PHÒNG GIÁO D C & ĐÀO T O TÂN TRỤ Ạ Ụ
TR NG TI U H C BÌNH TRINH ĐÔNGƯỜ Ể Ọ
SÁNG KI N KINH NGHI MẾ Ệ
CHI N SĨ THI ĐUA C SẾ Ơ Ở
Đ TÀI:Ề
M T S BI N PHÁP RÈN K NĂNG S NGỘ Ố Ệ Ỹ Ố
CHO H C SINH L P 5Ọ Ớ
NG I TH C HI N: ƯỜ Ự Ệ BÙI TH TRANGỊ
NĂM H C Ọ
2016-2017
1
PH N I : LÍ DO CH N Đ TÀIẦ Ọ Ề
1. Đt v n đặ ấ ề
Đ nâng cao ch t l ng giáo d c toàn di n th h tr , đáp ng ngu nể ấ ượ ụ ệ ế ệ ẻ ứ ồ
nhân l c ph c v s nghi p công nghi p hoá, hi n đi hoá đt n c, đáp ngự ụ ụ ự ệ ệ ệ ạ ấ ướ ứ
yêu c u h i nh p qu c t và nhu c u phát tri n c a ng i h c, giáo d c phầ ộ ậ ố ế ầ ể ủ ườ ọ ụ ổ
thông đã và đang đc đi m i m nh m theo b n tr c t c a giáo d c th kượ ổ ớ ạ ẽ ố ụ ộ ủ ụ ế ỉ
XXI, mà th c ch t là cách ti p c n k năng s ng, đó là: “H c đ bi t, h c đự ấ ế ậ ỹ ố ọ ể ế ọ ể
làm, h c đ t kh ng đnh mình và h c đ cùng chung s ng”. Cùng v i cácọ ể ự ẳ ị ọ ể ố ớ
bi n pháp đ nâng cao ch t l ng giáo d c toàn di n cho h c sinh trong nhàệ ể ấ ượ ụ ệ ọ
tr ng, giáo d c k năng s ng cho h c sinh là yêu c u vô cùng quan tr ng,ườ ụ ỹ ố ọ ầ ọ
m t n i dung không th tách r i c a quá trình giáo d c. M c đích c a quáộ ộ ể ờ ủ ụ ụ ủ
trình giáo d c k năng s ng là nh m trang b cho h c sinh nh ng k năng cụ ỹ ố ằ ị ọ ữ ỹ ơ
b n, c n thi t nh t đ các em có th thích ng v i cu c s ng c a xã h i th iả ầ ế ấ ể ể ứ ớ ộ ố ủ ộ ờ
hi n đi, luôn có nh ng thay đi trong đi u ki n c a m t xã h i đang trên đàệ ạ ữ ổ ề ệ ủ ộ ộ
phát tri n và h i nh p. Đc bi t rèn luy n k năng s ng cho h c sinh đcể ộ ậ ặ ệ ệ ỹ ố ọ ượ
xác đnh là m t trong nh ng n i dung c b n c a phong trào thi đua “Xâyị ộ ữ ộ ơ ả ủ
d ng tr ng h c thân thi n, h c sinh tích c c” trong các tr ng ph thông doự ườ ọ ệ ọ ự ườ ổ
B Giáo d c và Đào t o ch đo.ộ ụ ạ ỉ ạ
Trong nh ng năm g n đây, ngoài quan tâm v n đ giáo d c các mônữ ầ ấ ề ụ
văn hóa, giáo d c k năng s ng cho h c sinh ti u h c cũng đc các b c phụ ỹ ố ọ ể ọ ượ ậ ụ
huynh và các nhà giáo d c quan tâm b i đây là m t trong nh ng n i dung giáoụ ở ộ ữ ộ
d c h t s c c n thi t đi v i h c sinh và phù h p v i m c tiêu giáo d c hi nụ ế ứ ầ ế ố ớ ọ ợ ớ ụ ụ ệ
nay, nh m đào t o con ng i v i đy đ các m t “đc, trí, th , m ” đ đápằ ạ ườ ớ ầ ủ ặ ứ ể ỹ ể
ng yêu c u c a xã h i. Ti u h c là b c h c t o n n t ng cho h c sinh phátứ ầ ủ ộ ể ọ ậ ọ ạ ề ả ọ
tri n, vì v y ngoài vi c trang b cho h c sinh v n ki n th c c b n trong h cể ậ ệ ị ọ ố ế ứ ơ ả ọ
t p, lao đng còn ph i giáo d c h c sinh có k năng s ng, k năng làm ng iậ ộ ả ụ ọ ỹ ố ỹ ườ
đ h c sinh có thêm kinh nghi m thích ng v i môi tr ng, xã h i m i.ể ọ ệ ứ ớ ườ ộ ớ
