Tài chính công - Chương 2: Chi tiêu công

Chia sẻ: Phạm Anh Dũng | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:39

Thêm vào BST

Báo xấu

132
lượt xem 24
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo bài thuyết trình 'tài chính công - chương 2: chi tiêu công', tài chính - ngân hàng, tài chính doanh nghiệp phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tài chính công - Chương 2: Chi tiêu công

KQ-2023 Tài chính công 02 Chi tiêu công (Public Expenditure) PGS TS Lê H u nh Khoa K toán và QTKD i h c Nông nghi p Hà N i 5/2/2013 2-1 FP – 2023 Public Finance 02 D n nh p Chính ph trong n n kinh t h n h p Lý do Chính ph can thi p: - Th trư ng không đ t hi u qu Pareto ¡ ¢ £ ¤ ¥ ¦ § ¨ © - Th trư ng đ t hi u qu Pareto ¢ £ ¤ ¥ ¦ § ¨ © LE HUU ANH PF – 2023 Public Finance 2-2 1
2 2-4 G F B B B G F B B c B a g ¤ ¢ ¢ ¨ 9 f e § ¦ H 9 ¢ ¨ 9 E D 9 ¨ ¦ d ¨ 9 ¢ b 9 @ ¨ Y G U ` ¦ X W V ¨ B T R ¢ ¨ ¦ 8 G F B B 8 8 7 6 5 ¦ S ¦ ¦ R § ¦ H 9 ¢ ¨ 9 E D 9 § ¦ I 9 @ ¢ 9 © ¤ G F B B G G P B 8 7 6 5 § ¦ H 9 ¢ ¨ 9 E D 9 R Q D ¨ 9 § ¦ I ¦ 9 © ¤ G F B B 7 C B 8 A 8 8 7 6 5 § ¦ H 9 ¢ ¨ 9 E D 9 9 9 @ 9 9 © ¤ Yêu c u c a 02 2-3 ¡ 1 £ ¦ 4 ¤ £ 3 ¡ © £ 2 £ 1 § 0 $ © £ ( ¡ ' $ § ) & % § £ $ # £ " £ § £ ! Chi thanh toán chuy n như ng £ £ © £ ¦ Chi hàng hoá d ch v công £ § § £ © £ ¨ § ¦ ¥ ¤ £ ¢ ¡ Hai n i dung chi tiêu công quan tr ng chính công như th nào? Chương này c n tr l i Chính ph s d ng tài D n nh p 02
02 N i dung ¡ ¨ @ ¦ ¨ £ ¦ X W ¤ e ¥ 9 9 ¨ ¢ 9 H ¦ § a B B c 7 ¢ B 8 A 8 B C 7 B B F G I ¦ § 9 ¨ D Q R 9 D E 9 ¨ ¢ 9 H ¦ § 5 B P G G B B F G ¦ § I ¢ ¨ © ¢ @ 9 I ¦ § 9 D E 9 ¨ ¢ 9 H ¦ § 8 B B F G 2-5 02 2.1 Khái ni m, phân lo i và c i m chi tiêu công 2.1.1 Khái ni m 2.1.2 Phân lo i 2.1.3 c i m chi tiêu công 2-6 3
02 2.1.1 Các khái ni m v chi tiêu công Theo nghĩa h p: ¡ ¢ £ ¢ ¤ ¥ ¦ § ¨ © ¦ ¡ ¢ £ ¢ ¤ ¥ ¦ ¡ ¨ ¡ ¡ ¥ ¨ © ¨ ¦ ¡ ¨ ¡ ¨ ! ¦ " Đánh giá: - Khái ni m này không ph n ánh đư c các tác đ ng toàn di n c a CP đ i v i n n kinh t . - Có nhi u ho t đ ng do c CP và khu v c tư nhân đóng góp nhưng đư c đ t dư i s qu n lý c a Chính ph . Khái ni m trên ch ph n ánh đư c m t ph n cho chi phí c a ho t đ ng → không th y đư c h t l i ích c a ho t đ ng đó mang l i cho xã h i. - Không ph n ánh đư c các kho n chi tiêu ngoài ngân sách nhà nư c và các kho n công n b t thư ng. Theo nghĩa r ng: ¡ ¢ £ ¢ ¤ ¥ ¦ § ¨ © £ # £ ¦ $ ¦ ¦ % ¡ & $ ¨ ¦ ¡ ¢ £ ¢ ¤ ¥ ¦ ' ( ¦ ¦ £ ¡ ¨ ¡ ¡ ) ¨ ¡ ¢ ' 0 1 £ ¡ 2 ¦ ¡ ¢ 3 ¨ ¥ 4 0 5 ¨ ¡ ¦ ' ¡ & 6 ¦ 0 1 ¦ ¥ ¨ © ¦ # ¡ ¨ © ¡ 7 8 