intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Sự kiện chính trị và biến động thị trường chứng khoán: Nghiên cứu thực nghiệm từ các nước Đông Nam Á

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

8
lượt xem
4
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu đánh giá tác động của sự kiện chính trị ở các nước Đông Nam Á đến mức độ biến động của thị trường chứng khoán trong giai đoạn 2010-2019. Sử dụng mô hình GARCH đơn biến và đa biến với biến giả để nghiên cứu sự biến động của thị trường trước và sau sự kiện chính trị, kết quả nghiên cứu cho thấy mức độ biến động của chỉ số chứng khoán giảm đáng kể trong thời kỳ cải cách chính trị.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Sự kiện chính trị và biến động thị trường chứng khoán: Nghiên cứu thực nghiệm từ các nước Đông Nam Á

  1. Sự kiện chính trị và biến động thị trường chứng khoán: Nghiên cứu thực nghiệm từ các nước Đông Nam Á Trần Mạnh Hà Học viện Ngân Hàng Ngày nhận: 18/12/2023 Ngày nhận bản sửa: 29/12/2023 Ngày duyệt đăng: 05/01/2024 Tóm tắt: Nghiên cứu đánh giá tác động của sự kiện chính trị ở các nước Đông Nam Á đến mức độ biến động của thị trường chứng khoán trong giai đoạn 2010-2019. Sử dụng mô hình GARCH đơn biến và đa biến với biến giả để nghiên cứu sự biến động của thị trường trước và sau sự kiến chính trị, kết quả nghiên cứu cho thấy mức độ biến động của chỉ số chứng khoán giảm đáng kể trong thời kỳ cải cách chính trị. Kết quả của nghiên cứu sẽ là nguồn tài liệu tham chiếu thú vị cho các nhà đầu tư cũng như các cơ quan quản lý trong việc tìm hiểu hành vi của thị trường chứng khoán. Từ khóa: Sự kiện chính trị, Thị trường chứng khoán 1. Giới thiệu chỉ do các biến số tài chính và biến số kinh tế vĩ mô mà còn có thể do các yếu tố chính Mức độ biến động của thị trường chứng trị (Schwert, 1989). Thực tế cho thấy rằng khoán là một trong những chỉ số rủi ro các sự kiện chính trị có mối liên hệ chặt quan trọng nhất trên thị trường tài chính. chẽ với sự biến động của thị trường chứng Sự dao động của thị trường có thể không khoán. Lobo (1999) xem xét tác động của Political events and stock market volatility: Evidence from South-East Asia countries Abstract: This study investigates the impact of political events on the stock market volatility in South-East Asia countries from 2010 to 2019. Using univariate and multivariate GARCH models with dummy variables to study the behaviour of the market before and after the event, we find that the volatility of stock market decreases significantly after the political reform. This finding is important in understanding the behaviour of the stock market and may benefit to market participants and regulators. Key words: Political event, Stock market volatility Doi: 10.59276/TCKHDT.2024.1.2.2636 Tran, Manh Ha Banking Academy of Vietnam Email: hatm@hvnh.edu.vn © Học viện Ngân hàng Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng ISSN 1859 - 011X 61 Số 260+261- Tháng 1&2. 2024
  2. Sự kiện chính trị và biến động thị trường chứng khoán: Nghiên cứu thực nghiệm từ các nước Đông Nam Á các cuộc bầu cử tổng thống Mỹ và chính gia thị trường và cơ quan quản lý. trị đảng phái lên thị trường chứng khoán từ Nghiên cứu được kết cấu gồm 5 phần. Phần năm 1965 đến năm 1996 và nhận thấy rằng 2 trình bày bối cảnh các sự kiện chính trị ở các cuộc bầu cử giữa kỳ là nguồn gốc của các nước Đông Nam Á. Phần 3 trình bày biến động bất thường trên thị trường chứng mô tả dữ liệu và phương pháp nghiên cứu. khoán. Alexakis và Petrakis (1991) nghiên Phần 4 trình bày về kết quả nghiên cứu. Bài cứu chỉ số thị trường chứng khoán Hy Lạp viết được kết luận ở Phần 5. và chỉ ra tác động của các sự kiện chính trị đến hoạt động mua bán của các chủ thể 2. Tổng quan nghiên cứu tham gia trên thị trường chứng khoán.. Bằng chứng tương tự về mối liên hệ giữa 2.1. Tác động của các sự kiện chính trị sự kiện chính trị và biến động của thị đến sự biến động của thị trường chứng trường chứng khoán được ghi nhận trong khoán các trường hợp ở Nam Phi và các quốc gia Trung Đông (Charfeddine và Refai, 2019). Có thể thấy rằng các sự kiện chính trị, chẳng Ảnh hưởng của các sự kiện chính trị lên thị hạn như các cuộc bầu cử tổng thống, sự hình trường chứng khoán ở các khu vực mới nổi thành hay gián đoạn liên minh chính trị, sự đã nhận được nhiều sự chú ý của giới học bùng nổ của xung đột dân sự hoặc căng thẳng giả. Nghiên cứu này của tác giả đóng góp quân sự có tác động đáng kể đến tăng trưởng vào cơ sở luận bằng cách xem xét tác động kinh tế của các quốc gia. Những sự kiện này trực tiếp của các sự kiện chính trị ở khu có tác động rõ ràng đến chu kỳ kinh doanh vực Đông Nam Á trong gần 10 năm tới thị và do đó làm tăng mức độ không chắc chắn trường chứng khoán, bao gồm các quốc gia cho các quyết định đầu tư trên thị trường tài Thái Lan, Indonesia, Philippines và Việt chính (Bouri và cộng sự, 2018; Bouoiyour và Nam. Thông qua khung mô hình GARCH Selmi, 