BỘ LAO ĐỘNG - THƯƠNG BINH VÀ XÃ HỘI
DÀNH CHO GIẢNG VIÊN
TÀI LIỆU TẬP HUẤN
VỀ PHÒNG NGỪA
VÀ GIẢM THIỂU
LAO ĐỘNG TRẺ EM
TÀI LIỆU TẬP HUẤN
VỀ PHÒNG NGỪA
VÀ GIẢM THIỂU
LAO ĐỘNG TRẺ EM
DÀNH CHO GIẢNG VIÊN
Tài liệu này được thực hiện từ nguồn hỗ trợ Bộ Lao động Hoa Kỳ tài trợ theo Thỏa thuận Hợp tác số IL-26682-14-75-K-11. Tài liệu này
không nhất thiết phản ánh quan điểm hay các chính sách của Bộ Lao động Hoa Kỳ, cũng như việc đề cập đến thương hiêu, sản phẩm
thương mại hay tổ chức nào không có nghĩa bao hàm sự chứng thực của Chính phủ Hoa Kỳ. Một trăm phần trăm tổng chi phí Dự án
do chính phủ Hoa Kỳ tài trợ với tổng số tiền là 8 triệu đô la.
iiiTài liệu tập huấn về phòng ngừa và giảm thiểu lao động trẻ em
GIỚI THIỆU
Đây là quyển thứ hai của Bộ tài liệu tập huấn về phòng ngừa và giảm thiểu lao
động trẻ em. Quyển này chứa đựng các nội dung mà giảng viên cần truyền đạt
cho học viên trong các cuộc tập huấn, cùng với những gợi ý về phương pháp
giảng dạy của từng bài mà giảng viên nên sử dụng để chuyển tải một cách hiệu
quả những nội dung đó tới học viên. Bên cạnh đó, quyển này cũng liệt kê chi tiết
các phương tiện, đồ dùng dạy học cần có trong từng bài học.
Do mục tiêu tổng quát của Bộ tài liệu là cung cấp những kiến thức chọn lọc
nhưng toàn diện về các khía cạnh lý luận, pháp lý và thực tiễn của việc phòng
ngừa và giảm thiểu lao động trẻ em ở Việt Nam nên quyển này bao gồm các bài
học sau đây:
Bài 1. Khái niệm và cách xác định lao động trẻ em: Bài này nhằm giúp học viên
hiểu rõ các khái niệm nền tảng, bao gồm: Trẻ em, người chưa thành niên, lao
động trẻ em và người lao động chưa thành niên. Quan trọng hơn, bài này giúp
học viên xác định được những biểu hiện của lao động trẻ em trong thực tế qua
những tiêu chí và một số dấu hiệu đặc trưng.
Bài 2. Thực trạng, nguyên nhân và hậu quả của lao động trẻ em: Bài này nhằm
giúp học viên hiểu rõ được thực trạng lao động trẻ em trên thế giới và ở Việt Nam,
phân tích được những nguyên nhân và hậu quả của lao động trẻ em từ nhiều góc
độ và cách tiếp cận khác nhau.
Bài 3. Pháp luật quốc tế về phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em: Bài này
nhằm giúp học viên xác định được hệ thống văn bản pháp luật quốc tế về phòng
ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em và hiểu rõ nội dung của hai văn kiện cốt lõi, đó
là Công ước số 138 và Công ước số 182 của ILO.
Bài 4. Chính sách, pháp luật Việt Nam về phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ
em: Bài này nhằm giúp học viên xác định được hệ thống văn bản pháp luật và
chính sách về phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em của Việt Nam; hiểu rõ nội
dung những quy định về độ tuổi lao động tối thiểu, các điều kiện sử dụng lao
động chưa thành niên và những công việc và nơi làm việc cấm sử dụng người
chưa thành niên trong pháp luật Việt Nam.
