Chuycn
d~
24:
KY
NANG GIAI QUYET TRANH
CHAp
BAT BAI
(j
xA
I.
Khai
ni~m,
ynghia eua ghii
quy~t
tranh
eh§p
dit
dai it
xii
1.
Khtii
niim
DS
him
ra
khai
ni~m
vS
ghii quySt tranh chftp
dftt
dai, chung ta
cful
tim
hiSu tranh chftp la gi? Theo
Til'
diSn tiSng
Vi~t
thi tranh
chftp
noi chung
duQ'c
hiSu la: "Tranh gianh nhau m(jt cach giling co cai kh6ng
ro
thu(jc
v~
ben nao".
Co
rftt
nhiSu mau thufin, xung
dQt
tranh gianh giua cac chu
thS
v6i
nhau phat
sinh trong
dai
s6ng xii
hQi,
do chinh la nhfrng tranh chftp.
Tranh
chftp
dftt
dai la
mQt
hi~n
tugng tranh chftp nhau
vS
quySn chiSm
hfru, quySn
su
d\Ulg,
quySn dinh
do~t
vS
dftt
dai trong dai s6ng xii
hQi.
Tuy
thuQc
vao
chS
dQ
sa
hfru
dftt
dai am6i thai
kY
lich
su
khac nhau rna tranh
chftp
dftt
dai
giua cac chu
thS
ding
khac nhau. Trong
chS
dQ
sa
hfru
vS
dftt
dai cua chung ta
hi~n
nay, nha nu6c la nguai
d~i
di~n
cho nhan dan thvc
hi~n
quySn
sa
hfru
vS
dftt
dai. Tru6c khi
Lu~t
Dftt
dai
duQ'c
sua d6i nam 2003, cac tranh
chftp
vS
dftt
. dai va phuong thuc, cach thuc giai quySt cac tranh chftp
vS
dftt
dai cling
duQ'c
phap
lu~t
qui dinh thanh van ban. Thfun quySn giai quySt tranh
chftp
vS
dftt
dai
cling
duQ'c
giao cho
tUng
cO'
quan d.t
C\l
thS:
Co quan
qUID
ly
v~
d~t
dai cac
cftp
til'
xii
dSn
cac
cO'
quan co thfim quySn atrung uong; ngoai ra con co
cO'
quan tiSn
hanh t6 t\lng
tu
phap cling co thfim quySn giai quySt cac tranh
ch~p
vS
d~t
dai.
Tuy nhien dSn khi ban hanh
Lu~t
D~t
dai sua d6i va b6 sung nam 2003,
lful
dfiu
tien khai
ni~m
tranh
ch~p
d~t
dai
duQ'c
qui dinh
t~i
DiSu
4:
"Tranh chdp ddt aai
za
tranh chdp
v~
quy~n
va
nghfa v¥ cua nguai sit d¥ng adt giua hai
ho(zc
nhi~u
ben trong quan
h?
adt
aai"
Theo khai
ni~m
nay, d6i tugng tranh
ch~p
trong
tranh
ch~p
d~t
dai la
quy~n
va nghia
V\l
cua nguai
su
d\lng
d~t.
Nhung trong
thvc
tS
thi ngoai
vi~c
tranh
ch~p
phat sinh
til'
quy~n
va nghia
V\l
cua nguai sir
d\lng
d~t
con co ca cac tranh chftp phat sinh
til'
cac tai san
g~n
liSn
v6i
d~t,
tranh
chftp hgp d6ng, giao dich khac
vS
quy~n
su
d\lng
d~t,
tranh
ch~p
vS
m\lc dich
su
d\lng
d~t,
tranh
ch.~p
vS
dia gi6i hanh chinh. Do
v~y
tranh
ch~p
d~t
dai
duQ'c
hiSu
416
la
S\f
bAt
d6ng, mau
thu~n
hay xung
dQt
v@
lQ'i
feh,
v@
quy@n
va nghia V\l gifra
cac chu
th~
khi tham gia
vaG
quan
h~
phap
lu~t
d~t
dai.
Cac
d~c
di~m
cua tranh
ch~p
d~t
dai:
-
BAt
dai thuQc
so
hfru toan dan do nha nu6c
d~i
di~n
so
hilu. B6i tuqng
cua
tranh
ch~p
dAt
dai la
quy@n
quan ly,
quy@n
su
d\mg
va
nhUng
19i
fch
phat
sinh
tu
qua trinh
su
d\mg
mQt
lo~i
tai san
d~c
bi~t
khong
thuQc
quy@n
so
hfru
cua
cac ben tranh
chAp;
...
