Tài li u môn h c Kinh t xây d ng 1 – Ch ng 3ệ ọ ế ự ươ
M C L CỤ Ụ
CH NG 3.QU N LÝ LAO Đ NG VÀ TI N L NG TRONG XÂY D NGƯƠ Ả Ộ Ề ƯƠ Ự .................... 2
I.Qu n lý lao đ ng trong doanh nghi p xây d ngả ộ ệ ự ..................................................................................... 2
1.L c l ng lao đ ng trong doanh nghi p xây d ng ự ượ ộ ệ ự .............................................................................................. 2
1.1.Khái ni m lao đ ng trong xây d ngệ ộ ự ............................................................................................................... 2
1.2.Phân lo i lao đ ng trong doanh nghi p xây d ng ạ ộ ệ ự ........................................................................................ 2
2.Khái ni m và m c đích qu n lý lao đ ng trong doanh nghi p xây d ngệ ụ ả ộ ệ ự ............................................................ 4
2.1.Khái ni m v qu n lý lao đ ngệ ề ả ộ ...................................................................................................................... 4
2.2.Ý nghĩa c a công tác qu n lý lao đ ngủ ả ộ .......................................................................................................... 4
2.3.M c đích c a qu n lý lao đ ng c a doanh nghi p xây d ngụ ủ ả ộ ủ ệ ự ...................................................................... 4
3.N i dung c a qu n lý lao đ ng c a doanh nghi p xây d ngộ ủ ả ộ ủ ệ ự ............................................................................... 5
II.Năng su t lao đ ng trong xây d ngấ ộ ự ........................................................................................................ 6
1.Khái ni mệ ................................................................................................................................................................. 6
1.1.Năng su t lao đ ng cá nhânấ ộ ............................................................................................................................. 6
1.2.Năng su t lao đ ng xã h iấ ộ ộ ............................................................................................................................... 6
2.Các ph ng pháp tính năng su t lao đ ng trong xây d ngươ ấ ộ ự ................................................................................... 6
3.Tăng năng su t lao đ ng trong xây d ngấ ộ ự ............................................................................................................... 9
3.1.Th c ch t tăng NSLĐự ấ ...................................................................................................................................... 9
3.2.Hi u qu c a tăng NSLĐệ ả ủ .............................................................................................................................. 10
3.3.Bi n pháp tăng năng su t lao đ ngệ ấ ộ ............................................................................................................... 10
III.Ti n l ng trong xây d ngề ươ ự ................................................................................................................. 11