Bài 5. Khảo sát, lập kế hoạch hành động phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ
em: Bài này nhằm giúp học viên hiểu rõ những cách thức và yêu cầu khi tiến
hành khảo sát, lập kế hoạch phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em nói chung.
Bài này cũng giúp học viên hiểu rõ bối cảnh ra đời và những nội dung chủ yếu của
Chương trình phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em giai đoạn 2016 – 2020
của Việt Nam. Bên cạnh đó, bài này giúp học viên biết cách xây dựng, triển khai
Kế hoạch thực hiện Chương trình phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em giai
đoạn 2016 - 2020 của cơ quan, tổ chức mình.
Bài 6. Phối hợp, lồng ghép hành động phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em:
Bài này nhằm giúp học viên hiểu rõ sự cần thiết, ý nghĩa, những yêu cầu và cách
thức phối hợp hoạt động của các chủ thể có liên quan và lồng ghép vấn đề
phòng ngừa và giảm thiểu lao động trẻ em vào hệ thống cung cấp dịch vụ bảo
vệ trẻ em.
Bài 7. Can thiệp, trợ giúp lao động trẻ em: Bài này nhằm giúp học viên hiểu rõ
sự cần thiết, ý nghĩa, các yêu cầu và cách thức xây dựng, thực hiện các hoạt
động can thiệp, trợ giúp lao động trẻ em trong thực tế.
Bài 8. Giám sát, thanh tra, xử lý vi phạm pháp luật về lao động trẻ em: Bài này
nhằm giúp học viên hiểu rõ sự cần thiết, ý nghĩa, các yêu cầu và cách thức tổ
chức những hoạt động giám sát, thanh tra và xử lý vi phạm pháp luật về lao động
trẻ em.
Để thuận lợi cho các giảng viên trong việc sử dụng cuốn này trong các cuộc tập
huấn, mỗi bài giảng được thiết kế như sau:
Mục tiêu bài giảng: Mục này nêu rõ những kết quả cần đạt được của bài học,
thể hiện qua mức độ nhận thức của học viên về nội dung của bài học.
_ Thời gian dự kiến: Mục này dự kiến tổng thời gian cho bài học. Tuy nhiên, để
giảng viên có thể chủ động triển khai bài học, mục này không chi tiết hoá thời
gian cho từng nội dung của bài học.
_ Cấu trúc và phương pháp: Mục này liệt kê các nội dung của bài học theo trình
tự từ trước đến sau. Với mỗi nội dung đều kèm theo gợi ý các phương pháp
giảng dạy nên sử dụng, ví dụ như thuyết trình, động não, thảo luận cả lớp (thảo
luận nhóm lớn), thảo luận nhóm nhỏ (chia nhóm), làm bài tập tình huống...
Đồ dùng dạy học: Mục này liệt kê các trang thiết bị cần thiết cho việc giảng
dạy, ví dụ như máy tính, máy chiếu, bút laser, giấy A0, bút dạ viết bảng…
Tài liệu phát cho học viên: Mục này liệt kê các tài liệu mà giảng viên nên
chuẩn bị để phát cho học viên, bao gồm: Những nội dung chính của bài học
cần ghi nhớ; Nội dung bài giảng của giảng viên (thường bằng Powerpoint) và
các văn bản pháp luật quốc tế, quốc gia có liên quan đến bài học.
Nội dung bài giảng: Mục này tập hợp khối lượng kiến thức cần được chuyển
tải cho học viên trong bài học, được sắp xếp thành các tiểu mục theo thứ tự
từ trước đến sau. Trong các tiểu mục có phần “Hoạt động” nhằm giúp học
viên tiếp cận với kiến thức cần chuyển tải bằng phương pháp cùng tham gia,
và phần “Thuyết trình” là tập hợp những kiến thức, thông tin mà giảng viên cần
trình bày với học viên.
Mỗi bài giảng đều có một mục cuối cùng là “Tổng kết, đào sâu”, trong đó tổng
hợp những nội dung chính của bài học mà học viên cần ghi nhớ và một hoạt
động nhằm giúp học viên tìm hiểu sâu hơn về một số khía cạnh trong nội
dung của bài học.
