t ng i khi gi i các d ng toán b ng cách l p ph ngọ ở ớ ề ấ ạ ả ạ ằ ậ ươ
trình - h ph ng trình vì các em th y khó m c dù các em đã n m đc quy t cệ ươ ấ ặ ắ ượ ắ
chung. Có nhi u em n m đc r t rõ các b c gi i nh ng l i không bi t v nề ắ ượ ấ ướ ả ư ạ ế ậ
d ng vào gi i bài t p. Vì các em không bi t xu t phát t đâu đ tìm l i gi i ho cụ ả ậ ế ấ ừ ể ờ ả ặ
không bi t tìm s liên quan gi a các đi l ng đ l p ph ng trình - h ph ngế ự ữ ạ ượ ể ậ ươ ệ ươ
trình. Mà đây là m t d ng toán c b n, th ng xu t hi n trong các bài ki m tra 1ộ ạ ơ ả ườ ấ ệ ể
ti t, ki m tra h c k II c a l p 9. Nh ngế ể ọ ỳ ủ ớ ư đi đa s h c sinh không làm đc bàiạ ố ọ ượ
này do không n m ch c cách gi i, cũng có nh ng h c sinh bi t cách làm nh ngắ ắ ả ữ ọ ế ư
không đt đi m t i đa vì thi u nhi u ý. Có nh ng em ch bi t gi i nh ng bài t pạ ể ố ế ề ữ ỉ ế ả ữ ậ
mà giáo viên đã gi i trên l p, khi g p nh ng đ toán khác thì l i không gi i đc.ả ớ ặ ữ ề ạ ả ượ
Đó cũng là do m t s giáo viên ch s a bài t p cho h c sinh trong nh ng gi h cộ ố ỉ ử ậ ọ ữ ờ ọ
trên l p mà ch a chú ý đn vi c gi ng d y cho h c sinh các k năng gi i bài toánớ ư ế ệ ả ạ ọ ỹ ả
b ng cách l p ph ng trình.ằ ậ ươ
Gi i bài toán b ng cách l p ph ng trình là bi n bài toán b ng l i thànhả ằ ậ ươ ế ằ ờ
ph ng trình ng v i bài toán đã cho. Mu n v y h c sinh ph i bi t phiên d ch tươ ứ ớ ố ậ ọ ả ế ị ừ
ngôn ng thông th ng hay ngôn ng th c t sang ngôn ng đi s . Ngôn ng điữ ườ ữ ự ế ữ ạ ố ữ ạ
Trang 5
