TÀI LI U LUY N THI Đ I H CỆ Ệ Ạ Ọ
R NG XÀ NUỪ – Nguy n Trung Thànhễ
1. Gi i thíchả ý nghĩa nhan đ “ề R NG XÀ NUỪ ”.
- Ý nghĩa t th cả ự : Ch r ng xà nu – m t lo i cây đ c tr ng Tây Nguyên ỉ ừ ộ ạ ặ ư ở
- Ý nghĩa t ng tr ngượ ư :
+ R ng xà nu v i s c s ng b t di t, là hình nh g n bó máu th t gi a tác gi vàừ ớ ứ ố ấ ệ ả ắ ị ữ ả
nh ng k ni m sâu s c trong cu c đ i chi n đ u và vi t văn t i chi n tr ng Tâyữ ỷ ệ ắ ộ ờ ế ấ ế ạ ế ườ
Nguyên. Đây cũng là loài cây g n bó m t thi t v i dân làng Xô Man ch ng ki n l chắ ậ ế ớ ứ ế ị
s bi hùng c a m nh đ t Tây Nguyên.ử ủ ả ấ
+ R ng xà nu còn là m t bi u t ng cho con ng i Tây Nguyên anh hùng, v i s cừ ộ ể ượ ườ ớ ứ
s ng mãnh li t mà c th trong tác ph m là nhân dân làng Xô Man v i nh ng conố ệ ụ ể ẩ ớ ữ
ng i u tú: c M t, Tnú, Dít, bé Heng... Qua b c tranh thiên nhiên, tác gi mu nườ ư ụ ế ứ ả ố
kh ng đ nh ý chí qu t c ng c a con ng i Tây Nguyên.ẳ ị ậ ườ ủ ườ
+ Nhan đ “R ng xà nu” còn g i lên ch đ tác ph m cũng nh c m h ng s thi,ề ừ ợ ủ ề ẩ ư ả ứ ử
bi tráng c a thiên truy n ng n đ c s c này. ủ ệ ắ ặ ắ
2. Phân tích tính s thi trong truy n "R ng xà nuử ệ ừ "
A . M bàiở
Nguy n Trung Thành đ c m nh danh là nhà văn c a Tây Nguyên b i ông đã g nễ ượ ệ ủ ở ắ
bó máu th t v i m nh đ t này trong hai cu c kháng chi n ch ng Pháp và ch ng M .ị ớ ả ấ ộ ế ố ố ỹ
S am t ng v Tây Nguyên, ni m ng ng m nh ng ph m ch t cao quý c a đ ngự ườ ề ề ưỡ ộ ữ ẩ ấ ủ ồ
bào n i đây đã giúp cho nhà văn g t hái đ c nh ng thành công r c r v đ tài Tâyơ ặ ượ ữ ự ỡ ề ề
Nguyên. Truy n ng n “ệ ắ R ng xà nuừ” là tác ph m đ c s c c a ông trong kháng chi nẩ ặ ắ ủ ế
ch ng M . Tác ph m mang đ m ch t s thi, vi t v nh ng v n đ tr ng đ i c a dânố ỹ ẩ ậ ấ ử ế ề ữ ấ ề ọ ạ ủ
t c; nhân v t trung tâm mang nh ng ph m ch t chung tiêu bi u cho c ng đ ng;ộ ậ ữ ẩ ấ ể ộ ồ
gi ng đi u ng i ca, trang tr ng, hào hùng.ọ ệ ợ ọ
B . Thân bài
Ý 1: Khái quát:
- Hoàn c nh sáng tác+ n i dung c b n:ả ộ ơ ả Đ u năm 1965, Mĩ đ quân t vào mi nầ ổ ồ ạ ề
Nam và ti n hành đánh phá ác li t ra mi n B c. “R ng xà nu” đ c vi t vào đúng th i đi mế ệ ề ắ ừ ượ ế ờ ể
mà c n c ta trong không khí s c sôi đánh Mĩ. Tác ph m đ c hoàn thành khu căn cả ướ ụ ẩ ượ ở ứ
