“Mang đến cơ hội học tập cho cộng đồng”
TÀI LI U MÔN H CỆ Ọ
TH TR NG TÀI CHÍNHỊ ƯỜ
GV: Lê Trung Hiếu
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH
BỘ MÔN KINH TẾ
(L u hành n i b )ư ộ ộ
Chương 1: Thị trường tài chính Created by Le Trung Hieu
CH NG M T: TH TR NG TÀI CHÍNH (FINANCIAL MARKET)ƯƠ Ộ Ị ƯỜ
oOo
1.1.TH TR NG TÀI CHÍNH (FINANCIAL MARKET):Ị ƯỜ
Th tr ng, trong kinh t h c và kinh doanh, là n i ng i mua và ng i bánị ườ ế ọ ơ ườ ườ
(hay ng i có nhu c u và ng i cung c p) ti p xúc tr c ti p ho c gián ti p v i nhauườ ầ ườ ấ ế ự ế ặ ế ớ
đ trao đ i, mua bán hàng hóa và d ch v .ể ổ ị ụ
Th tr ng là n i di n ra các ho t đ ng mua và bán m t th hàng hóa nh tị ườ ơ ễ ạ ộ ộ ứ ấ
đ nh nào đó. V i nghĩa này, có th tr ng g o, th tr ng cà phê, th tr ng ch ngị ớ ị ườ ạ ị ườ ị ườ ứ
khoán, th tr ng v n, v.v... Cũng có m t nghĩa h p khác c a th tr ng là m t n iị ườ ố ộ ẹ ủ ị ườ ộ ơ
nh t đ nh nào đó, t i đó di n ra các ho t đ ng mua bán hàng hóa và d ch v . ấ ị ạ ễ ạ ộ ị ụ
Còn trong kinh t h c, th tr ng đ c hi u r ng h n, là n i có các quan hế ọ ị ườ ượ ể ộ ơ ơ ệ
mua bán hàng hóa, d ch v gi a vô s nh ng ng i bán và ng i mua có quan hị ụ ữ ố ữ ườ ườ ệ
c nh tranh v i nhau, b t k là đ a đi m nào, th i gian nào. Th tr ng trong kinhạ ớ ấ ể ở ị ể ờ ị ườ
t h c đ c chia thành ba lo i: th tr ng hàng hóa - d ch v , th tr ng lao đ ng, vàế ọ ượ ạ ị ườ ị ụ ị ườ ộ
th tr ng tài chính.ị ườ
Th tr ng tài chính (TTTC) là th tr ng mà đó di n ra các ho t đ ng muaị ườ ị ườ ở ễ ạ ộ
bán các lo i gi y t có giá hay các lo i v n ng n h n, trung h n và dài h n. N i màạ ấ ờ ạ ố ắ ạ ạ ạ ơ
nh ng ng i cung c p ti n t đáp ng nhu c u c a nh ng ng i khác v ti n t ; ữ ườ ấ ề ệ ứ ầ ủ ữ ườ ề ề ệ
Th tr ng tài chính là chi c c u n i gi a cung và c u v n trong n n kinh t ,ị ườ ế ầ ố ữ ầ ố ề ế
t o đi u ki n thu n l i chuy n ngu n v n nhàn r i sang n i thi u v n đ đáp ngạ ề ệ ậ ợ ể ồ ố ỗ ơ ế ố ể ứ
nhu c u phát tri n kinh t .ầ ể ế
Thông qua th tr ng tài chính hình thành giá mua giá bán các lo i c phi u,ị ườ ạ ổ ế
trái phi u, kỳ phi u, gi y n ng n h n, dài h n…hình thành nên t l lãi su t điế ế ấ ợ ắ ạ ạ ỷ ệ ấ
vay, lãi su t cho vay, lãi su t ng n, trung h n và dài h n.ấ ấ ắ ạ ạ
Th tr ng tài chính ho t đ ng h u hi u nh các tài chính trung gian (cácị ườ ạ ộ ữ ệ ờ
công ty ch ng khoán, các qu đ u t , ngân hàng…)ứ ỹ ầ ư
Page 2 of 90
Chương 1: Thị trường tài chính Created by Le Trung Hieu
Đ i t ng tham gia th tr ng tài chính là nh ng ngu n cung và c u v v nố ượ ị ườ ữ ồ ầ ề ố
trong xã h i c a các ch th kinh t nh nhà n c, doanh nghi p, gia đình…ộ ủ ủ ể ế ư ướ ệ
Ch th tham gia trên th tr ng tài chính là nh ng pháp nhân hay th nhânủ ể ị ườ ữ ể
đ i di n cho nh ng ngu n cung c u v v n tham gia trên th tr ng tài chính, chạ ệ ữ ồ ầ ề ố ị ườ ủ
y u là các ngân hàng th ng m i, công ty tài chính, công ty đ u t , công ty b oế ươ ạ ầ ư ả
hi m, các qu tín d ng.ể ỹ ụ
1.1.1.B n ch t, ch c năng c a TTTC:ả ấ ứ ủ