9 5 ¦ ¡ ( @ 9 & ' ¥ $ ¨ A " Đánh giá: - Kh c ph c đư c 3 h n ch trên. - Khó xác đ nh. 2-7 02 Bàn lu n v khái ni m chi tiêu công Hai cách hi u khác nhau v chi tiêu công c ng. • Hi u theo nghĩa h p: nh ng chi phí trong vi c cung c p hàng hóa và d ch v thông qua ngân sách nhà nư c t c là lư ng ti n mà CP chi ra t ngân sách đ đáp ng chi tiêu như chi cho giáo d c, qu c phòng • Hi u theo nghĩa r ng: Các chính sách c a CP đưa ra đ u tr c ti p ho c gián ti p tác đ ng đ n chi tiêu c a khu v c tư nhân nh hư ng đ n phân b ngu n l c chung c a n n kinh t . (Ví d , khi CP thông qua quy t đ nh b t bu c các doanh nghi p ph i l p đ t h th ng x lý nư c th i đ b o v môi trư ng thì quy t đ nh đó s bu c khu v c tư nhân ph i b m t chi phí đáng k đ ch p hành hay khi CP n đ nh lãi su t ưu đãi cho các doanh nghi p nhà nư c thì th c ch t đây là m t hình th c tr c p ng m cho các doanh nghi p này, nh ng kho n tr c p đó l i không ph n ánh tr c ti p qua ngân sách) ph i tính toán c nh ng chi phí này thì m i ph n ánh h t tác đ ng c a m t quy t đ nh công c ng đ n toàn b n n kinh t qu c dân. 2-8 4
5 2-10 V © 5 § § ¦ £ £ " E ¦ § S " ( ¥ R ¦ • V ¥ Y ¥ £ X ¦ £ " E ¦ § S " ( ¥ R ¦ • V W ¦ £ ¦ ¥ 3 " E ¦ § S " ( ¥ R ¦ • ¥ ! § U T ¦ D § S " ( ¥ R ¦ D ¦ £ £ Q P I 2.1.2 Phân lo i chi tiêu công 02 2-9 % 8 # H E § G " ¥ F E § § 4 " D C B " 2 £ A ¦ ¥ @ 4 9 ) © • ! ¦ ¥ § % $ ¥ 7 ¥ ¥ 6 £ © 5 § § ¦ £ ¦ £ 4 ¦ ¥ 3 ¦ £ § ¦ ¥ 2 ¥ " • % $ 0 0 1 0 ) ( ¥ ' © & ¥ " • # " ¥ ! ¦ ¦ ¥ § ¥ § ¦ ¥ ¥ ¡ © ¨ § ¦ ¥ ¤ £ ¢ ¡ Th o lu n 02
02 Phân lo i theo tính ch t • Chi tiêu hoàn toàn mang tính ch t công c ng (chi mua s m hàng hóa, d ch v ) - Khu v c công s d ng nh ng ngu n l c c a n n kinh t s lo i b vi c s d ng chúng vào các khu v c khác chi phí cơ h i c a nh ng kho n chi tiêu công này là s n lư ng ph i lo i b các khu v c khác. Trong kinh t vĩ mô, kho n chi này thư ng đư c xem là gây là hi u ng làm "thoái gi m" đ u tư tư nhân. - T o ra đ nh hư ng c u tác đ ng vào n n kinh t . • Chi chuy n giao - Kho n chi có tính ch t phân ph i l i (như chi lương hưu, tr c p, phúc l i xã h i ) không th hi n yêu c u c a khu v c công v i các ngu n l c c a xã h i vì chúng ch đơn thu n là s chuy n giao t ngư i này sang ngư i khác thông qua khâu trung gian là khu v c công c ng. - Không t o ra rõ nét đ nh hư ng c u c a n n kinh t . - Các chương trình phân ph i l i đ u gây ra nh ng méo mó trong s phân b ngu n l c, do đó d n đ n s phi hi u qu . Ý nghĩa: Cách phân lo i này thư ng có ý nghĩa đ i v i vi c phân