c a chi n tr ng mi n Trung Trung b .Thông qua câu chuy n v nh ng con ng i anhủ ế ườ ề ộ ệ ề ữ ườ
hùng m t buôn làng h o lánh, bên nh ng cánh ở ộ ẻ ữ r ng xà nuừ b t ngàn, xanh b t t n, tác giạ ấ ậ ả
đã đ t ra m t v n đ có ý nghĩa l n lao c a dân t c và th i đ i: Đ cho s s ng c a đ tặ ộ ấ ề ớ ủ ộ ờ ạ ể ự ố ủ ấ
n c và nhân dân mãi mãi tr ng t n, không có cách nào khác h n là ph i cùng nhau đ ngướ ườ ồ ơ ả ứ
lên, c m vũ khí đ ng ch ng l i k thù tàn ác. ầ ứ ố ạ ẻ
- Ý nghĩa nhan đề: Có th nói đ t tên cho tác ph m c a mình là “ R ng xà nu”,ể ặ ẩ ủ ừ
Nguy n Trung Thành đã t o ra m t nhan đ mang ý nghĩa bi u t ng so sánh có giá tr nêuễ ạ ộ ề ể ượ ị
b t ch đ c a tác ph m: đó là ph m ch t anh hùng s c s ng b t t kỳ di u, khát v ng tậ ủ ề ủ ẩ ẩ ấ ứ ố ấ ử ệ ọ ự
do, khát v ng gi i phóng c a đ ng bào Tây Nguyên trong nh ng ngày đ u c a cu c khángọ ả ủ ồ ữ ầ ủ ộ
chi n ch ng M . Nhan đ này không nh ng th hi n khuynh h ng s thi, ch đ c a tácế ố ỹ ề ữ ể ệ ướ ử ủ ề ủ
ph m mà còn g i ra phong v Tây Nguyên cũng nh v đ p giàuẩ ợ ị ư ẻ ẹ ch t th , ch t lãng m nấ ơ ấ ạ
c a núi r ng Tây Nguyên hùng vĩ .ủ ừ
Ý 2: Phân tích tính s thi trong tác ph m:ử ẩ
Trang 1
a. Khái ni m khuynh h ng s thiệ ướ ử : Tr c h t nên hi u th nào là khuynhướ ế ể ế
h ng s thi trong văn h cướ ử ọ . Đó là m t khuynh h ng trong sáng tác ngh thu t thiên vộ ướ ệ ậ ề
vi c ph n ánh nh ng s ki n có ý nghĩa l ch s và có tính cách toàn dân. Nhân v t trung tâmệ ả ữ ự ệ ị ử ậ
trong nh ng tác ph m vi t theo khuynh h ng s thi th ng là nh ng con ng i đ i di nữ ẩ ế ướ ử ườ ữ ườ ạ ệ
cho giai c p, cho dân t c v i nh ng ph m ch t cao c , k t tinh nh ng gì cao đ p nh t c aấ ộ ớ ữ ẩ ấ ả ế ữ ẹ ấ ủ
c ng đ ng. Và khi kh ng đ nh, ng i ca nh ng anh hùng, nh ng kì tích sáng chói ..., ng iộ ồ ẳ ị ợ ữ ữ ườ
ngh sĩ không nhân danh cá nhân mà nhân danh dân t c, nhân danh c ng đ ng. Khuynhệ ộ ộ ồ
h ng s thi th ng g n li n v i c m h ng lãng m n .ướ ử ườ ắ ề ớ ả ứ ạ
b. Khuynh h ng s thi th hi n trong tác ph mướ ử ể ệ ẩ :
Trong tác ph m ẩ“R ng xà nu”ừ, khuynh h ng s thi đ c th hi n khá rõ ướ ử ượ ể ệ ở
vi c l a ch n đ tàiệ ự ọ ề , vi c xây d ng nhân v t, vi c s d ng hình nh l n gi ng đi uệ ự ậ ệ ử ụ ả ẫ ọ ệ
c a tác ph mủ ẩ ...