1.1.1.1. M i quan h nhân qu gi a đ u t và ti t ki m:ố ệ ả ữ ầ ư ế ệ
M t qu c gia mu n tăng tr ng và phát tri n b n v ng ph i đáp ng đ cộ ố ố ưở ể ề ữ ả ứ ượ
nhu c u v n. Mu n v n đ u t l n ph i gia tăng ti t ki m. Đ ng th i, tăng tr ngầ ố ố ố ầ ư ớ ả ế ệ ồ ờ ưở
kinh t cao s t o đi u ki n tăng ti t ki m và tăng kh năng cung ng v n đ u t .ế ẽ ạ ề ệ ế ệ ả ứ ố ầ ư
1.1.1.2. Quá trình giao l u v n:ư ố
Trong n n kinh t , nhu c u v v n đ đ u t và các ngu n ti t ki m có thề ế ầ ề ố ể ầ ư ồ ế ệ ể
phát sinh t nhi u ch th khác nhau. Nh ng ng i có c h i đ u t thì thi u v n,ừ ề ủ ể ữ ườ ơ ộ ầ ư ế ố
nh ng ng i có v n nhàn r i l i không có v n đ u t . H g p nhau đ th a mãnữ ườ ố ỗ ạ ố ầ ư ọ ặ ể ỏ
nhu c u c a nhau.ầ ủ
1.1.1.3. Ch c năng c a TTTC:ứ ủ
- T p trung các kho n ti t ki m thành ngu n v n l n:ậ ả ế ệ ồ ố ớ Thông qua TTTC,
nh ng nhà đ u t có th dùng nh ng kho n ti n nhàn r i c a mình đ mua bán cácữ ầ ư ể ữ ả ề ỗ ủ ể
lo i ch ng khoán trên th tr ng; nh ng kho n v n đó đ c t p thành nh ng kho nạ ứ ị ườ ữ ả ố ượ ậ ữ ả
v n t ng đ i l n đ các ch th huy đ ng v n ph c v cho m c tiêu đ u t phátố ươ ố ớ ể ủ ể ộ ố ụ ụ ụ ầ ư
tri n, m r ng s n xu t kinh doanh, làm gia tăng ngu n v n cho n n kinh t , đápể ở ộ ả ấ ồ ố ề ế
ng k p th i nhu c u v n c a các ch th .ứ ị ờ ầ ố ủ ủ ể
- Kích thích ti t ki m và đ u t :ế ệ ầ ư Mu n đ u t trên th tr ng tài chính kố ầ ư ị ườ ể
tìm ki m l i nhu n, các nhà đ u t ph i có m t kho n v n nhàn r i nh t đ nh, đi uế ợ ậ ầ ư ả ộ ả ố ỗ ấ ị ề
đó s kích thích các nhà đ u t tăng c ng ti t ki m đ tích lũy v n đ u t . Đ ngẽ ầ ư ườ ế ệ ể ố ầ ư ồ
th i thông qua quá trình đ u t , h có th s nh n đ c m t kho n l i nhu nờ ầ ư ọ ể ẽ ậ ượ ộ ả ợ ậ
Page 3 of 90
Chương 1: Thị trường tài chính Created by Le Trung Hieu
t ng đ i l n, đi u đó t o cho các nhà đ u t càng mu n đ u t nhi u h n đ đ tươ ố ớ ề ạ ầ ư ố ầ ư ề ơ ể ạ
đ c nhi u l i nhu n h n trong t ng lai.ượ ề ợ ậ ơ ươ
- Hình thành giá c các lo i tài s n tài chính:ả ạ ả Thông qua th tr ng tàiị ườ
chính, giá c c a các lo i tài s n tài chính s đ c hình thành thông qua quy lu tả ủ ạ ả ẽ ượ ậ
cung c u.ầ
- T o tính thanh kho n cho tài s n tài chính: ạ ả ả Tính thanh kho n là kh năngả ả
d dàng chuy n đ i thành ti n m t c a các lo i tài s n tài chính. Ví d , khi m t nhàễ ể ổ ề ặ ủ ạ ả ụ ộ
đ u t b h t ti n ra đ mua c phi u trên th tr ng, đ n khi c n ti n g p thì anhầ ư ỏ ế ề ể ổ ế ị ườ ế ầ ề ấ
ta có th bán l i các c phi u đó cho các nhà đ u t khác và thu ti n v .ể ạ ổ ế ầ ư ề ề
V trí, vai trò c a TTTC:ị ủ
V trí c a th tr ng tài chính: ị ủ ị ườ
Trong m i quan h t ng quan v i các th tr ng khác, th tr ng tài chính cóố ệ ươ ớ ị ườ ị ườ
v trí là th tr ng kh i đi m cho các lo i th tr ng, nó có tác d ng chi ph i đi uị ị ườ ở ể ạ ị ườ ụ ố ề
hành và xâm nh p vào các lo i th tr ng khác. ậ ạ ị ườ
Vai trò c a th tr ng tài chính: ủ ị ườ
Th tr ng tài chính là n i t o ra môi tr ng thu n l i đ dung hoà các l i íchị ườ ơ ạ ườ ậ ợ ể ợ
