Sốt và cách xử trí sốt ở
trẻ em
Khi trẻ sốt ba mẹ thường quá lo lắng, đôi khi sử dụng
thuốc hạ sốt quá nhiều và liên tục dẫn đến những biến
chứng nguy hiểm cho trẻ.
Bản chất của sốt là gì?
Thực chất, sốt là một phản ứng bảo vệ của cơ thể chống lại
tác nhân gây bệnh, nên sốt là phản ứng có lợi. Tuy nhiên, sốt
quá cao sẽ làm trẻ vật vã, kích thích hoặc co giật.
Trẻ sốt khi nhiệt độ cơ thể đo ở hậu môn từ 38ºC trở lên,
nhiệt độ đo ở các vị trí khác thường thấp hơn ở hậu môn. Nếu
nhiệt độ ở nách từ 37,5ºC trở lên thì được cho là sốt vì nhiệt
độ ở nách thấp hơn nhiệt độ ở hậu môn là 0,5ºC. Các nguyên
nhân gây sốt thường là do nhiễm virút, nhiễm khuẩn, ngoài ra
còn do các bệnh hệ thống, bệnh tạo máu v.v.
Tại sao khi trẻ sốt đến 38,5ºC mới được hạ sốt?
Bản chất của sốt là một phản ứng có lợi của cơ thể, nhưng sốt
cao quá sẽ kèm theo nhiều triệu chứng nguy hiểm. Vì thế, sau
nhiều nghiên cứu, các bác sĩ đã đưa ra kết luận: nhiệt độ cao
là từ 38 – 39,1ºC, trong đó nhiệt độ cao trung bình là 38,3ºC
± 0,2. Vì vậy, khi nhiệt độ cơ thể của trẻ là 38,5ºC thì nên
dùng thuốc hạ sốt cho trẻ. Tuy nhiên, với trẻ có tiền sử sốt
cao co giật hoặc trẻ có nguy cơ cao như sinh non thì nên
dùng thuốc hạ nhiệt khi trẻ sốt 38ºC.
Chăm sóc trẻ khi bị sốt như thế nào?
Khi trẻ sốt tới 38,5ºC, ba mẹ có thể hạ nhiệt cho trẻ bằng các
biện pháp sau:
- Biện pháp vật lý: nới lỏng và cởi bớt quần áo, để trẻ trong
phòng thoáng mát, thậm chí có thể ở phòng có điều hoà ở
nhiệt độ vừa phải. Lau trẻ bằng khăn thấm nước ấm, chườm
nách và bẹn, không quấn nhiều quần áo và chăn cho trẻ, rồi
“giam nhốt” trẻ trong phòng kín, như vậy sẽ khiến cho nhiệt
độ cơ thể còn sốt cao hơn.
- Biện pháp dùng thuốc: thuốc hạ sốt dành riêng cho trẻ có
chứa hoạt chất paracetamol, liều lượng từ 10 – 15mg/kg/lần
cách nhau từ 4 – 6 giờ nếu trẻ vẫn sốt trên 38,5ºC. Tuy nhiên,
để đảm bảo an toàn nên dùng liều thấp: 10mg/kg/lần. Điều
cần lưu ý là phải tuyệt đối tuân theo chỉ dẫn liều lượng của
bác sĩ khi hạ sốt cho trẻ, vì hoạt chất paracetamol quá liều sẽ
gây độc cho gan, rất khó cứu chữa. Thuốc lựa chọn thứ hai là
thuốc có chứa hoạt chất Ibuprofen, liều lượng từ 7 –
10mg/kg/lần. Tuy nhiên, cần thận trọng khi dùng thuốc có
chứa hoạt chất này, đặc biệt là trong đợt sốt xuất huyết vì
thuốc có thể gây giảm tiểu cầu, tăng nguy cơ chảy máu.
- Ngoài ra, cần bù nước và điện giải: cho trẻ uống nhiều nước
như oresol, nước hoa quả, sữa hoặc nước lọc. Không nên ép
trẻ ăn quá nhiều, ba mẹ nên chia khẩu phần ăn của trẻ thành
những bữa nhỏ và cho ăn nhiều lần trong ngày. Chú ý chọn
đồ ăn lỏng, dễ tiêu hoá và dễ nuốt.
Nên đo nhiệt độ cho trẻ 15 – 30 phút/lần sau khi dùng thuốc
hạ sốt và một giờ một lần khi nhiệt độ đã giảm đến mức bình
thường trong một ngày. Dùng thuốc đúng lúc và đúng liều là
việc làm vô cùng quan trọng trong việc giúp trẻ hạ sốt. Bên
cạnh đó, việc bổ sung năng lượng cho trẻ bằng các bữa ăn
cũng quan trọng không kém, vì thực phẩm sẽ giúp cho hệ
miễn dịch của trẻ không bị suy yếu, mau hết bệnh hơn.