- Đ tàiề c a truy n “R ng xà nu” nói đ n v n đ sinh t h t s c h tr ng không chủ ệ ừ ế ấ ề ử ế ứ ệ ọ ỉ
c a ng i dân làng Xô Man hay c a m nh đ t Tây Nguyên mà c a c dân t c Vi t Nam.ủ ườ ủ ả ấ ủ ả ộ ệ
Truy n vi t v m t th i đi m l ch s tr ng đ i c a cách m ng Mi n Nam nh ng năm đenệ ế ề ộ ờ ể ị ử ọ ạ ủ ạ ề ữ
t i cho đ n lúc Đ ng kh i, nh ng đây là th i đi m t c n c v b , nhân dân Mi n Namố ế ồ ở ư ờ ể ứ ướ ỡ ờ ề
chu n b vũ trang chi n đ u. Ch đ c a tác ph m mang đ m tính s thi : tr c s tàn ácẩ ị ế ấ ủ ề ủ ẩ ậ ử ướ ự
c a k thù, nhân dân Mi n Nam ch có m t con đ ng duy nh t là c m vũ khí vùng lênủ ẻ ề ỉ ộ ườ ấ ầ
chi n đ u gi i phóng quê h ng.ế ấ ả ươ
“R ng xà nuừ” là tác ph m in đ m tính s thi . Đây là câu chuy n c a m t ng i, m tẩ ậ ử ệ ủ ộ ườ ộ
làng. Nh ng đ t vào hoàn c nh “R ng xà nu” đ c vi t ra,ư ặ ả ừ ượ ế thì đó cũng là câu chuy n c aệ ủ
m t th i đ i, m t đ t n c, m t cu c cách m ng..Nh v y, đây là chân lí mang t m l chộ ờ ạ ộ ấ ướ ộ ộ ạ ư ậ ầ ị
s . Vì l đó, nhà văn đã đ cho nó đ c nói lên b ng gi ng nói thiêng liêng, nh đ mãi mãiử ẽ ể ượ ằ ọ ư ể
kh c sâu vào kí c. Ch t s thi toát lên qua đ tài, ch đ , c t truy n, nhân v t, hình nhắ ứ ấ ử ề ủ ề ố ệ ậ ả
thiên nhiên, các chi ti t ngh thu t, gi ng đi u, ngôn ng c a tác ph m.ế ệ ậ ọ ệ ữ ủ ẩ
- Hình t ng ngh thu tượ ệ ậ :
+ Hình t ng cây xà nu:ượ
Trong tác ph m , hình t ng cây xà nu - r ng xà nu là m t sáng t o ngh thu t đ cẩ ượ ừ ộ ạ ệ ậ ộ
đáo c a nhà văn, đ c xây d ng v i c m h ng s thi hoành tráng, bút pháp lãng m n, k tủ ượ ự ớ ả ứ ử ạ ế
tinh giá tr t t ng và ngh thu t c a tác ph m . ị ư ưở ệ ậ ủ ẩ Hình t ng cây xà nu và hình t ng t pượ ượ ậ
th nh ng ngu i anh hùng làng Xô Man là hai hình t ng tr ng tâm n i b t xuyên su tể ữ ờ ở ượ ọ ổ ậ ố
toàn b truy n ng n. Trong đó hình t ng cây xà nu đã t o nên m t cái n n đ c bi t hùng vĩộ ệ ắ ượ ạ ộ ề ặ ệ
và phóng khoáng đ trên đó tác gi kh c ho m t cách đ m nét hình t ng nh ng ng iể ả ắ ạ ộ ậ ượ ữ ườ
anh hùng trong chi n đ u.ế ấ
Tây nguyên v n là vùng núi r ng r ng l n và hùng vĩ. Trên m nh đ t y có không ítố ừ ộ ớ ả ấ ấ
loài th c v t đa d ng, nhi u t ng nh ng NTT l i ch n cây xà nu làm bi u t ng ngh thu tự ậ ạ ề ầ ư ạ ọ ể ượ ệ ậ
cho s c s ng b t khu t và nh ng ph m ch t anh hùng c a nhân dân Tây nguyên nh ng ngàyứ ố ấ ấ ữ ẩ ấ ủ ữ
đ u c a cu c kháng chi n ch ng M .ầ ủ ộ ế ố ỹ
Khi tr l i Tây nguyên l n th hai ( 1962) NTT đã chia tay nhà văn Nguy n Thi bênở ạ ầ ứ ề
m t cánh r ng xà nu và th là r ng xà nu đã tr thành m t n i ám nh đ i v i ông. Nhà vănộ ừ ế ừ ở ộ ỗ ả ố ớ
đã nh n ra lo i cây này bao ph m ch t cao đ p: cao th ng, trong sáng, kiên c ng, trangậ ở ạ ẩ ấ ẹ ượ ườ
nhã, r n r i. Loài cây đó nh đã s ng t ngàn đ i và còn s ng đ n ngàn đ i sau, t ng câyắ ỏ ư ố ừ ờ ố ế ờ ừ
t ng cây, hàng v n cây hàng tri u cây mênh mông vô t n. Rõ ràng nh ng ph m chât đó r từ ạ ệ ậ ữ ẩ ấ
Trang 2