-Cac chu
th~
tranh
ch~p
dAt
dai chi la chu
th~
qmin ly va su
dl,lng
d~t,
khong co
quy@n
so
hfru d6i v6i
d~t
dai;
-Tranh
ch~p
d~t
dai luon
gAn
li@n
v6i qua trinh su
dl,lng
d~t
cua cac chu
th~
cho nen khong chi anh
huang
dSn
lQ'i
fch
tfl,l'c
tiSp cua cac ben tham gia tranh
chAp
ma
con anh
huang
dSn
lQ'i
ich cua nha nuac.
Tranh
ch~p
dAt
dai xay ra tac
dQng
khong nh6
dSn
tam ly, tinh
thfuI
cua
cac ben, gay nen tinh
tr~ng
mAt
6n dinh,
bAt
d6rig trong
nQi
bQ
nhan dan, lam
cho nhUng qui dinh cua phap
lu~t
v@
d~t
dai cling
nhu
nhUng chinh sach cua nha
nu6c
khong
duQ'c
th\fc
hi~n
mQt
cach
tri~t
d~.
Giai quySt tranh
chAp
dAt
dai, v6i
y nghia la
mQt
nQi
dung cua qmin ly
Nha
nu6c d6i v6i
dAt
dai; la
ho~t
dQng
cua
cac
co
quan
Nha
nu6c co
thAm
quy@n,
nhfun tim ra cac giai phap dung
dful
tren
co
so
phap
lu~t,
giai quySt cac
b~t
d6ng, mau
thu~n
gifra cac ben, kh6i
phl,lc
l~i
quy@n
lQ'i
cho ben bi xam
h~i.
B6ng
thai
xu
ly d6i v6i cac hanh vi vi
ph~m
phap
lu~t
dAt
dai.'
2.
Cae
IOlJ;
tranh chap aat
aa;
if
xii
a) Can elf VQO tinh chdt
phap
Iy
cua cae tranh chd
p
v~
adt aai.
Can
Cll
vaG
tinh
chAt
phap ly cua cac tranh
chAp
v@
dAt
dai, tranh
ch~p
dAt
dai
duQ'c
chia thanh 3
lo~i:
-Tranh
chAp
v@
quy@n
su
dl,lng
dAt
g6m:
,
+ Tranh
chAp
v@
quy@n
su
dl,lng
dAt
co lien quan
dSn
tranh
chAp
v@
dja
gi6i hanh chinh.
Lo~i
tranh
chAp
nay
thuang
xay ra gifra nguai 6 hai tinh, hai
huy~n,
hai
xa
v6i nhau,
t~p
trung 0 nhUng nai co tri tri quan
trQng
trong
vi~c
'.
417
phat triSn kinh
tS,
van hoa -xa
hQi,
m6c gi6i khong r5 dmg, nai co ngu6n
Him,
th6
sfm
qui
...
+ Tranh chfip giita nhling nguai sir d\lng
dfit
v6i nhau
vS
ranh gi6i giita
nhling vimg
dfit
dugc phep sir d\lng
va
quan
lY.
Lo~i
tranh chfip nay thuang
do
-
mQt
ben
tg
y thay d6i
ho~c
do ca hai ben khong xac dinh dugc
ranh
gi6i v6i nhau.
+ Tranh chfip
vS
quySn sir d\lng
dfit,
tai san
g~n
liSn v6i
dfit
trong quan
h~
thira
kS;
quan
h~
ly hon; giita
vg
va ch6ng.
.1
+ Doi
l~i
dfit,
tai san
g~n
liSn v6i quySn sir d\lng
dfit.
Thgc
chAt
day la
d~ng
tranh chfip doi
l~i
dfit,
doi
l~i
tai san
g~n
liSn v6i quySn sir d\lng
dfit
co
ngu6n g6c tru6c day
thuQC
quySn
sa
hfru ctia
hQ
ho~c
nguai than ctia
hQ
rna
do
nhiSu nguyen nhan khac nhau
hQ
khong quan ly, sir d\lllg nita. Bay
gia
nhling
nguai nay doi
l~i
nguai dang quan ly, sir d\lng
d~n
dSn tranh chfip. Trong
d~ng
nay co cac
lo~i
nhu
sau:
Tranh chfip doi
l~i
dfit,
tai san ctia
hQ,
etia nguai than trong nhfrng giai
do~n
tru6c day rna qua cac
cUQc
diSu chinh
rUQng
dfit
rna
da:
dugc chi
a,
cfip
cho
nguai khac.