2019). Kết quả các nghiên cứu trước đơn biến và đa biến với biến giả, nghiên đó đã chỉ ra rằng các sự kiện chính trị, bao cứu đánh giá sự thay đổi mang tính cấu gồm các cuộc bầu cử và các phong trào giành trúc của biến động thị trường chứng khoán chính quyền, đã chi phối thị trường tài chính trước và sau khi sự kiện chính trị diễn ra. trong giai đoạn 2010-2019. Sử dụng dữ liệu hàng ngày về chỉ số chứng Oehler và cộng sự (2013) đã nghiên cứu khoán của 4 quốc gia Đông Nam Á từ tháng ảnh hưởng của kết quả các cuộc bầu cử tổng 1/2010 đến tháng 2/2017, tác giả nhận thấy thống từ năm 1976 đến 2008 đối với hiệu các sự kiện chính trị khiến biến động thị suất cổ phiếu của các công ty trong tám trường của 3 quốc gia: Thái Lan, Việt Nam nhóm ngành ở Hoa Kỳ. Kết quả cho thấy và Indonesia giảm đáng kể, trong khi ít tác các công ty niêm yết đều báo cáo lợi nhuận động đến Philippines. Ngoài ra, không có bất thường trong các giai đoạn trên, bất kể bằng chứng nào cho thấy thị trường chứng đảng phái nào trúng cử cuộc bầu cử tổng khoán Đông Nam Á trở nên gắn kết hơn thống Hoa Kỳ. Có thể lý giải rằng sự thay với chỉ số chứng khoán thế giới sau các đổi chính phủ có thể thay đổi cấu trúc của sự kiện chính trị. Kết quả nghiên cứu có triết lý chính trị. Một chính phủ mới có thể ý nghĩa quan trọng trong việc tìm hiểu tác thay đổi chính sách thuế và các biện pháp động của các sự kiện chính trị đến sự biến hỗ trợ cũng như hạn chế một số ngành kinh động của thị trường chứng khoán, vốn là doanh, do đó sẽ gây ảnh hưởng đến các mối quan tâm của những nhà đầu tư tham doanh nghiệp thuộc lĩnh vực đó nói riêng 62 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng- Số 260+261- Tháng 1&2. 2024
  3. TRẦN MẠNH HÀ và đến thị trường nói chung. Các giai đoạn hình GARCH đa biến để kiểm tra tác động trước bầu cử tạo ra sự xáo trộn mạnh với của các cuộc nổi dậy dân sự ở Trung Đông thị trường và sự biến động này được giảm và Bắc Phi trên thị trường chứng khoán và bớt ở giai đoạn sau bầu cử. Białkowski và tìm thấy sự gia tăng đáng kể mức độ biến cộng sự (2008) đã nghiên cứu ảnh hưởng động của các chỉ số chứng khoán sau khi của các cuộc bầu cử quốc gia đối với biến sự kiện chính trị diễn ra. Tại Trung Đông, động bất thường cho 27 quốc gia thuộc Tổ cuộc khủng hoảng chính trị năm 2017 ảnh chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD). hưởng đáng kể đến sự biến động của thị Kết quả của họ cho thấy sự dao động mạnh trường chứng khoán cũng như sự lan tỏa và bất thường của thị trường chứng khoán biến động giữa Quatar và các quốc gia vẫn diễn ra vào ngày diễn ra sự kiện (ngày Trung Đông khác, bao gồm Ả Rập Saudi, bầu cử) và có thể kéo dài trong thời gian Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, dài. Nghiên cứu cho rằng dù kết quả bầu cử Bahrain, Kuwait và Oman (Charfeddine và đã được dự báo và liên tục cập nhật, nhiều Refai, 2019). Vào năm 2018, cuộc khủng nhà đầu tư vẫn ngạc nhiên bởi kết quả phiếu hoảng chính trị về sự biến mất của nhà báo bầu và tác động đến hành vi giao dịch cổ Jamal Khashoggi đã có tác động tiêu cực phiếu, khiến giá cổ phiếu biến động mạnh đến sự ổn định của thị trường chứng khoán hơn thông thường. Mặt khác, Chrétien và các nước Arab ( Bouoiyour và Selmi, 2018; Coggins (2009) đã nghiên cứu ảnh hưởng Bash và Alsaifi, 2019). của các cuộc bầu cử Canada đối với lợi tức Có thể thấy rằng các sự kiện chính trị thị trường chứng khoán và biến động mong trong giai đoạn 2010- 2019 được chứng đợi của giá cổ phiếu, trái phiếu và tiền tệ. minh có tác động sâu rộng đến nền kinh tế Họ cho rằng thị trường hoạt động tốt nhất nói chung và sự biến động của thị trường trong 2 năm đầu của chu kỳ bầu cử. Imai và chứng khoán tại các quốc gia đó nói riêng. Shelton (2011) đã nghiên cứu mối liên kết Tuy nhiên, các nghiên cứu mới chỉ tập giữa các cuộc bầu cử Đài Loan và lợi nhuận trung vào các điểm nóng của thế giới như bất thường của tài sản tài chính. Kết quả của khu vực Trung Đông hay các sự kiện chính họ cho thấy chỉ có các công ty đặt trụ sở ở trị tại các nền kinh tế lớn như Trung Quốc Trung Quốc mới chịu ảnh hưởng của biến và Hoa Kỳ. Giai đoạn vừa qua cũng chứng động cao vào thời điểm bầu cử. Ngược lại, kiến các sự kiện chính trị nổi bật ở các quốc các công ty không hoạt động ở Trung Quốc gia Đông Nam Á, một trong các khu vực có không có biến động cao trong giá cổ phiếu. tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh nhất toàn Họ cũng chỉ ra rằng các công ty xuất khẩu cầu. Xem xét tổng quan nghiên cứu, tác giả sang khu vực này cũng nhạy cảm với kết nhận thấy rằng chưa có một nghiên cứu nào quả của các cuộc bầu cử dự kiến. Tương tự, đánh giá tác động của các sự kiện tại các Mnasri và Essaddam (2021) đã điều tra ảnh nước Đông Nam Á đến sự biến động của hưởng của các cuộc bầu cử tổng thống Mỹ thị trường chứng khoán tại các quốc gia đó đối với biến động thị trường chứng khoán và lẫn ảnh hưởng của nó đến thị trường chứng đưa ra mối liên hệ giữa sự kiện chính trị và khoán toàn cầu. Do đó, nghiên cứu này của mức độ biến động của thị trường. tác giả được kỳ vọng sẽ khoả lấp khoảng Bên cạnh bầu cử, các sự kiện chính trị khác trống nghiên cứu trên. cũng được chứng minh có tác động đáng kể đến mức độ biến động của thị trường chứng 2.2. Tổng quan về các sự kiện chính trị khoán. Chau và cộng sự (2014) sử dụng mô nổi bật tại Đông Nam Á Số 260+261- Tháng 1&2. 2024- Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng 63