g n gũi v i nh ng v đ p tinh th n c a ng òi dân Tây Nguyên và cu c s ng chi n đ u c aầ ớ ữ ẻ ẹ ầ ủ ư ộ ố ế ấ ủ
h .ọ
M đ u tác ph m, nhà văn t p trung gi i thi u v ở ầ ẩ ậ ớ ệ ề r ng xà nuừ, m t r ng xà nu c thộ ừ ụ ể
đ c xác đ nh rõ: "ượ ị n m trong t m đ i bác c a đ n gi cằ ầ ạ ủ ồ ặ ", n m trong s h y di t b o tànằ ự ủ ệ ạ
c a k thùủ ẻ .Truy n m ra m t cu c đ ng đ l ch s quy t li t gi a làng Xô Man v i b nệ ở ộ ộ ụ ộ ị ử ế ệ ữ ớ ọ
Mĩ- Di m. R ng xà nu cũng n m trong cu c đ ng đ y. Xà nu hi n ra v i t th c a sệ ừ ằ ộ ụ ộ ấ ệ ớ ư ế ủ ự
s ng đang đ i di n v i cái ch t, s sinh t n đ i di n v i s h y di t. Cách m c a câuố ố ệ ớ ế ự ồ ố ệ ớ ự ủ ệ ở ủ
chuy n th t g n gàng, cô đúc mà v n đ y uy nghi t m vóc.V i kĩ thu t quay toàn c nh,ệ ậ ọ ẫ ầ ầ ớ ậ ả
Nguy n Trung Thành đã phát hi n ra nh ng đau th ng m t mát mà cây xà nu ph i gánhễ ệ ữ ươ ấ ả
ch u. Trong bom đ n chi n tranh, th ng tích đ y mình cây xà nu v n hiên ngang v n lênị ạ ế ươ ầ ẫ ươ
m nh m nh ng i dân Tây Nguyên kiên c ng b t khu t, không khu t ph c tr c kạ ẽ ư ườ ườ ấ ấ ấ ụ ướ ẻ
thù. Cây xà nu r n r i, ham ánh n ng m t tr i t a nh ng i Xô Man chân th t, m c m c,ắ ỏ ắ ặ ờ ự ư ườ ậ ộ ạ
phóng khoáng yêu cu c s ng t do. R ng xà nu t o thành m t b c t ng v ng ch c hiênộ ố ự ừ ạ ộ ứ ườ ữ ắ
ngang tru c bom đ n cũng là bi u tr ng cho s c m nh đoàn k t c a ng i dân Tây Nguyênớ ạ ể ư ứ ạ ế ủ ườ
khi n k thù ph i ki p s . ế ẻ ả ế ợ
* R ng xà nu đau th ng trong chi n tranh hu di từ ươ ế ỷ ệ
Trong ph n đâu c a tác ph m, ầ ủ ẩ r ng xà nuừ đã hi n lên v i nh ng đau th ng trongệ ớ ữ ươ
m a bom bão đ n c a quân thù. ư ạ ủ R ng xà nu ừđã tr thành đôi t ng c a s hu di t tànở ượ ủ ự ỷ ệ
kh cố. “H u h t đ i bác đ u r i vào ng n đ i xà nu c nh con n c l n. C ầ ế ạ ề ơ ọ ồ ạ ướ ớ ả r ng xàừ
nu hàng v n cây không có cây nào là không b th ng. Có nh ng cây b ch t đ t ngangạ ị ươ ữ ị ặ ứ
n a thân mình, đ ào ào nh m t tr n bão. ch nh ng v t th ng, nh a a ra,ử ổ ư ộ ậ Ơ ỗ ữ ế ươ ự ứ
tràn tr , th m ngào ng t, long lanh n ng hè gay g t, r i d n b m l i, đen và đ cề ơ ạ ắ ắ ồ ầ ầ ạ ặ
quy n thành t ng c c máu l n.ệ ừ ụ ớ ” Nguy n Trung Thành đã t ra đ c bi t tinh t khi miêuễ ỏ ặ ệ ế
t s chuy n hoá c a nh a xà nu. Đó là quá trình chuy n hoá t đau th ng t i căm thù vàả ự ể ủ ự ể ừ ươ ớ
u t h n c a cây r ng Tây Nguyên. Nh ng đau th ng mà r ng xà nu ph i gánh ch u ngoài ýấ ậ ủ ừ ữ ươ ừ ả ị
nghĩa t th c còn mang ý nghĩa t ng tr ng đ m nét. Nó g i ra nh ng đau th ng tang tócả ự ượ ư ậ ợ ữ ươ
c a ng òi dân làng Xô Man. Có th nói, l ch s c a làng Xô Man tr c ngày đ ng kh i làủ ư ể ị ử ủ ứơ ồ ở
nh ng trang đ y máu và n c m t. Trong nh ng ngày đen t i y, bao qu n chúng trung kiênữ ầ ướ ắ ữ ố ấ ầ
b k thù gi t h i, anh Xút b treo c trên cây v đ u làng, Bà Nhan b ch t đ u c t tóc treoị ẻ ế ạ ị ổ ả ầ ị ặ ầ ộ
trên đ u súng, m con Mai b ch t b i nh ng tr n m a đòn c a lũ gi c hung tàn... ầ ẹ ị ế ở ữ ậ ư ủ ặ
* S c s ng b t t kỳ di u c a r ng xà nuứ ố ấ ử ệ ủ ừ .