Tài liệu này được thực hiện từ nguồn hỗ trợ Bộ Lao động Hoa Kỳ tài trợ theo Thỏa
thuận Hợp tác số IL-26682-14-75-K-11. Tài liệu này không nhất thiết phản ánh
quan điểm hay các chính sách của Bộ Lao động Hoa Kỳ, cũng như việc đề cập
đến thương hiêu, sản phẩm thương mại hay tổ chức nào không có nghĩa bao
hàm sự chứng thực của Chính phủ Hoa Kỳ. Một trăm phần trăm tổng chi phí Dự
án do chính phủ Hoa Kỳ tài trợ với tổng số tiền là 8 triệu đô la
iv Tài liệu tập huấn về phòng ngừa và giảm thiểu lao động trẻ em
Đây là quyển thứ hai của Bộ tài liệu tập huấn về phòng ngừa và giảm thiểu lao
động trẻ em. Quyển này chứa đựng các nội dung mà giảng viên cần truyền đạt
cho học viên trong các cuộc tập huấn, cùng với những gợi ý về phương pháp
giảng dạy của từng bài mà giảng viên nên sử dụng để chuyển tải một cách hiệu
quả những nội dung đó tới học viên. Bên cạnh đó, quyển này cũng liệt kê chi tiết
các phương tiện, đồ dùng dạy học cần có trong từng bài học.
Do mục tiêu tổng quát của Bộ tài liệu là cung cấp những kiến thức chọn lọc
nhưng toàn diện về các khía cạnh lý luận, pháp lý và thực tiễn của việc phòng
ngừa và giảm thiểu lao động trẻ em ở Việt Nam nên quyển này bao gồm các bài
học sau đây:
Bài 1. Khái niệm và cách xác định lao động trẻ em: Bài này nhằm giúp học viên
hiểu rõ các khái niệm nền tảng, bao gồm: Trẻ em, người chưa thành niên, lao
động trẻ em và người lao động chưa thành niên. Quan trọng hơn, bài này giúp
học viên xác định được những biểu hiện của lao động trẻ em trong thực tế qua
những tiêu chí và một số dấu hiệu đặc trưng.
Bài 2. Thực trạng, nguyên nhân và hậu quả của lao động trẻ em: Bài này nhằm
giúp học viên hiểu rõ được thực trạng lao động trẻ em trên thế giới và ở Việt Nam,
phân tích được những nguyên nhân và hậu quả của lao động trẻ em từ nhiều góc
độ và cách tiếp cận khác nhau.
Bài 3. Pháp luật quốc tế về phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em: Bài này
nhằm giúp học viên xác định được hệ thống văn bản pháp luật quốc tế về phòng
ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em và hiểu rõ nội dung của hai văn kiện cốt lõi, đó
là Công ước số 138 và Công ước số 182 của ILO.
Bài 4. Chính sách, pháp luật Việt Nam về phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ
em: Bài này nhằm giúp học viên xác định được hệ thống văn bản pháp luật và
chính sách về phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em của Việt Nam; hiểu rõ nội
dung những quy định về độ tuổi lao động tối thiểu, các điều kiện sử dụng lao
động chưa thành niên và những công việc và nơi làm việc cấm sử dụng người
chưa thành niên trong pháp luật Việt Nam.
Bài 5. Khảo sát, lập kế hoạch hành động phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ
em: Bài này nhằm giúp học viên hiểu rõ những cách thức và yêu cầu khi tiến
hành khảo sát, lập kế hoạch phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em nói chung.
Bài này cũng giúp học viên hiểu rõ bối cảnh ra đời và những nội dung chủ yếu của
Chương trình phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em giai đoạn 2016 – 2020
của Việt Nam. Bên cạnh đó, bài này giúp học viên biết cách xây dựng, triển khai
Kế hoạch thực hiện Chương trình phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em giai
đoạn 2016 - 2020 của cơ quan, tổ chức mình.