  4. Sự kiện chính trị và biến động thị trường chứng khoán: Nghiên cứu thực nghiệm từ các nước Đông Nam Á Ghi chú: Hình thể hiện tốc độ tăng trưởng GDP của các quốc gia mẫu so với Hoa Kỳ và Nền kinh tế toàn cầu từ năm 2010 đến năm 2019. Số liệu tại www.data.worldbank.org Hình 1. Tốc độ tăng trưởng GDP tại một số quốc gia ASEAN từ 2010 đến 2019 Trong giai đoạn 2010- 2019, Đông Nam Á Nam. Những thay đổi này có thể diễn ra là một trong những khu vực phát triển nhanh dưới dạng đảo chính quân sự ở Thái Lan nhất thế giới hiện nay và thành một trong hoặc bầu cử chính thức như Việt Nam, những động lực tăng trưởng kinh tế toàn Philippines, Myanmar và Indonesia. Tuy cầu. Quả thực, khu vực Đông Nam Á đã trở nhiên, thị trường chứng khoán Myanmar thành thị trường của hơn 600 triệu dân, vượt mới thành lập trong một số năm trở lại đây xa con số 400 triệu của khu vực Hiệp định và dữ liệu chưa đầy đủ. Vì vậy, nghiên cứu thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA) và 500 này tập trung vào bốn quốc gia: Thái Lan, triệu của khu vực thị trường chung Châu Âu Philippines, Indonesia và Việt Nam. Cải (EU). Khu vực này đang đóng một vai trò cách chính trị của các quốc gia trên được quan trọng trong nền kinh tế châu Á và với trình bày như bên dưới. tốc độ tăng trưởng hiện tại, Đông Nam Á dự Thái Lan kiến sẽ trở thành thị trường lớn thứ tư vào Hệ thống Chính phủ của Thái Lan được năm 2030, bên cạnh Mỹ, EU và Trung Quốc chuyển sang chế độ quân chủ lập hiến vào (Salgado, 2017). Do đó, bất kỳ yếu tố chính tháng 6/1932. Kể từ đó, nền chính trị Thái trị tiềm năng nào được cho là ảnh hưởng đến Lan rơi vào hỗn loạn với tổng cộng trên nền kinh tế của khu vực đều phải được xem 20 cuộc đảo chính quân sự và âm mưu đảo xét kỹ lưỡng. chính (Paddock và Lindner, 2020). Năm Về mặt chính trị, những năm gần đây 2001, Thaksin Shinawatra, một tỷ phú viễn đã chứng kiến những thay đổi đáng kể thông, trở thành Thủ tướng với triết lý của trong bộ máy quản lý ở một số nước chủ chủ nghĩa dân túy và tập trung vào việc chốt trong khu vực, bao gồm Thái Lan, phát triển khu vực nông thôn. Tuy nhiên, Indonesia, Philippines, Myanmar và Việt ông bị lật đổ vào tháng 9/2006 trong một 64 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng- Số 260+261- Tháng 1&2. 2024
  5. TRẦN MẠNH HÀ cuộc đảo chính quân sự. và khiến nhà đầu tư lo ngại. Năm 2011, Yingluck Shinawatra, em Việt Nam gái của nhà lãnh đạo bị lật đổ Thaksin Kể từ thời kỳ Đổi mới, cuộc cải cách kinh Shinawatra, được bầu làm Thủ tướng, tế bắt đầu vào năm 1986, nền kinh tế Việt dẫn đến một loạt các cuộc biểu tình rầm Nam đã có sự tăng trưởng đáng kể từ một rộ chống lại Chính phủ nhằm loại bỏ ảnh trong những quốc gia nghèo nhất thế giới hưởng của gia đình Thaksin đối với chính trở thành nhóm có thu nhập trung bình thấp trường Thái Lan. Sau một loạt các cuộc (Hong Anh Tuan, 2009). Về chính trị, Việt biểu tình và xung đột, Prayut Chan-o-Cha, Nam là theo thể chế xã hội chủ nghĩa do người đứng đầu quân đội đã tiến hành một Đảng Cộng sản lãnh đạo. Đại hội Đảng cuộc đảo chính vào ngày 22/5/2014 để giải toàn quốc được diễn ra 5 năm một lần, quyết bất đồng giữa các đảng đối thủ. Hành trong đó thảo luận và đưa ra các quyết sách động này đã chấm dứt tình trạng bất ổn kinh tế, chính trị và xã hội của đất nước. chính trị ở Thái Lan. Tướng Prayut Chan- Đại hội bầu ra Ban Chấp hành Trung ương o-Cha sau đó trở thành Thủ tướng Thái Lan và Bộ Chính trị, hai cơ quan ra quyết định và điều hành chính phủ quân sự mới. hàng đầu củaViệt Nam. Indonesia Đại hội Đảng toàn quốc tổ chức ngày Indonesia là nền kinh tế lớn nhất Đông Nam 22/01/2016 đã đánh dấu cột mốc 20 năm kể Á, đứng thứ 16 trong số các nền kinh tế từ ngày bắt đầu thực hiện “chính sách mở toàn cầu tính theo GDP danh nghĩa và nằm cửa” cho nền kinh tế thị trường. Sự kiện trong top 10 tính theo GDP điều chỉnh theo chứng kiến sự tái đắc cử của đương kim giá (IMF, 2023). Cuộc bầu cử ở Indonesia, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, người nổi được tổ chức vào ngày 9/7/2014, đã đưa tiếng với các chiến dịch chống tham nhũng Tổng thống Joko Widodo lên nắm quyền và nâng cao sự lãnh đạo của Đảng. Tổng với nhiệm kỳ 5 năm. Nó đánh dấu một Bí thư tái đắc cử gọi Đại hội Đảng lần thứ chương mới trong nền chính trị Indonesia, XII là cột mốc mới trong công cuộc xây vì Widodo là Tổng thống Indonesia đầu tiên dựng và bảo vệ Tổ quốc, trong đó đề cao không có nền tảng chính trị hoặc quân sự cấp