tích kinh t nhi u hơn là vi c qu n lý chi tiêu ngân sách c a CP. 2-11 02 Minh ho 1: Chi tiêu công Chính ph Anh 1987 T ng chi 174,5 t B ng 100,0% ¡ ¢ £ ¤ ¥ ¦ § ¨ § © ¤ ¥ § ¦ § ! - Y t – Giáo d c: 42,5 - Qu c phòng: 18,9 - Chi thư ng xuyên khác: 24,4 - Đ u tư v n: 6,3 ¡ ¢ £ ¤ ¥ ¦ § ¨ " § # ¤ § " ¤ ¦ § $ % & ¤ ¤ § ' ( ¤ ¥ ) ) 0 ! - BHXH: 51,9 - Lãi n : 17,7 - Thanh toán chuy n như ng khác: 12,8 Xem Kinh t h c David Begg, Stanley Fischer, Rudiger Dornbusch T p 1 trang 400. NXB GD-ĐH KTQD 1992 2-12 6
02 Minh h a 2: Share of General Government Expenditure in GDP and in Total Expenditure for 18 Countries (In percent; two-year averages in 1983--90 period) High-Income Middle-Income Low-Income All Countries Total Total Total Total GDP expenditure GDP expenditure GDP expenditure GDP expenditure Expenditure by economic type 39.1 100.0 24.1 100.0 27.8 100.0 38.3 100.0 Current expenditure 36.2 92.5 19.0 79.0 17.8 64.2 35.0 91.4 Goods and services 18.0 46.0 8.5 35.1 9.3 33.6 17.4 45.5 Wages 8.9 22.7 2.9 12.2 5.6 20.3 8.6 22.5 Other goods and services 8.5 21.8 4.1 17.0 3.7 13.3 8.2 21.5 Interest 4.4 11.2 1.0 4.3 3.2 11.4 4.2 11.1 Subsidies and transfers 13.8 35.3 9.5 39.5 5.3 19.2 13.3 34.9 Capital expenditure 2.9 7.4 4.4 18.1 5.6 20.2 3.0 7.9 Source: IMF, Government Finance Statistics Yearbook, 1993. 2-13 02 Phân lo i theo ch c năng • Chi cho cách d ch v nói chung c a CP (hay chi hành chính) là nh ng kho n chi ngân sách cho nh ng ho t đ ng thư ng xuyên đ đ m b o CP có th th c hi n các ch c năng c a mình (như chi cho các cơ quan hành chính c a CP, chi cho c nh sát, tòa án ). • Chi cho các d ch v kinh t g m nh ng kho n đ u tư c a chính ph vào cơ s h t ng, đi u ti t, tr c p s n xu t • Chi cho các d ch v c ng đ ng và xã h i là các kho n chi cho c ng đ ng nói chung, các h gia đình và cá nhân như chi cho giáo d c, y t , hưu trí, tr c p th t nghi p, phúc l i, văn hóa, gi i trí • Chi khác như tr lãi cho các kho n n c a Chính ph ho c phân b ngân sách gi a các c p chính quy n. Ý nghĩa: Cách phân lo i này thư ng đư c s d ng trong đánh giá phân b ngu n l c c a CP nh m thúc đ y th c hi n các ho t đ ng và m c tiêu c a CP. 2-14 7