Bài 6. Phối hợp, lồng ghép hành động phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em:
Bài này nhằm giúp học viên hiểu rõ sự cần thiết, ý nghĩa, những yêu cầu và cách
thức phối hợp hoạt động của các chủ thể có liên quan và lồng ghép vấn đề
phòng ngừa và giảm thiểu lao động trẻ em vào hệ thống cung cấp dịch vụ bảo
vệ trẻ em.
Bài 7. Can thiệp, trợ giúp lao động trẻ em: Bài này nhằm giúp học viên hiểu rõ
sự cần thiết, ý nghĩa, các yêu cầu và cách thức xây dựng, thực hiện các hoạt
động can thiệp, trợ giúp lao động trẻ em trong thực tế.
Bài 8. Giám sát, thanh tra, xử lý vi phạm pháp luật về lao động trẻ em: Bài này
nhằm giúp học viên hiểu rõ sự cần thiết, ý nghĩa, các yêu cầu và cách thức tổ
chức những hoạt động giám sát, thanh tra và xử lý vi phạm pháp luật về lao động
trẻ em.
Để thuận lợi cho các giảng viên trong việc sử dụng cuốn này trong các cuộc tập
huấn, mỗi bài giảng được thiết kế như sau:
_ Mục tiêu bài giảng: Mục này nêu rõ những kết quả cần đạt được của bài học,
thể hiện qua mức độ nhận thức của học viên về nội dung của bài học.
_ Thời gian dự kiến: Mục này dự kiến tổng thời gian cho bài học. Tuy nhiên, để
giảng viên có thể chủ động triển khai bài học, mục này không chi tiết hoá thời
gian cho từng nội dung của bài học.
_ Cấu trúc và phương pháp: Mục này liệt kê các nội dung của bài học theo trình
tự từ trước đến sau. Với mỗi nội dung đều kèm theo gợi ý các phương pháp
giảng dạy nên sử dụng, ví dụ như thuyết trình, động não, thảo luận cả lớp (thảo
luận nhóm lớn), thảo luận nhóm nhỏ (chia nhóm), làm bài tập tình huống...
Đồ dùng dạy học: Mục này liệt kê các trang thiết bị cần thiết cho việc giảng
dạy, ví dụ như máy tính, máy chiếu, bút laser, giấy A0, bút dạ viết bảng…
Tài liệu phát cho học viên: Mục này liệt kê các tài liệu mà giảng viên nên
chuẩn bị để phát cho học viên, bao gồm: Những nội dung chính của bài học
cần ghi nhớ; Nội dung bài giảng của giảng viên (thường bằng Powerpoint) và
các văn bản pháp luật quốc tế, quốc gia có liên quan đến bài học.
Nội dung bài giảng: Mục này tập hợp khối lượng kiến thức cần được chuyển
tải cho học viên trong bài học, được sắp xếp thành các tiểu mục theo thứ tự
từ trước đến sau. Trong các tiểu mục có phần “Hoạt động” nhằm giúp học
viên tiếp cận với kiến thức cần chuyển tải bằng phương pháp cùng tham gia,
và phần “Thuyết trình” là tập hợp những kiến thức, thông tin mà giảng viên cần
trình bày với học viên.
Mỗi bài giảng đều có một mục cuối cùng là “Tổng kết, đào sâu”, trong đó tổng
hợp những nội dung chính của bài học mà học viên cần ghi nhớ và một hoạt
động nhằm giúp học viên tìm hiểu sâu hơn về một số khía cạnh trong nội
dung của bài học.