B t ch p s hu di t c a k thù, RXN v n v n lên v i m t s c s ng mãnhấ ấ ự ỷ ệ ủ ẻ ẫ ươ ớ ộ ứ ố
li t. S c s ng b t t c a RXN đ oc th h ên nhi u ph ng di n khác nhau:ệ ứ ố ấ ử ủ ự ể ị ở ề ươ ệ
Tr c h t nó th hi n kh năng sinh sôi theo c p s nhân Nguy n Trung Thànhướ ế ể ệ ở ả ấ ố ễ
th t s hào h ng khi miêu t s c s ng b t khu t c a loài cây nàyậ ự ứ ả ứ ố ấ ấ ủ : “C nh m t cây xà nuạ ộ
m i ngã g c, đã có b n năm cây con m c lên, ng n xanh r n, hình nh n mũi tên laoớ ụ ố ọ ọ ờ ọ
th ng lên b u tr i.ẳ ầ ờ ” S sinh s n c a r ng cây xà nu nh thách th c s hu di t c a bomự ả ủ ừ ư ứ ự ỷ ệ ủ
đ n gi c.ạ ặ
Cùng v i kh năng sinh sôi theo c p s nhân, r ng xà nu còn có m t kh năng t ch aớ ả ấ ố ừ ộ ả ự ữ
lành nh ng v t th ng. Nhà văn đ c bi t chú ý đ n nh ng cây xà nu đã tr ng thành. V iữ ế ươ ặ ệ ế ữ ưở ớ
nh ng cây xà nu v t lên cao quá đ u ng iữ ượ ầ ườ , “đ n đ i bác không gi t n i chúng, nh ngạ ạ ế ổ ữ
v t th ng c a chúng chóng lành nh trên m t thân th c ng tráng. Chúng v t lênế ươ ủ ư ộ ể ườ ượ
r t nhanh, thay th nh ng cây đã ngãấ ế ữ ”. C nh v y r ng xà nu đã n t m ng c l nứ ư ậ ừ ưỡ ấ ự ớ
c a mình ra che ch cho dân làng. ủ ở R ng xà nuừ đã v n lên v i m t s c s ng di u kỳ. S cươ ớ ộ ứ ố ệ ứ
Trang 3
s ng c a cây r ng thiên nhiên không ch t ng ph n gay g t v i s hu di t mà còn tháchố ủ ừ ỉ ươ ả ắ ớ ự ỷ ệ
th c s hu di t. D ng nh qua đó Nguy n Trung Thành mu n kh ng đ nh: m t m nhứ ự ỷ ệ ườ ư ễ ố ẳ ị ở ộ ả
đ t nh Tây Nguyên s s ng v n b t di t ngay trong s hu di t. Ch c n nhìn vào làngấ ư ự ố ẫ ấ ệ ự ỷ ệ ỉ ầ
Xôman bé nh , ta cũng đ th y đi u đó. K thù đã gieo bao đau th ng tang tóc cho dânỏ ủ ấ ề ẻ ươ
làng. Nuôi l n lòng căm thù gi c các th h ng i dân Tây Nguyên đã đ ng lên chi n đ uớ ặ ế ệ ườ ứ ế ấ
ch ng gi c. Th h tr c ngã xu ng đã có th h sau tr ng thành, anh Quy t hy sinh đãố ặ ế ệ ướ ố ế ệ ưở ế
có Tnú l n lên thay anh làm cán b . Tnú đi l c l ng thì bé Heng l i ti p t c tr ng thành.ớ ộ ự ượ ạ ế ụ ưở
Mai ngã xu ng thì em gái c a ch đã l n lên tr thành bí th chi b kiêm chính tr viên xã đ iố ủ ị ớ ở ư ộ ị ộ
đ y uy tín. Hình nh các th h c a làng Xôman ti p n i nhau cũng chính là bi u hi n cầ ả ế ệ ủ ế ố ể ệ ụ
th s ng đ ng nh t c a s c s ng Tây Nguyên th i đánh M mà không m t th l c c ngể ố ộ ấ ủ ứ ố ờ ỹ ộ ế ự ườ
b o nào có th tiêu di t đ cạ ể ệ ượ
* R ng xà nu ham ánh m t tr iừ ặ ờ :
Không ch d ng l i đó, r ng xà nuỉ ừ ạ ở ừ đ c miêu t trong tác ph m c a Nguy n Trungựơ ả ẩ ủ ễ