02 Minh h a 3: Share of General Government Expenditure in GDP and in Total Expenditure for 18 Countries. (In percent; two-year averages in 1983--90 period) High-Income Middle-Income Low-Income All Countries Total Total Total Total GDP expenditure GDP expenditure GDP expenditure GDP expenditure Expenditure by function 39.1 100.0 23.9 100.0 23.9 100.0 38.1 100.0 Defense 4.7 12.0 1.5 6.5 3.1 12.8 4.5 11.9 Education 4.9 12.5 2.4 10.1 3.3 13.7 4.8 12.5 Health 5.1 13.1 1.7 7.0 0.8 3.5 4.8 12.7 Social security and housing 11.3 28.8 7.0 29.3 2.0 8.2 10.8 28.2 Economic services 3.7 9.4 6.4 26.7 6.5 27.3 3.9 10.2 Other government services 5.1 13.1 3.9 16.2 5.1 23.1 5.1 13.4 Interest 4.4 11.2 1.0 4.3 3.2 11.4 4.2 11.1 Source: IMF, Government Finance Statistics Yearbook, 1993. 2-15 02 Phân lo i theo m c chi tiêu Các kho n chi tiêu c a CP thư ng đư c phân lo i m t cách truy n th ng thành chi thư ng xuyên và chi đ u tư (m c l c chi). • Chi thư ng xuyên là các kho n chi đ mua các hàng hóa và d ch v không lâu b n, thư ng mang tính ch t l p đi l p l i thư ng xuyên qua các năm, như chi tr lương cho cán b công ch c nhà nư c, chi b o dư ng và duy trì cơ s h t ng • Chi đ u tư là kho n chi tiêu v mua đ t, thi t b , tài s n v t ch t và vô hình khác, có giá tr nh t đ nh và đư c s d ng hơn m t năm trong quá trình s n xu t. Ý nghĩa: Cách phân lo i này có ý nghĩa v qu n lý m c l c ngân sách, thu n ti n theo dõi đánh giá các kho n m c. LE HUU ANH PF – 2023 Public Finance 2-16 8
02 Minh h a 4: M c l c chi tiêu c a NSNN Vi t Nam n 2011 T download s li u đ n 2011 và nh n xét. 2-17 02 2.1.3 c i m c a chi tiêu công • Đ c đi m chung • Đ c đi m t ch c chi tiêu • Đ c đi m kinh t chính tr c a chi tiêu 2-18 9
02 2.1.3.1 c i m chung c a chi tiêu công Ph m vi chi tiêu công Tác ng nơi thị trư ng không có hi u qu Pareto Lo i hàng hoá – d ch v ch y u thu c chi tiêu công Có tính ch t hàng hoá – d ch v công nh hư ng tác ng c a chi tiêu công n nh kinh tế vĩ mô/C i thi n phân b ngu n l c/ i u ti t thu nh p dân cư Th o lu n: Gi i thích liên h n i dung c a c i m 2-19 02 Ph m vi chi tiêu và tác ng Ph m vi chi tiêu công c a chính phủ khu v c công: – Liên quan n các hàng hoá thông thư ng: lĩnh v c CP s n xu t ho c mua bán ho c cung ng – Liên quan n hàng hoá – d ch v công Tác ng c a chi tiêu công th c hi n ch c năng c a tài chính công: – Liên quan n n nh kinh tế vĩ mô – Liên quan n tác ng c a tái phân bố ngu n l c – Liên quan n tác ng c a tái phân bố thu nh p 2-20 10
02 2.1.3.2 c i m t ch c chi tiêu công T ch c chi tiêu công ph thu c vào mô hình đ nh ch Kinh t Kinh t Kinh t Nhà nư c h nh p Th trư ng Qu c h u hóa Công/tư Tư nhân hoá 2-21 02 M t s mô hình nh ch Bi u hi n mô hình đ nh ch G n Tư nhân s n xu t v i đi u ti t c a chính ph (qua thu và tr v i c p) m c đ quan Khu v c công tr c ti p s n xu t h công – S tham gia c a khu v c tư (PSP) và s k t h p công tư (PPP) tư trong n n kinh t Quan h t ng quát c a các mô hình đ nh chế Quan hệ gi a ¡ ¢ £ ¤ ¥ ¦ § ¡ ¨ © § ¡ § ¥ £ ¦ § ¡ ¨ © ¡ ¦ § ¡ § ¥ Quan hệ gi a ¢ ¥ ¡ ¢ ¡ £ ¨ § ¡ ! § ¡ Quan hệ gi a ¢ " § # $ ¥ % § & £ ¨ ¡ ' § & ( ) ¦ ¡ 2-22 11