Tài liệu này được thực hiện từ nguồn hỗ trợ Bộ Lao động Hoa Kỳ tài trợ theo Thỏa
thuận Hợp tác số IL-26682-14-75-K-11. Tài liệu này không nhất thiết phản ánh
quan điểm hay các chính sách của Bộ Lao động Hoa Kỳ, cũng như việc đề cập
đến thương hiêu, sản phẩm thương mại hay tổ chức nào không có nghĩa bao
hàm sự chứng thực của Chính phủ Hoa Kỳ. Một trăm phần trăm tổng chi phí Dự
án do chính phủ Hoa Kỳ tài trợ với tổng số tiền là 8 triệu đô la
vTài liệu tập huấn về phòng ngừa và giảm thiểu lao động trẻ em
Đây là quyển thứ hai của Bộ tài liệu tập huấn về phòng ngừa và giảm thiểu lao
động trẻ em. Quyển này chứa đựng các nội dung mà giảng viên cần truyền đạt
cho học viên trong các cuộc tập huấn, cùng với những gợi ý về phương pháp
giảng dạy của từng bài mà giảng viên nên sử dụng để chuyển tải một cách hiệu
quả những nội dung đó tới học viên. Bên cạnh đó, quyển này cũng liệt kê chi tiết
các phương tiện, đồ dùng dạy học cần có trong từng bài học.
Do mục tiêu tổng quát của Bộ tài liệu là cung cấp những kiến thức chọn lọc
nhưng toàn diện về các khía cạnh lý luận, pháp lý và thực tiễn của việc phòng
ngừa và giảm thiểu lao động trẻ em ở Việt Nam nên quyển này bao gồm các bài
học sau đây:
Bài 1. Khái niệm và cách xác định lao động trẻ em: Bài này nhằm giúp học viên
hiểu rõ các khái niệm nền tảng, bao gồm: Trẻ em, người chưa thành niên, lao
động trẻ em và người lao động chưa thành niên. Quan trọng hơn, bài này giúp
học viên xác định được những biểu hiện của lao động trẻ em trong thực tế qua
những tiêu chí và một số dấu hiệu đặc trưng.
Bài 2. Thực trạng, nguyên nhân và hậu quả của lao động trẻ em: Bài này nhằm
giúp học viên hiểu rõ được thực trạng lao động trẻ em trên thế giới và ở Việt Nam,
phân tích được những nguyên nhân và hậu quả của lao động trẻ em từ nhiều góc
độ và cách tiếp cận khác nhau.
Bài 3. Pháp luật quốc tế về phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em: Bài này
nhằm giúp học viên xác định được hệ thống văn bản pháp luật quốc tế về phòng
ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em và hiểu rõ nội dung của hai văn kiện cốt lõi, đó
là Công ước số 138 và Công ước số 182 của ILO.
Bài 4. Chính sách, pháp luật Việt Nam về phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ
em: Bài này nhằm giúp học viên xác định được hệ thống văn bản pháp luật và
chính sách về phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em của Việt Nam; hiểu rõ nội
dung những quy định về độ tuổi lao động tối thiểu, các điều kiện sử dụng lao
động chưa thành niên và những công việc và nơi làm việc cấm sử dụng người
chưa thành niên trong pháp luật Việt Nam.
Bài 5. Khảo sát, lập kế hoạch hành động phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ
em: Bài này nhằm giúp học viên hiểu rõ những cách thức và yêu cầu khi tiến
hành khảo sát, lập kế hoạch phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em nói chung.
Bài này cũng giúp học viên hiểu rõ bối cảnh ra đời và những nội dung chủ yếu của
Chương trình phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em giai đoạn 2016 – 2020
của Việt Nam. Bên cạnh đó, bài này giúp học viên biết cách xây dựng, triển khai
Kế hoạch thực hiện Chương trình phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em giai
đoạn 2016 - 2020 của cơ quan, tổ chức mình.
Bài 6. Phối hợp, lồng ghép hành động phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em:
Bài này nhằm giúp học viên hiểu rõ sự cần thiết, ý nghĩa, những yêu cầu và cách
thức phối hợp hoạt động của các chủ thể có liên quan và lồng ghép vấn đề
phòng ngừa và giảm thiểu lao động trẻ em vào hệ thống cung cấp dịch vụ bảo
vệ trẻ em.