tính liêm chính và đổi mới của bộ máy cầm cao. Chiến thắng của Tổng thống Widodo quyền. được nhiều người coi là phản ánh hy vọng mới cho nhà lãnh đạo đất nước đổi mới. 3. Dữ liệu và phương pháp nghiên cứu Philippines Philippines là nền kinh tế lớn thứ 13 ở 3.1. Thu thập dữ liệu châu Á. Trong cuộc bầu cử ngày 9/5/2016, Philippines chứng kiến chiến thắng của ông Nghiên cứu sử dụng chỉ số chứng khoán Rodrigo Duterte với tư cách là tổng thống hàng ngày của thị trường chứng khoán Việt thứ 16 của Philippines sau một chiến dịch Nam, Thái Lan, Indonesia và Philippines. gây tranh cãi, trong đó tập trung vào vấn đề Những quốc gia này được chọn để đại diện chống ma túy và bạo lực xã hội (Jenkins, cho các thị trường chứng khoán mới nổi ở 2016). Kể từ khi Tổng thống Duterte nhậm khu vực Đông Nam Á và chứng kiến những chức, một lượng lớn vốn nước ngoài đã sự kiện chính trị quan trọng trong thập kỷ được rút ra khỏi Philippines. Phong cách qua. Nghiên cứu sử dụng chỉ số Morgan lãnh đạo khó đoán của Duterte đang dẫn Stanley Capital International (MSCI) là đến nguy cơ hạ bậc tín nhiệm của đất nước đại diện cho chỉ số chứng khoán toàn cầu. Số 260+261- Tháng 1&2. 2024- Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng 65
  6. Sự kiện chính trị và biến động thị trường chứng khoán: Nghiên cứu thực nghiệm từ các nước Đông Nam Á Nghiên cứu thu thập dữ liệu hàng ngày về trường thế giới vào ngày t-1 các chỉ số chứng khoán trong nước và toàn Rt-1 = lợi nhuận có độ trễ một ngày của chỉ cầu từ tháng 1/2010 đến tháng 2/2017 với số chứng khoán tổng số 2.196 quan sát cho mỗi chuỗi dữ DAYt = biến giả đại diện các ngày trong liệu. Nghiên cứu không thu thập dữ liệu tuần từ thứ Hai đến thứ Năm. trước năm 2010 để tránh mọi tác động tiềm Trong phương trình này, hiệu ứng ngày tàng của cuộc khủng hoảng tài chính toàn trong tuần (day-of-the-week effect) đã cầu 2007-2009 đối với sự biến động của được xem xét bằng cách thêm các biến thị trường chứng khoán. Dữ liệu được thu giả DAYt từ thứ Hai đến thứ Năm. Biến thập đến tháng 2/2017 để có thể đánh giá Rt-1 cũng được thêm vào phương trình để tác động của các sự kiện chính trị đến biến loại bỏ bất kỳ khả năng dự đoán nào về lợi động của thị trường trong khoảng thời gian nhuận cổ phiếu ngày hôm sau do giao dịch một năm tiếp theo. Tác giả không thu thập không đồng bộ tại ngày hôm trước gây ra. thêm dữ liệu các năm sau đó để tránh các Đây có thể là nguồn gốc của sự tự tương tác động nhiễu do các yếu tố khác gây ra quan trong chỉ số chứng khoán vì chỉ số này đến thị trường chứng khoán. Tất cả dữ liệu được tính hàng ngày từ giá đóng cửa của hàng ngày đều được thu thập từ cơ sở dữ các cổ phiếu khác nhau chưa được thiết lập liệu Yahoo Finance1. Các bước xử lý dữ cùng lúc (Lo và Mackinlay 1988; Nelson liệu, ước lượng và kiểm định được tiến 1991). Phương sai tại thời điểm đóng cửa hành trên phần mềm Matlab. càng lớn thì mối tương quan càng lớn. Do đó, độ trễ của lợi nhuận chứng khoán được 3.2. Phương pháp nghiên cứu đưa vào tối đa 5 ngày giao dịch để loại bỏ bất kỳ khả năng tự tương quan nào. Nghiên cứu sử dụng phương pháp tiếp cận Chỉ số thế giới MSCI là một biến độc lập của Gulen và Mayhew (2000) để sử dụng khác trong quy trình kiểm tra sơ bộ. Nó khung GARCH (Engle, 1982; Bollerslev, được sử dụng để loại bỏ ảnh hưởng của các 1986) đánh giá xem liệu các sự kiện chính yếu tố toàn cầu đến sự biến động của thị trị có ảnh hưởng đến mức độ biến động trường chứng khoán quốc gia. Do sự khác của thị trường chứng khoán tại các nước biệt về múi giờ, tác động đồng thời của các ASEAN. Cụ thể, phương pháp tiếp cận yếu tố toàn cầu được phản ánh qua độ trễ gồm bốn bước dưới đây. vào ngày t-1. Bước 1: Tách lọc dữ liệu Kết thúc bước 1, thu được phần dư đã được Mục đích của bước này là loại bỏ mọi biến loại bỏ các yếu tố như hiệu ứng ngày trong động toàn cầu và mối tương quan tiềm ẩn tuần, tự tương quan cũng như ảnh hưởng khỏi lợi nhuận của các chỉ số chứng khoán. của yếu tố toàn cầu đến sự biến động của Tác giả minh họa phương trình lợi nhuận của chỉ số trong nước. chỉ số chứng khoán theo mô hình hồi quy. Bước 2: Lựa chọn mô hình GARCH Rt = ω + αwRw, t-1 + ∑{i=1}^{5}αiRt-i + ∑{t Bước thứ hai là chọn mô hình GARCH = MON}^{THU}βtDAYt + ut, phù hợp với phần dư từ bước 1. Các mô Trong đó: hình kiểu GARCH đã nhận được sự quan Rt = lợi nhuận hàng ngày của chỉ số chứng tâm lớn của cả giới học thuật và ngành tài khoán vào ngày t chính trong việc mô hình hóa sự biến động Rw,t-1 = lợi nhuận hàng ngày của chỉ số thị của chuỗi biến số tài chính. Nghiên cứu sử 1 Truy cập tại: https://finance.yahoo.com/world-indices/ dụng ba mô hình GARCH phổ biến nhất, 66 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng- Số 260+261- Tháng 1&2. 2024