02 c i m t ch c chi tiêu công c i m t ch c chi tiêu công ph thu c vào mô hình nh ch v t ch c s n xu t và cung ng. 3 cách th c t ch c s n xu t và cung ng: a/ Nhà nư c tr c ti p s n xu t và cung ng b/ Tư nhân s n xu t v i s i u ti t c a CP c/Tư nhân tham gia s n xu t (PSP) - nhà nư c qu n lý và h p tác công tư (PPP). M i cách có ưu i m v i h n ch khác nhau 2-23 02 a/ Nhà nư c tr c ti p s n xu t và cung ng Lo i nào là thích h p? Khi hàng hoá có tính đ c quy n tự nhiên cao (tàu đi n ng m, nghiên c u vũ trụ NASA, hàng hoá thu c kinh tế m ng...). Ưu th - Ch ng đ c quy n t nhiên - Tham gia kho ng tr ng tư nhân không mu n ho c khó làm H n ch - Kém linh ho t ngân sách (tính hành chính cao) H n - Khó chuyên sâu do b n tâm chính tr ch - Tính chuyên nghi p c a nhân sự hi u qu 2-24 12
02 b/ Tư nhân s n xu t và cung ng v i i u ti t c a CP Lo i nào là thích h p? Tư nhân s n xu t hàng hóa tư thu n túy. Khu v c công can thi p thông qua đi u ti t khu v c tư ch y u b ng thu và tr c p. Ưu th - C nh tranh ngu n khan hi m c i thi n Pareto - CP không ph i t ch c nên gi m chi tiêu công H n ch - Nguy cơ đ c quy n Th t b i - B tr ng th trư ng th trư ng - Đi u ti t c a CP làm méo mó th trư ng 2-25 02 c/ PSP/PPP PSP ¨ # " ¢ £ ¢ ¦ " ¢ # " ¨ ¦ ¨ ¤ # " ¨ ¤ ¥ ¦ § " § # ¨ ¥ ¨ # ¦ © # § $ § ¦ " ' ¡ ¡ ¡ PPP $ ¨ ¦ ¨ # " ¢ # " ¤ ¢ ¦ § ¨ ¤ ¥ ¦ § § ( ¤ " ¦ ¦ ¤ ¥ " ' ¡ ¡ ¡ H p đ ng trong khu v c công và đ i tác tư nhân trong cung ng hàng hóa, d ch v mà theo truy n th ng thu c trách nhi m khu v c công Các đi m quan tr ng Th a thu n có tính ch t h p đ ng dài h n T o khuy n khích giúp nâng cao hi u qu Chia s r i ro/Chia s l i ích/Chia s th m quy n ra quy t đ nh 2-26 13
02 PSP/PPP – Sự phát tri n và nguyên nhân S phát tri n - 1974: Chile th c hi n u tiên; 1979: Argentina - 1980s: Các nư c ông Á: t các d án h t ng n các khu v c khác - nh cao PSP/PPP vào 1997, sau ó gi m d n Nguyên nhân - T 1980s, d ch v công xu ng c p: phân ph i tem phi u tăng, ch t lư ng gi m - PSP/PPP như l i thoát: gi m m t i n; tăng t c k t n i, tăng ch t lư ng cung c p nư c, c i thi n giao thông công c ng… Ngu n: Fulbright, Vũ Thành T Anh 2-27 02 PSP/PPP – Ưu th và h n ch Lo i nào là thích h p? PSP/PPP n m gi a hàng hóa công thu n túy và hàng hóa tư thu n túy Ưu th : Phân b ngu n l c theo th trư ng nhi u hơn C i thi n Pareto. Nhà nư c minh b ch hơn trong qu n lý (không tr c ti p tham gia s n xu t). H n ch : Chi phí hành chính cao (b máy CP). Thu /tr c p gây bi n d ng can thi p. 2-28 14