Tranh chfip giitanhling nguai lam nghS thti cong nay thfit
nghi~p
tra
vS
doi
l~i
ruQng ctia nhling nguai lam nong
nghi~p;
nguai' khong
sfm
xufit
nong
nghi~p,
nguai chuySn di nai khac nay
tra
vS
doi
ruQng
dfit
dS
a va
sfm
xufit.
Tranh chfip doi
l~i
nha,
dfit
cho
muQ'll,
eho thue, cho anha.
D~ng
tranh
chfip
nay phat sinh do
vi~c
mQt
ben cho ben kia
rnuQ'll
dfit,
cho thue
dfit,
cho a
nha.
'
Tranh chfip giita d6ng bao dan
tQc
dia phuong v6i d6ng bao
dixay
dgng
vimg kinh
tS
m6i co nguyen nhan xufit phat
tir
vi~c
di
dan.
D~c
bi~t
la
di
dan
tg
do
khi
dSn
nai am6i nguai
di
xay dgng vimg kinh
tS
m6i khong co
dfit,
chinh quySn
dia phuong
sa
t~i
cung chua
cfip
dfit
cho nguai dan
di
cu
dSn.
D~
dSn
vi~c
nguai
m6i
dSn
pha
rUng,
lfin
chiSm
dfit
dai, tranh
chfip
v6i d6ng bao dan
tQc
sa
t~i.
-;
-Tranh chfip
vS
quySn va nghia
V\l
phat sinh trong qua trinh sir d\lng
dfit.
Vi~c
mQt
ben vi
ph~m
lam
cfm
tra
t6i
vi~c
thgc
hi~n
quySn ctia phia ben
kia
ho~c
mQt
ben khong thgc
hi~n
dung nghia
V\l
ctia minh cung phat sinh tranh
chfip. Hinh thuc
th.S
hi~n
ctia tranh chfip nay la nhu sau:
418
+ Tranh chftp trong qua trinh chu
th~
thgc
hi~n
hgp d6ng
chuy~n
d6i,
chuy~n
nhugng, cho thue, cho thue
l~i
quy~n
sir d\lng
dftt;
th~
chftp, bao lanh,
gop v6n
bing
gia tri
quy~n
sir d\lng
dftt.
+ Tranh chftp
v~
vi~c
b6i
thuang
giai phong
m~t
bing
khi nha nuac thu
h6i dftt
d~
sir d\lng vao m\lc dich an ninh, qu6e phong,
IQ'i
ich qu6c gia,
IQ'i
ich
cong
cQng.
Trong tranh chftp
lo~i
nay chu
y~u
Ia
khi~u
ki~n
v~
gia
dftt
dSn
bu,
di~n
tich dftt
duQ'c
d~n
bu, gia
ca
dftt tai dinh eu
va
d~n
bu khong dung nguai,
giai toa qua
muc
quy dinh
d~
chua
dftt
cftp
cho eac d6i tugng khac.
+ Tranh chftp do nguai khac gay
thi~t
h~i
ho~c
nguai khac
h~n
ch~
quy~n
va nghia
V\l
phat sinh trong qua trinh sir d\lng
d~t.
-Tranh chftp
v~
m\lc dich sir d\lllg
dftt.
+ Tranh chftp
v~
m\lc dich sir d\lng,
d~c
bi~t
la tranh chftp gifra
d~t
nong
nghi~p
v6'i
dftt lam
nghi~p,
gifra
dftt
tr6ng lila
v6'i
dftt nuoi tom, gifra
dftt
tr6ng
cao su v6'i dftt tr6ng ca phe, gifra dftt nong
nghi~p
v6'i
dftt th6
cu
trong qua trinh
phan b6
va
quy
ho~ch
sir d\lng. Trong thgc
t~
twang hgp tranh chftp nay xay ra
nhu
sau:
Do
m\lc dich sir d\lng
dftt
nen
Nha
nu6'c thu h6i dftt cua nguai dang sir
d\lng
d~
giao cho nguai khac sir d\lng
v6'i
m\lc dich khac,
dful
d~n
nguai dang sir
d\lllg
dftt
khi~u
ki~n
vi~c'
chuy~n
m\lc dich sir d\lng
dftt
hay
khi~u
ki~n
vi~c
thu
h6i
ho~c
khi~u
ki~n
nguai
duQ'c
giao
dftt
sir d\lllg v6'i m\lc dich khac.
M~t
khac,
nguai
duQ'c
Nha
nu6'c giao dftt
chuy~n
m\lc dich sir d\lng
khi~u
ki~n
nguai dang
sir d\lng dftt phai giao
dftt
cho minh thea
quy~t
dinh giao
dftt.
b)
Can
cu
VQO tham quyJn giai
quyit
tranh chdp adt aai
-Tranh chftp
dftt
dai thuQc tham
quy~n
giai
quy~t
cua UBND xa.