  7. TRẦN MẠNH HÀ bao gồm GARCH(1,1), EGARCH(1,1) GJR-GARCH(1,1): ht = (1+ λD)(ω + α(εt- và GJR-GARCH(1,1) do sự đơn giản 1 )2 + βht-1 + ξI[εt-1 < 0](εt-1)2) cũng như các ưu thế vượt trội so với các Trong đó hệ số λ được sử dụng để đánh giá mô hình phức tạp hơn (Hansen và Lunde, tác động của cải cách chính trị đến sự biến 2001). Việc lựa chọn một trong 3 mô hình động của thị trường. Nếu λ>0, thị trường trên dựa vào tiêu chí thông tin Akaike chứng khoán sẽ có mức độ biến động lớn (AIC) (Akaike, 1973) và tiêu chí thông tin hơn sau sự kiện chính trị; nếu λ
  8. Sự kiện chính trị và biến động thị trường chứng khoán: Nghiên cứu thực nghiệm từ các nước Đông Nam Á Ht = C'C + A'εt - 1ε't - 1A + B'Ht - 1B không được đưa vào hiệp phương sai có Trong đó C, A và B lần lượt là ma trận các điều kiện của chỉ số thế giới (d22 của tập D hằng số, hệ số ARCH và hệ số GARCH. được xác định bằng 0). Để đo lường tác động của sự kiện chính trị Mô hình BEKK dưới dạng ma trận, sau khi đến sự biến động của chỉ số chứng khoán, thêm các biến giả có dạng: tác giả thêm các biến giả D* vào hằng số của mô hình: Ht = (C + D×dt)'(C + D×dt) + A'εt - 1ε't - 1A + B'Ht - 1B trong đó C là ma trận tam giác dưới, dt là biến giả nhận giá trị 0 trước sự kiện và 1 vào hoặc sau sự kiện. Mục đích của nghiên cứu này là đo lường tác động của sự kiện chính trị đối với sự biến động của thị trường Sau khi được ước lượng bằng phương chứng khoán địa phương khi tính đến tác pháp ước lượng hợp lý cực đại (maximum động lan tỏa của các biến động thị trường likelihood), các tham số sẽ được đánh giá toàn cầu. Nghiên cứu này không được thiết tương tự như trường hợp của mô hình một kế để đo lường mức độ ảnh hưởng của cải biến. Nếu mang dấu âm ngụ ý rằng sự biến cách chính trị ở một quốc gia địa phương động của thị trường chứng khoán giảm sau đến thị trường toàn cầu. Do đó, biến giả sự kiện chính trị và ngược lại. Giá trị ước Bảng 1. Kết quả mô hình tách lọc dữ liệu Việt Nam Thái Lan Philippines Indonesia -0,0010 -0,0007 -0,0000 -0,00122 Constant (-1.807**) (-1.497) (-0,0894) (-2.1754) 0,2668 0,2826 0,1372 0,4183 αw (8.858**) (10,16**) (5.289**) (14.096**) 0,0937 -0,0525 0,4635 -0,0616 α1 (4,001**) (2.186**) (17,64**) (-2.581**) 0,0387 0,0146 0,0417 0,0214 α2 (1.651) (0,6431) (1.909) (0,9427) 0,0283 -0,0244 -0,0268 -0.122 α3 (1.211) (-1.077) (-1.240) (-5.438**) -0,0251 0,0233 -0,0343 -0,0457 α4 (-1.074) (1.031) (-1.583) (-2,012**) -0,0107 -0,0175 -0,067 0,0039 α5 (-0,4620) (-0,7768) (-3.110**) (0,1747) 0,00058 0,0013 -0,0003 0,0022 βMON (0,6862) (1.847) (-0,4505) (2,777**) 0,0017 0,0021 0,0016 0,0036 βTUE (2,052**) (2,992**) (2.224**) (4.610**) 0,00160 0,0008 0,0003 0,0012 βWED (1.8992) (1.218) (0,4561) (1.508) -0,04455 0,0013 0,0004 0,0011 βTHU (2.438**) (1.799) (0,6136) (1.425) Lưu ý: Các giá trị ước tính và thống kê t tương ứng của các tham số trong bước tách lọc dữ liệu cho từng quốc gia. ** có ý nghĩa thống kê ở độ tin cậy 95%. Nguồn: Tính toán của tác giả trên phần mềm Matlab 68 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng- Số 260+261- Tháng 1&2. 2024
  9. TRẦN MẠNH HÀ Bảng 2. Lựa chọn mô hình GARCH(1,1) E-GARCH(1,1) GJR-GARCH(1,1) AIC BIC AIC BIC AIC BIC Việt Nam -1.1143 -1.1121 -1.1129 -1.1113 -1.1130 -1.1108 Thái Lan -1.4732 -1.4715 -1.4781 -1.4759 -1.4791 -1.4769 Philippines -1.4540 -1.4517 -1.4491 -1.4473 -1.4489 -1.4466 Indonesia -1.1333 -1.1317 -1.1350 -1.1328 -1.1363 -1.1341 Nguồn: Tác giả ước lượng trên phần mềm Matlab Bảng 3. Ngày sự kiện chính trị Quốc gia Khoảng thời gian dữ liệu Ngày diễn ra sự kiện Việt Nam 04/01/2010 đến 10/02/2017 22/01/2016 Thái Lan 04/01/2010 đến 10/02/2017 22/05/2014 Philippines 04/01/2010 đến 10/02/2017 09/05/2016 Indonesia 04/01/2010 đến 10/02/2017 09/07/2014 Nguồn: Tác giả thống kê dựa trên các sự kiện đã diễn ra lượng cho thấy rằng sự kiện chính trị ảnh vẫn còn ảnh hưởng đến chỉ số chứng khoán hưởng đến sự kết nối của từng quốc gia địa ngày t và là một hiện tượng phổ biến ở các phương và chỉ số thế giới. thị trường chứng khoán. Về hiệu ứng trong tuần, hệ số của cả bốn chỉ số đều có ý nghĩa 4. Kết quả nghiên cứu thống kê, trùng khớp với tài liệu về hiệu ứng ngày trong tuần ở các nước mới nổi 4.1. Tách lọc dữ liệu (Choudhry, 2000). Sàn giao dịch chứng khoán Indonesia cũng trải qua hiệu ứng Qua Bảng 1, vì các hệ số đều dương và ngày trong tuần vào thứ Hai. có ý nghĩa thống kê, có thể kết luận rằng chỉ số chứng khoán toàn cầu có tác động 4.2. Lựa chọn mô hình GARCH phù hợp đáng kể và cùng chiều đối với tất cả các chỉ số chung của các quốc gia trong mẫu, Kết quả trình bày ở Bảng 2, theo tiêu tương tự như kết quả nghiên cứu của Gulen chuẩn AIC và BIC, nghiên cứu thấy rằng và Mayhew (2000). Trong số đó, hệ số của GARCH(1,1) phù hợp hơn EGARCH(1,1) và Indonesia có giá trị cao nhất, thể hiện mức GJR-GARCH(1,1) trong trường hợp dữ liệu độ tích hợp cao của thị trường tài chính của Việt Nam và Philippines, trong khi GJR- của quốc gia này với chỉ số MSCI thế giới. GARCH(1,1) vượt trội hơn GARCH(1,1) và Việt Nam và Thái Lan có cùng mức độ ảnh EGARCH(1,1) trong trường hợp dữ liệu của hưởng và cao hơn Philippines. Thái Lan và Philippines. Đối với các hệ số tự hồi quy có ý nghĩa thống kê đối với tất cả các quốc gia, trong 4.3. Đánh giá tác động của sự kiến chính khi bốn hệ số còn lại (từ tới hầu hết không trị đến mức độ biến động của thị trường có ý nghĩa. Các tính chất này minh họa tác động của các thông tin ngày giao dịch t-1 Ngày diễn ra sự kiện chính trị ngày bầu Số 260+261- Tháng 1&2. 2024- Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng 69