02 PSP/PPP – Gi i pháp cho k t h p công-tư PSP/PPP - nh chế k t h p gi a chính ph và tư nhân trong nh ng lĩnh v c chính ph qu n lý không hi u qu b ng tư nhân. Giả nh c a nh chế: - Tăng hi u qu do u th u c nh tranh gi a các công ty t i a hoá l i nhu n - Ki m soát chi phí: c nh tranh kinh tế hi u qu hơn c nh tranh chính tr 2-29 02 PSP/PPP - N i dung Khu v c công thuê khu v c tư m trách ho t ng mua bán hàng hoá – d ch v Khu v c công h p ng v i khu v c tư v n hành nh ng lĩnh v c khu v c công qu n lý, cho thuê d ch v c a khu v c công (GD, YT, công ch ng…) Chuy n như ng u tư v n: BTO, BOT, BOO, BOOT, BT, O&M, OM&M, BLT, BLTM,... Liên doanh Tư nhân hoá tăng/qu c h u hoá gi m B - "build" M –”maintain” O - "operate“ M&M –”maintain and manage” OO - "own“/"operate“ L –”lease” T - "transfer“ Ngu n: Ph m S Liêm, 2011, Các khái ni m tư nhân hóa – xã h i hóa và quan h đ i tác công tư (PPP)(2).[12/08/11] www.vncold.vn/web/content.aspx?distid=2752 2-30 15
02 PSP/PPP – Mô t ph m vi ho t ng PSP/PPP BTO, BOT, BOO, BOOT, BT, O&M, OM&M, BLT, BLTM,... Trách nhi m Trách nhi m công tư 2-31 02 PSP/PPP – K t qu • Tác ng tích c c v ngân sách: - Gi m chi công (tuy nhiên, có th có v n dài h n: nhi u trư ng h p quay l i tr c p như c p nư c/năng lư ng…) • Tăng t l ti p c n: Hi u qu ph bi n trong vi n thông, c p nư c • Kích thích u tư tư nhân • C i thi n qu n lý: gi m tham nhũng 2-32 16
02 PSP/PPP – H n chế và trở ng i H n ch trong th c hi n - Ưu ãi chính ph (lu thoái)? - u th u có tin c y?/H p ng có rõ ràng? - Giám sát có nghiêm túc? - Tính ph c t p c a xác nh: giá xăng d u/ i n (chênh l ch/gi cao i m th p i m…) Các tr ng i: D báo th t b i th trư ng - B n ch t hàng hoá: công hay tư? - i u ki n s n xu t: c quy n t nhiên? - Ngo i tác: hi u ng lan to ? 2-33 02 PSP/PPP – Các thí i m VN Quy t nh 71/2010/Q -TTg • Đi u 4. Lĩnh v c thí đi m đ u tư theo hình th c đ i tác công - tư • 1. Đư ng b , c u đư ng b , h m đư ng b , b n phà đư ng b . • 2. Đư ng s t, c u đư ng s t, h m đư ng s t. • 3. Giao thông đô th . • 4. C ng hàng không, c ng bi n, c ng sông. • 5. H th ng cung c p nư c s ch. • 6. Nhà máy đi n. • 7. Y t (b nh vi n). • 8. Môi trư ng (nhà máy x lý ch t th i). • 9. Các D án phát tri n k t c u h t ng, cung c p d ch v công khác theo quy t đ nh c a Th tư ng Chính ph . Ngu n: http://vanban.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/hethongvanban?class_id=1&mode=detail&document_id=97686 2-34 17
