Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2021. ISBN: 978-604-82-5957-0
405
SỰ THAM GIA CỦA NGƯỜI LAO ĐỘNG VÀO
CÁC CHƯƠNG TRÌNH CẢI TIẾN VÀ HIỆU SUẤT CỦA TỔ CHỨC
Triệu Đình Phương
Trường Đại học Thủy lợi, email: phuongtd@tlu.edu.vn
1. GIỚI THIỆU CHUNG
Đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt cũng như
sự thay đổi nhanh chóng của môi trường.
thành công của các doanh nghiệp nói chung
và doanh nghiệp sản xuất nói riêng dựa đáng
kể vào việc sử dụng toàn bộ năng lực của lực
lượng lao động, tạo ra các phương thức làm
việc mới và đưa ra các quyết định phù hợp và
kịp thời. Tăng cường sự tham gia của người
lao động (Employee Involvement-EI) nổi lên
như một giải pháp chiến lược cho các tổ chức
và được xem là yếu tố tiên quyết với sự thành
công của Hệ thống sản xuất tinh gọn và Hệ
thống quản lý chất lượng toàn diện (Bhuiyan
và Baghel, 2005; Farris và cộng sự, 2009; Van
Aken và cộng sự, 2010). Hiện nay, có nhiều
quan điểm, cách tiếp cận khác nhau về sự
tham gia của người lao động dựa trên bối cảnh
nghiên cứu nhưng điểm tương đồng chung
đều phản ánh những thực hành làm tăng sự
tham gia và ra quyết định của người lao động,
thúc đẩy cam kết của họ với tổ chức
(Marchington và cộng sự, 1992). Chúng có
thể được phân loại dựa trên bốn khía cạnh:
mức độ ảnh hưởng của người lao động (từ
việc được thông báo cho đến kiểm soát một
khía cạnh công việc cụ thể), hình thức tham
gia (trực tiếp hoặc gián tiếp), phạm vi công
việc và phạm vi tác động. Sự tham gia của
người lao động vào các chương trình cải tiến
(Continuous Improvement Programs-CIPs) là
một tập hợp con của EI đề cập đến các thực
hành tổ chức được thực hiện một cách nhất
quán, liên tục, cung cấp và nâng cao động lực,
cơ hội của người lao động để cải thiện sản
phẩm và quy trình. Các nghiên cứu về OM,
Lean, HRM và TQM từ năm 2000 trở lại đây
cung cấp rất nhiều bằng chứng thực nghiệm
đóng góp của EI trong việc đạt được hiệu suất
hoạt động vượt trội đồng thời theo nhiều
hướng khác nhau như: chất lượng, chi phí, khả
năng đáp ứng, sự linh hoạt (Amah và cộng sự,
2013; Bortolotti và cộng sự, 2015; Zeng và
cộng sự, 2015). Mặc dù, tác động trực tiếp,
gián tiếp của EI tới các khía cạnh khác nhau
của hiệu suất tổ chức đã và đang tiếp tục được
chứng minh và khẳng định nhưng thiếu vắng
các nghiên cứu chỉ ra cách thức để thu hút,
tăng cường sự tham gia của người lao động
vào các chương trình cải tiến, đổi mới nói
riêng và các hoạt động của tổ chức, quá trình
ra quyết định nói chung. Sử dụng cách tiếp
cận từ dưới lên, nghiên cứu tập trung tìm hiểu
phản ứng, thái độ của người lao động đối với
CIPs qua 2 câu hỏi nghiên cứu: (1) Động lực
nào thúc đẩy người lao động tham gia nhiều
hơn vào quá trình ra quyết định và CIPs của tổ
chức; (2) Lực cản dẫn đến việc người lao
động chọn không tham gia.
2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Phương pháp nghiên cứu điển hình được
tác giả sử dụng trong nghiên cứu này. Bối
cảnh được chọn là một doanh nghiệp chế tạo,
gia công linh kiện điện tử tại KCN Thăng
Long với hơn 500 lao động, tại đây Ban lãnh
đạo (BLĐ) cam kết mạnh mẽ trong việc thúc
đẩy CIPs và sự tham gia của người lao động.
Hơn 400 phiếu khảo sát được phát tới người
lao động của công ty, bao gồm cả nhân viên
văn phòng và công nhân trực tiếp trong tháng
12/2020. Kết quả thu về được 360 phiếu hợp
lệ. Các số liệu được tổng hợp, làm sạch và
phân tích trên phần mềm SPSS.