1.Khái ni m và ý nghĩa c a ti n l ngệ ủ ề ươ ................................................................................................................... 11
1.1.Khái ni m ti n l ng (trong n n kinh t th tr ng)ệ ề ươ ề ế ị ườ ................................................................................. 11
1.2.Ý nghĩa c a ti n l ng ủ ề ươ ................................................................................................................................ 11
2.M t s khái ni m liên quan đ n ti n l ngộ ố ệ ế ề ươ ........................................................................................................ 11
2.1.Ng ch l ngạ ươ .................................................................................................................................................. 12
2.2.Thang l ngươ ................................................................................................................................................... 12
2.3.Nhóm l ngươ .................................................................................................................................................... 12
2.4.H s c p b c l ngệ ố ấ ậ ươ .................................................................................................................................... 12
2.5.M c l ngứ ươ ...................................................................................................................................................... 13
2.6.Ph c p theo l ngụ ấ ươ ....................................................................................................................................... 13
3.Các hình th c ti n l ng áp d ng trong xây d ngứ ề ươ ụ ự .............................................................................................. 15
3.1.Ti n l ng tr theo th i gianề ươ ả ờ ....................................................................................................................... 15
3.2.Ti n l ng tr theo s n ph mề ươ ả ả ẩ ..................................................................................................................... 16
1
Tài li u môn h c Kinh t xây d ng 1 – Ch ng 3ệ ọ ế ự ươ
CH NG 3. ƯƠ QU N LÝ LAO Đ NG VÀ TI N L NG TRONG XÂY D NGẢ Ộ Ề ƯƠ Ự
I. Qu n lý lao đ ng trong doanh nghi p xây d ngả ộ ệ ự
1. L c l ng lao đ ng trong doanh nghi p xây d ng ự ượ ộ ệ ự
1.1. Khái ni m lao đ ng trong xây d ngệ ộ ự
Ho t đ ng có ý th c c a con ng i m i lĩnh v c (s n xu t v t ch t, hay phi v t ch t)ạ ộ ứ ủ ườ ở ọ ự ả ấ ậ ấ ậ ấ
đ u đ c g i là lao đ ng.ề ượ ọ ộ
1.2. Phân lo i lao đ ng trong doanh nghi p xây d ng ạ ộ ệ ự
Bao g m các hình th c phân lo i sau:ồ ứ ạ
a. Phân lo i theo tính ch t tr c ti p hay gián ti p trong quá trình lao đ ngạ ấ ự ế ế ộ
Theo hình th c này lao đ ng c a doanh nghi p phân ra: lao đ ng tr c ti p và gián ti pứ ộ ủ ệ ộ ự ế ế
-Lao đ ng tr c ti p: đ i t ng này là nh ng ng i tr c ti p liên quan đ n s n xu t raộ ự ế ố ượ ữ ườ ự ế ế ả ấ
s n ph m, th ng đ c g i là công nhân (t c nh ng ng i làm vi c b ng chân tay hayả ẩ ườ ượ ọ ứ ữ ườ ệ ằ
đi u khi n các máy móc thi t b s n xu t. L c l ng này chi m t l l n nh t trongề ể ế ị ả ấ ự ượ ế ỷ ệ ớ ấ
