Sửa Luật Chứng khoán và câu chuyện về
sự chờ đợi
Trong khi nền kinh tế vẫn ổn định, phần lớn DN niêm yết đều có sự tăng
trưởng, thì chỉ số đo lường sức khỏe của nền kinh tế là VN-Index lại lao dốc.
Điều này được lý giải bởi nhiều nguyên nhân như dòng tiền vào thị trường
yếu ớt, trong khi nguồn cung hàng phát hành thêm tăng quá lớn.
4 năm, không một sản phẩm mới
Theo cảm nhận của nhiều chủ thể tham gia TTCK, thì không phải là 4 năm
(kể từ khi Luật Chứng khoán có hiệu lực) thị trường không có một sản phẩm
mới nào được chính thức ra đời, mà là 10 năm nay, từ khi TTCK mở cửa
hoạt động, TTCK Việt Nam vẫn thế, không có một sự cải tiến nào về sản
phẩm để tăng tính thanh khoản, tăng khả năng chu chuyển vốn, tăng tính
hiệu quả của thị trường. 10 năm qua, các thành viên thị trường vẫn không
thấy đâu quy định pháp lý cho phép mua khống, bán khống, cho phép áp
dụng các sản phẩm mới như future, option…
Có thể TTCK Việt Nam vẫn chưa đủ hiện đại để áp dụng những công cụ
phái sinh hiện đại, nhưng những thứ giản dị hơn, đã được thị trường và nhà
quản lý nhắc đến rất nhiều lần, như giao dịch margin, giảm thời gian thanh
toán T+3, cho nhà đầu tư mở nhiều hơn 1 tài khoản tại 1 CTCK… cũng hoàn
toàn vắng bóng. Giao dịch repo (mua - bán kỳ hạn) đã được các CTCK và
nhà đầu tư thực hiện từ năm 2005, nhưng 6 năm nay, quy định pháp lý về
vấn đề này cứ loay hoay ở đâu đó, chưa thấy ra đời.
Tổng giám đốc Công ty Chứng khoán Nhật Bản, ông Yokoyama Norio,
trong một lần trao đổi với ĐTCK đã cho biết, một trong những điểm nhà đầu
tư Nhật cảm thấy bất thường nhất trên TTCK Việt Nam là quy định không
cho nhà đầu tư được cùng mua - bán một loại cổ phiếu trong phiên. Trong
khi đó, một tổ chức đầu tư của Nhật, khi mở tài khoản giao dịch tại Việt
Nam, thường đại diện cho hàng trăm, hàng nghìn khách hàng của họ tại Nhật
Bản. Vì thế, để không vi phạm pháp luật về giao dịch chứng khoán tại Việt
Nam, có tổ chức đầu tư của Nhật đã quy định với khách hàng rằng, thứ Hai,
thứ Tư, thứ Sáu chỉ được đặt lệnh mua; còn thứ Ba, thứ Năm thì chỉ được
đặt lệnh bán!
Không phải nhà quản lý TTCK không biết về sự ấu trĩ của quy định trên,
nhưng văn bản sửa đổi nó, như dư luận được biết, thì Ủy ban Chứng khoán
Nhà nước đã trình Bộ Tài chính từ những năm 2008, 2009, nhưng đến nay,
vẫn không được ban hành. Quản lý một thị trường thay đổi liên tục, nhưng
khung pháp lý lại chuyển động quá chậm chạp, đã tạo nên nhiều sự ức chế
cho các thành viên tham gia. Nó cũng thể hiện rằng, Bộ Tài chính không nên
“ôm” UBCK, vì họ không đáp ứng được thực tế thị trường. Kỳ sửa Luật
Chứng khoán lần này, Luật Chứng khoán và Luật Chứng khoán sửa đổi sẽ
có hiệu lực thi hành đến năm 2015, sau đó mới có luật mới. Trong khi đó, tại
dự thảo Luật Chứng khoán sửa đổi, không có điều khoản nào đề cập đến
việc tách UBCK ra khỏi Bộ Tài chính. Như vậy, nếu dự thảo Luật Chứng
khoán được thông qua nguyên trạng thì UBCK sẽ còn thuộc Bộ Tài chính
đến ít nhất là năm 2015.
Trước bức xúc của thị trường về sự ỳ ạch trong thủ tục xem xét ban hành
khung pháp lý cho các sản phẩm mới trên TTCK, một trong những vấn đề
lớn cần sự cân nhắc ở cấp thẩm định Luật là làm thế nào để đường đi của các
thủ tục ban hành văn bản pháp quy trên TTCK được nhanh hơn, thông
thoáng hơn, hiệu quả hơn. Nếu UBCK vẫn thuộc Bộ Tài chính cho đến năm
2015 thì trong 5 năm nữa, làm thế nào để tránh được cái cảnh chính sách
mới cho TTCK bị xếp vào ngăn kéo, chỉ vì một chuyên viên trẻ thiếu kinh
nghiệm của một vụ nào đó do không hiểu, hoặc do thiếu va chạm thực tiễn
thị trường và có bút phê ‘cần xem lại’, khiến lãnh đạo Bộ không quyết? Đó
là vấn đề lớn mà thị trường mong đợi cấp thẩm định Luật sẽ có câu trả lời
trong lần sửa Luật này