+
Oy
ban nhan dan
xa
huang
dfin,
chi
d~o
ho~t
dQng
hoa giai a
co
sa
d6i
v6'i
tranh chftp
v~
d~t
dai.
+ Trong
truang
hgp cac ben co tranh
chftp
khong
tg
thuang
lugng
duQ'c
v6'i nhau, hoa giai a
co
sa
khong thanh va co dan giri
d~n
Oy ban nhan dan xa
thi Chu tich
Oy
ban nhan dan xii
ti~n
hanh hoa giai tranh chftp
dAt
dai.
-Tranh
chAp
dftt dai thuQc tham
quy~n
giai
quy~t
cua
Oy
ban nhan dan
cAp
huy~n
d6i v6'i .cac twang hgp tranh
chAp
dftt
dai gifra
hQ
gia dinh, ca nhan,
419
cQng
dang
dan
cu
ma cac ben tranh chfrp chua co
gifry
chUng
nh~n
quy@n
sir
d\lng
dfrt;
quy~n
sa
hfru nha a
va
tai san khac
g~n
li~n
v6i
dfrt
ho~c
khong co
mQt
trong cac
lo~i
gifry
to'
qui dinh
t~i
cac khmin
1,
2
va
5
Di~u
50
Lu~t
D§.t
dai.
-Tranh
chfrp
dfrt
dai
thuQc
thfim
quy@n
gi~Li
quyet cua Uy ban nhan dan
cfrp
tinh.
+ Cac ben co tranh
chfrp
dAt
dai
da:
dugc Uy ban nhan dan
c§.p
huy~n
quyet dinh gilii quyet nhung khong nhfrt tri v6i quyet dinh gilii quyet tranh
chfrp
~
v@
dfrt
dai cua UBND
cfrp
huy~n,
neu
d~
nghi Uy ban nhan dan
cfrp
tinh gilii
quyet thi
thuQC
thfim
quy@n
gilii quyet cua Uy ban nhan dan
cfrp
tinh va day
la
quyet dinh gilii quyet cu6i cling.
+ Tranh
chfrp
dfrt
dai gifra t6 chuc,
co
sa
ton giao,
nguO'i
Vi~t
Nam dinh
cu
a
nu6c
ngoai, t6 chuc nu6c ngoai, ca nhan nu6c ngoai v6i nhau
ho~c
gifra t6
chuc,
co
sa
ton giao,
nguO'i
Vi~t
Nam
dinh
cu
anu6c ngoai, t6 chuc nu6c ngoai,
ca nhan
nu6c
ngoai v6i
hQ
gia dinh,
ca
nhan,
cQng
dang dan cu.
-Tranh
chfrp
dfrt
dai
thuQc
thfim
quy@n
giai quyet cua
BQ
Tai nguyen
va
moi truOng.
BQ
Tai nguyen va moi truang co
thb
quy@n
gilii quyet d6i v6i tranh
chfrp
.
dfrt
dai gifra t6 chilc,
co
sa
ton giao,
nguO'i
Vi~t
Nam dinh
cu
anu6c ngoai, t6
chuc nu6c ngoai, ca nhan nu6c ngoai v6i nhau
ho~c
gifra t6 chilc,
co
sa
ton giao,
nguO'i
Vi~t
Nam dinh
cu
anu6c ngoai, t6 chuc nu6c ngoai, ca nhan nu6c ngoai
v6i
hQ
gia dinh, ca nhan,
cQng
dang dan cu
dii
co quyet dinh gilii quyet cua Uy
ban nhan dan
cfrp
tinh nhung cac ben tranh
chfrp
khong dang yv6l quySt dinh gilii
quyet do, neu co
dan
d~
nghi
BQ
Tai nguyen va moi truang gilii quyet thi
thuQc
thfim
quy@n
gilii quyet cua
BQ
Tai nguyen
va
moi truang
va
day la quyet dinh gilii
, ,
quyet cuoi cling.
..
-Tranh
chfrp
dfrt
dai
thuQc
thfim quySn
gilii
quyet cua Toa an nhan dan cac
cAp.
Cac ben tranh
chAp
dAt
dai
dii
dugc
co
quan nha
nuac
co thfim
quy@n
cAp
gifry
chUng
nh~
quySn
sir
d\lng
dfrt
ho~c
mQt
trong cac
lo~i
giAy
to'
qui dinh
t~i
Kholin
1,
2
va
5 DiSu 50
Lu~t
DAt
dai, dii dugc Chu tich
Uy
ban nhan dan
xii
hoa
420