SỞ GD&ĐT NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT THÁI HOÀ
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Tên đề tài
THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC CÁC DỰ ÁN HỌC TẬP TRONG DẠY HỌC PHẦN SINH
HỌC CƠ THỂ THỰC VẬT ĐỂ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGHIÊN CỨU KHOA
HỌC CHO HỌC SINH CẤP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
Lĩnh vực: môn sinh học- THPT
GV: NGUYỄN THỊ HUYỀN
SĐT: 0972908678
Tháng 4 năm 2022
MỤC LỤC
PHẦN 1: MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1.1. Lý do chọn đề tài .......................................................................................................... 1
1.2. Mục đích, nhiệm vụ của đề tài ..................................................................................... 2
1.3. Đối tượng, phạm vi, thời gian nghiên cứu. .................................................................. 2
1.4. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................................. 2
1.5. Giả thiết khoa học ........................................................................................................ 3
1.6. Đóng góp mới của đề tài .............................................................................................. 3
PHẦN 2: NỘI DUNG ......................................................................................................... 5
CHƯƠNG I: CƠ SỞ KHOA HỌC ..................................................................................... 5
1. Lược sử vấn đề nghiên cứu ............................................................................................. 5
1.1. Trên thế giới ................................................................................................................. 5
1.2. Ở Việt nam ................................................................................................................... 5
2. Cơ sở lí luận .................................................................................................................... 6
2.1. Định hướng chung về đổi mới PPDH .......................................................................... 6
2.2. Năng lực và năng lực NCKH ....................................................................................... 6
3. Cơ sở thực tiễn .............................................................................................................. 13
3.1. Tình hình phát triển năng lực NCKH ở các trường PT .............................................. 13
3.2. Thực trang chung về vận dụng các PPDH trong dạy học môn sinh học tại các trường phổ
thông tại Thị xã Thái Hoà, tỉnh Nghệ An .......................................................................... 15
CHƯƠNG 2: THIẾT KẾ DẠY HỌC DỰ ÁN ĐỂ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NCKH CHO
HỌC SINH THPT TRONG DẠY HỌC PHẦN SINH HỌC CƠ THỂ THỰC VẬT ....... 17
1. Phân tích cấu trúc, nội dung phần Sinh học cơ thể thực vật, Sinh học 11 THPT ......... 17
1.1. Cấu trúc nội dung phần Sinh học cơ thể thực vật (Sinh học lớp 11 hiện hành) ......... 17
1.2. Nội dung phần Sinh học cơ thể (Chương trình GDPT mới- Sinh học 2018) ............. 18
2. Nguyên tắc và quy trình thiết kế DAHT dưới dạng một đề tài NCKH......................... 26
2.1. Nguyên tắc thiết kế DAHT dưới dạng một đề tài NCKH .......................................... 26
2.2. Hệ thống các DAHT phần Sinh học cơ thể thực vật- THPT đã thực hiện ................. 26
3. Vận dụng DHTDA để phát triển năng lực NCKH cho học sinh trong dạy học phần Sinh học
cơ thể- THPT ..................................................................................................................... 29
3.1. Quy trình thực hiện một dự án học tập NCKH .......................................................... 29
3.2. Thiết kế và tổ chức các DAHT để phát triển năng lực NCKH cho học sinh trong dạy học
phần Sinh học cơ thể- THPT ............................................................................................. 30
4. Thiết kế rubric để đánh giá năng lực NCKH cho học sinh ........................................... 78
4.1. Tiêu chí đánh giá một dự án KHKT cấp trường/ tỉnh ................................................ 78
4.2. Tiêu chí đánh giá năng lực NCKH cho HS ................................................................ 80
4.2. Tiêu chí đánh giá năng lực NCKH cho HS ................................................................ 80
Chương 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM .......................................................................... 86
1. Mục đích thực nghiệm ................................................................................................... 86
2. Nội dung thực nghiệm ................................................................................................... 86
3. Phương pháp thực nghiệm ............................................................................................. 86
4. Kết quả TN .................................................................................................................... 88
PHẦN 3. KẾT LUẬN ....................................................................................................... 90
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................. 91
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DAHT
Dự án học tập
DHTDA
Dạy học theo dự án
GV
Giáo viên
HS
Học sinh
NCKH
Nghiên cứu khoa học
NL
Năng lực
KN
Kỹ năng
PPDH
Phương pháp dạy học
THPT
Trung học phổ thông
PT
Phổ thông
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1. Kế hoạch thời gian thực hiện .......................................................................................... 2
Bảng 2. Số lượng trường học, GV và HS được khảo sát ........................................................... 15
Bảng 3. Mức độ sử dụng các PPDH trong dạy học môn Sinh học ............................................ 15
Bảng 4. Mức độ sử dụng các hình thức kiểm tra đánh giá trong dạy học môn Sinh học .......... 16
Bảng 5. Bảng đánh giá sản phẩm nghiên cứu ............................................................................ 80
Bảng 6. Bảng rubric đánh giá kỹ năng NCKH ........................................................................... 80
Bảng 7. Bảng rubric đánh giá về thái độ của HS ....................................................................... 83
Bảng 8. Bảng tổng hợp điểm đánh giá năng lực NCKH của HS ............................................... 84
Bảng 9. Danh mục các DAHT tiến hành thực nghiệm............................................................... 86
Bảng 10. Danh sách giáo viên tham gia thực nghiệm ................................................................ 86
Bảng 11. Thời điểm, công cụ và phương pháp đo ..................................................................... 88
Bảng 12. Kết quả thực nghiệm đánh giá chung mức độ đạt được NL NCKH của HS ............. 88
Bảng 13. Kết quả kiểm định sự sai khác điểm trung bình giữa các lần kiểm tra kĩ năng xác định
chỉ số hành vi của NLKH cần đánh giá ...................................................................................... 88
Bảng 14. Bảng tổng hợp tần suất khoảng điểm kiểm tra trong TN đánh giá NL NCKH của HS
.................................................................................................................................................... 89
Bảng 15. Các tham số thống kê điểm các bài kiểm tra TrTN và STN ....................................... 89
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1. Quy trình hình thành và phát triển các Kỹ năng NCKH tương ứng ............................... 7
Hình 2. Mẫu trình bày poster ..................................................................................................... 10
Hình 3. Biểu đồ tần suất các loại hình kiểm tra, đánh giá trong dạy học môn Sinh học đã được
GV áp dụng ................................................................................................................................ 16
Hình 4. Quy trình thực hiện dự án học tập NCKH .................................................................... 29
Hình 5. Quy trình thiết kế kế hoạch bài dạy dự án học tập NCKH ........................................... 29
Hình 6. Biểu đồ kết quả thực nghiệm đánh giá mức độ đạt được NL NCKH của HS .............. 88
Hình 7. Biểu đồ phân phối tần suất khoảng điểm kiểm tra trong thực nghiệm đánh giá chung
NL NCKH của HS ...................................................................................................................... 89