Giáo d c k năng s ng ph i đc b t đu t khi tr còn r t nh ,ụ ỹ ố ả ượ ắ ầ ừ ẻ ấ ỏ
đc bi t l a tu i ti u h c. B i vì l a tu i này đã hình thành nh ng hành viặ ệ ở ứ ổ ể ọ ở ử ổ ữ
cá nhân, tính cách và nhân cách. Vi c làm quen v i các môn h c đ hình thànhệ ớ ọ ể
và xây d ng cho các em các k năng s ng nh : giao ti p, thuy t trình, làmự ỹ ố ư ế ế
vi c theo nhóm,… s giúp các em t tin, ch đng bi t cách x lí m i tìnhệ ẽ ự ủ ộ ế ử ọ
hu ng trong cu c s ng và quan tr ng h n là kh i g i nh ng kh năng t duyố ộ ố ọ ơ ơ ợ ữ ả ư
sáng t o, bi t phát huy th m nh c a các em; ạ ế ế ạ ủ cung c p cho h c sinh nh ng triấ ọ ữ
th c s đng v các chu n m c đo đc, đ t đó giúp h c sinh hình thànhứ ơ ẳ ề ẩ ự ạ ứ ể ừ ọ
k năng s ng, bi t phân bi t đúng sai, làm theo cái đúng, ng h cái đúng, đuỹ ố ế ệ ủ ộ ấ
tranh v i nh ng bi u hi n sai trái, x u xa, nh c nh các em hành đng theoớ ữ ể ệ ấ ắ ở ộ
chu n m c đo đc và thói quen đo đc.ẩ ự ạ ứ ạ ứ Vi c giáo d c k năng s ng choệ ụ ỹ ố
h c sinh s hình thành và t p d t cho các em nh ng hành vi, thói quen, kọ ẽ ậ ượ ữ ỹ
2
năng x lý các tình hu ng di n ra trong cu c s ng. H c sinh ti u h c làử ố ễ ộ ố ọ ể ọ
nh ng h c sinh đang đ tu i 6 - 11 tu i, đ tu i có nhi u bi n đng v tâmữ ọ ở ộ ổ ổ ộ ổ ề ế ộ ề
sinh lý r t nh y c m d b nh h ng b i môi tr ng s ng bên ngoài tácấ ạ ả ễ ị ả ưở ở ườ ố
đng. Giáo d c k năng s ng cho h c sinh là giáo d c cho các em có cáchộ ụ ỹ ố ọ ụ
s ng tích c c trong xã h i hi n đi, là xây d ng ho c thay đi các em cácố ự ộ ệ ạ ự ặ ổ ở
hành vi theo h ng tích c c phù h p v i m c tiêu phát tri n toàn di n nhânướ ự ợ ớ ụ ể ệ
cách ng i h c trên c s giúp h c sinh có tri th c, thái đ và k năng phùườ ọ ơ ở ọ ứ ộ ỹ
h p.ợ
Trong th c t hi n nay vi c rèn k năng s ng c a các em tr ng ti uự ế ệ ệ ỹ ố ủ ở ườ ể
h c còn nhi u h n ch . Giáo viên, ph huynh ch chú tr ng đn vi c d yọ ề ạ ế ụ ỉ ọ ế ệ ạ
ki n th c, ch a quan tâm đúng m c đn rèn k năng s ng cho h c sinh.ế ứ ư ứ ế ỹ ố ọ M tộ
b ph n không nh h c sinh càng l n lên đo đc càng đi xu ng. Bi u hi n ộ ậ ỏ ọ ớ ạ ứ ố ể ệ ở
ch thi u tôn tr ng th y cô, coi th ng k lu t c a nhà tr ng, s ng khôngỗ ế ọ ầ ườ ỷ ậ ủ ườ ố
lành m nh, xa r i chu n m c đo đc c a dân t c Vi t Nam, gian l n trongạ ờ ẩ ự ạ ứ ủ ộ ệ ậ
h c t p và thi c ....Đó là nh ng bi u hi n đáng lo ng i. Có nhi u nguyênọ ậ ử ữ ể ệ ạ ề
nhân d n đn tình tr ng trên nh ng m t nguyên nhân sâu xa là do các emẫ ế ạ ư ộ
thi u k năng s ng. Giáo d c k năng s ng là m t n i dung r t quan tr ng vàế ỹ ố ụ ỹ ố ộ ộ ấ ọ