  10. Sự kiện chính trị và biến động thị trường chứng khoán: Nghiên cứu thực nghiệm từ các nước Đông Nam Á Bảng 4. Kết quả ước lượng các mô hình GARCH Mô hình lựa chọn Ω α β ξ λ 0,0000 0,1527 0,7479 −0,0953 Việt Nam GARCH(1,1) (3.252)*** (5,886)*** (16.719)*** (−2,488)** 0,0000 0,0061 0,8843 0,1480 −0,0388 Thái Lan GJR-GARCH(1,1) (2.934)*** (0,545) (37,395)*** (5,295)*** (−2,224)** 0,0000 0,1071 0,8143 0,0320 Philippines GARCH(1,1) (2.061)** (3,973)*** (13,999)*** (1,001) 0,0000 0,0817 0,7775 0,1495 −0,0537 Indonesia GJR-GARCH(1,1) (2.828)*** (2.4101)** (13.667)*** (2.403)** (−1,896)* Lưu ý: Các giá trị ước tính và t-stat tương ứng (trong ngoặc đơn) của các tham số của các mô hình GARCH. Dấu *** có nghĩa là tham số ước tính có ý nghĩa thống kê ở mức độ tin cậy 99% và các dấu ** và * biểu thị ý nghĩa thống kê tương ứng ở mức độ tin cậy 95% và 90%. Nguồn: Tác giả tính toán trên phần mềm Matlab cử trong trường hợp của Philippines và này phù hợp với bối cảnh kinh tế- xã hội của Indonesia, cụ thể khi chính phủ mới được các quốc gia như được phân tích trong mục bầu, tầm nhìn và kế hoạch đề xuất của họ 2 và phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong chiến dịch bầu cử sẽ được xem xét về tác động của sự kiện chính trị đến biến và có tác động đến thị trường trong ngắn động của thị trường chứng khoán. Bất kỳ và trung hạn. Trong trường hợp của Thái Chính phủ nào sau khi hình thành đều phải Lan, ngày diễn ra sự kiến là ngày thành lập thực hiện các chính sách đã công bố trước chính phủ mới sau cuộc đảo chính quân sự và khởi động các dự án theo cam kết. Thị và kết thúc tình trạng hỗn loạn chính trị. trường chứng khoán, do đó, phản ứng với Đối với Việt Nam, ngày họp Đại hội Đảng những thay đổi tích cực đó. Điều thú vị là toàn quốc, bầu ra những người lãnh đạo tác động của các sự kiện chính trị, được xem chủ chốt của đất nước và đưa ra các cương như là cải cách, đổi mới, có tác động tích cực lĩnh về chính trị, kinh tế- xã hội được chọn đến thị trường chứng khoán và ngược lại với là ngày diễn ra sự kiện chịnh trị. tác động của các sự kiện dân sự và binh biến Nghiên cứu tập trung vào giá trị ước lượng của khu vực Trung đông, được xác định có của hệ số λ vì nó cung cấp bằng chứng về ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường (xem Mei tác động của sự kiện chính trị đến biến động và Guo, 2004; Belkhir và cộng sự, 2017; của thị trường chứng khoán. Theo Bảng 4, Aristeidis và Elias, 2018; Charfeddine và bằng chứng cho thấy phương sai có điều Refai, 2019). Có thể giải thích, những hình kiện của 3 trên 4 chỉ số quốc gia có sự thay thức chính quyền mới được coi là những tín đổi đáng kể từ ngày diễn ra sự kiện chính trị. hiệu tích cực và phản ánh hy vọng mới cho Cụ thể, các giá trị ước tính của λ có ý nghĩa nền kinh tế. thống kê và có giá trị âm đối với ba quốc gia Thái Lan, Việt Nam và Indonesia. Trong 4.4. Kiểm định lại kết quả trường hợp của Philippines, giá trị ước tính của hệ số λ là dương nhưng không có ý Các tham số của mô hình BEKK được ước nghĩa thống kê. Do đó, có thể kết luận rằng lượng được trình bày trong Bảng 5. Có thể có bằng chứng cho thấy các sự kiện chính trị thấy rằng mang giá trị âm và có ý nghĩa ở các nước trên đã giúp ổn định thị trường thống kê đối với ba quốc gia: Việt Nam, chứng khoán trong giai đoạn sau đó. Điều Thái Lan và Indonesia, hàm ý tác động tích 70 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng- Số 260+261- Tháng 1&2. 2024
  11. TRẦN MẠNH HÀ Bảng 5. Kiểm định lại kết quả với mô bình BEKK Việt Nam Thái Lan Philippines Indonesia 0,0049 0,0080 0,0030 0,0039 c11 (3.6692)** (8.0506)** (1.4489) (5.1350)** 0,0006 0,0042 −0,0008 −0,0007 c12 (0,4640) (1.2797) (−0,3683) (−0,7588) 0,2343 0,9975 0,2114 0,1168 α11 (2.6213) (3.1592)** (3.9120)** (0,9714) 0,2136 0,3781 0,0453 −0,0444 α12 (1.8963) (3.4460)** (0,3195) (−0,1567) 0,0367 −0,3426 0,0483 0,0342 α21 (0,5922) (−1,4220) (0,6477) (0,3117) 0,8697 0,4280 0,9257 0,9401 β11 (15.132)** (1.9384) (14.792)** (102.187)** −0,1137 −0,1553 −0,0478 −0,0150 β12 (−1,3986) (−0,3254) (−0,5920) (−0,9312) −0,0080 −0,0135 0,0036 −0,0285 d11 (−3,3619)** (−8.2034)** (1.2676) (−18,726)** −0,0014 −0,0071 0,0003 −0,0004 d12 (−0,6083) (−0,9981) (0,4147) (−0,4086) Lưu ý: Các tham số ước lượng của mô hình BEKK với các biến giả và thống kê t tương ứng trong ngoặc đơn. Dấu ** chỉ ra rằng giá trị ước tính có ý nghĩa thống kê ở mức độ tin cậy 95%. Nguồn: Tác giả tính toán trên phần mềm Matlab cực của cải cách chính trị đến sự ổn định giai