doanh nghi p, th ng ≈ 85% t ng lao đ ng c a doanh nghi p nh công nhân s n xu tệ ườ ổ ộ ủ ệ ư ả ấ
chính, công nhân s n xu t ph , ph c v công nhân chính và công nhân khác (đi u khi nả ấ ụ ụ ụ ề ể
thi t b , s a ch a, d n d p…)ế ị ử ữ ọ ẹ
-Lao đ ng gián ti p (các cán b qu n tr ) đó là nh ng ng i tham gia các ho t đ ng qu nộ ế ộ ả ị ữ ườ ạ ộ ả
lý, đi u hành các ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p mà công vi c c a hề ạ ộ ả ấ ủ ệ ệ ủ ọ
không tr c ti p g n v i s n ph m s n xu t ra nh nhân viên qu n lý kinh t , qu n lý kĩự ế ắ ớ ả ẩ ả ấ ư ả ế ả
thu t, qu n lý hành chính… Trong xây d ng ng i ta quy c lao đ ng gián ti p làậ ả ự ườ ướ ộ ế
nh ng cán b qu n lý đi u hành t c p đ i xây d ng tr lên đ n c quan cao nh t c aữ ộ ả ề ừ ấ ộ ự ở ế ơ ấ ủ
doanh nghi p nh xí nghi p, công ty, t ng công ty. ệ ư ệ ổ
Đ i ngũ lao đ ng gián ti p còn đ c g i là “viên ch c doanh nghi p”ộ ộ ế ượ ọ ứ ệ
T p h p c hai kh i đ c g i là “công nhân viên ch c” c a doanh nghi pậ ợ ả ố ượ ọ ứ ủ ệ
b. Phân lo i theo lo i hình ho t đ ng s n xu t kinh doanh ạ ạ ạ ộ ả ấ
Theo hình th c này lao đ ng c a doanh nghi p xây d ng đ c phân thành ứ ộ ủ ệ ự ượ
-L c l ng lao đ ng chính là lao đ ng trong s n xu t kinh doanh xây l pự ượ ộ ộ ả ấ ắ
-L c l ng lao đ ng trong các ho t đ ng s n xu t kinh doanh khác (trong tr ng h pự ượ ộ ạ ộ ả ấ ườ ợ
2
Tài li u môn h c Kinh t xây d ng 1 – Ch ng 3ệ ọ ế ự ươ
doanh nghi p có nhi u lo i ho t đ ng s n xu t kinh doanh khác)ệ ề ạ ạ ộ ả ấ
vi c phân lo i này là nh m bi t đ i t ng nào th a hành và ng i nào qu n lý và khiệ ạ ằ ế ố ượ ừ ườ ả
thanh toán ti n l ng c a doanh nghi p thì có chính sách khác nhau gi a l c l ng laoề ươ ủ ệ ữ ự ượ
đ ng chính và l c l ng lao đ ng khácộ ự ượ ộ
c. Phân lo i theo tính ch t, trình đ chuyên môn, ngh nghi pạ ấ ộ ề ệ
Theo cách phân lo i này lao đ ng c a doanh nghi p đ c phân thành công nhân và viênạ ộ ủ ệ ượ
ch c doanh nghi p:ứ ệ
-Đ i v i công nhân:ố ớ
oPhân lo i theo ngh bao g m: công nhân ngh m c, n , s t, bê tông…ạ ề ồ ề ộ ề ắ
oPhân lo i theo trình đ lành ngh bao g m: công nhân các ngh có các b cạ ộ ề ồ ở ề ậ
t ng ng khác nhau t b c 1 đ n b c 7ươ ứ ừ ậ ế ậ
-Đ i v i viên ch c doanh nghi p: phân chia theo trình đ chuyên môn nhân viên (cán bố ớ ứ ệ ộ ộ
qu n tr ) bao g m:ả ị ồ
oĐ i h cạ ọ
oTrên đ i h cạ ọ
oS c pơ ấ
oTrung c pấ
đ ng th i còn g n v i các ch c danh khác nhau đ ph c v công tác tr l ngồ ờ ắ ớ ứ ể ụ ụ ả ươ
VD: trình đ đ i h c có th phân ra:ộ ạ ọ ể
-Chuyên viên g m có: chuyên viên, chuyên viên chính, chuyên viên cao c pồ ấ
-K s g m có: k s , k s chính, k s cao c pỹ ư ồ ỹ ư ỹ ư ỹ ư ấ
-Nhân viên: kinh t , hành chính, văn th , lái xe con…ế ư
d. Phân lo i theo hình th c qu n lý và tuy n d ngạ ứ ả ể ụ
-Theo hình th c qu n lý bao g m:ứ ả ồ
oCông nhân viên trong danh sách là s lao đ ng do doanh nghi p tr c ti p qu nố ộ ệ ự ế ả
lý và tr l ngả ươ
oCông nhân viên ngoài danh sách là s lao đ ng không do doanh nghi p qu n lýố ộ ệ ả
3
Tài li u môn h c Kinh t xây d ng 1 – Ch ng 3ệ ọ ế ự ươ
và tr l ngả ươ
-Theo hình th c tuy n d ng bao g m:ứ ể ụ ồ
oLao đ ng làm vi c theo h p đ ng dài h nộ ệ ợ ồ ạ
oLao đ ng làm vi c theo h p đ ng ng n h nộ ệ ợ ồ ắ ạ