thi t th c trong chi n l c giáo d c toàn di n c a m t n n giáo d c tiênế ự ế ượ ụ ệ ủ ộ ề ụ
ti n.ế
Qua nhi u năm d y h c và ch nhi m l p 5, nh n th y t m quan tr ngề ạ ọ ủ ệ ớ ậ ấ ầ ọ
c a giáo d c k năng s ng trong vi c th c hi n m c tiêu giáo d c toàn di nủ ụ ỹ ố ệ ự ệ ụ ụ ệ
nhân cách h c sinh, tôiọ đã tìm hi u và th c hi n đ tài “ể ự ệ ề M t s bi n phápộ ố ệ
rèn k năng s ng cho h c sinh l p 5” ỹ ố ọ ớ v i mong mu n góp ph n nâng caoớ ố ầ
hi u qu gi ng d y và giáo d c c a l p nói riêng và nâng cao ch t l ng giáoệ ả ả ạ ụ ủ ớ ấ ượ
d c c a nhà tr ng nói chung.ụ ủ ườ
2. M c đích đ tài:ụ ề
- Tìm hi u các bi n pháp giúp h c sinh:ể ệ ọ
+ Có nh ng ki n th c, thái đ, k năng phù h p; hình thành nh ng hànhữ ế ứ ộ ỹ ợ ữ
vi, thói quen lành m nh, tích c c, lo i b nh ng hành vi, thói quen tiêu c c;ạ ự ạ ỏ ữ ự
giúp các em có kh năng làm ch b n thân, kh năng ng x , ng phó phùả ủ ả ả ứ ử ứ
h p, tích c c tr c tình hu ng cu c s ng ợ ự ướ ố ộ ố
+ Th c hi n t t quy n, b n ph n c a mình; phát tri n toàn di n v thự ệ ố ề ổ ậ ủ ể ệ ề ể
ch t, trí tu , tinh th n và đo đcấ ệ ầ ạ ứ
- Đy m nh phong trào thi đua “Xây d ng tr ng h c thân thi n, h cẩ ạ ự ườ ọ ệ ọ
sinh tích c c”, đng th i có s th ng nh t cao vi c tăng c ng giáo d c kự ồ ờ ự ố ấ ệ ườ ụ ỹ
năng s ng cho h c sinh ti u h c trong nhà tr ng.ố ọ ể ọ ườ
3. L ch s đ tài:ị ử ề
Đ tài ề“M t s bi n pháp rèn k năng s ng cho h c sinh l p 5”ộ ố ệ ỹ ố ọ ớ
đc nghiên c u và th c hi n trong năm h c 2016-2017.ượ ứ ự ệ ọ
3
4. Ph m vi đ tàiạ ề
Đ tài sáng ki n kinh nghi m đc th c hi n đi v i h c sinh l p 5 màề ế ệ ượ ự ệ ố ớ ọ ớ
tôi đang ph trách.ụ
PH N II: N I DUNG Đ TÀIẦ Ộ Ề
1 Th c tr ng đ tài:ự ạ ề
1.1. C s lí lu nơ ở ậ
K năng là năng l c hay kh năng chuyên bi t c a m t cá nhân v m tỹ ự ả ệ ủ ộ ề ộ
ho c nhi u khía c nh nào đó đc s d ng đ gi i quy t tình hu ng hayặ ề ạ ượ ử ụ ể ả ế ố
công vi c phát sinh trong cu c s ng.ệ ộ ố
K năng s ng là nh ng tr i nghi m có hi u qu nh t, giúp gi i quy tỹ ố ữ ả ệ ệ ả ấ ả ế
ho c đáp ng nhu c u c th trong su t quá trình t n t i và phát tri n c a conặ ứ ầ ụ ể ố ồ ạ ể ủ
ng i. K năng s ng bao g m c hành vi v n đng c a c th và t duyườ ỹ ố ồ ả ậ ộ ủ ơ ể ư
trong não b . K năng s ng có th hình thành m t cách t nhiên thông quaộ ỹ ố ể ộ ự
giáo d c ho c rèn luy n c a con ng i.ụ ặ ệ ủ ườ
Có th th y r ng k năng s ng bao g m m t lo t các k năng c th ,ể ấ ằ ỹ ố ồ ộ ạ ỹ ụ ể
c n thi t cho cu c s ng hàng ngày c a con ng i. V b n ch t, đó là k năngầ ế ộ ố ủ ườ ề ả ấ ỹ