Thành còn có đ c tính là r t ham ánh sáng m t tr i đ ng nhiên lo i cây nào cũng c n ánhặ ấ ặ ờ ươ ạ ầ
sáng m t tr i nh ng c n ph i th y r ng đây nhà văn không đ n gi n ch miêu t đ c tínhặ ờ ư ầ ả ấ ằ ở ơ ả ỉ ả ặ
t nhiên c a xà nu mà còn mu n g i g m vào đó ý nghĩa t ng tr ng so sánh.ự ủ ố ử ắ ượ ư “Cũng có ít
lo i cây ham ánh sáng m t tr i đ n th . Nó phóng lên r t nhanh đ ti p l y ánhạ ặ ờ ế ế ấ ể ế ấ
n ng, th ánh n ng trong r ng r i t trên cao xu ng t ng lu ng l n th ng t p, longắ ứ ắ ừ ọ ừ ố ừ ồ ớ ẳ ắ
lánh vô s h t b i vàng t nh a cây bay ra, th m m màng”.ố ạ ụ ừ ự ơ ỡ
Đ t trong h th ng ch đ c a tác ph m thì nh ng cây xà nu ham ánh n ng m t tr iặ ệ ố ủ ề ủ ẩ ữ ắ ặ ờ
t ng tr ng cho nh ng nhân v t nh C M t, Tnú, Mai , Dít, bé Heng nh ng ng i dân Tâyượ ư ữ ậ ư ụ ế ữ ườ
Nguyên b t khu t kiên c ng g n bó máu th t v i cách m ng và l n lên trong ni m say mêấ ấ ườ ắ ị ớ ạ ớ ề
lý t ng cách m ng. V i h lý t ng cách m ng cũng có t m quan tr ng nh ánh sáng m tưở ạ ớ ọ ưở ạ ầ ọ ư ặ
tr i v i cây xanh. Du i ánh sáng c a lý t ng cách m ng v đ p r c r ti m n v i nh ngờ ớ ớ ủ ưở ạ ẻ ẹ ự ỡ ề ẩ ớ ữ
ng i con c a núi r ng m i có d p b c l to sáng, hoà chung vào v ng sáng c a c dânườ ủ ừ ớ ị ộ ộ ả ầ ủ ả
t c, dám s ng vì lý t ng đ c l p t do.ộ ố ưở ộ ậ ự
* Trong tác ph m c a Nguy n Trung Thành, r ng xà nu còn gi vai trò nhânẩ ủ ễ ừ ữ
ch ng c a l ch sứ ủ ị ử. R ng xà nu ừcũng tham d vào cu c s ng sinh ho t, chi n đ u c a dânự ộ ố ạ ế ấ ủ
làng Xô Man. Đã bao đêm d i ánh l a xà nu b p bùng dân làng đã t t p nghe C M t kướ ử ậ ụ ậ ụ ế ể
v l ch s c a làng, v chi n công c a Tnú. Khi dân làng kh i nghĩa thì c cánh r ng xà nuề ị ử ủ ề ế ủ ở ả ừ
ào ào rung đ ng và l a cháy kh p r ng, phong v Tây nguyên gi ng đi u s thi c a tácộ ử ắ ừ ị ọ ệ ử ủ
ph m cũng đ c g i lên t nh ng hình nh thiên nhiên này.ẩ ượ ợ ừ ữ ả
*S k t:ơ ế Nguy n trung Thành đã s d ng nhân hóa nh m t phép tu t ch đ o trênễ ử ụ ư ộ ừ ủ ạ
su t trang văn đ c t r ng xà nu. Đ làm cho hình t ng xà nu tr lên s ng đ ng, nhà vănố ặ ả ừ ể ượ ở ố ộ
đã đăt cây xà nu và con ng i đã đan cài vào nhau, soi chi u v đ p cho nhau. R ng xà nuườ ế ẻ ẹ ừ
chính là n d c a con ng i, nh ng con ng i s ng d i t m đ i bác. Cũng nh cây xàẩ ụ ủ ườ ữ ườ ố ướ ầ ạ ư
nu, thân th và trái tim h đ y th ng tích. Và cũng có đ i ng i gi ng nh nh ng cây xàể ọ ầ ươ ờ ườ ố ư ữ