kinh t khác nhau c a các thành viên khác nhau trên th tr ng.ế ủ ị ườ
Th tr ng tài chính nâng cao năng su t và hi u qu ho t đ ng kinh doanh,ị ườ ấ ệ ả ạ ộ
s n xu t c a n n kinh t .ả ấ ủ ề ế
Th tr ng tài chính t o ra c h i đ u tị ườ ạ ơ ộ ầ ư và đem l i l i ích cho m i thànhạ ợ ọ
viên trong xã h i. ộ
1.1.2. Phân lo i TTTC:ạ
1.1.2.1. Căn c vào th i h n luân chuy n v n:ứ ờ ạ ể ố
a. Th tr ng ti n t (Money Market):ị ườ ề ệ
Th tr ng ti n t là th tr ng mua bán các gi y t có giá tr ng n h n, có kỳị ườ ề ệ ị ườ ấ ờ ị ắ ạ
h n d i m t năm. ạ ướ ộ
Th tr ng ti n t bao g m 03 lo i th tr ng sau:ị ườ ề ệ ồ ạ ị ườ
Th tr ng liên ngân hàng (Interbank Market)ị ườ
Page 4 of 90
Chương 1: Thị trường tài chính Created by Le Trung Hieu
Th tr ng v n ng n h n (Shorterm Market)ị ườ ố ắ ạ
Th tr ng h i đoái (Foreign Exchange Market)ị ườ ố
b. Th tr ng v n (Capital Market):ị ườ ố
Còn g i là th tr ng v n dài h n, là m t b ph n quan tr ng c a th tr ng tàiọ ị ườ ố ạ ộ ộ ậ ọ ủ ị ườ
chính ho t đ ng c a nó nh m huy đ ng nh ng ngu n v n trong xã h i t p trungạ ộ ủ ằ ộ ữ ồ ố ộ ậ
thành ngu n v n l n tài tr dài h n cho các doanh nghi p và chính ph nh m m cồ ố ớ ợ ạ ệ ủ ằ ụ
đích phát tri n s n xu t, tăng tr ng kinh t hay các d án đ u t .ể ả ấ ưở ế ự ầ ư
Th tr ng th ch p (Mortgage Market):ị ườ ế ấ
Cung c p tín d ng trung và dài h n cho các doanh nghi p th ng đòi h i ph i cóấ ụ ạ ệ ườ ỏ ả
tài s n th ch p. Ho t đ ng trên th tr ng này là các NHTM và các t ch c tínả ế ấ ạ ộ ị ườ ổ ứ
d ng phi ngân ngân hàng.ụ
Th tr ng cho thuê tài chính (Leasing Market):ị ườ
Cho thuê tài chính là m t lo i hình tài tr v n hi u qu cho các DN đ u t đ iộ ạ ợ ố ệ ả ầ ư ổ
m i trang thi t b công ngh . Cho thuê tài chính là ho t đ ng tín d ng trung và dàiớ ế ị ệ ạ ộ ụ
h n thông qua vi c cho thuê máy móc thi t b , ph ng ti n v n chuy n và các đ ngạ ệ ế ị ươ ệ ậ ể ộ
s n khác trên c s h p đ ng cho thuê gi a bên cho thuê và bên thuê.ả ơ ở ợ ồ ữ
Th tr ng ch ng khoán (Stock Market):ị ườ ứ
Đ huy đ ng đ c các ngu n v n dài h n, bên c nh vi c đi vay ngân hàng thôngể ộ ượ ồ ố ạ ạ ệ
qua hình th c tài chính gián ti p, chính ph và m t s công ty còn th c hi n huyứ ế ủ ộ ố ự ệ
đ ng v n thông qua vi c phát hành các ch ng khoán.ộ ố ệ ứ
Ch ng khoán là công c th hi n quy n s h u trên m t công ty (c phi u)ứ ụ ể ệ ề ở ữ ộ ổ ế
quy n ch n đ i v i m t công ty, chính ph hay chính quy n đ i ph ng (tráiề ủ ợ ố ớ ộ ủ ề ạ ươ
phi u).ế
1.1.2.2. Căn c vào tính ch t chuyên môn hóa c a th tr ng:ứ ấ ủ ị ườ
a. Th tr ng công c nị ườ ụ ợ
Là th tr ng trong đó ng i c n v n huy đ ng v n d a trên vi c phát hànhị ườ ườ ầ ố ộ ố ự ệ
các công c n (trái phi u), tín phi u, kỳ phi u…). Th c ch t nh ng công c n làụ ợ ế ế ế ự ấ ữ ụ ợ
th a thu n có tính h p đ ng trong đó ng i vay v n thanh toán cho ng i gi côngỏ ậ ợ ồ ườ ố ườ ữ
c m t kho ng ti n c đ nh trong th i gian nh t đ nh. ụ ộ ả ề ố ị ờ ấ ị
Page 5 of 90