đoạn vừa qua, có những tác động tích của thị trường chứng khoán, tương tự như cực cũng như tiêu cực đến sự ổn định của kết quả của mô hình đơn biến trước đó. thị trường chứng khoán. Đối với Philippines, ước lượng không có Nghiên cứu này đánh giá ảnh hưởng của ý nghĩa thống kê và phù hợp với kết quả các sự kiện chính trị tại bốn nước khu vực của mô hình GARCH đơn biến trước đó. ASEAN, bao gồm Thái Lan, Indonesia, Cũng cần lưu ý rằng ước lượng không có ý Philipines và Việt Nam, đến mức độ biến nghĩa thống kê, đồng nghĩa với việc không động của thị trường chứng khoán quốc gia có bằng chứng cho thấy cải cách chính trị đó. Sử dụng mô hình GARCH đơn biến ở các nước Đông Nam Á giúp thị trường và đa biến với biến giả để đánh giá mức chứng khoán trong nước hội nhập tốt hơn độ biến động của thị trường trước và sau với thị trường thế giới. sự kiện chính trị, kết quả nghiên cứu cho thấy rằng các sự kiện tại 03 quốc gia là 5. Kết luận Thái Lan, Indonesia và Việt Nam đều có tác động tích cực đến sự ổn định của thị Có thể thấy rằng, bên cạnh các yếu tố kinh trường chứng khoán trong giai đoạn sau tế và tài chính, các sự kiện chính trị đóng đó. Kết quả này tương tự với các nghiên vai trò ngày một quan trọng đến sự biến cứu trước đó, được giải thích bởi thực tế động của thị trường tài chính nói chung và rằng các cuộc cải cách, đổi mới sẽ là những thị trường chứng khoán nói riêng. Các sự cột mốc quan trọng trong phát triển kinh kiện chính trị, vốn hiện diện nhiều trong tế. Hệ thống lãnh đạo mới được kỳ vọng Số 260+261- Tháng 1&2. 2024- Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng 71
  12. Sự kiện chính trị và biến động thị trường chứng khoán: Nghiên cứu thực nghiệm từ các nước Đông Nam Á sẽ mang lại sự lạc quan và minh bạch cho trị đến sự biến động của thị trường chứng nền kinh tế. Bên cạnh đó, không có bằng khoán trong vòng một năm sau sự kiện. Do chứng cho thấy trường hợp của Philipines đó, các nghiên cứu tiếp theo có thể kéo dài và cải cách chính trị ở các nước Đông Nam chuỗi dữ liệu đến hết nhiệm kỳ thay đổi Á giúp thị trường chứng khoán trong nước của các sự kiện chính trị trên để đánh giá hội nhập tốt hơn với thị trường thế giới. về mặt dài hạn, các tác động còn có ý nghĩa Kết quả của nghiên cứu có thể mang lại thống kê không. Bên cạnh đó, các hướng giá trị lý luận trong việc giải thích các tác nghiên cứu tiếp theo trong cùng chủ đề động vĩ mô đến thị trường chứng khoán, có thể tập trung đánh giá tác động của các đồng thời có giá trị thực tiễn cho các thành sự kiện chính trị gần đây như chiến tranh viên tham gia thị trường chứng khoán trong Nga- Ukraina hay Israel- Palestines đến thị việc đưa ra quyết định đầu tư trong thời kỳ trường chứng khoán khu vực và thế giới. biến động. Kết quả của nghiên cứu cũng Bên cạnh các sự kiện chính trị, các nghiên đồng thời nhắc nhở các cơ quan quản lý cứu trong tương lai có thể sử dụng phương cần phải lưu ý đến bất kỳ thay đổi đáng kể pháp tiếp cận dựa trên khung GARCH để nào trong các sự kiện chính trị đều có thể đánh giá mức độ biến động của thị trường có ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán. chứng khoán trước và sau các vụ án kinh tế Một điểm hạn chế của nghiên cứu, đó là nổi bật trong năm vừa qua tại Việt Nam. ■ mới đánh giá tác động của các sự kiện chính Tài liệu tham khảo Akaike, H., Petrov, B.N. and Csaki, F., 1973. Second international symposium on information theory. Alexakis, P. and Petrakis, P., 1991. Analysing stock market behaviour in a small capital market. Journal of Banking & Finance, 15(3), pp.471-483. http://dx.doi.org/10.1016/0378-4266(91)90081-V Bash, A. and Alsaifi, K., 2019. Fear from uncertainty: An event study of Khashoggi and stock market returns. Journal of Behavioral and Experimental Finance, 23, pp.54-58. http://dx.doi.org/10.1016/j.jbef.2019.05.004 Białkowski, J., Gottschalk, K. and Wisniewski, T.P., 2008. Stock market volatility around national elections. Journal of Banking & Finance, 32(9), pp.1941-1953. http://dx.doi.org/10.1016/j.jbankfin.2007.12.021 Bollerslev, T., 1986. Generalized autoregressive conditional heteroskedasticity. Journal of econometrics, 31(3), pp.307- 327. ttp://dx.doi.org/10.1093/oso/9780198774310.003.0003 Bouoiyour, J. and Selmi, R., 2019. The changing geopolitics in the Arab world: Implications of the 2017 gulf crisis for business. https://doi.org/10.48550/arXiv.1903.08076 Bouoiyour, J. and Selmi, R., 2016. The price of political uncertainty: Evidence from the 2016 US presidential election and the US stock markets. DOI: 10.48550/arXiv.1612.06200 Bouri, E., Demirer, R., Gupta, R. and Marfatia, H.A., 2019. Geopolitical risks and movements in Islamic bond and equity markets: A note. Defence and Peace Economics, 30(3), pp.367-379. http://dx.doi.org/10.1080/10242694.2018.14 24613 Charfeddine, L. and Al Refai, H., 2019. Political tensions, stock market dependence and volatility spillover: Evidence from the recent intra-GCC crises. The North American Journal of Economics and Finance, 50, p.101032. http:// dx.doi.org/10.1016/j.najef.2019.101032 Chrétien, S. and Coggins, F., 2009. Election outcomes and financial market returns in Canada. The North American Journal of Economics and Finance, 20(1), pp.1-23. http://dx.doi.org/10.1016/j.najef.2009.02.003 Chau, F., Deesomsak, R. and Wang, J., 2014. Political uncertainty and stock market volatility in the Middle East and North African (MENA) countries. Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 28, pp.1-19. http://dx.doi.org/10.1016/j.intfin.2013.10.008 Choudhry, T., 2000. Day of the week effect in emerging Asian stock markets: evidence from the GARCH model. Applied Financial Economics, 10(3), pp.235-242. http://dx.doi.org/10.1080/096031000331653 Engle, R.F., 1982. Autoregressive conditional heteroscedasticity with estimates of the variance of United Kingdom inflation.  Econometrica: Journal of the econometric society, pp.987-1007. http://dx.doi.org/10.1093/ oso/9780198774310.003.0001 72 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng- Số 260+261- Tháng 1&2. 2024
  13. TRẦN MẠNH HÀ Engle, R.F. and Ng, V.K., 1993. Measuring and testing the impact of news on volatility. The journal of finance, 48(5), pp.1749-1778. http://dx.doi.org/10.1111/j.1540-6261.1993.tb05127.x Engle, R.F. and Kroner, K.F., 1995. Multivariate simultaneous generalized ARCH. Econometric theory, 11(1), pp.122- 150. http://dx.doi.org/10.1017/S0266466600009063 Gulen, H. and Mayhew, S., 2000. Stock index futures trading and volatility in international equity markets.  Journal of Futures Markets: Futures, Options, and Other Derivative Products,  20(7), pp.661-685. http://dx.doi. org/10.1002/1096-9934(200008)20:7%3C661::AID-FUT3%3E3.0.CO;2-R Imai, M. and Shelton, C.A., 2011. Elections and political risk: New evidence from the 2008 Taiwanese Presidential Election. Journal of Public Economics, 95(7-8), pp.837-849. http://dx.doi.org/10.1016/j.jpubeco.2010.12.009 International Monetary Fund, 2023. World economic outlook database. Available at: https://www.imf.org/en/ Publications/WEO/weo-database/2023/October/. Access on 20th December 2023. Jenkins, N., 2016. Why did the Philippines just elect the guy who jokes about rape as its president? The Times Magazine. Available at: https://time.com/4324073/rodrigo-duterte-philippines-president-why-elected/. Access on 20th December 2023. Mnasri, A. and Essaddam, N., 2021. Impact of US presidential elections on stock markets’ volatility: Does incumbent president’s party matter?. Finance Research Letters, 39, p.101622. https://doi.org/10.1016/j.frl.2020.101622 Mei, J. and Guo, L., 2004. Political uncertainty, financial crisis and market volatility.  European Financial Management, 10(4), pp.639-657. http://dx.doi.org/10.1111/j.1354-7798.2004.00269.x Nelson, D.B., 1991. Conditional heteroskedasticity in asset returns: A new approach.  Econometrica: Journal of the econometric society, pp.347-370. http://dx.doi.org/10.2307/2938260 Paddock, R. and Lindner, E., 2020. Bangkok is engulfed by protests. What’s driving them?. The New York Times. Available at: https://www.nytimes.com/2020/10/24/world/asia/thailand-protests-explainer.html. Access on 20th December 2023. Nishimura, Y. and Sun, B., 2018. The intraday volatility spillover index approach and an application in the Brexit vote.  Journal of International Financial Markets, Institutions and Money,  55, pp.241-253. http://dx.doi. org/10.1016/j.intfin.2018.01.004 Lobo, B.J., 1999. Jump risk in the US stock market: Evidence using political information.  Review of Financial Economics, 8(2), pp.149-163. https://doi.org/10.1016/S1058-3300(00)00011-2 Oehler, A., Walker, T.J. and Wendt, S., 2013. Effects of election results on stock price performance: evidence from 1980 to 2008. Managerial Finance, 39(8), pp.714-736. https://doi.org/10.1108/MF-May-2012-0126 Pástor, Ľ. and Veronesi, P., 2013. Political uncertainty and risk premia. Journal of financial Economics, 110(3), pp.520- 545. https://doi.org/10.1016/j.jfineco.2013.08.007 Salgado, M.R.M., 2017.  Regional Economic Outlook, April 2017, Asia and Pacific: Preparing for Choppy Seas. International Monetary Fund. Schwarz, G., 1978. Estimating the dimension of a model. The annals of statistics, pp.461-464. http://dx.doi.org/10.1214/ aos/1176344136 Schwert, G.W., 1989. Why does stock market volatility change over time?. The journal of finance, 44(5), pp.1115-1153. https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.1989.tb02647.x Tuan, H., 2009. Doi Moi and the remaking of Viet Nam. Global Asia journal. Available at: https://www.globalasia.org/ v4no3/cover/doi-moi-and-the-remaking-of-vietnam_hong-anh-tuan. Access on 20th December 2023 Số 260+261- Tháng 1&2. 2024- Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng 73
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
35=>2