nu nào đó, “b ch t đ t ngang n a thân ng i”. Song cũng nh cây xà nu, con ng i Xôị ặ ứ ử ườ ư ườ
Man, con ng i Tây Nguyên, con ng i Vi t Nam trong nh ng ngày đánh gi c v n s ng ,ườ ườ ệ ữ ặ ẫ ố
b n b , kiêu hùng, đ y khao khát h ng đ n ánh sáng m t tr i. Bi n pháp miêu t t ngề ỉ ầ ướ ế ặ ờ ệ ả ượ
tr ng lãng m n đã đ c huy đ ng khi n cho tác ph m có dáng d p m t áng th văn xuôi.ư ạ ượ ộ ế ẩ ấ ộ ơ
+ Hình t ng các th h ng i dân làng Xô Man:ượ ế ệ ườ
Truy n còn xây d ng thành công m t t p th nh ng ng i dân anh hùng c a núi r ngệ ự ộ ậ ể ữ ườ ủ ừ
Tây Nguyên. Nh ng nhân v t trong tác ph m, tiêu bi u nh : c M t, anh Quy t, Tnú, Mai,ữ ậ ẩ ể ư ụ ế ế
Trang 4
Dít, bé Heng th c ch t là nh ng k t tinh cao đ nh ng ph m ch t tiêu bi u c a c c ngự ấ ữ ế ộ ữ ẩ ấ ể ủ ả ộ
đ ng (g n bó v i dân làng, trung thành v i cách m ng, căm thù gi c sâu s c, kiên c ng b tồ ắ ớ ớ ạ ặ ắ ườ ấ
khu t, dũng c m chi n đ u hi sinh ...). Lí t ng s ng c a nh ng nhân v t này luôn g n li nấ ả ế ấ ưở ố ủ ữ ậ ắ ề
v i v n m nh c a c c ng đ ng. H n n a, các nhân v t đây cũng đ c xây d ng thớ ậ ệ ủ ả ộ ồ ơ ữ ậ ở ượ ự ể
hi n s ti p n i gi a các th h cách m ng làng Xô Man. C M t đ i di n cho th h cáchệ ự ế ố ữ ế ệ ạ ụ ế ạ ệ ế ệ
m ng t th i kháng chi n ch ng th c dân Pháp, c truy n l i cho con cháu truy n th ngạ ừ ờ ế ố ự ụ ề ạ ề ố
oanh li t đó c a dân làng; Tnú tiêu bi u cho ý chí và s c m nh c a c c ng đ ng; Dít, Hengệ ủ ể ứ ạ ủ ả ộ ồ
là th h non tr ti p n i cha anh ... Vì th , t t c s ph n c a m i nhân v t đ u th ngế ệ ẻ ế ố ế ấ ả ố ậ ủ ọ ậ ề ố
nh t v i nhau, th ng nh t v i s ph n c a c c ng đ ng. Đi u đó cũng th hi n rõ nét tínhấ ớ ố ấ ớ ố ậ ủ ả ộ ồ ề ể ệ
s thi c a tác ph m .ử ủ ẩ
* Đ ng đ u t p th anh hùng y là ứ ầ ậ ể ấ C M tụ ế . C M t là hi n thân c a truy nụ ế ệ ủ ề
th ng, là pho s s ng c a làng Xôman. ố ử ố ủ C là bi u t ng cho s c qu t kh i c a m tụ ể ượ ứ ậ ở ủ ộ
truy n th ng l ch s hào hùng Tây Nguyên đúng nh h i c c a nhà văn: Ông là c iề ố ị ử ở ư ồ ứ ủ ộ
ngu n, là Tây Nguyên c a th i “Đ t n c đ ng lên” còn tr ng t n đ n hôm nay, ông nhồ ủ ờ ấ ướ ứ ườ ồ ế ư
l ch s bao trùm nh ng kh ng che l p s ti p n i ngày càng mãnh li t h n, t giác h n c aị ử ư ồ ấ ự ế ố ệ ơ ự ơ ủ
các th h sau. ế ệ
Nhân v t c M t tr lên đ c bi t s ng đ ng trong tác ph m nh ngh thu t cá tínhậ ụ ế ở ặ ệ ố ộ ẩ ờ ệ ậ
hoá nhân v t đ c s c c a nhà văn. c v a có nét tiêu bi u đi n hình c a nh ng già làngậ ặ ắ ủ Ở ụ ừ ể ể ủ ữ