oLao đ ng làm vi c theo h p đ ng th i v (t m th i) ộ ệ ợ ồ ờ ụ ạ ờ ng i lao đ ng đ cườ ộ ượ
tr “ti n công”ả ề
2. Khái ni m và m c đích qu n lý lao đ ng trong doanh nghi p xây d ngệ ụ ả ộ ệ ự
2.1. Khái ni m v qu n lý lao đ ngệ ề ả ộ
Qu n lý lao đ ng là ả ộ t ng th các ho t đ ngổ ể ạ ộ nh m tăng c ng nh ng đóng góp có hi u quằ ườ ữ ệ ả
c a cá nhânủ đ đ t đ c các ể ạ ượ m c tiêuụ c a doanh nghi p, c a xã h i và c a b n thân ng iủ ệ ủ ộ ủ ả ườ
lao đ ng.ộ
2.2. Ý nghĩa c a công tác qu n lý lao đ ngủ ả ộ
Qu n lý lao đ ng trong xây d ng có vai trò đ c bi t quan tr ng b i b n lý do sau đây:ả ộ ự ặ ệ ọ ở ố
1. Con ng i là y u t quy t đ nh trong quá trình s n xu t kinh doanh vì con ng i chínhườ ế ố ế ị ả ấ ườ
là ch th c a quá trình s n xu t kinh doanhủ ể ủ ả ấ
2. N u ta qu n lý t t lao đ ng thì s t o đi u ki n đ s d ng t t, có hi u qu các ngu nế ả ố ộ ẽ ạ ề ệ ể ử ụ ố ệ ả ồ
l c khác c a doanh nghi p nh v n, máy móc, v t t , thi t bự ủ ệ ư ố ậ ư ế ị
3. Qu n lý lao đ ng t t ngoài ý nghĩa mang l i l i ích xã h i to l n h n nhi u (t o c h iả ộ ố ạ ợ ộ ớ ơ ề ạ ơ ộ
đ phát tri n chính b n thân ng i lao đ ng)ể ể ả ườ ộ
4. Do đ c đi m c a s n xu t kinh doanh là ph c t p và ch u nh h ng c a nhi u y u tặ ể ủ ả ấ ứ ạ ị ả ưở ủ ề ế ố
khác nhau do v y vi c qu n lý lao đ ng là c n thi t nh m đ gi m thi u các lãng phíậ ệ ả ộ ầ ế ằ ể ả ể
ho c s d ng kém hi u qu .ặ ử ụ ệ ả
2.3. M c đích c a qu n lý lao đ ng c a doanh nghi p xây d ngụ ủ ả ộ ủ ệ ự
M c đích cu i cùng c a qu n lý lao đ ng là h ng v các l i ích kinh t , l i ích xã h iụ ố ủ ả ộ ướ ề ợ ế ợ ộ
trong đó:
-L i ích kinh t bao g m c l i ích c a doanh nghi p, nhà n c và b n thân ng i laoợ ế ồ ả ợ ủ ệ ướ ả ườ
đ ngộ
-L i ích xã h i là:ợ ộ
4
Tài li u môn h c Kinh t xây d ng 1 – Ch ng 3ệ ọ ế ự ươ
oT o ra m t t p th đoàn k t và nh t trí cao trong hành đ ngạ ộ ậ ể ế ấ ộ
oT o t p th lao đ ng làm vi c theo phong cách hi n đ i, văn minhạ ậ ể ộ ệ ệ ạ
oT o đi u ki n t i đa đ ng i lao đ ng phát huy đ y đ tính sáng t oạ ề ệ ố ể ườ ộ ầ ủ ạ
3. N i dung c a qu n lý lao đ ng c a doanh nghi p xây d ngộ ủ ả ộ ủ ệ ự
N i dung c a qu n lý lao đ ng có th chia theo 3 giai đo n sau đây:ộ ủ ả ộ ể ạ
a. Giai đo n chu n b và ti p nh n ngu n lao đ ngạ ẩ ị ế ậ ồ ộ
-Nghiên c u, phân tích và thi t k v trí, công vi cứ ế ế ị ệ
-D ki n ngu n lao đ ngự ế ồ ộ
-Tuy n d ng lao đ ngể ụ ộ
b. Giai đo n t ch c và s d ng hi u qu ngu n lao đ ngạ ổ ứ ử ụ ệ ả ồ ộ
-Phân công và h p tác lao đ ngợ ộ
-T ch c và ph c v t t n i làm vi cổ ứ ụ ụ ố ơ ệ
-Đ nh m c th i gian lao đ ngị ứ ờ ộ
-Năng su t lao đ ngấ ộ
-Tr công lao đ ng: ti n l ng và b o hi m xã h iả ộ ề ươ ả ể ộ
-Đi u ki n lao đ ng và ch đ làm vi c, ngh ng i h p lýề ệ ộ ế ộ ệ ỉ ơ ợ
-Đánh giá tình hình th c hi n công vi c c a ng i lao đ ngự ệ ệ ủ ườ ộ
-Tăng c ng k lu t lao đ ng và thi đua s n xu t…ườ ỷ ậ ộ ả ấ
c. Giai đo n phát tri n ngu n lao đ ngạ ể ồ ộ
-Đào t o và đào t o l iạ ạ ạ
-Đ b t vào các v trí công tác thích h pề ạ ị ợ
-Thuyên chuy n và sa th iể ả
-Ngoài ra qu n lý ngu n lao đ ng còn gi i quy t m t s n i dung quan tr ng khác nh :ả ồ ộ ả ế ộ ố ộ ọ ư
oB o đ m thông tin cho ng i lao đ ngả ả ườ ộ
oCông đoàn và gi i quy t tranh ch p lao đ ngả ế ấ ộ
oPhúc l i và chia l i nhu nợ ợ ậ
5