Bài 7. Can thiệp, trợ giúp lao động trẻ em: Bài này nhằm giúp học viên hiểu rõ
sự cần thiết, ý nghĩa, các yêu cầu và cách thức xây dựng, thực hiện các hoạt
động can thiệp, trợ giúp lao động trẻ em trong thực tế.
Bài 8. Giám sát, thanh tra, xử lý vi phạm pháp luật về lao động trẻ em: Bài này
nhằm giúp học viên hiểu rõ sự cần thiết, ý nghĩa, các yêu cầu và cách thức tổ
chức những hoạt động giám sát, thanh tra và xử lý vi phạm pháp luật về lao động
trẻ em.
Để thuận lợi cho các giảng viên trong việc sử dụng cuốn này trong các cuộc tập
huấn, mỗi bài giảng được thiết kế như sau:
Mục tiêu bài giảng: Mục này nêu rõ những kết quả cần đạt được của bài học,
thể hiện qua mức độ nhận thức của học viên về nội dung của bài học.
_ Thời gian dự kiến: Mục này dự kiến tổng thời gian cho bài học. Tuy nhiên, để
giảng viên có thể chủ động triển khai bài học, mục này không chi tiết hoá thời
gian cho từng nội dung của bài học.
_ Cấu trúc và phương pháp: Mục này liệt kê các nội dung của bài học theo trình
tự từ trước đến sau. Với mỗi nội dung đều kèm theo gợi ý các phương pháp
giảng dạy nên sử dụng, ví dụ như thuyết trình, động não, thảo luận cả lớp (thảo
luận nhóm lớn), thảo luận nhóm nhỏ (chia nhóm), làm bài tập tình huống...
_ Đồ dùng dạy học: Mục này liệt kê các trang thiết bị cần thiết cho việc giảng
dạy, ví dụ như máy tính, máy chiếu, bút laser, giấy A0, bút dạ viết bảng…
_ Tài liệu phát cho học viên: Mục này liệt kê các tài liệu mà giảng viên nên
chuẩn bị để phát cho học viên, bao gồm: Những nội dung chính của bài học
cần ghi nhớ; Nội dung bài giảng của giảng viên (thường bằng Powerpoint) và
các văn bản pháp luật quốc tế, quốc gia có liên quan đến bài học.
_ Nội dung bài giảng: Mục này tập hợp khối lượng kiến thức cần được chuyển
tải cho học viên trong bài học, được sắp xếp thành các tiểu mục theo thứ tự
từ trước đến sau. Trong các tiểu mục có phần “Hoạt động” nhằm giúp học
viên tiếp cận với kiến thức cần chuyển tải bằng phương pháp cùng tham gia,
và phần “Thuyết trình” là tập hợp những kiến thức, thông tin mà giảng viên cần
trình bày với học viên.
_ Mỗi bài giảng đều có một mục cuối cùng là “Tổng kết, đào sâu”, trong đó tổng
hợp những nội dung chính của bài học mà học viên cần ghi nhớ và một hoạt
động nhằm giúp học viên tìm hiểu sâu hơn về một số khía cạnh trong nội
dung của bài học.
Tài liệu này được thực hiện từ nguồn hỗ trợ Bộ Lao động Hoa Kỳ tài trợ theo Thỏa
thuận Hợp tác số IL-26682-14-75-K-11. Tài liệu này không nhất thiết phản ánh
quan điểm hay các chính sách của Bộ Lao động Hoa Kỳ, cũng như việc đề cập
đến thương hiêu, sản phẩm thương mại hay tổ chức nào không có nghĩa bao
hàm sự chứng thực của Chính phủ Hoa Kỳ. Một trăm phần trăm tổng chi phí Dự
án do chính phủ Hoa Kỳ tài trợ với tổng số tiền là 8 triệu đô la