t qu n lý b n thân và k năng xã h i c n thi t đ cá nhân t l c trong cu cự ả ả ỹ ộ ầ ế ể ự ự ộ
s ng, h c t p và làm vi c hi u qu … Nói cách khác k năng s ng là khố ọ ậ ệ ệ ả ỹ ố ả
năng làm ch b n thân c a m i con ng i, kh năng ng x phù h p v iủ ả ủ ỗ ườ ả ứ ử ợ ớ
nh ng ng i khác và v i xã h i, kh năng ng phó tr c các tình hu ng c aữ ườ ớ ộ ả ứ ướ ố ủ
cu c s ng. K năng s ng h ng vào vi c giúp con ng i thay đi nh n th c,ộ ố ỹ ố ướ ệ ườ ổ ậ ứ
thái đ và giá tr trong nh ng hành đng theo xu h ng tích c c và mang tínhộ ị ữ ộ ướ ự
ch t xây d ng.ấ ự
Tu i ti u h c là tu i c a s phát tri n h n nhiên b ng ph ng th cổ ể ọ ổ ủ ự ể ồ ằ ươ ứ
lĩnh h i. Cùng v i vi c lĩnh h i, ti p thu m t h th ng tri th c v các mônộ ớ ệ ộ ế ộ ệ ố ứ ề
h c, tr em h c cách h c, h c k năng s ng trong tr ng h c và môi tr ngọ ẻ ọ ọ ọ ỹ ố ườ ọ ườ
xã h i. Cùng v i s nh h ng khá l n c a môi tr ng giáo d c gia đình vàộ ớ ự ả ưở ớ ủ ườ ụ
quan h b n bè cùng tu i, cùng l p, cùng tr ng, h c sinh ti u h c lĩnh h iệ ạ ổ ớ ườ ọ ể ọ ộ
các chu n m c quy t c đo đc c a hành vi. S lĩnh h i trên t o ra nh ngẩ ự ắ ạ ứ ủ ự ộ ạ ữ
bi n đi c b n trong s phát tri n tâm lí c a h c sinh ti u h c. Chúng khôngế ổ ơ ả ự ể ủ ọ ể ọ
ch đm b o cho các em thích ng v i cu c s ng nhà tr ng và ho t đngỉ ả ả ứ ớ ộ ố ườ ạ ộ
h c mà còn chu n b cho các em nh ng b c ngo t quan tr ng trong cu cọ ẩ ị ữ ướ ặ ọ ộ
s ng tu i thi u niên - l a tu i có xu th v n lên làm ng i l n. H c sinhố ở ổ ế ứ ổ ế ươ ườ ớ ọ
ti u h c ngày nay là nh ng ch th đang tr thành chính mình b ng ho tể ọ ữ ủ ể ở ằ ạ
đng c a mình d i s t ch c, h ng d n c a ng i l n theo ph ng phápộ ủ ướ ự ổ ứ ướ ẫ ủ ườ ớ ươ
nhà tr ng hi n đi. Đc bi t là h c sinh l p 5 - l p cu i c p ti u h c. ườ ệ ạ ặ ệ ọ ớ ớ ố ấ ể ọ Ở
l a tu i này, các em đã có nhi u thay đi v nh n th c, v tâm sinh lí, tìnhứ ổ ề ổ ề ậ ứ ề
c m và c các m i quan h xã h i. Nhi u em đang ng ng c a c a tu iả ả ố ệ ộ ề ở ưỡ ử ủ ổ
4
d y thì. Các em r t d b lôi kéo, d d , b xâm h i nh ng các em v n ch aậ ấ ễ ị ụ ỗ ị ạ ư ẫ ư
có đ kh năng t ch i, t b o v mình. Vì v y, các em r t c n đc giáoủ ả ừ ố ự ả ệ ậ ấ ầ ượ
d c và rèn luy n nhi u k năng s ng đ t tin trong h c t p, trong cu c s ng.ụ ệ ề ỹ ố ể ự ọ ậ ộ ố
1.2. C s th c ti nơ ở ự ễ
a. Thu n l iậ ợ
- Đi đa s h c sinh trong l p là con em c a ng i dân trong đa bàn làạ ố ọ ớ ủ ườ ị
m t thu n l i l n trong quá trình d y h c c a th y trò chúng tôi.ộ ậ ợ ớ ạ ọ ủ ầ
- Đc s quan tâm, ch đo sâu sát c a các c p lãnh đo và s ng hượ ự ỉ ạ ủ ấ ạ ự ủ ộ
