Tạp chí Khoa học – Số 01 (2013): 1 – 7 Trường Đại học An Giang
1
TÁC ĐỘNG CỦA NGUỒN LỢI THỦY SẢN ĐẾN SINH KẾ CỦA NGƯỜI DÂN DỄ BỊ
TỔN THƯƠNG Ở TỈNH AN GIANG
Phạm Xuân Phú1
ABSTRACT
The study was carried out in Phu Loc, Tan Chau district and Khanh An, An Phu district, An Giang province to
assess impacts of aquatic resources on livelihood of vulnerable people. The study also sought solutions for
sustainable livelihood of local people. The quantitative and qualitative methods were used for surveys: in-
depth interview (for local authorities and local people), focus group discussions, and questionnaires. The
results showed that people who lived along the river are poor, education-low, landless, and dependent on
natural resources that their income resources were from natural fish exploitation and hired work; therefore,
fish reduction resulted in their reduction of employment opportunity and income that caused their life
unstable. About 30.35% interviewed households in Khanh An commune, and 20.25% in Phu Loc wanted to
change their job. Approximately 69.65% of interviewed households in Khanh An and 79.75% in Phu Loc
maintained their current jobs due to familiarity to fish exploitation, unavailable funds, no land, and no
production facilities.
Keywords: An Giang, Khanh An, natural aquatic resources, Phu Loc, livelihood
Title: Impact of aquatic resources on livelihood of vulnerable people in An Giang province
TÓM TẮT
Nghiên cứu được thực hiện ở 2 xã Phú Lộc và Khánh An, huyện Tân Châu và An Phú, tỉnh An Giang. Mục
đích của nghiên cứu phân tích tác động của nguồn lợi thủy sản đến sinh kế của người dân dễ bị tổn thương ở 2
xã Phú Lộc và Khánh An, huyện Tân Châu và An Phú, tỉnh An Giang. Từ đó, đưa ra kiến nghị cho chiến lược
sinh kế của người dân sống ở vùng nghiên cứu được hiệu quả và bền vững. Các thông tin được thu thập bằng
cách kết hợp các phương pháp nghiên cứu định lượng và định tính. Kết quả nghiên cứu cho thấy người dân
sống ven sông là những người nghèo, trình độ học vấn thấp, sống phụ thuộc vào nguồn tài nguyên thiên nhiên;
vì không có đất sản xuất nên thu nhập chủ yếu dựa vào khai thác nguồn lợi thủy sản tự nhiên và đi làm thuê.
Chính vì vậy, khi nguồn lợi thủy sản giảm đã ảnh hưởng đến sinh kế của họ như giảm cơ hội việc làm, giảm
thu nhập, đời sống của họ trở nên bấp bênh. Có đến 30,35% hộ gia đình được phỏng vấn ở Khánh An và
20,25% hộ gia đình được phỏng vấn ở Phú Lộc muốn thay đổi nghề nghiệp. Mặc dầu sinh kế phụ thuộc vào
nguồn lợi thủy sản tự nhiên nhưng có đến 69,65% hộ được phỏng vấn ở xã Khánh An và 79,75% hộ ở xã Phú
Lộc vẫn tiếp tục với nghề khai thác thủy sản tự nhiên. Nguyên nhân là do họ đã quen với việc kiếm sống từ
khai thác thủy sản tự nhiên, thêm vào đó, điều kiện gia đình không có vốn, không đất đai và các phương tiện
sản xuất khác làm cho họ không thể chuyển sang nghề khác.
Từ khóa: An Giang, Khánh An, nguồn lợi thủy sản, Phú Lộc, sinh kế
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) có vị trí và vai trò quan trọng, là vựa lúa lớn nhất của Việt
Nam, không chỉ đảm bảo an toàn lương thực quốc gia mà còn đảm bảo hàng xuất khẩu, nhất là lúa
gạo và thủy hải sản. Đặc điểm nổi bật của ĐBSCL là một vùng được hình thành bởi tác động của
môi trường sông Mê Công và biển Đông, do đó là vùng sinh thái ngập nước có khí hậu nhiệt đới, gió
mùa. Do đó, nơi đây hầu như năm nào cũng xảy ra lũ lụt, có những trận lũ với cường suất lớn, gây
thiệt hại nặng nề về người và của (Nguyễn Đình Huấn, 2003). Lũ lụt ở ĐBSCL đã trải qua hàng
1ThS. Khoa Nông nghiệp và Tài nguyên Thiên nhiên, Trường Đại Học An Giang
Email: pxphu@agu.edu.vn