Tây Nguyên th i ch ng M , v a có nh ng nét riêng bi t đ c đáo.ờ ố ỹ ừ ữ ệ ộ
Đ c tác ph m, hình nh c a c M t đã khi n cho đ c gi liên t ng đ n m t cây xàọ ẩ ả ủ ụ ế ế ộ ả ưở ế ộ
nu c th gi a buôn làng, luôn v ng vàng tr c phong ba bão táp. C M t đã đ c nhà vănổ ụ ữ ữ ướ ụ ế ượ
miêu t trong s so sánh đ i chi u v i cây xà nu. ả ự ố ế ớ “Ông c v n qu c th c nh x a, râuụ ẫ ắ ướ ư ư
bây gi đã dài mà v n đen bóng, m t v n sáng và x ch ng c… Ông tr n, ng cờ ẫ ắ ẫ ế ượ ở ầ ự
căng nh m t cây xà nu l nư ộ ớ ”, đôi bàn tay s n sùi nh v cây xà nu, bàn tay n ng tr ch.ầ ư ỏ ặ ị
Gi ng nói c a c M t thì ọ ủ ụ ế “ , d i vang trong l ng ng cồ ồ ộ ồ ự ” nh mang trong đó âm v ngư ọ
c a nh ng cánh r ng Tây Nguyên b t ngàn hùng vĩ. Nh t t c nh ng ng i dân Xô manủ ữ ừ ạ ư ấ ả ữ ườ
khác, c M t r t ít nói. L i nói khen t ng cao nh t ch làụ ế ấ ờ ặ ấ ỉ “đ c” ượ nh ng nh ng l i l c aư ữ ờ ẽ ủ
c l i có m t s c m nh c vũ đ ng viên r t l n đ i v i dân làng. M i l i d n dò nh c nhụ ạ ộ ứ ạ ổ ộ ấ ớ ố ớ ỗ ờ ặ ắ ở
c a c đ u là nh ng bài h c quý báu, th hi n ni m t hào v s c m nh Tây Nguyên. Củ ụ ề ữ ọ ể ệ ề ự ề ứ ạ ụ
đã nói v r ng xà nu c a làng mình: Không có cây gì m nh b ng cây xà nu đ t ta. Cây mề ừ ủ ạ ằ ấ ẹ
ngã cây con m c lên…. Có nh ng lúc l i nói c a c M t tr thành chân lý đ c nh ngọ ữ ờ ủ ụ ế ở ượ ữ
ng i nh Tnú ghi lòng t c dườ ư ạ ạ : “Cán b là Đ ng. Đ ng còn, núi n c này cònộ ả ả ướ ”. C M tụ ế
còn d n dò các th h cháu con v m t bài h c x ng máu đ c t ng k t t chính cu cặ ế ệ ề ộ ọ ươ ượ ổ ế ừ ộ
đ i c a Tnúờ ủ : “ Nh l y, ghi l y. Sau này tau ch t r i, bay còn s ng ph i nói l i choớ ấ ấ ế ồ ố ả ạ
con cháu: Chúng nó đã c m súng, mình ph i c m giáoầ ả ầ ” đó đâu ph i là s chiêm nghi mả ự ệ
t ng tr i c a m t đ i ng i mà là s chiêm nghi m t ng tr i c a c m t dân t c trong đauừ ả ủ ộ ờ ườ ự ệ ừ ả ủ ả ộ ộ
th ng chi n tranh..ươ ế
C M t luôn giáo d c ý th c cách m ng cho dân làng bên ánh l a xà nu b p bùng.ụ ế ụ ứ ạ ử ậ
V i m t gi ng nói tr m m trang nghiêm, c đã k cho dân làng nghe v cu c đ i c a Tnú.ớ ộ ọ ầ ấ ụ ể ề ộ ờ ủ
Trong l i k c a c có m t cái gì đó th t thiêng liêng h t nh m t câu chuy n l ch s , m tờ ể ủ ụ ộ ậ ệ ư ộ ệ ị ử ộ
huy n tho i c a th i đ i. T nh ng câu chuy n y, c M t đã kh i d y trong tâm h n m iề ạ ủ ờ ạ ừ ữ ệ ấ ụ ế ơ ậ ồ ỗ
ng i lòng yêu th ng buôn làng, yêu quê h ng đ t n c, lòng trung thành tuy t đ i vàoườ ươ ươ ấ ướ ệ ố
Đ ng, vào cách m ng.ả ạ
Trang 5