02 2.1.3.3 c i m kinh t chính tr c a chi tiêu công ¡ £ 2 § ¨ 9 £ ¦ § § 5 © £ 6 ¥ D ¦ ¦ © ¢ £ 4 £ § ! ¥ U ¢ £ ¤ G 6 ¦ B ¥ ¦ T £ ¦ X £ £ ¦ 3 ¥ ¦ D ¦ ¤ C 4 £ R ¥ £ ¦ ¤ £ ¤ G 6 ¦ B ¥ ¦ T £ ¦ X £ £ ¦ 3 ¥ ¦ D ¦ ¤ H I R © ¦ ¥ § £ ¦ 3 ¥ ¦ 9 T i sao chính ph làm đư c nh ng vi c h đang làm? N n dân ch nào ng h h làm đi u đó? " ¥ ¦ £ £ ! ¦ £ ¦ § § 5 © £ 6 ¥ 2 § £ & © ¢ ! 2 ¨ ¥ ¦ ¥ ¦ ¦ ! ¥ " # $ % Ra quy t đ nh cá nhân/t p th : T ng th ng/Qu c h i/Chính ph /HĐ Dân nguy n: bi u quy t (tính dân ch cao nhưng phi hi u qu ) Th o lu n: - N u quy t nh chi tiêu công có tính cá nhân cao thì sao? - N u quan tr ng có tính dân ch cao thì sao? 2-35 02 Các mô hình l a ch n chi tiêu công ch y u © @ 9 H ¨ ¦ ¨ 7 • Chính ph cung c p hàng hoá công qua nh t trí tuy t đ i c a công chúng • Dân ch bi u quy t đ ng ý - s thích cá nhân thành s thích xã h i • B phi u/bi u quy t qua đa s • Lý thuy t c tri trung dung (median voter): dân ch đ i di n • Lobbying 2-36 18
02 Tham kh o m t s quan i m c n i và hi n i v mô hình kinh t chính tr chi tiêu công © @ 9 ¤ ¦ E ¦ 8 B P B c G 8 B C 7 • Lindahl • Kenneth Arrow • Niskanen 2-37 02 Mô hình Lindahl – Ôn t p Erik Lindahl (1891–1960). • T ng m c đóng thu c a dân chúng t o nên chi tiêu c a CP. M i cá nhân đ u có lư ng HHCC như nhau, nhưng l i khác nhau v giá thu (m c đóng thu ). Giá thu ư ng t ng c u ư ng cung • T ng thu c a dân T ng chi tiêu công t o ra đi m c t c a đư ng cung trên đư ng c u. ư ng c u c a cá nhân 1 P1+P... P... P1 P1 * Chi tiêu c a CP G • V n đ đ t ra là: m c chi tiêu c a CP theo s nh t trí tuy t đ i c a công chúng khó có th th c hi n đư c khi m i ngư i có m c thu khác nhau h s đòi h i khác nhau. 2-38 19
02Mô hình nh lý b t kh Kenneth Arrow - Ôn t p V n ngh ch lý b phi u Các quy t nh ưa ra b i các nhà c tài Kenneth Arrow (Nobel Price 1972) cùng John Hicks Kenneth Joseph Arrow (sinh 23 tháng 8, 1921) Không có nguyên t c nào thoả mãn đư c t t c các đi m mong mu n. 2-39 02 Ngh ch lý b phi u Condorcet – Ôn t p Th h ng ch n cho t ng k t qu c a A, B và C A B C 1 2 3 © ¢ £ B ¡ 3 1 2 © ¢ £ B ¡ ¡ 2 3 1 © ¢ £ B ¡ ¡ ¡ Keneht Arrow: Ngh ch lý b phi u. Xem Kinh t h c David Begg, Stanley Fischer, Rudiger Dornbusch T p 1 trang 76-77.NXB GD-ĐH KTQD 1992. 2-40 20