c a đa s cha m h c sinh cũng nh c ng đng xã h i. Đó là đng l c giúpủ ố ẹ ọ ư ộ ồ ộ ộ ự
cho công tác d y h c và giáo d c c a nhà tr ng nói chung và cá nhân tôi nóiạ ọ ụ ủ ườ
riêng mang l i hi u qu cao.ạ ệ ả
b. Khó khăn
H c sinh ph thông nói chung và h c sinh ti u h c nói riêng hi n nayọ ổ ọ ể ọ ệ
k năng s ng c a các em còn r t nhi u h n ch . Trong quá trình giáo d cỹ ố ủ ấ ề ạ ế ụ
chúng ta th ng m i ch quan tâm t i vi c d y ch và ch a quan tâm nhi uườ ớ ỉ ớ ệ ạ ữ ư ề
t i vi c d y làm ng i cho h c sinh. Vì v y vi c thích ng v i xã h i, v iớ ệ ạ ườ ọ ậ ệ ứ ớ ộ ớ
cu c s ng xung quanh là m t v n đ khó v i các em. ộ ố ộ ấ ề ớ H c sinh ch có h cọ ỉ ọ
ki n th c, kh năng ng phó v i các tình hu ng trong cu c s ng kém, thi uế ứ ả ứ ớ ố ộ ố ế
t tin, k năng giao ti p h n ch .ự ỹ ế ạ ế Nhi u h c sinh ch a bi t t h c, t ph cề ọ ư ế ự ọ ự ụ
v cũng nh ch a có tinh th n h p tác đ hoàn thành nhi m v trong h c t pụ ư ư ầ ợ ể ệ ụ ọ ậ
và các ho t đng giáo d c. ạ ộ ụ
Tr nườ g n m trong vùng nông thôn, đa s ng i dân làm ngh nông,ằ ố ườ ề
đi u ki n kinh t gia đình g p nhi u khó khăn. Nhi u h c sinh ph i nhà v iề ệ ế ặ ề ề ọ ả ở ớ
ông bà vì b m đi làm ăn xa, thi u s quan tâm chăm sóc, d y d c a b m .ố ẹ ế ự ạ ỗ ủ ố ẹ
Đây chính là đi u ki n t t đ các t n n xã h i xâm nh p vào các em n uề ệ ố ể ệ ạ ộ ậ ế
không có s qu n lý t t c a nhà tr ng, gia đình, xã h i. ự ả ố ủ ườ ộ Ph huynh h c sinhụ ọ
ch khuy n khích các con tìm hi u ki n th c mà quên h ng cho con em mìnhỉ ế ể ế ứ ướ
làm t t ho t đng đoàn th , ho t đng xã h i và cách ng x v i ng i thânố ạ ộ ể ạ ộ ộ ứ ử ớ ườ
trong gia đình và v i m i ng i xung quanh. Ph n l n ph huynh giao ti pớ ọ ườ ầ ớ ụ ế
trong gia đình thi u g ng m u, x ng hô ch a chu n m c nên d làm cho cácế ươ ẫ ư ư ẩ ự ễ
em b t ch c, lâu ngày thành thói quen.ắ ướ
Trong ho t đng chuyên môn d y và h c, nhà tr ng th ng xuyên tạ ộ ạ ọ ườ ườ ổ
ch c cho giáo viên nghiên c u, c i ti n nâng cao ch t l ng gi ng d y theoứ ứ ả ế ấ ượ ả ạ
h ng phát huy tính tích c c c a h c sinh, không ng ng đi m i ph ngướ ự ủ ọ ừ ổ ớ ươ
pháp d y h c phù h p v i n i dung ch ng trình và đc bi t chú tr ng đnạ ọ ợ ớ ộ ươ ặ ệ ọ ế
vi cệ rèn k năng s ngỹ ố cho h c sinh. Nhà tr ng coi đây là m t trong nh ngọ ườ ộ ữ
y u t quan tr ng hàng đu trong vi c th c hi n m c tiêu giáo d c. Chính vìế ố ọ ầ ệ ự ệ ụ ụ
th ngay sau khi B Giáo d c đào t o đa n i dung giáo d c k năng s ngế ộ ụ ạ ư ộ ụ ỹ ố
l ng ghép vào các môn h c và ho t đng giáo d c ngoài gi lên l p, nhàồ ọ ạ ộ ụ ờ ớ
5
